تاخیر
به عقب انداختن عمل از اوّل وقت امکان آن را تأخیر می‌گویند که از عنوان تأخیر در بیشتر ابواب فقه ـ اعم از عبادات و معاملات ـ به مناسبت سخن رفته و احکامی بر آن مترتّب شده است.
کسی که بدون علت، دادن خمس را به تأخیر میاندازد، حکمش چیست؟ اگر با عذر موجّه این کار را کند، چه طور؟
تأخیر انداختن پرداخت خمس از وقت آن، جایز نیست؛ ولی در صورت داشتن عذر موجّه عقاب ندارد.
تأخیر انداختن پرداخت خمس از وقت آن، جایز نیست؛ ولی در صورت داشتن عذر موجّه عقاب ندارد.
عنوان سوال:
کسی که بدون علت، دادن خمس را به تأخیر میاندازد، حکمش چیست؟ اگر با عذر موجّه این کار را کند، چه طور؟
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- معادنی مثل گچ و سنگ که پس از استخراج، خمس به آنها تعلّق گرفته و خمس آنها پرداخت نشده و محصول آنها در اماکن عمومی به کار رفته است، حکمش چیست؟ نماز در آنها چه صورتی دارد؟
- آیا سهلانگاری یک کارمند در انجام وظایف محوله، تعطیل خدمت در اوقات مقرر اداری، غیبت غیر موجه، نقض قوانین و مقررات، انجام ندادن یا تأخیر در انجام امور قانونی ارباب رجوع بدون دلیل، تأخیر در ورود و تعجیل در خروج از اداره بدون کسب مجوز و... کمکاری محسوب میشود؟ آیا کم کاری مصداقی از کمفروشی محسوب میشود؟
- تأخیر پرداخت خمس تا سال آینده چه حکمی دارد؟
- آیا به زنی هاشمی که شوهرش بدون عذر، نفقه واجب او را نمیدهد، میتوان خمس داد؟ و آیا او میتواند خمس را خرج بچههای غیر سیّد خود کند؟
- کسی که خمس و زکات بدهکار است و مالی را به او میبخشند، آیا رفتن به حج را باید مقدّم کند یا پرداخت خمس و زکات را؟ در صورتی که پس از حج بتواند خمس و زکات را پرداخت کند، حکمش چیست؟
- آیا کسی که مقداری پول دارد و خمس آن را داده است، میتواند با کسانی که خمس پول خود را ندادهاند، کار شریکی انجام دهد؟
- آیا به ماشینی که مربوط به کسب و کار انسان است، خمس تعلّق میگیرد؟
- بعضیها اظهار میدارند ما عشریّه پرداخت میکنیم و خیلی هم دقت دارند که تأخیر نشود. آیا عشریّه، وجهه اسلامی دارد و کفایت از خمس میکند یا خیر؟ عشریّه به چه کسانی تعلّق میگیرد؟
- آیا به ابزار کسب و کار انسان که از درآمد بین سال آن را تهیه میکند، خمس تعلّق میگیرد؟
- کسی که با سرمایه قرضی به کسب و کار میپردازد، آیا لازم است خمس سرمایه خود را بدهد؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله سیستانی] آیا با داشتن مرض و عذر موجه می توانیم در خواندن نماز به حالت نیمه خیز نماز خواند ؟ حکم نماز خواندن بر روی میز چیست؟
- [آیت الله مظاهری] آیا کسی که برای حج تمتّع استطاعت دارد و بدون عذر موجّه، مشرّف به حج نشده است، می تواند به نیابت از دیگری مشرّف شود؟
- [سایر] آیا بر اساس مقررات قانون کار، باید به کارگرانی که بدون دلیل موجه اخراج می شوند خسارت اخراج پرداخت شود؟
- [سایر] آیا بر اساس مقررات قانون کار، باید به کارگرانی که بدون دلیل موجه اخراج میشوند خسارت اخراج پرداخت شود؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] عمره مفرده در حجّ اِفراد را تا چه زمانی می توان بدون عذر تأخیر انداخت؟
- [آیت الله وحید خراسانی] تاخیر عمره مفرده در حج افراد تا چه وقتی بلا عذر جایز است
- [آیت الله مکارم شیرازی] خانمی که وظیفه اش حجّ اِفراد است، تا چه زمانی می تواند عمره مفرده را بدون عذر تأخیر بیندازد؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] خانمی که وظیفه اش حجّ افراد است، عمره مفرده را تا چه وقتی بدون عذر می تواند تأخیر بیندازد؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] خانمی که وظیفهاش حجّ افراد است، عمره مفرده را تا چه وقتی بدون عذر میتواند تأخیر بیندازد؟
- [آیت الله بهجت] اگر هدیه از راه حرام باشد یا قبلاً به آن خمس تعلق گرفته باشد، حکمش چیست؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- بعید نیست گفته شود حقوق زن و شوهر در برابر یکدیگر است، بنابر این زمانی که یکی از آنان بدون عذر موجّه از ادای حقّ دیگری امتناع مینماید، دیگری نیز بتواند از ادای حقوق او امتناع نماید.
- کسی که نماز قضا به عهده دارد و نمیتواند نمازهای خود را به طور کامل و با رعایت همه شرایط آن بخواند، اگر بداند و یا گمان داشته باشد که در مدت کوتاهی عذر او برطرف خواهد شد، باید انجام نماز قضا را تا برطرف شدن عذر به تأخیر اندازد، وگرنه میتواند در حال عذر نمازهای قضای خود را بجا آورد و اگر بعد از آن عذر او برطرف شد، لازم نیست آنها را اعاده نماید.
- کسی که باید با وضو یا غسل جبیرهای نماز بخواند، میتواند در اوّل وقت نماز بخواند، هرچند احتمال بدهد که تا آخر وقت عذر او برطرف شود، ولی در این فرض بهتر است نماز را به تأخیر بیندازد.
- کسی که خُمس بدهکار است، میتواند آن را به ذمّه بگیرد و در تمام مال تصرّف کند و به ذمّه گرفتن یعنی این که خود را بدهکار اهل خُمس بداند و تصمیم جدی داشته باشد که خمس را پرداخت نماید؛ ولی برای تأخیر در پرداخت خمس، باید از حاکم شرع اجازه بگیرد.
- انسان میتواند در بین سال هر وقت منفعتی به دست آورد، خُمس آن را بدهد و جایز است دادن خُمس را تا آخر سال تأخیر بیندازد و همچنین میتواند برای هر منفعتی سال جداگانه قرار دهد و اگر برای دادن خُمس، سال شمسی قرار دهد، مانعی ندارد.
- اگر انسان به چیزی نیاز فعلی داشته باشد و نتواند آن را با درآمد یک سال تهیّه کند، مثل این که محتاج خانه باشد و نتواند در یک سال خانه بخرد و یا خانه بسازد، در صورتی که در این رابطه زمین یا وسایل و اجناسی مانند آجر، سیمان، آهن و... تهیّه کند و سال بر آنها بگذرد چه در ساختمان به کار رفته باشد و چه هنوز به کار نرفته باشد خمس ندارد؛ ولی اگر به جای تهیّه زمین و وسایل و اجناس، پول ذخیره کند، در صورتی خمس ندارد که دادن خمس سبب عدم قدرت بر تهیّه چیز مورد نیاز و یا تأخیر در تهیّه آن شود، وگرنه بنابر احتیاط واجب باید خمس آن پول را بپردازد.
- اگر در شهر خودش مستحق پیدا شود، باز میتواند خُمس را به شهر دیگری ببرد و به مستحق برساند؛ ولی مخارج بردن آن را باید خود او بدهد و اگر بردن خمس به آن شهر موجب تأخیر زیاد در پرداختن آن شده باشد یا این که برای انتقال خمس مرجّحی وجود نداشته باشد، در صورتی که خمس از بین برود، اگرچه در نگهداری آن کوتاهی نکرده باشد، ضامن است.
- استفاده از حقّ شفعه فوری است، پس اگر شریک سهلانگاری نماید و بدون عذر تأخیر بیندازد، حقّ او ساقط میشود و در صورت استفاده از حقّ شفعه، همان مبلغ تعیین شده را باید به فروشنده بپردازد، نه کمتر و نه بیشتر، اگر معامله نقد باشد نقد و اگر نسیه باشد نسیه؛ ولی با رضایت طرفین میتواند کمتر یا بیشتر و یا به نحو نقد یا نسیه بپردازد.
- کسی که وظیفه او تیمّم است، بنابر احتیاط واجب نباید پیش از وقت نماز برای نماز تیمّم کند، ولی اگر برای کار واجب دیگری یا عمل مستحبّی تیمّم کند و تا وقت نماز عذر او باقی باشد، میتواند با همان تیمّم نماز بخواند.
- اگر با سودی که از کسب و کار به دست آورده، پیش از پرداختن خُمس، اثاثیه ولوازم منزل یا کتاب و مانند اینها را بخرد، هر وقت به طور کلّی احتیاج او از آنها برطرف شد، تا وقتی آنها را نفروخته، لازم نیست خمس آنها را بدهد و پس از فروش چنانچه پول آنها را در مؤونه دیگری صرف نکند، باید خُمس آن را بپردازد. حکم زیورآلات زنانه نیز اگر وقت زینت کردن با آنها بگذرد همین است.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله مظاهری] حقّ شفعه فوری است و چنانکه شریک بدون عذر آن را تأخیر بیندازد، دیگر نمیتواند اخذ به شفعه کند.
- [آیت الله سیستانی] کسی که وظیفهاش تیمم است ، چنانچه از بر طرف شدن عذرش در تمام وقت نماز مأیوس باشد ، و یا احتمال دهد اگر تیمم را به تأخیر بیندازد نتواند در وقت تیمم کند ، میتواند قبل از وقت نماز تیمم کند . و اگر برای کار واجب دیگر یا مستحبّی تیمم کند و تا وقت نماز عذر او باقی باشد میتواند با همان تیمم نماز بخواند.
- [آیت الله سیستانی] جایز است که زن از داروهایی که عادت ماهانه را از وقت عادی خود به عقب میاندازد، برای اتمام برخی واجبات چون روزه و مناسک حج و جز آن استفاده کند، مشروط بر آنکه این کار به او زیان مهمی نزند، و اگر در صورت استفاده از این داروها، خونی ببیند که متصل نباشد، گر چه در ایام عادتش باشد، مشمول احکام حیض نخواهد بود.
- [آیت الله مکارم شیرازی] کسی که با تیمم نماز می خواند می تواند نماز قضا را نیز در آن حال با تیمم بخواند، ولی هرگاه یقین دارد عذر او بزودی برطرف می شود باید صبر کند، همچنین بنابر احتیاط واجب اگر امید برطرف شدن عذر را بزودی دارد تأخیر اندازد.
- [آیت الله بهجت] کسی که وظیفهاش تیمّم است، اگر بداند تا آخر وقت عذر او باقی میماند، در وسعت وقت میتواند با تیمّم نماز بخواند. و همچنین اگر امید برطرف شدن عذر در آخر وقت را دارد، اظهر جواز مبادرت به نماز با تیمم است، اگرچه تأخیر افضل و احوط است.
- [آیت الله شبیری زنجانی] موقعی که زلزله و رعد و برق و مانند اینها اتفاق میافتد، مکلف باید فوراً نماز آیات را بخواند، به نحوی که در نظر مردم تأخیر محسوب نشود و اگر بدون عذر تأخیر کرد، معصیت کرده و باید هر چه زودتر بخواند و بنا بر احتیاط در وقت خواندن، نیت ادا و قضا نکند.
- [آیت الله مظاهری] انسان میتواند در بین سال هر وقت منفعتی به دست آورد خمس آن را بدهد، و جایز است دادن خمس را تا آخر سال تأخیر بیندازد و اگر برای دادن خمس سال شمسی قرار دهد مانعی ندارد.
- [آیت الله سبحانی] انسان می تواند در بین سال هر وقت منفعتی به دستش آید خمس آن را بدهد و همچنین جایز است دادن خمس را تا آخر سال تأخیر بیندازد و اگر برای دادن خمس سال شمسی قرار دهد، مانعی ندارد.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . انسان میتواند در بین سال هر وقت منفعتی به دستش آمد، خمس آن را بدهد، و جایز است دادن خمس را تا آخر سال تأخیر بیندازد، و اگر برای دادن خمس سال شمسی قرار دهد، مانعی ندارد.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] انسان می تواند در بین سال هر وقت منفعتی بدستش آید خمس آن را بدهد و جایز است دادن خمس را تا آخر سال تأخیر بیندازد و اگر برای دادن خمس سال شمسی را ملاک شروع قرار دهد مانعی نیست.