غروب افتاب
غروب، یعنی پنهان شدن خورشید از افق در سمت مغرب .
میهمانی که در شب عید فطر و قبل از غروب آفتاب خانه میزبان خود را ترک میکند و پس از مغرب دوباره به خانه میزبان باز میگردد، فطریه‌اش برعهده خودش است یا میزبانش؟
اگر هنگام ترک منزل، قصد بازگشت داشته، به طوری که هنگام مغرب میهمان او محسوب میشود، فطریه‌اش برعهده میزبانش خواهد بود و اگر قصد بازگشت نداشته و تصادفا یا به هر دلیل دیگری بازگشته است، فطریه‌اش بر عهده خودش خواهد بود.
اگر هنگام ترک منزل، قصد بازگشت داشته، به طوری که هنگام مغرب میهمان او محسوب میشود، فطریه‌اش برعهده میزبانش خواهد بود و اگر قصد بازگشت نداشته و تصادفا یا به هر دلیل دیگری بازگشته است، فطریه‌اش بر عهده خودش خواهد بود.
عنوان سوال:
میهمانی که در شب عید فطر و قبل از غروب آفتاب خانه میزبان خود را ترک میکند و پس از مغرب دوباره به خانه میزبان باز میگردد، فطریه‌اش برعهده خودش است یا میزبانش؟
پاسخ:
اگر هنگام ترک منزل، قصد بازگشت داشته، به طوری که هنگام مغرب میهمان او محسوب میشود، فطریه‌اش برعهده میزبانش خواهد بود و اگر قصد بازگشت نداشته و تصادفا یا به هر دلیل دیگری بازگشته است، فطریه‌اش بر عهده خودش خواهد بود.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- آیا فطریه میهمانی که قبل از غروب آفتاب در شب عید فطر وارد شده، ولی غذای خود را به همراه خود آورده است، بر صاحب خانه واجب است یا خیر؟
- کسی که قبل از غروب شب عید فطر از دنیا برود، زکات عیال او که به هنگام غروب، نان خور او حساب نمیشوند، برعهده کیست؟
- اگر کسی به عنوان مهمانی وارد خانهای شود و در آن جا شام صرف کند، کسی نمیگوید که این مهمان با خوردن یک شام در منزل میزبان، جزء عائله او شده است و در عرف مردم، فقط اطلاق مهمان بر این فرد میشود نه عائله. پس چگونه است که با ورود مهمان، قبل از غروب شب عید فطر بر میزبان، مهمان را جزء عائله میزبان محسوب میکنیم و میگوییم زکات فطره مهمان برعهده میزبان است، در حالی که عائله محسوب شدن مهمان، بر خلاف فهم عرفی است؟
- در شب عید فطر، قبل از غروب، سیّدی به عنوان میهمان بر غیر سیّد وارد میشود یا غیر سیّدی بر سیّد وارد میشود. در این دو صورت، آیا میتوان فطریه میهمان را که برعهده صاحب خانه است به سیّد فقیر داد یا باید به غیر سیّد داده شود؟
- مسافری در حال روزه ماه رمضان، نزدیک غروب در هواپیما مینشیند و به سوی مغرب حرکت میکند. اگر هنوز در هواپیما آفتاب را ببیند و آفتاب غروب نکرده باشد، ولی در مبدئی که از آن حرکت کرده، قدری هم از غروب آفتاب گذشته باشد، آیا میتواند روزه خود را بخورد؟
- آیا فطریه کارگرانی که غذایشان را در کارخانه میخورند و یا سربازانی که در پادگان غذا میخورند و یا کارمندان و کارگرانی که اداره یا مؤسسهای به آنها غذا میدهد و شب عید فطر نیز در آن محل غذا میخورند، به عهده کارخانه یا پادگان یا اداره و مؤسسه است یا برعهده خودشان؟ حکم کارگر و خادم و راننده خانه در فرض قبلی چیست؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله نوری همدانی] شخصی چند ساعت قبل از غروب آفتاب شب عید فطر به میهمانی میرود لکن برای فرار از فطره که به عهده میزبان است نزدیک غروب از منزل خارج شده و بعد از اذان میآید آیا با این حیله فطره را از صاحب خانه ساقط میکند یا خیر؟
- [سایر] میهمانی که بعد از اذان مغرب شب عید فطر به خانه انسان بیاید، تکلیف فطره اش چه می شود؟
- [سایر] میهمانی که بعد از اذان مغرب شب عید فطر به خانه انسان بیاید، تکلیف فطرهاش چه میشود؟
- [آیت الله مظاهری] کسی که در افطار شب عید فطر، میهمان دیگری باشد، فطریه‌اش به عهده کیست؟خودش یا صاحبخانه؟ آیا فرقی میکند که قبل از اذان مغرب به میهمانی رفته باشد یا بعد از آن؟
- [آیت الله سیستانی] شخصی در غذاخوری بدون اطلاع قبلی که فردا روز عید فطر است میهمانی داده ، بعد از اتمام میهمانی ثابت شده شب عید فطر بوده است آیا زکات فطره میهمانان بر ذمه میزبان می باشد ? اگر بر عهده میزبان باشد آیا میهمانان می توانند از میزبان وکالت بگیرند که زکات فطره را خودشان پرداخت کنند ؟
- [آیت الله نوری همدانی] باسلام محضر آیه الله العظمی نوری همدانی مد ظله العالی اگر مهمانی چند روز در منزل میزبان بماند و نزدیک غروب شب عید فطر بیرون برود و بعد از مغرب و نماز بیاید، آیا فطریه او بر عهده میزبان میباشد
- [آیت الله سبحانی] میهمانان شب عید فطر که قبل از غروب وارد می شوند در صورتیکه میزبان شرکت دولتی و یا نهاد دولتی باشد بر عهده چه کسی خواهد بود؟
- [آیت الله بهجت] اگر کسی شب عید فطر میهمان باشد و فطره ی خود را با اجازه و صلاحدید صاحب خانه بدهد؛ آیا از گردن میزبان ساقط می شود؟
- [آیت الله بهجت] اگر پیش از غروب شب عید فطر میهمان وارد خانه شود، ولی از نان خودش افطار کند، آیا فطره او بر عهده ی صاحب خانه است؟
- [آیت الله خامنه ای] میهمانی که فقط شب عید فطر به خانه انسان بیاید، تکلیف فطره اش چه می شود؟ ج) فطره او بر عهده صاحب خانه نیست. س: اگر میهمان فطره خودش را بدهد، آیا از عهده صاحب خانه ساقط می شود؟ ج) در فرضی که نان خور محسوب شود اگر با اجازه صاحب خانه و از طرف او فطره خودش را بدهد، از عهده میزبان ساقط می شود. س: اگر انسان شب عید فطر میهمان داشته باشد و صبح متوجه شود که عید بوده؛ آیا فطره آنها بر او واجب است؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- اگر کسی هنگام غروب شب عید فطر دیوانه باشد، زکات فطره بر او واجب نیست.
- فطره مهمانی که بعد از غروب شب عید فطر وارد میشود، بر صاحبخانه واجب نیست، اگرچه پیش از غروب او را دعوت کرده باشد و در خانه او هم افطار کند.
- اگر کسی بعد از غروب شب عید فطر بچّهدار شود یا کسی نانخور او حساب شود، واجب نیست فطره او را بدهد؛ اگرچه مستحب است فطره کسانی را که بعد از غروب تا پیش از ظهرِ روز عید، نانخور او حساب میشوند، بدهد.
- زکات فطره بر کافری که بعد از غروب شب عید فطر مسلمان شده، واجب نیست، ولی مسلمانی که شیعه نبوده، اگر بعد از دیدن ماه شیعه شود، باید زکات فطره را بدهد.
- آخر وقت نماز عشاء نیمه شب است و احتیاط واجب آن است که برای محاسبه نیمه شب در مورد نماز مغرب و عشاء و مانند آنها، شب را از اوّل غروب تا اذان صبح حساب کند(1) و برای نماز شب و مانند آن، تا اوّل آفتاب حساب نماید.
- بعد از نماز مغرب و عشای شب عید فطر و بعد از نماز صبح روز عید و بعد از نماز عید فطر، مستحب است این تکبیرها را بگوید: (اَللّهُ اَکْبَرُ، اَللّهُ اَکْبَرُ، لا إلهَ إلاَّ اللّهُ وَاللّهُ اَکْبَرُ، اَللّهُ اَکْبَرُ وَللّهِ الْحَمْدُ، اَللّهُ اَکْبَرُ عَلی ما هَدانا).
- اگر کسی بعد از غروب شب عید فطر بمیرد، بنابر احتیاط واجب باید فطره او و زن وفرزندان او را از مال او بدهند، ولی اگر پیش از غروب بمیرد، واجب نیست فطره او و زن وفرزندان او را از مال او بدهند.
- کسی که هنگام غروبِ شب عید فطر، بالغ، عاقل و هوشیار است و فقیر و بنده کس دیگر نیست، باید برای خودش و کسانی که نانخور او هستند، هر نفر یک صاع که تقریبا سه کیلو گرم است، از غذایی که در شهر و منطقه او متعارف است، به مستحق بدهد و اگر پول آن را هم بدهد، کافی است.
- انسان باید فطره کسانی را که در غروب شب عید فطر نانخور او حساب میشوند بدهد، کوچک باشند یا بزرگ، مسلمان باشند یا کافر، دادن خرج آنان بر او واجب باشد یا نه، در شهر خود او باشند یا در شهر دیگر.
- غسلهای مستحب در شرع مقدس اسلام بسیار است که برخی از آنان در ذیل و در مسأله بعدی میآید: الف غسل جمعه؛ و وقت آن از اذان صبح تا ظهر روز جمعه است و بهتر است نزدیک ظهر بجا آورده شود و اگر تا ظهر انجام ندهد، بهتر است که بدون نیّت ادا و قضا تا غروب جمعه آن را بجا آورد و اگر در روز جمعه غسل نکند، مستحب است از صبح شنبه تا غروب قضای آن را بجا آورد و کسی که میترسد در روز جمعه آب پیدا نکند، میتواند روز پنجشنبه و یا شب جمعه غسل را بجا آورد و مستحب است انسان در هنگام غسل جمعه بگوید: (أَشْهَدُ أَنْ لا إِلهَ إِلاَّ اللّهُ وَحْدَهُ لا شَریکَ لَهُ وَأَنَّ مُحَمَّدا عَبْدُهُ وَرَسُولُهُ، أَللّهُمَّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ وَاجْعَلْنی مِنَ التَّوّابینَ وَاجْعَلْنی مِنَ المُتَطَهِّرینَ). ب غسل شب اوّل ماه رمضان و تمام شبهای (فرد) آن؛ مثل شب سوم، پنجم و هفتم، ولی از شب بیست و یکم مستحب است همه شبها غسل کند و برای غسل شبهای پانزدهم، هفدهم، نوزدهم، بیست و یکم، بیست و سوم، بیست و پنجم، بیست و هفتم و بیست و نهم، بیشتر سفارش شده است و وقت غسل شبهای ماه رمضان، تمام شب است و بهتر است غسل مقارن غروب آفتاب بجا آورده شود، ولی از شب بیست و یکم تا آخر ماه بهتر است غسل را بین نماز مغرب و عشاء بجا آورد و نیز مستحب است در شب بیست و سوم غیر از غسل اوّل شب، یک غسل نیز در آخر شب انجام دهد. ج غسل روز عید فطر و عید قربان؛ و وقت آن از اذان صبح تا ظهر است و بهتر است آن را پیش از نماز عید بجا آورد و اگر بخواهد آن را از ظهر تا غروب بجا آورد، احتیاط آن است که به قصد رجاء (یعنی به امید این که مطلوب خداوند باشد) انجام دهد. د غسل شب عید فطر؛ و وقت آن از اوّل مغرب تا اذان صبح است و بهتر است در اوّل شب بجا آورده شود. ه غسل روزهای هشتم و نهم ذیحَجّه که وقت آن تمام روز میباشد؛ و در روز نهم، بهتر است آن را نزدیک ظهر بجا آورد. و غسل روز اوّل، پانزدهم، بیست و هفتم و آخر ماه رجب. ز غسل روز عید غدیر؛ و بهتر است آن را قبل از ظهر انجام دهد. ح غسل روز مباهله که بنا بر اقوی بیست و چهارم ذیحَجّه است. ط غسل شب پانزدهم شعبان، روز عید نوروز، نهم و هفدهم ربیع الاول و روز بیست و پنجم ذیقعده (دحو الارض)؛ و روز پانزدهم شعبان نیز میتواند به قصد رجاء غسل نماید. ی غسل دادن نوزادی که تازه به دنیا آمده. ک غسل زنی که برای غیر شوهر خود بوی خوش استعمال کرده است. ل غسل کسی که در حال مستی خوابیده. م غسل کسی که جایی از بدن خود را به بدن میّتی که غسل دادهاند رسانده است. ن غسل کسی که برای تماشای به دار آویخته رفته و آن را دیده باشد، ولی اگر اتفاقا یا از روی ناچاری نگاهش به او بیفتد یا مثلاً برای ادای شهادت رفته باشد، غسل مستحب نیست. س غسل احرام و آن غسلی است که پیش از احرام در میقات انجام میدهند و این غسل برای زن حائض و نفساء نیز مستحب است.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله شبیری زنجانی] فطره میهمانی که بعد از غروب شب عید فطر وارد میشود، بر صاحبخانه واجب نیست، اگر چه پیش از غروب او را دعوت کرده باشد و در منزل وی هم افطار کند و قرار است مدّت طولانی میهمان وی باشد.
- [آیت الله وحید خراسانی] فطره میهمانی که پیش از غروب شب عید فطر با رضایت صاحبخانه وارد شده و در وقت وجوب زکات فطره نان خور او حساب می شود بر او واجب است
- [آیت الله فاضل لنکرانی] فطره مهمانی که بعد از غروب شب عید فطر وارد می شود بر صاحب خانه واجب نیست، اگر چه پیش از غروب او را دعوت کرده باشند و در خانه او هم افطار کند.
- [آیت الله علوی گرگانی] فطره مهمانی که بعد از غروب شب عید فطر وارد میشود، بر صاحبخانه واجب نیست اگر چه در خانه او هم افطار کند.
- [آیت الله بروجردی] فطرهی مهمانی که پیش از غروب شب عید فطر با رضایت صاحب خانه وارد شده، اگر نانخور او حساب میشود بر او واجب است.
- [آیت الله خوئی] اگر بعد از غروب شب عید فطر بچهدار شود واجب نیست فطر او را بدهد، ولی احتیاط واجب آن است که فطر کسانی را که بعد از غروب تا پیش از ظهر عید نانخور او حساب میشوند بدهد.
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر کسی موقع غروب شب عید فطر دیوانه باشد زکات فطره بر او واجب نیست
- [آیت الله سبحانی] کافری که بعد از غروب شب عید فطر، مسلمان شده فطره بر او واجب نیست.
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر کسی هنگام غروب شب عید فطر دیوانه باشد، زکات فطره بر او واجب نیست.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . فطره مهمانی که بعد از مغرب شب عید فطر وارد می شود، بر صاحب خانه واجب نیست، اگر چه پیش از مغرب او را دعوت کرده باشد و در خانه او هم افطار کند.