هدیه
هديه دادن هر گاه كه به قصد جلب دوستی و محبت و بزرگداشت و يا به صلاح آوردن كسی داده شود كار بسيار پسنديده‌ای است.
اگر خانمی دارای زینت‌آلات طلا باشد و برخی از آن نیز هدیه باشد و سال به آن بگذرد آیا خمس دارد؟
اگر مورد استفاده قرار می‌گیرد و مطابق با شأن اوست، خمس ندارد.
اگر مورد استفاده قرار می‌گیرد و مطابق با شأن اوست، خمس ندارد.
عنوان سوال:
اگر خانمی دارای زینت‌آلات طلا باشد و برخی از آن نیز هدیه باشد و سال به آن بگذرد آیا خمس دارد؟
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- خانمی مقداری طلا و زیور آلات خریداری کرده و از آن استفاده کرده و بعد از چند سال آنها را فروخته است. آیا به محض فروش، باید خمس آنها را بپردازد؟
- خانمی که طلا و زینت آلات خود را فروخته و به دیگری قرض داده و شرط کرده که بعدا به همان وزن، طلا و زینت آلات برای او خریداری شود، آیا خمس متوجه او شده است یا خیر؟
- کسی وامی گرفته است و در مدت چند سال، اقساط آن را میپردازد. اگر بر پولِ وام گرفته شده سال بگذرد، خمس دارد یا خیر؟
- اگر بدانیم در عین مال هدیه داده شده، خمس واجب است، دادن خمس بر عهده کیست؟
- این جانب قبل از رسیدن سال خمسی، برای فرزندانم که سنّ آنها کمتر از یازده سال است، خانهای تهیه نمودم و به آنها هدیه کردم. آیا به این خانه خمس تعلّق می‌گیرد؟
- کسی که در طول سال چند هدیه دریافت میکند که مقدار هر یک از آنها زیاد نیست، ولی در آخر سال اگر هدیهها را روی هم بگذارد، مقدار زیادی خواهد شد، آیا باید خمس آنها را بدهد؟
- آیا مبالغی که در عروسیها به عنوان هدیه جمع می‌شود، متعلّق خمس است یا خیر؟
- آیا خمس سرمایه و وسایل کسب و کار را باید موقع شروع به کسب و کار پرداخت کرد یا پس از گذشتن سال؟ اگر پس از گذشتن یک سال واجب می‌شود، باید یک سال تمام از آن بگذرد یا با رسیدن سال خمسی باید پرداخت شود؟
- شخصی دارای سال خمسی است. اگر در بین سال خمسی فوت کند، آیا ورثه او میتوانند قبل از پرداخت خمس او، از ترکه او در تجهیز و تکفین و سایر مخارج میّت مصرف کنند؟
- آیا هبه و هدیه، حتی اگر یک چیز خیلی کم قیمت باشد، خمس دارد؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله صافی گلپایگانی] خانمی که مقداری طلا به او هدیه شده و الان هم از آن استفاده میکند، باید خمس و زکاتش را بپردازد؟
- [آیت الله صافی گلپایگانی] 2- خانمی که مقداری طلا به او هدیه شده و الان هم از آن استفاده میکند، باید خمس و زکاتش را بپردازد؟
- [آیت الله بهجت] مادر شخصی دستبند طلا به نام او خریده که هنگام ازدواج به همسرش هدیه دهد، آیا پس از گذشت سال، خمس آن واجب می شود؟
- [آیت الله سبحانی] به فرزندم مقداری طلا هدیه داده بودم اکنون فرزندم فوت کرده است آیا باید خمس آن هدیه را بدهم؟
- [آیت الله سبحانی] به فرزندم مقداری طلا هدیه داده بودم اکنون فرزندم فوت کرده است آیا باید خمس آن هدیه را بدهم؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] آیا به سکه طلا که هدیه باشد، خمس تعلق می گیرد؟
- [آیت الله بهجت] اگر هدیه، سکّه طلا باشد به آن خمس تعلّق می گیرد یا زکات؟
- [آیت الله سیستانی] مهریه من شامل سکه طلا می باشد. من چند عدد از آنها را دریافت نموده ام، اگر یک سال خمسی از آن بگذرد در حالی که مهریه می باشد آیا به آن خمس تعلق می گیرد یا نه؟
- [آیت الله سیستانی] آیا به هدایای ازدواج (طلا های زینتی ) که به زن می دهند اگر یک سال از آن بگذرد واز آنها به عنوان زینت استفاده شود خمس تعلق می گیرد؟
- [آیت الله بهجت] خانمی مقداری طلا و زیورآلات خریداری کرده و از آن استفاده کرده است و بعد از چند سال آن ها را می فروشد. آیا به محض فروش باید خمس آن ها را بپردازد؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- اگر کسی که چندین سال خمس نداده است، از منافع کسب چیزی را که به آن احتیاج ندارد بخرد و یک سال از کسب آن درآمد بگذرد، باید خُمس آن چیز را بدهد و اگر اثاث خانه و چیزهای دیگری را که به آنها احتیاج دارد مطابق شأن خود خریده باشد، چنانچه بداند آنها را با درآمدی که سال بر آن نگذشته خریده، لازم نیست خمس آنها را بدهد و اگر نداند با درآمدی که سال بر آن گذشته خریده یا نه، بنابر احتیاط واجب باید با حاکم شرع مصالحه کند.
- اگر دختر در معرض ازدواج باشد و انسان نتواند جهیزیّه او را از درآمد سالی که در آن ازدواج میکند تهیّه کند و مجبور باشد که از قبل، هر سال مقداری از آن را تهیّه نماید و دادن خمس جنس تهیّه شده، موجب عدم توانایی برای تهیّه جهیزیّه و یا تأخیر در تهیّه آن از وقت حاجت شود و یا در شهری باشد که معمولاً هر سال مقداری از جهیزیّه دختر را تهیّه میکنند به گونهای که تهیّه نکردن آن عیب باشد، چنانچه در بین سال از منافع آن سال جهیزیّه بخرد و سال بر آن بگذرد، خُمس ندارد.
- اگر در آب فرو رود و مقداری عنبر بیرون آورد که قیمت آن 18 نخود طلا یا بیشتر باشد، باید خُمس آن را بدهد و چنانچه از روی آب یا از کنار دریا به دست آورد، اگر قیمت آن به مقدار 18 نخود طلا نیز نرسد، بنابر احتیاط واجب باید خمُس آن را بدهد.
- اگر قیمت استفادهای که از معدن برده به 15 مثقال طلا نرسد، خُمس آن در صورتی لازم است که از مخارج سالش زیاد بیاید.
- هر یک از نمازهای ظهر و عصر و همچنین مغرب و عشاء، دارای وقت مخصوص و وقت مشترکی میباشند که در مسائل بعدی بیان خواهد شد. وقت مخصوص و مشترک برای اشخاص فرق میکند، مثلاً اگر به اندازه خواندن دو رکعت نماز از اوّل ظهر بگذرد، وقت مخصوص نماز ظهر کسی که مسافر است، تمام شده و داخل وقت مشترک می‌شود و برای کسی که مسافر نیست، باید به اندازه خواندن چهار رکعت نماز بگذرد.
- انسان میتواند در بین سال هر وقت منفعتی به دست آورد، خُمس آن را بدهد و جایز است دادن خُمس را تا آخر سال تأخیر بیندازد و همچنین میتواند برای هر منفعتی سال جداگانه قرار دهد و اگر برای دادن خُمس، سال شمسی قرار دهد، مانعی ندارد.
- اگر انسان به چیزی نیاز فعلی داشته باشد و نتواند آن را با درآمد یک سال تهیّه کند، مثل این که محتاج خانه باشد و نتواند در یک سال خانه بخرد و یا خانه بسازد، در صورتی که در این رابطه زمین یا وسایل و اجناسی مانند آجر، سیمان، آهن و... تهیّه کند و سال بر آنها بگذرد چه در ساختمان به کار رفته باشد و چه هنوز به کار نرفته باشد خمس ندارد؛ ولی اگر به جای تهیّه زمین و وسایل و اجناس، پول ذخیره کند، در صورتی خمس ندارد که دادن خمس سبب عدم قدرت بر تهیّه چیز مورد نیاز و یا تأخیر در تهیّه آن شود، وگرنه بنابر احتیاط واجب باید خمس آن پول را بپردازد.
- کسی که میخواهد خمس مالی را که در سال قبل به دست آورده، از درآمد سال بعد خود بدهد، باید به اندازه یک چهارم مال متعلّق خمس را بپردازد.
- اگر خُمس را با حاکم شرع یا وکیل او یا با سیّدی دستگردان کند و بخواهد در سال بعد بپردازد، نمیتواند از منافع آن سال کسر نماید، پس اگر مثلاً هزار تومان دستگردان کرده و از منافع سال بعد دو هزار تومان بیشتر از مخارج خود داشته باشد، باید خُمس دو هزار تومان را بدهد و هزار تومانی را که بابت خُمس سال قبل بدهکار است، از بقیّه بپردازد.
- نصاب گنج اگر نقره باشد 105 مثقال (187/429 گرم) نقره و اگر طلا باشد 15 مثقال (312/70 گرم) طلاست و اگر جواهرات دیگر باشد، چنانچه قیمت آن به 105 مثقال نقره و یا 15 مثقال طلا برسد، باید خمس آن را بدهد. در تمام این موارد، نصاب بعد از کم کردن مخارج ملاحظه می‌شود.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله علوی گرگانی] تاجر وکاسب وصنعتگر ومانند اینها از وقتی که شروع به کاسبی میکنند یک سال که بگذرد، باید خمس آنچه را که از خرج سالشان زیاد میآید بدهند و کسی که شغلش کاسبی نیست اگر اتّفاقاً منفعتی ببرد بعد از آن که یک سال از موقعی که فائده برده بگذرد باید خمس مقداری را که از خرج سالش زیاد آمده بدهد.
- [آیت الله بروجردی] تاجر و کاسب و صنعتگر و مانند اینها از وقتی که شروع به کاسبی میکنند یک سال که بگذرد، باید خمس آنچه را که از خرج سالشان زیاد میآید بدهند و کسی که شغلش کاسبی نیست، اگر اتفاقاً منفعتی ببرد، بعد از آن که یک سال از موقعی که فائده برده بگذرد، باید خمس مقداری را که از خرج سالش زیاد آمده بدهد.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . تاجر و کاسب و صنعتگر و مانند اینها از وقتی که شروع به کاسبی میکنند یک سال که بگذرد، باید خمس آنچه را که از خرج سالشان زیاد آید بدهند، و کسی که شغل او کاسبی نیست، اگر اتفاقاً منفعتی ببرد، بعد از آن که یک سال از موقعی که فایده برده بگذرد، باید خمس مقداری را که از خرج سالش زیاد آمده بدهد.
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] تاجر و کاسب و صنعتگر و مانند اینها از وقتی که منفعت می برند یک سال که بگذرد؛ باید خمس آنچه را که از خرج سالشان زیاد می آید بدهند و کسی که شغلش کاسبی نیست؛ اگر اتفاقا منفعتی ببرد؛ بعد از آنکه یک سال از موقعی که فائده برده بگذرد؛ باید خمس مقداری را که از خرج سالش زیاد آمده بدهد.
- [آیت الله خوئی] تاجر و کاسب و صنعتگر و مانند اینها از وقتی منفعت میبرند، یک سال که بگذرد باید خمس آنچه را که از خرج سالشان زیاد میآید بدهند و کسی که شغلش کاسبی نیست، اگر اتفاقاً منفعتی ببرد، بعد از آنکه یک سال از موقعی که فایده برده بگذرد، باید خمس مقداری را که از خرج سالش زیاد آمده بدهد. (مسألة 1775)- انسان میتواند در بین سال هر وقت منفعتی بهدستش آید خمس آن را بدهد، و جایز است دادن خمس را تا آخر سال تأخیر بیندازد. و اگر برای دادن خمس سال شمسی قرار دهد، مانعی ندارد.
- [آیت الله مظاهری] تاجر و کاسب و صنعتگر و مانند اینها از وقتی که شروع به کاسبی میکنند یک سال که بگذرد، باید خمس آنچه را که از خرج سالشان زیاد میآید بدهند، و کسی که شغلش کاسبی نیست اگر اتفاقاً منفعتی ببرد، بعد از آنکه یک سال از موقعی که فایده برده بگذرد، باید خمس مقداری را که از خرج سالش زیاد آمده بدهد، و اینگونه افراد لازم نیست برای خود سال قرار دهند.
- [آیت الله وحید خراسانی] تاجر و کاسب و صنعتگر و مانند اینها از وقتی که منفعت می برند که اول سال انهاست یک سال که بگذرد باید خمس انچه را که از خرج سالشان زیاد می اید بدهند و کسی که شغلش کاسبی نیست اگر اتفاقا منفعتی ببرد بعد از ان که یک سال از موقعی که فایده برده بگذرد باید خمس مقداری را که از خرج سالش زیاد امده بدهد
- [آیت الله مظاهری] اگر از منفعت کسب پیش از دادن خمس چیزی که مورد احتیاج اوست بخرد چنانچه احتیاجش از آن برطرف شود و سال هم روی آن بگذرد باید خمس آن را بدهد.
- [امام خمینی] تاجر و کاسب و صنعتگر و مانند اینها از وقتی که شروع به کاسبی می کنند، یک سال که بگذرد باید خمس آنچه را که از مخارج سالشان زیاد می آید بدهند. و کسی که شغلش کاسبی نیست، اگر موقعی که فایده برده بگذرد، باید خمس مقداری را که از خرج سالش زیاد آمده بدهد.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر کافر یا کسی که به خمس اعتقادی ندارد چیزی را به انسان هدیه بدهد انسان مالک آن می شود و لازم نیست خمس آن را بدهد. بلی اگر آنچه را که گرفته در طول سال صرف مؤونه او نشود و از درآمد سال او زیاد بیاید باید خمس آن را بپردازد.