عقد نکاح
نکاح در لغت بنابر مشهور به معنی وطی است. پس استعمال آن در عقد و تزویج مجاز خواهد بود.
آیا به هنگام عقد نکاح، می‌توان پرداخت مهریه از سوی زوج را مقید به زمان استطاعت وی تعیین کرد؟
اشکال ندارد.
اشکال ندارد.
عنوان سوال:
آیا به هنگام عقد نکاح، می‌توان پرداخت مهریه از سوی زوج را مقید به زمان استطاعت وی تعیین کرد؟
پاسخ:
اشکال ندارد.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- آیا به هنگام عقد نکاح، می‌توان پرداخت مهریه از سوی زوج را مقید به زمان استطاعت وی تعیین کرد؟
- اگر از طرف عاقد صیغة عقد دائم جاری شود و در تعیین مهریه، نحوة پرداخت آن (اعم از عندالاستطاعه یا عندالمطالبه) ذکر نشود تکلیف چیست؟
- اگر از طرف عاقد صیغة عقد دائم جاری شود و در تعیین مهریه، نحوة پرداخت آن (اعم از عندالاستطاعه یا عندالمطالبه) ذکر نشود تکلیف چیست؟
- آیا زوجه حق دارد که تمکین خود را از زوج منوط به دریافت مهریه کند؟ مثلاً به شوهر بگوید من تا زمانی که مهریهام را پرداخت نکنی به خانه پدرم میروم و زوج هم استطاعت پرداخت مهریه را نداشته باشد. در این صورت آیا زن دست به کار حرامی زده است یا این کار جایز است؟ در صورت حرمت این عمل، حق مرد در تمکین زوجه از او چه می‌شود؟
- اگر کسی که برای حج مستطیع شده، قبل از رفتن به حج، همسرش مهریه خود را مطالبه نماید و با پرداخت مهریه او از استطاعت خارج شود، آیا باز هم رفتن به حج بر او واجب است یا خیر؟
- آیا زوجه حق دارد که تمکین خود را از زوج منوط به دریافت مهریه کند؟ مثلاً به شوهر بگوید من تا زمانی که مهریهام را پرداخت نکنی به خانه پدرم میروم و زوج هم استطاعت پرداخت مهریه را نداشته باشد. در این صورت آیا زن دست به کار حرامی زده است یا این کار جایز است؟ در صورت حرمت این عمل، حق مرد در تمکین زوجه از او چه می‌شود؟
- آیا شرط عندالاستطاعه بودن مهریه به علت مجهول بودن زمان پرداخت مهر از ناحیه زوج و نا معین بودن اجل باطل میباشد یا خیر؟
- اینجانب 51 سال سن دارم. سال گذشته خانم جوانی را به مدت 50 سال با عقد انقطاعی به همسری گرفتهام. در عقدنامه به جز مهریه، اینجانب متعهد کلیة خرج و مخارج و مسکن زوجه بوده و تعهد ثبت رسمی و کشوری مفاد عقدنامه را نیز دارم. حال با توجه به سن اینجانب و مدت عقد و شرایط و تعهدات ضمن عقد برای زوج، آیا می‌توان حکم این عقد و وظایف زوجه را مطابق با حکم عقد دائم در نظر گرفت؟
- خانمی پس از عقد ازدواج، مهریه خود را که مقدارش وافی به حج است، از شوهرش می‌گیرد؛ لکن نیازمند به جهیزیه است و از طرفی ایّام حج هم فرارسیده است. آیا او مستطیع شده و واجب است به حج برود یا می‌تواند با مهریه خود جهیزیه تهیه کند؟
- اگر زمان وجوب پرداخت زکات یا خمس، مقارن با ایّام حج شود، چنانچه با پرداخت زکات یا خمس از استطاعت برای حج خارج شود، رفتن به حج مقدّم می‌شود یا پرداخت زکات و خمس؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله نوری همدانی] الف: دختری با اطلاع کافی از عدم استطاعت مالی پسر در پرداخت نقدی مهریّه با وی ازدواج مینماید. با فرض اینکه در عقدنامه نوشته شده مهریه بر زوجه دین لازم است و عند المطالبه زوج باید اداء کند؛ آیا زوجه که غیر مدخوله است می‌تواند به بهانه عدم پرداخت مهریّهاش از جانب زوج از ایفای وظایفش خود داری کند؟
- [آیت الله سبحانی] اگر در عقد دائم، پرداخت مهریه مقید به (عندالاستطاعه) باشد، آیا دختر می تواند تا پرداخت مهریه تمکین نکند و نیز تقاضای نفقه نماید؟
- [آیت الله مظاهری] مهریه ای که در عقد ازدواج در سالها قبل تعیین شده ولی اکنون ارزش پول آن کاسته شده است، چه میزان بر ذمّه زوج ثابت است؟
- [آیت الله سبحانی] آیا طلاق مانند موت زوج، باعث حالّ شدن مهر می شود و زن به محض طلاق حق مطالبه مهر را دارد یا باید تا زمان تعیین شده برای پرداخت مهریه صبر نماید؟
- [آیت الله بهجت] پس از تعیین مهریّه در عقد ازدواج و اجرای صیغه، آیا زوجه حقّ ازدیاد مهریّه را دارد؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] بعد از عقد نکاح آیا زن در صورت اعسار زوج از پرداخت مهریه، می تواند به خاطر دریافت مهریه تمکین نکند؟ و در صورت جواز آیا تمکین فقط منحصر است به بضع، یا سایر استمتاعات را هم شامل است؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] بین دختر و پسر به قصد ازدواج و با اطلاع خانواده صیغه محرمیت خوانده می شود به مدت 14 روز که پس از 14 روز عقد دائم انجام گیرد البته مهریه صیغه موقت را همان تعداد مهریه ای که برای عقد دائم تعیین کردند می گذارند1000 سکه اما بنا به دلایلی پس از 14 روز عقد دائم صورت نمی گیرد و قضیه کاملا منتفی می شو د آیا مهریه تعیین شده بر گردن پسر هست و باید پرداخت کند ؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] بین دختر و پسر به قصد ازدواج و با اطلاع خانواده صیغه محرمیت خوانده می شود به مدت 14 روز که پس از 14 روز عقد دائم انجام گیرد البته مهریه صیغه موقت را همان تعداد مهریه ای که برای عقد دائم تعیین کردند می گذارند1000 سکه اما بنا به دلایلی پس از 14 روز عقد دائم صورت نمی گیرد و قضیه کاملا منتفی می شو د آیا مهریه تعیین شده بر گردن پسر هست و باید پرداخت کند ؟
- [آیت الله سبحانی] اگر زوج معسر باشد و به حکم دادگاه ملزم به پرداخت مهریه به صورت اقساطی شود و با توجه به این که امروز مهریه، با مبالغ بالایی تعیین می شود و پرداخت قسطی آن، سال ها طول می کشد، آیا زن حق عدم تمکین تا پرداخت تمامی مهر را دارد؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] در صورت مطالبه مهریّه از سوی زوجه قبل از عروسی، و عدم پرداخت آن از طرف زوج، بفرمایید: الف) آیا زوجه می تواند، تا زمان پرداخت مهریّه از رفتن به خانه زوج خودداری کند؟ ب) در صورت خودداری از رفتن به خانه شوهر، آیا استحقاق نفقه دارد؟ ج) آیا اعسار و عدم اعسار زوجه تأثیری در حکم مسأله دارد؟ د) آیا آگاهی یا عدم آگاهی زوجه در هنگام عقد نسبت به عدم توانایی زوج در پرداخت مهریه، تأثیری در حکم مسأله دارد؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- برای پرداخت تمام یا قسمتی از مهریّه می‌توان مدّت یا اقساطی =============================================================================== 1 وسائل الشیعة، چاپ آل البیت، باب 52 از (أبواب مقدّمات النکاح وآدابه)،ح3،ج20،ص112. قرار داد.
- خواستگاری و وعده ازدواج ایجاد محرمیّت یا زناشویی نمیکند، اگرچه مهریهای که برای زمان عقد تعیین شده است از پیش پرداخت شده باشد؛ بنابر این هر یک از زن و مرد قبل از عقد ازدواج می‌توانند از آن منصرف شوند و طرف دیگر نمیتواند او را مجبور به ازدواج کند.
- در بیمه علاوه بر شرایطی از قبیل بلوغ و عقل و اختیار و غیر آنها که در سایر عقود لازم است، چند شرط معتبر است: اوّل: تعیین موضوع بیمه که شخص، مغازه، کشتی، اتومبیل یا هواپیما است. دوم: تعیین دو طرف عقد که اشخاص یا مؤسسات یا شرکتها یا دولت هستند. سوم: تعیین مبلغی که باید بپردازند.چهارم: تعیین اقساطی که باید آن را بپردازند و تعیین زمان اقساط.پنجم: تعیین زمان شروع و پایان بیمه که مثلاً از اوّل فلان ماه یا سال تا چند ماه یا چند سال است.ششم: تعیین خطرهایی که موجب خسارت میشوند مثل حریق، غرق، سرقت، وفات یا بیماری و می‌توان کلّیّه آفاتی را که موجب خسارت میشوند، قرارداد کرد.
- اگر زن شخصا با ظاهر سازی و تدلیس مردی را فریب دهد و به عقد او در آید و بعد از عقد معلوم شود که تدلیس کرده است، پس از آن که شوهر عقد را فسخ کرد، زن مهریه تعیین شده را طلبکار نیست، هرچند شوهر با او نزدیکی کرده باشد، ولی خوب است شوهر چیزی به او بدهد و اگر دیگری مرد را فریب داده باشد، در مواردی که مرد باید مهریه را به زن بپردازد، می‌تواند مقدار آن را از شخص فریب دهنده بگیرد.
- با عقد ازدواج، زن به مرد و مرد به زن حلال میشوند. عقد ازدواج بر دو قسم است: =============================================================================== 1 وسائل الشیعة، چاپ آل البیت، باب 1 از (أبواب مقدّمات النکاح)،ج20،ص13 و ما بعد آن. 2 نور(24):32. 3 وسائل الشیعة، چاپ آل البیت، باب 3 از (أبواب مقدّمات النکاح)،ح4 و 5،ج20،ص22 و 23. 4 همان، باب 8،ح8،ص40. 5 همان، باب 27،ح2 و 3،ص72 و 73. اوّل: (عقد دائم) و آن عقدی است که مدّت ندارد و به واسطه آن زن و مرد تا پایان زندگی به هم حلال میشوند و همسری را که به این صورت عقد می‌شود، (همسر دائم) میگویند. دوم:(عقد موقّت) و یا (مُتْعه) و آن عقدی است که با آن زن و مرد به طور موقّت و تا زمان محدودی به هم حلال میشوند و زنی را که به این صورت عقد می‌شود، (همسر موقّت) میگویند.
- پس از آن که زن به هر دلیل از شوهر خود جدا شد خواه با خواندن صیغه طلاق باشد یا از موارد فسخ نکاح باشد یا با تمام شدن مدّت و یا بخشیدن مدّت توسّط شوهر در عقد موقّت باید مدّتی را که در شرع مقدّس تعیین شده به عنوان (عدّه) صبر نماید و در این مدّت از ازدواج با شوهر دیگری خودداری نماید.
- اگر مرد پیش از آن که زنی را برای خود عقد کند، بگوید به واسطه شیر خوردن، آن زن بر او حرام شده، مثلاً بگوید که شیر مادر او را خورده، چنانچه تصدیق او ممکن باشد، نمیتواند با آن زن ازدواج کند و اگر بعد از عقد بگوید و خود زن هم حرف او را قبول نماید، عقد باطل است؛ پس اگر مرد با او آمیزش نکرده باشد یا آمیزش کرده باشد، ولی در وقت آمیزش کردن، زن بداند بر آن مرد حرام است، مهر ندارد و اگر بعد از آمیزش بفهمد که بر آن مرد حرام بوده، شوهر باید مهریّه او را مطابق زنهایی که مثل او هستند بدهد.
- تعیین مقدار مهر بستگی به رضایت زن و شوهر دارد، ولی بهتر است مهر زنان مؤمن مطابق (مَهر السُّنّة) باشد، یعنی مهری که پیامبر اکرم صلیاللهعلیهوآلهوسلم برای هر یک از زنان و دختران خود از جمله حضرت فاطمه زهرا علیهاالسلام قرار دادند و آن پانصد درهم نقره سکّهدار است که وزن هر درهم (6/12) نخود میباشد و جمعا (5/262) مثقال معمولی نقره سکّهدار می‌شود و قیمت آن تابع نرخ روز است.
- اگر پدر و جدّ پدری بخواهند برای محرم شدن یک ساعت یا دو =============================================================================== 1 وسائل الشیعة، چاپ آل البیت، باب 1 از (أبواب المتعة)،ح2 و 20،ج21،ص5 و 10. ساعت زنی را به عقد پسر نابالغ خود در آورند یا دختر نابالغ خود را برای محرم شدن به عقد کسی درآورند، در صورتی صحیح است که به مصلحت طفل باشد و به طور جِدّی قصد انشای عقد را داشته باشند و بنابر احتیاط پسر و دختر قابل استمتاع باشند وگرنه تنها برای محرمیّت، صیغه خواندن خالی از اشکال نیست.
- اگر مهریّه زن پول قرار داده شود و در اثر گذشت زمان یا عوامل دیگر، قیمت آن تنزّل فاحش پیدا کند، باید معادل آن به نرخ روز به زن پرداخت شود و یا با مصالحه، رضایت زن فراهم شود؛ ولی اگر چیزهایی نظیر زمین، خانه، طلا یا نقره به عنوان مهر قرار داده شوند، زن همان مقدار را طلبکار می‌شود، هر چند قیمت آنها تنزّل کرده باشد.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله مظاهری] هر چیزی را که مالیّت داشته باشد می‌توان مهر قرار داد، کم باشد یا زیاد، عین باشد یا منفعت، حتّی تعلیم قرآن و یا صنعت دیگری را هم می‌توان مهر قرار داد، و در عقد دائم خوب است بیشتر از مهر السّنه حضرت زهرا علیها السلام (پانصد درهم) نباشد که تقریباً دویست و شصت مثقال نقره می‌شود.
- [آیت الله مظاهری] در ازدواج موقّت باید وقت و مقدار آن تعیین شود و اگر وقت یا مقدار آن تعیین نشود عقد باطل است.
- [آیت الله علوی گرگانی] یک نفر می‌تواند برای خواندن صیغه عقد دائم یا غیر دائم از طرف دو نفر وکیل شود وامّا زوج بنابر احتیاط واجب نمیتواند از طرف زن وکیل شود و او را برای خود بطور دائم یا غیر دائم عقد کند ولی زن می‌تواند وکیل از زوج در قبول عقد خود بشود و احتیاط مستحبّ آن است که عقد را دو نفر بخوانند.
- [آیت الله مکارم شیرازی] تعیین مهر در عقد دائم واجب نیست و بدون آن عقد صحیح است، ولی بعداً چنانچه با زن نزدیکی کند باید مهر او را مطابق معمول زنهایی که مثل او هستند بدهد.
- [آیت الله مظاهری] اگر صیغه دائم را خود زن و مرد بخوانند و اوّل زن بگوید: (زَوَّجْتُکَ نَفْسی عَلَی الصَّداقِ الْمَعْلُومِ). (یعنی خود را به همسری تو درآوردم با مهریه معیّن) پس از آن مرد بگوید: (قَبِلْتُ التَّزْویجَ). (یعنی قبول کردم این ازدواج را) عقد صحیح است، و اگر دیگری را وکیل کنند که از طرف آنها صیغه عقد را بخواند، چنانچه وکیل زن بگوید: (زَوَّجْتُ مَوکِّلَتی مُوَکِّلَکَ عَلَی الصَّداقِ الْمَعْلُومِ). (یعنی وکیل خودم را به ازدواج وکیل تو درآوردم با مهریه معین) و وکیل مرد بگوید: (قَبِلْتُ لِمُوَکِّلی عَلَی الصَّداقِ). (یعنی قبول نمودم این ازدواج را برای وکیل خودم با مهریه معین) صحیح میباشد. دستور خواندن عقد غیر دائم:
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر موقع خواندن عقد دائم برای دادن مهر زمانی را معین نکرده باشند، زن می تواند پیش از گرفتن مهر از نزدیکی کردن شوهر جلوگیری کند، چه شوهر توانایی دادن مهر را داشته باشد چه نداشته باشد. ولی اگر پیش از گرفتن مهر به نزدیکی راضی شود و شوهر با او نزدیکی کند دیگر نمی تواند برای دریافت مهریه از نزدیکی شوهر جلوگیری نماید. مُتعه یا صیغه
- [آیت الله مکارم شیرازی] در ازدواج موقت باید مقدار وقت و مقدار مهر تعیین شده باشد و بدون آن باطل است.
- [آیت الله سیستانی] اگر در صیغه قرض برای پرداخت آن مدتی قرار دهند ، چنانچه تعیین مدت به درخواست بدهکار ، یا به در خواست هر دو طرف باشد ، طلبکار نمیتواند پیش از تمام شدن آن مدت طلب خود را مطالبه کند ، ولی اگر تعیین مدت به درخواست طلبکار بوده ، یا اصلاً برای پرداخت بدهی ، مدتی تعیین نشده است ، طلبکار می‌تواند هر وقت بخواهد طلب خود را مطالبه نماید .
- [آیت الله سبحانی] اگر موقع خواندن عقد دائمی برای دادن مهر مدتی معین نکرده باشند، زن می تواند پیش از گرفتن مهر از نزدیکی کردن شوهر جلوگیری کند. چه شوهر توانائی دادن مهر را داشته باشد چه نداشته باشد. مگر این که ناتوانی مالی شوهر قرینه باشد که پرداخت مهر (عندالاستطاعه) خواهد بود. ازدواج موقت
- [آیت الله فاضل لنکرانی] پدر و جد پدری می توانند برای محرم شدن، یک ساعت یا دو ساعت زنی را به عقد پسر نابالغ خود درآورند، و نیز می توانند دختر نابالغ خود را برای محرم شدن، به عقد کسی درآورند ولی باید آن عقد برای دختر مصلحت داشته باشد حتی اگر به مقدار مهریه ای باشد که برای دختر قرار می دهند.