برادر
برادر، فرد مذکری است که از طرف پدر و مادر یا یکی از والدین با شخص مشترک باشد که از آن در بابهاى طهارت، صلات، نکاح،اطعمه و اشربه،ارث و شهادات آمده است.
برادر من محل کارش خارج از شهر بوده و هر روز مسافت بیش از 30 کیلومتر را طی می‌کند تا به محل کار خود برسد وضعیت نماز و روزه او چگونه خواهد بود؟
اگر کار در محل مذکور کوتاه مدت نباشد نماز و روزه برادرتان، در محل زندگی(شهر) محل کار و بین راه، تمام و صحیح است.
اگر کار در محل مذکور کوتاه مدت نباشد نماز و روزه برادرتان، در محل زندگی(شهر) محل کار و بین راه، تمام و صحیح است.
عنوان سوال:
برادر من محل کارش خارج از شهر بوده و هر روز مسافت بیش از 30 کیلومتر را طی می‌کند تا به محل کار خود برسد وضعیت نماز و روزه او چگونه خواهد بود؟
پاسخ:
اگر کار در محل مذکور کوتاه مدت نباشد نماز و روزه برادرتان، در محل زندگی(شهر) محل کار و بین راه، تمام و صحیح است.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- برادر من محل کارش خارج از شهر بوده و هر روز مسافت بیش از 30 کیلومتر را طی می‌کند تا به محل کار خود برسد وضعیت نماز و روزه او چگونه خواهد بود؟
- کارگرانی که محلّ کار آنها بیش از مسافت شرعی است و هر روز بعد از خوردن سحری و خواندن نماز صبح به محلّ کار خود میروند و قبل از ظهر به وطن خود باز میگردند، آیا میتوانند روزه بگیرند؟
- فردی به عنوان نیروی رسمی، در سپاه پاسداران مشغول به کار است. تکلیف وی در موارد ذیل چیست؟ الف. سفر، مقدمه شغل اوست؛ یعنی فاصله بین محلّ کار و شهری که در آن زندگی می‌کند، به اندازه مسافت شرعی است. اگر او بخواهد هفتهای یک بار بین شهر خود و محلّ کار رفت و آمد نماید، چه باید بکند؟ ب. اگر ساعت یازده از محلّ کار خارج شود و در بین راه، اذان گفته شود و بخواهد نماز بخواند، قصر بخواند یا کامل؟ ج. اگر ساعت یازده از محلّ کار خارج و به منظور کار شخصی، به مقصد شهر دیگری که فاصلهاش بیشتر از مسافت شرعی است، حرکت کند، تکلیفش چیست؟
- فاصله کارخانه پتروشیمی اراک، از شهر اراک حدود بیست کیلومتر و خانههای سازمانی که محلّ سکونت کارکنان پتروشیمی است، حدود هفت کیلومتر از کارخانه و 27 کیلومتر از شهر اراک فاصله دارد. وطن اصلی بعضی از کارکنان، شهر تهران است. اولاً بفرمایید حکم نماز و روزه این افراد که هر روز فاصله بین کارخانه و محلّ سکونت فعلی (خانههای سازمانی) را طی میکنند، چیست؟ و ثانیا اگر هر از چندی جهت تهیه ضروریات زندگی و امور دیگر به شهر اراک بروند، حکم آنها در رفت و برگشت چگونه است؟
- 1 خانه من تهران است ولی خواهرم ساکن شهریار است. از خانه ما تا آنجا بیشتر از 24 کیلومتر است ولی بعضیها میگویند چون شهریار جزء استان تهران است، نماز شکسته نیست. وظیفه من در شهریار چیست؟2 آیا رعایت مسافت برای دو شهر به هم چسبیده جهت شکسته شدن نماز و انجام فریضه روزه لازم است؟
- بنده دانشجوی دانشگاه آزاد کرج هستم ولی محل سکونتم واقع در شهر تهران است و سه روز در هفته برای شرکت در کلاسها باید به دانشگاه بروم. هنگامی که در دانشگاه هستم نماز و روزه را چگونه باید بجا آورم؟ شایان ذکر است که فاصلة رفت و برگشت میان محل سکونت و دانشگاه 110 کیلومتر است.
- کارگرانی که چند روز در کارخانه میمانند و کار میکنند و چند روز را در منزل استراحت مینمایند و فاصله بین کارخانه و محلّ زندگی آنها بیشتر از مسافت شرعی است، نسبت به نماز و روزه چه تکلیفی دارند؟
- من در حال حاضر دانشجو هستم و مجبور هستم دو روز در هفته به محل دانشگاه که مسافت رفت و برگشت آن نزدیک دویست کیلومتر میباشد، بروم (یک روز از ظهر تا عصر کلاس دارم و یک روز از صبح تا عصر) و بعد در پایان کلاسهای هر روز به شهر محل سکونت خود باز میگردم. حکم نماز ظهر و عصر من در این دو روز چگونه است؟
- رانندهای در خطی کار میکرد که مسافت آن کمتر از مسافت شرعی بود. اکنون چند ماه است که در خطی کار می‌کند که مسافت آن به اندازه حد شرعی است؛ ولی ممکن است باز خط عوض شود و در کمتر از مسافت شرعی کار کند. حکم نماز و روزه او چگونه است؟
- شهر شیراز جزء بلاد کبیره محسوب نشده؛ اما فاصله شمال تا جنوب و شرق تا غرب آن بسیار گسترده و طول مسافت آن بعضا مثل بلاد کبیره است. حکم نماز و روزه در این شهر چگونه است؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله مظاهری] به فتوای حضرتعالی در شهرهای بزرگ مثل تهران که اول و آخر شهر مثلاً 30 کیلومتر با هم فاصله دارند، حکم نماز و روزه چیست؟
- [آیت الله مظاهری] بعضی از شهرهایی که در گذشته حدود 30 کیلومتر با هم فاصله داشتهاند، امروزه به هم متصل شده و فاصلة دو شهر تماماً محل سکونت یا مغازه است و اصلاً نمیشود تشخیص داد که شهر تمام شد. در این صورت، ساکنین این دو شهر در صورت رفتن به شهر دیگر در مورد نماز و روزه چه وظیفهای دارند؟
- [آیت الله سیستانی] اینجانب ساکن ایران هستم ودر ایران کسب و کار دارم. محل کسب و کاری دیگری در یک کشور دیگر راه اندازی نموده ام و هر ماه چند روز به آنجا سرکشی می کنم.حتی در ماه مبارک رمضان درآن کشور حضور کامل دارم. البته محل اسکان و محل کار بیش از 30 کیلومتر فاصله دارند. حکم نماز و روزه من در این سرکشی ها چیست؟
- [آیت الله خامنه ای] با توجه به اینکه رفت و آمد از محل سکونت به محل کار که بیشتر از بیست و چهار کیلومتر از هم فاصله دارند، موجب می شود که نماز تمام خوانده شود، اگر من از شهری که در آن کار می کنم به خارج از آن و یا شهر دیگری که فاصله آن با محل کارم به مقدار مسافت شرعی نیست، بروم و قبل از ظهر یا بعد از ظهر به محل کارم برگردم، آیا باز هم نمازم تمام است؟
- [سایر] سلام .من میخوام بعد از اذان ظهر مصافت 30 کیلومتری رو طی کنم و مسیر برگشت هم 30 کیلومتر برگردم یعنی جمعا 60 کیلومتر ...شغل ازاد دارم برای کار کردن تو باغ مرکبات میرم و تا قبل از اذان مغرب هم میخوام برگردم با توجه به اینکه این کار شغل فعلی من حساب میشه ایا روزه ام باطل میشه؟
- [آیت الله مظاهری] زن و شوهری اهل دو شهر جداگانه هستند و محل کارشان در شهر سوّمی است، ولی مجبور شدهاند در خارج از حد ترخص شهر محل کار، سکنی بگیرند. هر روز از محل زندگی به محل کار میروند و بر میگردند و هر چند وقت یک بار هم به شهرهای خودشان میروند. بفرمایید حکم نماز و روزة آنها در این چهار شهر چیست؟ همچنین بفرمائید اگر هر کدام از آنها به شهر همسرش برود، حکم نماز و روزة او چیست؟
- [آیت الله خوئی] اگر مردی کار می‌کند در شهر خودش و لکن گاهی اوقات سفر برای او عارض می‌شود برای خاطر کارش و سفرش مافوق مسافت است و این شخص هر دو ماه یک نوبت مسافرت می‌کند به مدت یک یا دو روز آیا نمازش تمام است یا قصر؟
- [آیت الله جوادی آملی] آیا طی مسافت بیش از حد شرعی در بلد کبیرة تهران از محل کار تا منزل موجب شکسته شدن نماز و بطلان روزه می‌شود یا خیر؟
- [آیت الله سیستانی] اینجانب کارمند پارس جنوبی (عسلویه) می باشم. وطنم بوشهر است و وضعیت کاری به صورت 14 روز کار (عسلویه) و 14 روز استراحت (بوشهر) است. منتها در عسلویه نیز بین محل کار و خوابگاه 26 کیلومتر فاصله است که هر روز صبح این مسیر را رفته و شب به خوابگاه باز می گردیم. آیا این مسیر هر روزه از خوابگاه به محل کار نیز سفر محسوب می شود؟ وضعیت نماز و روزه در ایامی که عسلویه هستم (چه خوابگاه و چه محل کار) چگونه است؟ آیا دایم السفر محسوب میشوم و یا عسلویه وطن دومم محسوب می شود؟ ضمنا این وضعیت 14 روز در عسلویه ثابت نیست و ممکن است گاهی با گرفتن مرخصی به زیر 10 روز برسد. آیا در این صورت حکم تفاوت خواهد کرد؟
- [آیت الله سیستانی] آیا شخصی که محل شغل دائم او در شهری دیگر در فاصله بیش از 30 کیلومتر قرار دارد و هر روز در رفت و برگشت می باشد. حکم روزه داشتن او چگونه است؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- بازرگانان و پیشهوران سیّار، فرماندهان نیروهای نظامی و انتظامی یا معلّمانی که محلّ کار آنها ثابت نیست، مأموران گشت مانند سیمبانان و راهبانان، مهمانداران هواپیما وقطار و کشتی و نیز کسانی که محلّ کار آنها در چند شهر است و همواره در بین آن شهرها رفت و آمد میکنند، باید نماز خود را تمام خوانده و روزه بگیرند، بلکه همه افرادی که بیشتر اوقات در حال سفر هستند و تعداد روزهایی که در وطن هستند، کمتر از تعداد روزهایی است که در حال سفر هستند، باید نماز خود را در حال سفر تمام بخوانند و روزه نیز بگیرند و همچنین کسانی که در هر سه روز حداقل یک بار و یا هر شش روز دو بار و یا در هر نه روز سه بار و مانند آن مسافرت میکنند، باید در سفر نماز را کامل بخوانند و روزه نیز بگیرند. بنابر این اساتید و یا دانشجویانی که محل تدریس یا تحصیل آنها به اندازه مسافت شرعی از وطنشان فاصله دارد، چنانچه در هر سه روز یک بار یا هر شش روز دو بار و مانند آن از وطن خود به محل تدریس یا تحصیل خود بروند و یا این که بیشتر روزهای هفته را در محل تحصیل یا تدریس باشند، باید در سفری که برای تحصیل یا تدریس به آن شهر انجام میدهند، نمازشان را تمام بخوانند و روزه نیز بگیرند.
- اگر روزهدار بعد از ظهر مسافرت نماید، باید روزه خود را تمام کند و اگر پیش از ظهر مسافرت کند و قصد حداقل هشت فرسخ رفت و آمد را با شرایطی که در نماز مسافر گفته شد داشته باشد، وقتی به حدّ ترخّص برسد (یعنی به جایی برسد که دیوار شهر را نبیند و صدای اذان آن را نشنود) میتواند روزه خود را باطل کند و اگر پیش از آن، روزه را باطل کند، کفّاره نیز بر او واجب است.
- دانشجویانی که برای تحصیل در شهری غیر از وطن خود قصد دارند مدت زیادی بمانند و همچنین اساتید دانشگاهها، معلمان، طلاب، کارکنان دولت و مانند آنها که قصد دارند جهت کار خود مدت زیادی در محلّی غیر از وطن خود اقامت کنند، اگر مدتی از اقامت آنها در آن محل بگذرد که دیگر عرفا در آنجا مسافر محسوب نشوند، آن محل برای آنها حکم وطن را پیدا می‌کند. بنابر این پس از گذشت مدت مذکور، چنانچه از آنجا به سفر بروند، پس از بازگشت لازم نیست برای تمام خواندن نماز و روزه گرفتن، قصد اقامت ده روز کنند.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله فاضل لنکرانی] مسافری که می خواهد ده روز در محلی بماند اگر از اول قصد داشته باشد که در بین ده روز به اطراف آنجا برود چنانچه جائی که می خواهد برود از توابع آن باشد مانند باغ های اطراف شهر باید در همه ده روز نماز را تمام بخواند و اگر از توابع آن نباشد و کمتر از مسافت شرعی باشد، اگر به گونه ای باشد که شب و در زمان استراحت در محل قصد اقامت باشد، نمازش تمام است.
- [آیت الله بهجت] مسافری که میخواهد ده روز در محلی بماند، اگر از اول قصد داشته باشد که در بین ده روز به اطراف آنجا برود، چنانچه جایی که میخواهد برود از مقدار ترخص دورتر نباشد، باید در همه ده روز نماز را تمام بخواند، و اگر از مقدار ترخص دورتر باشد، ولی کمتر از مقدار مسافت، یعنی چهار فرسخ شرعی باشد، چنانچه قسمت عمده روز را در محل اقامت باشد کافی است و نمازش تمام است و عرفاً صدق اقامت ده روز در آنجا می‌کند.
- [آیت الله مظاهری] اگر یکی از صحرانشینها برای پیدا کردن منزل و چراگاه حیواناتشان یا برای زیارت یا حجّ یا تجارت و مانند اینها مسافرت کند باید نماز را تمام بخواند. شرط چهارم: به حدّ ترخّص (تقریباً یک کیلومتر) برسد. یعنی از وطنش یا محل اقامتش به قدری دور شود که دیوار ساختمانهای شهر را تشخیص ندهد یا صدای اذان معمولی آخر شهر را نشنود، ولی باید در هوا غبار یا چیز دیگری نباشد که از تشخیص دیوار یا شنیدن اذان جلوگیری کند، و لازم نیست به قدری دور شود که منارهها و گنبدها را نبیند، یا دیوارها هیچ پیدا نباشد بلکه همین قدر که دیوار کاملاً تشخیص داده نشود کافی است. و در این حکمفرقیمیانشهرهایبزرگ مثل تهران و شهرهای کوچک نیست.
- [آیت الله خوئی] اگر کسی در ماه رمضان بعد از ظهر مسافرت کرد و به شهر دیگری رسید که در آنجا ظهر نشده است آیا واجب است که امساک کند و روزه را به آخر برساند؟ ظاهر آن است که واجب است امساک کند و اطلاق دلیلی که دلالت کرده است وظیفة کسی که بعد از ظهر در ماه رمضان از محل خود مسافرت می‌کند امساک و خودداری از انجام فطرات تا شب میباشد، شامل این مورد نیز می‌شود.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] الف. کسانی که بهر علتی معمولا در هر کمتر از ده روز حداقل یک سفر بیش از 45 کیلومتر دارند در تمام سفرها و تمام مکانها نمازشان تمام است و روزه آنها صحیح می باشد. ب. این افراد لازم نیست حداقل سه ماه یا چهار ماه مسافرت کنند. بلکه همین که در طول یک ماه حداقل چهار سفر پی در پی بدون فاصله ده روز داشته باشند نمازشان تمام است. ج. بطور کلی کسانی که نمازشان تمام است اگر ده روز در وطن یا در جایی با قصد اقامه بمانند در سفر اول بعد از ده روز نمازشان شکسته و در سفر بعد نمازشان تمام است. د. محل تحصیل و محل کار در حکم وطن نیست. بلکه وطن جایی است که انسان به قصد سکونت همیشگی و مادام العمر در آنجا ساکن شده باشد. پس کسانی که بصورت مأموریت در شهر دیگری برای مدتی معین و لو طولانی سکونت می کنند آنجا وطن آنها محسوب نمی شود. و. این حکم مربوط به افرادی است که حداقل در کمتر از ده روز یک سفر داشته باشند. اما دانشجویان و کارمندان و طلاب و کسانی که در محل تحصیل یا محل کار بیش از ده روز می مانند یا هنگام مرخصی در وطن بیش از ده روز می مانند شامل این حکم نمی شوند. و نماز آنها در سفر شکسته است مگر اینکه قصد اقامت ده روز کنند.
- [آیت الله سیستانی] کسی که از وطنش صرف نظر کرده و میخواهد وطن دیگری برای خود اختیار کند ، اگر عنوانی که موجب تمام شدن نماز است ، مانند کثیر السفر ، یا خانه به دوش ، بر او صدق نکند باید در مسافرت خود نماز را شکسته بخواند . شرط هشتم : آنکه اگر از وطن حرکت می‌کند به حدّ ترخّص برسد ، و امّا در غیر وطن ، حدّ ترخّص اثری ندارد ، و همین که از محل اقامت خارج شود ، نمازش قصر است .
- [آیت الله سیستانی] اگر صحرانشین مثلاً برای زیارت یا حج ، یا تجارت و مانند اینها مسافرت کند ، اگر صدق عنوان خانه به دوش بر آن در این سفر نکند باید نماز را شکسته بخواند ، و اگر صدق کند ، نمازش تمام است . شرط هفتم : آنکه (کثیر السفر) نباشد ، و اما کسی که کارش متوقف بر سفر است مانند راننده و کشتیبان ، و پستچی و چوپان ، یا کسی که زیاد سفر می‌کند هر چند کار او متوقف بر آن نباشد ، مانند کسی که سه روز در هفته در مسافرت باشد هر چند برای تفریح یا سیاحت باشد ، این گونه افراد باید نماز را تمام بخوانند .
- [آیت الله خوئی] اگر شخصی وقت نماز در شهر و محل خودش گذشته باشد به آفتاب طلوع کرده و او نماز صبح را نخوانده و یا آفتاب غروب کرده و او نماز ظهر و عصر را نخوانده و سپس با هواپیما به محلی مسافرت می‌کند که در آنجا آفتاب طلوع نکرده و یا غروب نکرده آیا لازم است بر او نمازهائی که از او فوت شده به طور اداء یا قضاء یا به قصد مافیالذمه بهجا آورد؟ در اینجا چند وجه دارد و احتیاط آن است که نمازها را به قصد مافیالذمه اعم از قضاء و یا اداء بهجا آورد.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . کسی که شغلش مسافرت نیست، اگر مثلاً در شهری یا در دهی جنسی دارد که برای حمل آن مسافرت های پی درپی می کند، باید نماز را شکسته بخواند. ولی کسی که کارش این است که هفته ای یکبار یا بیشتر برای انجام شغلی در محلی سفر می کند، مثلاً همه روزه از تهران به کرج برای تدریس یا درس خواندن می رود، یا آن که برای کاری مثل خرید و فروش از تهران به قم یا بالعکس سفر می نماید همین که به مقداری سفر کند که عرفاً این کار را شغل او بگویند، باید نماز را تمام بخواند.
- [آیت الله خوئی] کسی مبلغی در محلی از بانک میگیرد و حواله می‌کند که بانک آن مبلغ را در محل دیگری و بانک بابت قبول این حواله مبلغی کارمزد از آن شخص میگیرد، گرفتن این کارمزد به یکی از دو راه جایز است: یکی اگر حواله در پولهای خارجی بوده باشد مانند ریال ایرانی بگیرد و پول غیر ایرانی حواله کند، در این صورت عنوان معامله بیع پیدا می‌کند که بانک آن پول خارجی را با اضافهای که میگیرد، میخرد به پولی که به آن شخص تحویل میدهد و در این صورت گرفتن کارمزد، داخل در معامله می‌شود و جایز است. دوم بانک ملزم نیست شرعاً پولی که از آن شخص گرفته را محل دیگر بپردازد و حق دارد این کار را قبول نکند و میتواند برای تنازل از این حق مبلغی بهعنوان کارمزد از او بگیرد، در این صورت گرفتن آن کارمزد جایز است. پس آنچه گفته شد از اقسام حوالههای بانکی و تطبیق آنها با عناوین فقهی عیناً در اشخاص هم جاری است مانند کسی مبلغی در محلی به شخصی میدهد که آن مبلغ و یا معادل آن را در شهر و محل دیگری دریافت کند و یا مبلغی از شخصی در محلی بگیرد و معادل آن را در شهر دیگری بپردازد و برای این کار اجرت و کارمزد بگیرد، در تمام این صور گرفتن کارمزد جایز است.