احکام عادت
عادت در سه معنا به کار رفته است: ۱. آنچه بر اثر تکرار ، جزء رفتار اکتسابی و گاه غیرارادی می‌شود؛ ۲. رویه معمول و متداول میان مردم ( عرف )؛ ۳. دو بار یکسان خون دیدن زن ( حیض ).
زنهایی که قرص می‌خورند، گاهی در ایام عادت یک روز یا دو روز خون می‌بینند نه همه روزه، و گاهی بعد از ایام عادت مثلاً بعد از هفت روز، یک روز یا دو روز لکه می‌بینند، آیا احکام عادت بر آنها جاری است یا خیر؟
در مورد مزبور تا سه روز متصل نشود حکم حیض بر آن مرتب نیست و اگر سه روز متحقق شد و قطع گردید فترات در اثنای ده روز ملحق می‌شود.
در مورد مزبور تا سه روز متصل نشود حکم حیض بر آن مرتب نیست و اگر سه روز متحقق شد و قطع گردید فترات در اثنای ده روز ملحق می‌شود.
عنوان سوال:
زنهایی که قرص می‌خورند، گاهی در ایام عادت یک روز یا دو روز خون می‌بینند نه همه روزه، و گاهی بعد از ایام عادت مثلاً بعد از هفت روز، یک روز یا دو روز لکه می‌بینند، آیا احکام عادت بر آنها جاری است یا خیر؟
پاسخ:
در مورد مزبور تا سه روز متصل نشود حکم حیض بر آن مرتب نیست و اگر سه روز متحقق شد و قطع گردید فترات در اثنای ده روز ملحق می‌شود.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- قرصهای ضد حاملگی که زنها می‌خورند و به سبب همین قرصها حیض نمیشوند و روزه میگیرند، روزه آنها صحیح است؟
- آیا این حکم نسبت به زنهایی که جاهل هستند به کیفیت اغسال واجبه مانند حیض و استحاضه جاری هست یا خیر؟
- اراضی موقوفهای را که معمولاً مسجد میسازند احکام مسجد بر آجر و فرش و همچنین بر بنای آن جاری است یا نه؟
- زنی در ماه رمضان ایام حیض روزه نگرفته بعد از ماه رمضان تا رمضان دیگر مریض بوده، آیا قضا ساقط است؟
- آیا جاری می‌شود احکام مسجدیت (مسجد حرام و مسجد نبوی) بر توسعهای که حاصل گردیده بعد از عهد پیغمبر صلی الله علیه و آله از قبیل عدم جواز مرور جنب و نحو آن و حصول ثواب نماز در آن دو مسجد؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله سبحانی] اگر خانمی برای جلوگیری از بارداری از قرص و یا آمپول استفاده کرده است حکم لکه و خونی که در ایام عادت می بیند چیست؟
- [سایر] اگر زن در ایام عادت با خوردن قرص، تنها یک یا دو روز از ایام عادت خود را خون دید، آیا حیض محسوب می‌شود؟
- [آیت الله بهجت] هر گاه زن در ایام عادت ماهانه، به وسیله خوردن قرص، از آمدن خون حیض جلوگیری نماید حکمش چیست؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] خانمی برای جلوگیری از عادت ماهانه قرص خورده و در بین آن بر اثر ترک قرص کمی خون دیده ولی پیش از سه روز قطع شده است، آیا این خون که در ایام عادت بوده حکم حیض را دارد؟
- [سایر] اگر در ایام عادت، از قرص یا آمپول جلوگیری استفاده کند؛ آیا روزه او صحیح است؟
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر زنی در ماه رمضان برای گرفتن روزه خود قرص ضدّ قاعدگی بخورد، ولی در ماه مبارک هنگام ایّام عادت یک قطره یا چند قطره خون میبیند، آیا حکم حیض دارد؟
- [آیت الله سبحانی] اگر زنی قرص ضدّ بارداری مصرف کند و در ایام عادت، خون نبیند آیا نزدیکی جایز است؟
- [سایر] اگر خانمی در ایام عادت، از قرص یا آمپول جلوگیری استفاده کند؛ آیا نماز و روزه او صحیح است؟
- [آیت الله وحید خراسانی] بعضی از بانوان بجهت خوردن قرص ایام عادت وقتیه و عددیه شان برهم می خورد بطوری که مدت طولانی خون و یا لک می بینند وظیفه انان نسبت به روزه و عمره و حجشان چیست
- [آیت الله فاضل لنکرانی] بعضی از خانمها برای اینکه روزه ماه رمضان را بگیرند یا برای اینکه در حج بتوانند اعمال حج را انجام دهند قرص می خورند ولی گاهی با اینکه قرص خورده اند در ایام عادت یکی دو روز خون می بینند، این خون چه حکمی دارد؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- طلاق دادن زن در حال حیض، به طوری که در احکام طلاق گفته می‌شود، باطل است.
- زنی که عادت حیضش کمتر از ده روز است، اگر بیشتر از روزهای عادتش خون نفاس ببیند، باید به اندازة روزهای عادت خود نفاس قرار دهد، و بعد از آن واجب است یک روز عبادت را ترک نماید، و بعد جائز است احکام مستحاضه را جاری یا عبادت را تا ده روز ترک نماید، و اگر خون از ده روز بگذرد، باید روزهای بعد از عادت تا روز دهم را هم استحاضه قرار دهد، و عبادتهائی را که در آن روزها بهجا نیاورده قضا نماید، مثلًا زنی که عادت او شش روز بوده اگر بیشتر از شش روز خون ببیند، باید شش روز را نفاس قرار دهد و روز هفتم نیز عبادت را ترک کند و در روز هشتم و نهم و دهم مخیر است بین عبادت را ترک کند یا کارهای استحاضه را بهجا آورد، و اگر بیشتر از ده روز خون دید، از روز بعد از عبادت او استحاضه میباشد.
- زنهایی که عادت وقتیه دارند دو دستهاند: (اول): زنی که دو ماه پشتسر هم در وقت معین، خون حیض ببیند و بعد از چند روز پاک شود، ولی شمارة روزهای آن در هر دو ماه یک انداز نباشد. مثلًا دو ماه پشت سر هم روز اول ماه خون ببیند ولی ماه اول روز هفتم، و ماه دوم روز هشتم از خون پاک شود، که این زن باید روز اول ماه را عادت حیض خود قرار دهد. (دوم): زنی که دو ماه پشت سر هم در وقت معین، سه روز یا بیشتر خون حیض ببیند و بعد پاک شود و دو مرتبه خون ببیند و تمام روزهائی که خون دیده با روزهائی که در وسط پاک بوده از ده روز بیشتر نشود ولی ماه دوم کمتر یا بیشتر از ماه اول باشد، مثلًا در ماه اول هشت روز و در ماه دوم نه روز باشد که این زن هم باید روز اول ماه را روز اول عادت حیض خود قرار دهد.
- زنهایی که سیده نیستند، بعد از تمام شدن پنجاه سال یائسه میشوند بنابر مشهور، ولکن واجب است بر زنهای غیر سیّده و زنهای سیده بعد از تمام شدن پنجاه سال تا تمام شدن شصتسال چنانچه با نشانههای حیض یا در روزهای عادت خون ببینند احتیاط کنند.
- جایز است بریدن عضوی از بدن مردة کافر و یا مشکوک الاسلام، به منظور پیوند زدن آن به بدن شخص مسلمان و پس از پیوند زدن چون جزء بدن مسلمان می‌شود، احکام بدن مسلمان بر او جاری است و همین طور جایز است عضوی از اعضاء بدن حیوان نجسالعین را به بدن شخص مسلمان پیوند زدن و چون پس از پیوند زدن جزء بدن مسلمان میگردد، احکام بدن مسلمان بر آن عضو جاری است و نماز خواندن با آن عضو نیز جایز است.
- زنهایی که عادت عددیه دارند دو دستهاند: (اول): زنی که شماره روزهای حیض او در دو ماه پشت سر هم یک انداز باشد، ولی وقت خون دیدن او یکی نباشد که در این صورت هر چند روزی که خون دیده عادت او می‌شود. مثلًا اگر ماه اول از روز اول تا پنجم و ماه دوم از یازدهم تا پانزدهم خون ببیند، عادت او پنج روز می‌شود. (دوم): زنی که دو ماه پشت سر هم سه روز یا بیشتر خون ببیند و یک روز یا بیشتر پاک شود و دو مرتبه خون ببیند و وقت دیدن خون در ماه اول با ماه دوم فرق داشته باشد، که اگر تمام روزهائی که خون دیده و روزهائی که در وسط پاک بوده از ده روز بیشتر نشود، و شمارة روزهای آن هم به یک انداز باشد، تمام روزهائی که خون دیده با روزهای وسط که پاک بوده عادت حیض او می‌شود، و لازم نیست روزهایی که در وسط پاک بوده در هر دو ماه به یک انداز باشد. مثلًا اگر ماه اول از روز اول ماه تا سوم خون ببیند و دو روز پاک شود، و دوباره سه روز خون ببیند و ماه دوم از یازدهم تا سیزدهم خون ببیند و دو روز یا بیشتر یا کمتر پاک شود و دوباره خون ببیند و روی هم از هشت روز بیشتر بشود، عادت او هشت روز می‌شود. و اگر در یک ماه مثلًا هشت روز خون ببیند و در ماه دوم چهار روز خون دیده و پاک شود و دوباره خون ببیند و مجموع ایام خون با پاکی وسط هشت روز باشد، عادت او هشت روز خواهد بود.
- زنهایی که عادت وقتیه و عددیه دارند دو دستهاند: (اول): زنی که دو ماه پشت سر هم در وقت معین، خون حیض ببیند و در وقت معین هم پاک شود، مثلًا دو ماه پشتسر هم از روز اول ماه خون ببیند و روز هفتم پاک شود، که عادت حیض این زن از اول ماه تا هفتم است. (دوم): زنی که دو ماه پشتسر هم در وقت معین، خون حیض ببیند و بعد از آن که سه روز یا بیشتر خون دید یک روز یا بیشتر پاک شود و دوباره خون ببیند و تمام روزهائی که خون دیده با روزهائی که در وسط پاک بوده از ده روز بیشتر نشود، و در هر دو ماه همة روزهائی که خون دیده و در وسط پاک بوده روی هم یک انداز باشد که عادت او به انداز تمام روزهائی است که خون دیده و در وسط پاک بودهاست، و لازم نیست روزهایی که در وسط پاک بوده در هر دو ماه به یک انداز باشد، مثلًا اگر در ماه اوّل از روز اوّل ماه تا سوم خون ببیند و سه روز پاک شود و دوباره سه روز خون ببیند و در ماه دوّم بعد از آن که سه روز خون دید، کمتر از سه روز یا بیشتر پاک شود و دوباره خون ببیند و روی هم نه روز شود، در این صورت همة نه روز حیض است، و عادت این زن نه روز می‌شود.
- مردی که از پدر و مادر غیرمسلمان به دنیا آمده و مسلمان شده، اگر بعد از ازدواج مرتد شود، عقد او باطل میگردد و چنانچه با زنش نزدیکی نکرده باشد یا زن یائسه باشد عده ندارد و اگر بعد از نزدیکی مرتد شود و زن او در سن زنهائی باشد که حیض می‌بینند باید آن زن به مقدار عدة طلاق که در احکام طلاق گفته می‌شود، عده نگهدارد و مشهور آن است که اگر پیش از تمام شدن عده، شوهر او مسلمان شود، عقد او به حال خود باقی میماند ولی این حکم نیز محل اشکال است و البته احتیاط ترک نشود.
- اگر زن پیش از ده روز پاک شود و احتمال دهد که در باطن خون هست، باید قدری پنبه داخل فرج نماید و کمی صبر کند و بیرون آورد. پس اگر پاک بود، غسل کند و عبادتهای خود را بهجا آورد و اگر پاک نبود، چنانچه در حیض عادت ندارد یا عادت او ده روز است، باید صبر کند که اگر پیش از ده روز پاک شد، غسل کند، و اگر سر ده روز پاک شد، یا خون او از ده روز گذشت، سر ده روز غسل نماید، و اگر عادتش کمتر از ده روز است، در صورتی که بداند پیش از تمام شدن ده روز یا سر ده روز پاک می‌شود، نباید غسل کند. و اگر احتمال دهد که خون او از ده روز میگذرد باید یک روز عبادت را ترک کند، و بعد جائز است احکام مستحاضه را جاری کند، و احوط این است که تا روز دهم بین تروک حائض و اعمال مستحاضه جمع کند، و این حکم مختص زنی است که قبل از عادت مستمرة الدم نبوده، والا بعد از گذشتن عادت جائز نیست عبادت را ترک کند.
- جایز نیست نطفه و منی مرد اجنبی را به زنی تلقیح و تزریق نمایند و فرق نمیکند که عمل تلقیح به وسیلة شخص اجنبی انجام بگیرد یا به وسیلة خود شوهر زن، و اگر عمل تلقیح انجام شود و زن تلقیح شده حامله و بچهدار گردد، آن بچه مال صاحب نطفه است و تمام احکام اولاد بر او جاری است و از یکدیگر هم ارث هم میبرند و فقط آنچه در مورد ارث استثناء شده است، بچهای است که از زنا تولید شده باشد و در عمل تلقیح گرچه خود عمل حرام میباشد، ولی زنا تحقق پیدا نکرده است و همچنین زنی که به وسیلة تلقیح بچهدار شده باشد، مادر آن بچه است و احکام اولاد بر او جاری است و از این قبیل است اگر زنی به طور مساحقه نطف شوهر خود را به فرج زن دیگر بریزد و آن زن از این نطفه حامله و بچهدار شود، آن بچه مال صاحب نطفه است و آن زن هم مادر بچه است و احکام اولاد بر او جاری است.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله مکارم شیرازی] زنانی که عادت وقتیه و عددیه دارند همین که در ایام عادت خون ببینند حائض می شوند و تا پایان ایام عادت، احکام حائض را دارند، خواه نشانه های خون حیض در آن بوده باشد، یا نه.
- [آیت الله شبیری زنجانی] مبتدئه و مضطربه اگر خونی ببینند که نشانههای حیض را داشته باشد، باید به وظائف حائض رفتار کنند و اگر بعد روشن شود که آن خون حیض نبوده (مثلاً خون سه روز در ضمن یک دهه ادامه نیابد) باید عبادتهای واجبی را که ترک کرده قضا کنند و اگر خونی که می‌بینند نشانههای حیض را نداشته باشد، باید به احکام مستحاضه عمل کنند.
- [آیت الله علوی گرگانی] زنی که حیض نمیبیند اگر در سنّ زنهایی باشد که حیض می‌بینند چنانچه شوهرش او را طلاق دهد، باید بعد از طلاق تا سه ماه یعنی نود روز عدّه نگهدارد در صورتی که شوهرش با او نزدیکی کرده است.
- [آیت الله سبحانی] اگر پس از وضع حمل، یک ماه یا بیشتر، خون ببیند، اگر در حیض عادت دارد، به مقدار روزهای عادتش نفاس قرار دهد، پس از آن تا ده روز حکم استحاضه را دارد و اگر پس از گذشتن ده روز، ایام عادت او فرا رسد، مطابق احکام حائض عمل کند خواه نشانه های حیض داشته باشد یا نه و اگر همزمان با ایام عادت نباشد حکم استحاضه را دارد، مگر این که نشانه های حیض در آن باشد.
- [آیت الله اردبیلی] خونی که دختر پیش از تمام شدن نُه سال و زن بعد از یائسه شدن می‌بینند، خون حیض نیست.
- [آیت الله شبیری زنجانی] زن حامله و زنی که بچه شیر میدهد، ممکن است حیض ببیند، ولی زن حامله در دو جهت با سایر زنها تفاوت دارد: اوّل: آن که اگر پس از ایام عادت خون ببیند چنانچه بیست روز از آخر عادت وی بگذرد، خونی که دیده حیض به حساب نمیآید و استحاضه است اگر چه به نشانه حیض باشد و اگر هنوز بیست روز از آخر عادت وی نگذشته، خونی که دیده چنانچه به نشانه حیض باشد، حیض و چنانچه به نشانه حیض نباشد استحاضه است، ولی در زنان دیگر خونی که پس از ایام حیض می‌بینند به طور کلی استحاضه است و فرقی بین گذشتن بیست روز و نگذشتن آن و نشانهدار بودن خون و نشانهدار نبودن آن نیست. در مورد خونی که زن در ایام عادت یا قبل از آن میبیند فرقی بین زن حامله و زنان دیگر نیست. دوّم: آن که در زن حامله لازم نیست خون سه روز ادامه داشته باشد تا حیض به حساب آید.
- [آیت الله مکارم شیرازی] بسیاری از زنان بعد از وضع حمل یک ماه یا بیشتر خون می بینند، چنین زنانی اگر درحیض عادت دارند باید به تعداد روزهای عادتشان نفاس قرار دهند بعد از آن تا ده روز حکم استحاضه دارد، بعد از گذشتن ده روز اگر همزمان با ایام عادت حیضش باشد باید مطابق احکام حائض عمل کند (خواه نشانه های خون حیض را داشته باشد یا نه) و اگر همزمان با ایام عادتش نباشد حکم استحاضه دارد، مگر این که خون دارای نشانه های حیض باشد.
- [آیت الله علوی گرگانی] مردی که از پدر ومادر غیر مسلمان به دنیا آمده ومسلمان شده اگر پیش از نزدیکی با عیالش مرتدّ شود، عقد او باطل میگردد و اگر بعد از نزدیکیمرتدّ شود، چنانچه زن او در سن زنهایی باشد که حیض می‌بینند باید آن زن به مقداریکه در احکام طلاق گفته می‌شود، عدّه نگهدارد پس اگر پیش از تمام شدن عدّه شوهر او مسلمان شود، عقد باقی وگرنه باطل است.
- [آیت الله سیستانی] اگر مرد پس از عقد ، مرتد ملی شود ، چنانچه با زنش نزدیکی نکرده یا اینکه زن یائسه ، یا صغیره باشد ، عقد او باطل می‌شود ، و عدّه ندارد ، و اگر بعد از نزدیکی مرتد شد و زن او در سنّ زنهائی باشد که حیض می‌بینند ، باید آن زن به مقدار عدّه طلاق که در احکام طلاق گفته می‌شود عدّه نگهدارد ، و اگر پیش از تمام شدن عدّه شوهر او مسلمان شود ، عقد او به حال خود باقی میماند .
- [آیت الله سیستانی] زنی که عادت عددیه دارد اگر خون از عدد روزهای عادت او بیشتر شود هر چند از ده روز تجاوز نکند بنابر احتیاط واجب در روزهای بعد از عدد عادت محرمات نفساء را ترک و واجبات مستحاضه را انجام دهد ، و اگر بیش از یک بار خون ببیند و بین آنها پاکی باشد به عدد ایام عادت خون را نفاس قرار دهد و احتیاطاً در ایام پاکی وسط و ایام خون زائد بر عادت ، محرمات نفساء را ترک و واجبات را انجام دهد .