عقد لازم
قراردادی كه در آن هيچ يك از طرفين حق فسخ معامله را ندارند.
زنی را منقطعه نکاح کرده تا مدت یک ماه و یا یک سال، قبل از تمام شدن مدّت می‌خواهد دائمی نکاح کند، آیا بذل مدّت لازم است که بعد از بذل نکاح دائمی نماید یا احتیاج به بذل مدّت ندارد، و اگر بذل مدّت لازم باشد کسی که جاهل به مسئله بوده قبل از بذل عقد دائمی کرده حکم اولاد او چیست و بعد از علم تجدید عقد لازم است یا نه؟
بلی بذل لازم است و بدون آن عقد صحیح نیست، و در مفروض سؤال اولاد به حکم اولاد وطی به شبهه است، و بعد از علم باید تجدید عقد نماید.
بلی بذل لازم است و بدون آن عقد صحیح نیست، و در مفروض سؤال اولاد به حکم اولاد وطی به شبهه است، و بعد از علم باید تجدید عقد نماید.
عنوان سوال:
زنی را منقطعه نکاح کرده تا مدت یک ماه و یا یک سال، قبل از تمام شدن مدّت می‌خواهد دائمی نکاح کند، آیا بذل مدّت لازم است که بعد از بذل نکاح دائمی نماید یا احتیاج به بذل مدّت ندارد، و اگر بذل مدّت لازم باشد کسی که جاهل به مسئله بوده قبل از بذل عقد دائمی کرده حکم اولاد او چیست و بعد از علم تجدید عقد لازم است یا نه؟
پاسخ:
بلی بذل لازم است و بدون آن عقد صحیح نیست، و در مفروض سؤال اولاد به حکم اولاد وطی به شبهه است، و بعد از علم باید تجدید عقد نماید.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- اگر کسی زنی را متعه کند زن به او بگوید شما وکیل هستید، آیا برای تعیین مدت و اجرت هم کافی می‌شود یعنی عاقد، وکیل در تعیین مدت و اجرت هم می‌شود، یا در توکیل لازم است بگوید، در تعیین آنها هم وکیل هستید و ضمناً در بذل مدت بذل لفظی لازم است، یا قصد و اراده قلبی کافی است؟
- اگر کسی وکیل شود در اجرای عقد نکاح لکن قید وکالت و ولایت را در لفظ نمیگوید و به صورت فضولی میخواند مثل اینکه میگوید: (زوجت زینب زیداً علی المهر المعلوم قبلت للرجل المعلوم، و یا زوجت المرأة المعلومة للمرء المعلوم فی المدّة المعلومة علی المهر المعلوم قبلت التمتیع للمرء المعلوم)، دو صورتی که بالا ذکر شد یکی دائمی و یکی منقطع، آیا این دو عقد مرقوم صحیح است یا نه، و دوباره احتیاج به اجازه است یا نه؟
- این جانبان برادران بیگی با داشتن منزل مسکونی از نظر ازدواج احتیاج به منزل جدیدی داشتیم و در حدود 70 هزار تومان مخارج این منزل جدید کردهایم لکن چون هنوز ازدواج نکردهایم استفاده سکونتی از ساختمان این منزل جدید نکردهایم ولی به واسطه آمدن سیل در حدود 20 روز یا یک ماه احتیاج به این منزل پیدا کرده و در آن ساکن شدهایم آیا با این استفاده سکونتی که منزل قبل از گذشتن سال کردهایم باز هم تخمیس این منزل بر ما واجب است یا خیر؟
- زنی است شیعه و مؤمنه است تزویج نموده به عقد صحیح، سپس اختلافی بین آن دو شده و قاضی روی طریق خودشان آن زن را طلاق داده پسر من چنین زنی را تزویج نموده و بعد از دخول متوجه شدیم به تزویج زن و طلاق او در اینجا چند مسئله پیش آمده: 1 - آیا طلاق آن زن نزد قاضی مخالف صحیح است یا خیر با اینکه میدانیم طلاقی که قاضی داده دارای شروط معتبره نزد ما نبوده مانند حضور دو شاهد عادل؟ 2 - آیا ازدواج آن زن برای پسرم صحیح است یا خیر با اینکه اطلاعی از ازدواج و طلاق آن زن نداشتیم؟ 3- آیا واجب است بر پسرم طلاق دادن آن زن یا خودش بدون طلاق منفصل می‌شود یا آنکه بر وی حرام می‌شود مؤبدا؟ 4 - آیا واجب است طلاق دادن آن زن از شوهر اوّلی بار دیگر به جهت باطل بودن طلاق سابق او سپس عقد کنیم آن زن را برای پسر خود بار دیگر؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله علوی گرگانی] با زنی که صیغه موقّت خوانده شده، آیا می‌شود عقد دائمی خواند؟
- [آیت الله نوری همدانی] شخصی خانمی را به مدت هشتاد سال متعه کرده و در وقت اجرای صیغه همان مدت را قید کرده بر فرض مسئله آیا این زن، زنی دائمی حساب می‌شود یا موقت؟
- [آیت الله نوری همدانی] زنی به مدّت یک سال متعه شده بود و از دبر دخول شده و پس از انقضاء مدت که میبایست به مدت دو حیض عده نگه میداشت و تزویج نمیکرد، به علت ندانستن مسئله و جاهل بودن به موضوع و حکم، قبل از انقضاء عده به عقد مرد دیگری در آمد و مرد هم از اینکه زن قبلاً متعه مردی شده اطلاعی نداشته و ندارد: الف- آیا بر شخص عالم لازم و واجب است که زن و مرد را مطلع نماید و یا لازم نیست؟ ب- آیا عقد مزبور صحیح است و یا باطل؟ و اگر باطل است، احتیاج به عقد جدید دارد و یا موجب حرمت ابدی می‌شود؟ آیا احتیاج به طلاق دارد؟ و یا اینکه حکم مسئله در صورت وقوع دخول قبل از انقضاء عده و در صورت وقوع دخول بعد از انقضاء عده و یا در صورتی که اصلاً دخول محقق نشده باشد متفاوت است؟ لطفاً حکم فروض را بیان فرمایید:
- [آیت الله نوری همدانی] اگر مرد در ضمن عقد نکاح منقطع تعهد کند که پس از انقضای مدت، زن را به نکاح دائمی خود در اورد و یا در ضمن عقدی لازم تعهد کند زنی را به عقد نکاح دائمی خود درآورد، آیا تعهد مزبور لازم الوفاء می‌باشد؟ در صورت امتناع مرد از انجام تعهد، آیا حاکم طبق قاعده (الحاکم ولی المتنع) میتواند زن را به نکاح دائم مرد (متعهد) در آورد؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] یک نفر ازدواج کرده صیغه عقد دایمی جاری شده سه ماه بعد ایشان می خواهد بار دوم صیغه عقد دایم با همین خانم جاری شود آیا این کار جایز است؟
- [آیت الله نوری همدانی] اینجانب شوهرم چندین سال قبل فوت کرده و مدّتی بدون شوهر زندگی میکردم و بعداً با آقائی بعنوان عقد غیر دائم ازدواج نمودم مشروط بر اینکه اگر خواستگار دائمی برایم پیدا شد با او عقد ازدواج دائمی ببندم و بعد از مدّتی با یکی از فامیلها که از سادات است از من خواستگاری کرد و شوهرم هم مدّت را بذل کرده و بخشیده و بعد از آن عقد انقطاعی و بذل مدّت یکمرتبه عادت ماهیانه شدم پاک شدم و فکر میکردم که با همان یکمرتبه عدّه تمام است و میتوانم ازدواج کنم و ازدواج کردم الان هم زندگی مطلوبی دارم بعداً متوجه شدم که ازدواج ما مشکل شرعی داشته از آن مرجع عالیقدر استدعا دارم که نظر خودشان را در مورد حل مشکل اینجانب بیان فرمایند.
- [آیت الله نوری همدانی] شخصی وکیل شده و صیغه عقد نکاحی را به قصد دوام خوانده و مدّت معین نکرده است و داماد و عروس و پدر عروس هم قصدشان عقد دائمی بوده، ولی به وکیل این مطلب را نگفتهاند، آیا لازم است داماد و عروس و پدر عروس زباناً بگویند که عقد دائمی است یا لازم نمیباشد؟
- [آیت الله علوی گرگانی] بانوئی که شوهرش سه سال و نیم قبل، فوت کرده است و از آن تاریخ تاکنون ادّعایی در مورد دائمی بودن عقد و ازدواج نداشته و قرائنی هم بر موقّتی بودن ازدواج ایشان وجود دارد اخیرامدّعی دائمی بودن عقد و ازدواج خود با آن مرحوم شده ولی همسر اوّل و دائمی مرحوم منکر دائمی بودن رابطه زوجیّت مدّعی است اگر قرار باشد که صحّت و سقم موضوع با سوگند شرعی اثبات شود قسم را باید همسر موقّت که مدّعی دائمی بودن است یاد کند یا قسم متوجّه همسر دائمی است که منکر ادّعای مدّعی است؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] زنی در عده وفات بوده و از روی ندانستن مسئله ازدواج کرده است. حال پس از سه سال متوجه مسئله شده درحالیکه از این ازدواج فرزندی هم دارد. وظیفه ی ایشان چیست؟
- [آیت الله مظاهری] زنی در عده وفات بوده و از روی ندانستن مسئله ازدواج کرده است. حال پس از سه سال متوجه مسئله شده درحالیکه از این ازدواج فرزندی هم دارد. وظیفه ایشان چیست؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- زنی که عقد دائمی شده احتیاط در آن است که بدون اجاز شوهر برای کارهای جزئی نیز از خانه بیرون نرود هر چند با حق شوهر منافات نداشته باشد و باید خود را برای هر لذتی که او می‌خواهد، تسلیم نماید و بدون عذر شرعی از نزدیکی کردن او جلوگیری نکند و تهی غذا و لباس و منزل زن مادامی که بدون عذر از منزل بیرون نرفته بر شوهر واجب است و اگر تهیه نکند چه توانایی داشته باشد یا نداشته باشد مدیون زن است.
- اگر با زنی غیر از عمه و خال خود زنا کند، احوط و اولی آن است که با دختر او ازدواج نکند، بلکه اگر زنی را عقد نماید و پیش از آنکه با او نزدیکی کند با مادر او زنا کند، بهتر آن است که از آن زن جدا شود ولی اگر با او نزدیکی کند و بعد با مادر او زنا نماید، بی شبهه لازم نیست از آن زن جدا شود. توضیح المسائل 302 عدهای از زنها که ازدواج با آنان حرام است ..... ص : 301
- اشخاصی که مغازهای را میسازند و مبالغی خرج میکنند و مبلغ اجارة مغازة مزبور در هر ماه مثلًا ده هزار ریال ارزش دارد ولی چون پول لازم دارند با رضا و رغبت خود این مغازه را به مدت یک سال به ماهی یک هزار ریال به علاوه مبلغ پانصد هزار ریال اجاره داده و در ضمن شرط میکنند که تا زمانی که مستأجر در محل مزبور ساکن است سال به سال اجاره را به همان یک هزار ریال تمدید نموده و حق افزودن را بر وجه اجاره نداشته باشند و چنانچه مستأجر بخواهد محل اجاره را به دیگری واگذار نماید موجر با همان شخص طبق اجارة مستأجر اول رفتار نماید یعنی بر مبلغ اجاره نیفزوده و سال به سال به همان مبلغ اول اجاره را تجدید نماید در این صورت مستأجر میتواند محل را به دیگری واگذار نماید و سرقفلی را که داده یا زیادتر یا کمتر در مقابل تخلیة محل و رفع ید از سکونت در آن از آن شخص که به او واگذار کرده اخذ نماید، و صاحب ملک حق مخالفت نداشته چون مستأجر طبق شرطی که نموده به أخذ سرقفلی و واگذاری ذیحق خواهد بود و سرقفلی که گرفته مشروع است.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [امام خمینی] اقسام ازدواج - به واسطه عقد ازدواج، زن به مرد حلال می شود و آن بر دو قسم است: دائم و غیر دائم. عقد دائم آن است که مدت زناشویی در آن معین نشود، و زنی را که به این قسم عقد می کنند دائمه گویند. و عقد غیر دائم آن است که مدت زناشویی در آن معین شود، مثلا زن را به مدت یک ساعت یا یک روز یا یک ماه یا یک سال یا بیشتر عقد نمایند، و زنی را که به این قسم عقد کنند متعه و صیغه می نامند.
- [آیت الله وحید خراسانی] به واسطه عقد ازدواج زن و مرد به یکدیگر حلال می شوند و ان بر دو قسم است دایم و غیر دایم عقد دایم ان است که در ان مدتی برای زناشویی نباشد و زنی را که به این قسم عقد می کنند دایمه گویند و عقد غیر دایم ان است که مدت زناشویی در ان معین شود مثلا زن را به مدت یک ساعت یا یک روز یا یک ماه یا یک سال یا بیشتر عقد نمایند ولی بنابر احتیاط واجب مدت ازدواج از مقدار عمر زن و شوهر یا یکی از ان دو زیادتر نباشد و زنی را که به این قسم عقد کنند متعه می نامند
- [آیت الله وحید خراسانی] زنی که متعه شده اگرچه ابستن شود حق خرجی ندارد مگر این که در ضمن عقد متعه یا عقد لازم دیگر شرط کند و همچنین در ضمن عقد جایز مادامی که ان عقد باقی باشد
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اگر پدر یا جد پدری برای طفل خود زنی را متعه کند، اگر چه مقداری از زمان تکلیف بچه جزء مدت عقد باشد، مثلاً برای پسر چهارده سالهاش زنی را دو ساله متعه کند، چنانچه صلاح بچه باشد، میتواند مدت آن زن را ببخشد، ولی زن دائمی او را نمیتواند طلاق دهد.
- [آیت الله علوی گرگانی] زنی که صیغه شده اگر فقیر باشد، شوهرش ودیگران میتوانند به او زکاْ بدهند ولی اگر شوهرش در ضمن عقد شرط کند که مخارج او را بدهد، یا به جهت دیگری دادن مخارجش بر او واجب باشد، در صورتی که بتواند مخارج آن زن را بدهد وبذل هم نماید یا اگر بذل ننماید ممکن باشد او را اجبار به بذل نفقه نمایند نمیشود به آن زن زکاْ داد.
- [آیت الله علوی گرگانی] زنی که عقد دائمی شده نباید بدون اجازه شوهر از خانه بیرون رود و باید خود را برای هر لذّتی که او می‌خواهد تسلیم نماید وبدون عذر شرعی از نزدیکی کردن او جلوگیری نکند و اگر در اینها از شوهر اطاعت کند تهیّه غذا ولباس ومنزل او بر شوهر واجب است و اگر تهیّه نکند چه توانایی داشته باشد یا نداشته باشد، مدیون زن است.
- [آیت الله بروجردی] زنی که عقد دائمی شده نباید بدون اجازهی شوهر از خانه بیرون رود و باید خود را برای هر لذّتی که او می‌خواهد تسلیم نماید و بدون عذر شرعی از نزدیکی کردن او جلوگیری نکند و اگر در اینها از شوهر اطاعت کند، تهیهی غذا و لباس و منزل او بر شوهر واجب است و اگر تهیه نکند چه توانایی داشته باشد یا نداشته باشد مدیون زن است.
- [آیت الله مظاهری] کسی که خمس نداده و الآن می‌خواهد خمس بدهد اگر اثاث خانه و چیزهای دیگری را که به آنها احتیاج دارد مطابق شأن خود خریده، اگر بداند در بین سالی که در آن سال فایده برده آنها را خریده، لازم نیست خمس آنها را بدهد و اگر نداند که در بین سال خریده یا بعد از تمام شدن سال بهتر است که با حاکم شرع مصالحه کند.
- [آیت الله سیستانی] اگر زنی را که در عدّه دیگری است برای خود عقد کند ، چنانچه مرد و زن یا یکی از آنان بدانند که عدّه زن تمام نشده ، و بدانند عقد کردن زن در عدّه حرام است ، آن زن بر او حرام ابدی می‌شود ، اگر چه مرد بعد از عقد با آن زن نزدیکی نکرده باشد ، و اگر هر دو جاهل باشند به اصل عدّه ، یا به حرمت ازدواج در آن ، عقد باطل است ، پس اگر نزدیکی کرده باشند حرام ابدی است ، و گرنه حرام نیست ، و میتوانند پس از پایان عدّه دوباره عقد کنند .
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر انسان با زنی که کودکی را شیر کامل داده، ازدواج کند و با آن زن نزدیکی نماید دیگر نمیتواند دختر آن زن و اولاد و نوادگانش را - ولو رضاعی باشند - برای خود عقد کند؛ هر چند آن زن از زوجیت او خارج شود.