تملیک
مالی را به ملک دیگری در آوردن را تَملیک گویند و از آن در بابهای عقود نظیر تجارت، قرض، رهن، صلح، مضاربه و هبه سخن رفته است.
آیا شخص می تواند هدیه ای را که به همسرش تملیک کرده، پس بگیرد؟
خیر؛ بدون رضایت نمی تواند پس بگیرد.
خیر؛ بدون رضایت نمی تواند پس بگیرد.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- آیا به هدیه خمس تعلق میگیرد؟
- آیا مرد می تواند هدایایی که در طول زندگی برای همسرش خریده را بعد از مرگ همسرش مطالبه کند یا به ورثه زن منتقل می شود؟
- آیا میتوانیم از شخصی که بهایی شده، هدیه قبول کنیم و در آن تصرف نماییم؟
- آیا شوهر می تواند همسرش را از استفاده حلال از شبکه های اجتماعی منع نماید؟
- آیا مرد می تواند برای به دست آوردن دل همسرش به وی دروغ بگوید؟
- اگر فردی که اهل پرداخت وجوه شرعیه نیست، لباسی به ما هدیه دهد، میتوان با آن لباس نماز خواند؟
- آیا شوهر به خاطر لجاجت و عناد با خانواده همسرش، می تواند مانع رفتن او به خانه والدینش شود؟
- آیا زنی که همسرش روزه نمیگیرد و خودش هم به خاطر شیردهی فعلاً روزه نیست، جنب شدنشان حرام است؟
- نذر کرده ام گوسفندی را ذبح و بین نیازمندان تقسیم کنم. آیا می توانم بجای عمل به آن، مبلغ آن را به بهزیستی یا انجمن بیماریهای خاص هدیه کنم؟
- اگر برخی پزشکان، شخص بیمار را از روزهداری منع کنند ولی برخی دیگر روزهداری را برای او بدون ضرر بدانند، تکلیف آن شخص نسبت به گرفتن روزه چیست؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله خامنه ای] اگر انسان از کسی هدیه درخواست بکند و شخص مقابل در رو در بایستی قرار بگیرد و از روی خجالت و به اکراه هدیه را به شخص طلب کننده بدهد آیا این هدیه غصبی می شود؟ حکم نماز خواندن با این هدیه چیست؟
- [آیت الله علوی گرگانی] در فرض سئوال بالا اگر شخص مذکور فرزندش فقیر باشد، آیا میتواند زکات فطره را تملیک زن و فرزندش کند و زن و فرزندش خرج پسرش نماید؟
- [آیت الله بهجت] مادر شخصی دستبند طلا به نام او خریده که هنگام ازدواج به همسرش هدیه دهد، آیا پس از گذشت سال، خمس آن واجب می شود؟
- [آیت الله بهجت] اگر شخص رباخوار چیزی به ما هدیه کند، استفاده از آن چه حکمی دارد؟
- [سایر] آیا شخص محتلم، قبل از غسل میتواند با همسرش نزدیکی کند؟
- [آیت الله سبحانی] پولی از طرف دوستانم جهت خرید هدیه ای برای اهداء به شخص ثالث جمع شده، آیا می توانم این مبلغ پول را بردارم و در عوض یکی از وسائل منزلم را هدیه بدهم؟
- [سایر] اگر پدر و مادر یا هر شخص دیگر، چیزی به انسان هدیه کنند، آیا باید خمس آن را داد؟
- [آیت الله بهجت] آیا هدیه ای را که به شخص اجنبی داده شده و هنوز عین آن باقی است، می توان پس گرفت؟
- [سایر] آیا شخص میتواند، مهریهای که به همسرش بدهکار است، از درآمد سال بپردازد، تا به او خمس تعلق نگیرد؟
- [آیت الله نوری همدانی] شخصی بخاطر فعالیت و تلاش در مجموعهای در سال 77 به رتبه اول برگزیده شده است و در سال 78 هدیهای قابل توجه بخاطر رتبه اوّل به مجموعه اهداء گردیده است حال سؤال این است که هدیه برای شخص ساعی و تلاشگر است یا برای افراد دیگر؟ اگر شخص تلاشگر از مجموعه در سال بعد جدا شود آیا هدیه برای شخص جایگزین است یا شخص تلاشگر؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- اگر میت وصیت کرده باشد که شخص معیّنی بر او نماز بخواند، بنا بر احتیاط آن شخص از ولیّ میت اجازه بگیرد و ولیّ میت هم اجازه بدهد.
- اگر برای خود امام علیهالسلام یا امامزادهای چیزی نذر کند، چنانچه مصرف معیّنی را قصد کرده، باید به همان مصرف برساند و اگر مصرف معیّنی را قصد نکرده، ظاهراً اگر در اموری که ارتباط خاصّی با امام علیهالسلام یا با آن امامزاده دارد از قبیل عزاداری و جشن ولادت یا تعمیر حرم آن امام علیهالسلام یا امامزاده و مانند آن صرف کند کفایت میکند و نیازی نیست قصد هدیّه آن امام را بنماید و اگر در مثل مسجد و پل مصرف کند و ثواب آن را به امام علیهالسلام هدیه کند، کفایت آن محلّ اشکال است.
- کسی را که عذری دارد و مثلاً با تیمم یا نشسته نماز میخواند، اگر به نیابت از شخص دیگری نماز بخواند، نمیشود بدان اکتفا کرد؛ هر چند از آن شخص هم همان طور قضا شده باشد.
- انسان میتواند بعضی از اعمال مستحبی؛ مانند زیارت مراقد پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و ائمّه معصومین علیهمالسلام را از طرف مردگان یا زندگان به جا آورد و نیز میتواند کار مستحبی را انجام دهد و ثواب آن را به آنها هدیه نماید و در این دو شکل فرقی نیست که تبرعی باشد یا با اجاره یا جعاله و مانند آن.
- مسافری که نماز ظهر و عصر و عشا را دو رکعت میخواند، مکروه است در این نمازها به شخص غیر مسافر اقتدا کند، همچنین شخص غیر مسافر در این نمازها، مکروه است به مسافر اقتدا نماید و در هر دو صورت بهتر است فرادی بخوانند. نماز آیات
- یکی از هفت چیز کفالت را به هم میزند: اوّل: کفیل بدهکار را به دست طلبکار بدهد یا شخص مورد نظر را در دادگاه حاضر نماید. دوم: طلب طلبکار داده شود، یا به دیگری انتقال یابد یا شخص مورد نظر خودش در دادگاه حاضر شود. سوم: طلبکار از طلب خود بگذرد یا احضار شخص به دادگاه به جهتی - همچون صرفِ نظر کردن مدّعی - لازم نباشد. چهارم: بدهکار یا شخصی که احضار وی به دادگاه ضمانت شده بمیرد. پنجم: کفیل بمیرد. ششم: طلبکار یا کسی که حقّ احضار دیگری را به دادگاه دارد، کفیل را از کفالت آزاد کند. هفتم: کسی که میتوانسته بدهکار را در نزد طلبکار یا شخص مورد نظر را در دادگاه حاضر کند، پس از انجام عقد از انجام این کار ناتوان شود.
- اگر دیوانه و بچه و مفلّس و سفیه مال خود را عاریه بدهند صحیح نیست. همچنین اگر کسی عاریهدهنده را مجبور کرده باشد، عاریه باطل است، مگر بعداً آن را اجازه دهد، امّا اگر ولیّ دیوانه یا بچه یا سفیه مصلحت بداند میتواند مال آنها را عاریه دهد و نیز اگر بچه ممیّز یا شخص سفیه با اذن یا اجازه ولیّ، یا شخص مفلّس با اذن یا اجازه طلبکاران مال خود را عاریه بدهند، صحیح میباشد.
- اگر خانهای را مثلاً یک ساله اجاره دهند و ابتدای آن را یک ماه بعد از خواندن صیغه قرار دهند اجاره صحیح است؛ اگر چه موقعی که صیغه میخوانند خانه در اجاره شخص دیگری باشد.
- اگر مردی با زنی ازدواج نماید و بعد از ازدواج - العیاذ باللَّه - با یکی از بستگان همسرش که در مسأله قبل گذشت، لواط کند؛ چنانچه این کار با برادر زن باشد عقد آنها باطل شده، بر یکدیگر حرام ابدی میشوند و اگر با غیر او مثلاً با پسر زن لواط کند، باعث بطلان عقد و حرمت ابدی نمیشود. بلی، اگر به جهتی مانند طلاق عقد آنها به هم خورد نمیتوانند مجددا ازدواج نمایند و در هر حال اگر شک کند به مقدار ختنهگاه دخول کرده یا خیر، یا گمان کند که دخول کرده، حرام نمیشود.
- مستحب است امام جماعت حال مأمومی را که از دیگران ضعیفتر است رعایت کند و قنوت و رکوع و سجود را طول ندهد، مگر بداند همه کسانی که به او اقتدا کردهاند مایلند و نیز عجله نکند تا ضعیفترین شخص به او برسد.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله علوی گرگانی] اجیر عبادتهای شخص مرده را به نیابت از او بجا آورد و اگر عملیرا انجام دهد وثواب آن را برای او هدیه کند کافی نیست.
- [آیت الله بهجت] فطره کسی که پیش از برآمدن هلال ماه شوال مهمان شخص دیگری شده است بر میزبان واجب است، بهشرط آنکه برای خوردن غذا به منزل او آمده باشد، ولو بعداً مانعی پیش آید که نتواند غذا صرف کند، اما اگر وقت رؤیت هلال، غذایی برای کسی هدیه بفرستد، در صورتی که اینگونه هدیه مستمر نبوده و صدق نانخور یا مهمان بر او نکند، فطره او بر هدیه دهنده واجب نیست، هر چند با مال او افطار کرده باشد.
- [آیت الله مکارم شیرازی] شخص نایب باید خود را به جای میت فرض کند و عبادتی را که بر ذمه اوست قضا نماید و اگر عملی را انجام دهد و ثواب آن را برای او هدیه کند دین او ادا نمی شود.
- [آیت الله سیستانی] لباسی که مرد برای پوشیدن زن خود گرفته ، اگر چه زن آن را پوشیده باشد ، بعد از مردن شوهر ، جزء مال شوهر است ، مگر اینکه به زن تملیک کرده باشد و زن حق دارد بعنوان نفقه از شوهر مطالبه تملیک لباس کند . مسائل متفرقه ارث
- [آیت الله مظاهری] اگر ارزش مادّی هبه یا هدیه بالاتر از شأنِ او باشد و یا غیر متعارف باشد، نظیر اینکه یک خانه هدیه شده باشد، باید خمس آن را بدهد.
- [آیت الله مظاهری] اجاره، تملیک منفعت چیزی به ازای وجه معیّنی است؛ نظیر اینکه خانه خود را به مدّت یک سال، به ازای هر ماه صد هزار تومان اجاره بدهد.
- [آیت الله سیستانی] - هرگاه معتکف برای تهیه مواد خوراکی یا آشامیدنی یا سایر حوائج اعتکاف ناچار به خرید و فروش شود و شخص غیر معتکفی که این کار را به وکالت انجام دهد، نیابد و تهیه اجناس مذکور بدون خرید مثل هدیه یا قرض گرفتن امکان نداشته باشد، در این صورت، خرید و فروش مانعی ندارد.
- [آیت الله اردبیلی] به کسانی که نفقه آنان بر شخص دیگری واجب است، اگر فقیر باشند میتوان زکات داد، هرچند کسی که نفقه آنها بر او واجب است، خرجی آنها را بدهد؛ ولی به زنی که همسرش نفقه او را میپردازد، هرچند فقیر باشد، نمیتوان زکات داد.
- [آیت الله اردبیلی] اگر چیزی را که خُمس آن داده نشده به کسی هبه کنند یا ببخشند، خمس آن بر عهده هدیه دهنده است و هدیه گیرنده تمام آن را مالک میشود و بر عهده او چیزی نیست.
- [آیت الله جوادی آملی] .اگر همسر سیده کسی به عللی از واجب النفقه بودن خارج شد، آن شخص می تواند به این همسر خمس (سهم سادات) بپردازد . چنانچه همسرش ناشزه شد، نمی تواند به او خمس بپردازد، چون آن زن می تواند با تمکین، نفقه اش را بگیرد.