پس انداز
به آنچه براى نیاز آینده کنار گذاشته و اندوخته مى‌شود، ذخیره گویند. از احکام ذخیره در باب هاى خمس، حج و تجارت سخن رفته است.
بنده حساب پس‌اندازی در بانک دارم. گاهی مبالغی در آن واریز میشود و هر از چند گاهی هم از آن برداشت می‌کنم. نمی‌دانم خمس این پس انداز را چگونه محاسبه کنم؟
خمسمقداری را که یقین دارید سال بر آن گذشته را باید بدهید و نسبت به مقدار مشکوکبنابر احتیاط واجب با مرجع تقلید یا نماینده ایشان مصالحه کنید.
خمسمقداری را که یقین دارید سال بر آن گذشته را باید بدهید و نسبت به مقدار مشکوکبنابر احتیاط واجب با مرجع تقلید یا نماینده ایشان مصالحه کنید.
عنوان سوال:
بنده حساب پس‌اندازی در بانک دارم. گاهی مبالغی در آن واریز میشود و هر از چند گاهی هم از آن برداشت می‌کنم. نمی‌دانم خمس این پس انداز را چگونه محاسبه کنم؟
پاسخ:
خمسمقداری را که یقین دارید سال بر آن گذشته را باید بدهید و نسبت به مقدار مشکوکبنابر احتیاط واجب با مرجع تقلید یا نماینده ایشان مصالحه کنید.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- شخصی که مقداری پس انداز در بانک دارد و با سود آن بخشی از مخارج زندگی اش را تأمین می کند آیا به اصل پس انداز بعد از گذشت سال خمس تعلق می گیرد؟
- در بین فامیل صندوق خانگی ایجاد شده که در آن افراد ماهیانه مبالغ ثابتی را پرداخت می نمایند و به صورت ماهیانه قرعه کشی انجام شده و مبلغ جمع شده به یکی از اعضا پرداخت می شود. آیا مبالغی که بیش از یکسال از پرداخت آن گذشته و به نوعی پس انداز شده تا نوبت شخص برسد، مشمول خمس می گردد؟
- بعضی اشخاص برای فرزندان خود حساب های پس انداز جهت خرید مسکن، حج یا غیره باز می کنند و ممکن است چندین سال بگذرد، آیا به این پولها، خمس تعلق می گیرد یا خیر؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [سایر] با سلام خدمت شما لطفا بفرمایید که برای اقساط وامها خمس تعلق می گیرد و اگر چنین است راهنمایی فرمایید نحوه محاسبه خمس برای اقساط وام هایی که از بانک برداشت می شود.
- [آیت الله سبحانی] در یکی از بانک ها حسابی وجود دارد که اگر شخصی مبلغی را به مدت شش ماه در بانک بگذارد و در آن مدت چیزی برداشت نکند، بانک پس از پایان آن مدت به مقدار موجودی، به حساب وی پول واریز می کند. آیا این شکل معامله صحیح است؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] بعضی از متّهمین یا طرفین دعوا به دستور دادگاه مبالغی را به عنوان تأمین برای مدّتی در بانک به حساب دولت واریز می نمایند، چنانچه بانک از سوی خود سودی به این وجه سپرده شده پرداخت نماید، آیا این سود متعلّق به سپرده گذاران است، یا این که متعلّق به دولت است؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اینجانب برای دخترم دفترچه حساب پس انداز بانکی باز کرده ام و هرماه مقداری پول به حساب آن واریز می کنم تا پس از گذشت چند سال که موقع ازدواج او فرا می رسد برایش جهیزیه و لوازم زندگی تهیه کنم. آیا به این پول خمس تعلّق می گیرد؟ و اگر از طرف بانک سودی مشروع به این پول تعلق بگیرد، آیا متعلّق خمس است؟
- [آیت الله خامنه ای] صاحب حساب جاری بانکی در صورتی که در حساب او موجودی کافی باشد، می تواند از حساب خود برداشت کند. البته، بانک حتی اگر در حساب، اعتباری نباشد نیز اجازه می دهد صاحب حساب مقدار خاصی از حساب برداشت کند این مسأله با اطمینان به مشتری انجام می شود (جلب توجه مشتری). بانک نیز بر مقدار برداشت شده (بهره) سود وارد می کند [بر حسب مدت]. این مسأله را اضافه برداشت می گویند. آیا در این حالت برداشت بیشتر از حساب جایز است؟ در چه حالتی جایز است؟
- [آیت الله سبحانی] فرزندی متولد شده است و والدین برای او در بانک حسابی باز می کنند و مبلغی پول از طرف والدین و دیگران به حساب نوزاد واریز می شود آیا پس از گذشت سال، بر آن مبلغ خمس تعلق می گیرد؟
- [آیت الله سبحانی] فرزندی متولد شده است و والدین برای او در بانک حسابی باز می کنند و مبلغی پول از طرف والدین و دیگران به حساب نوزاد واریز می شود آیا پس از گذشت سال، بر آن مبلغ خمس تعلق می گیرد؟
- [آیت الله جوادی آملی] افتتاح حساب پس انداز قرض الحسنه در بانک به قصد شرکت در قرعه کشی چه حُکمی دارد؟
- [آیت الله خامنه ای] در یکی از بانکها حسابی وجود دارد به این صورت که اگر شخصی هر ماه مبلغ خاصی را به مدت پنج سال در بانک بگذارد و در آن مدت چیزی از آن برداشت نکند، بانک هم بعد از پایان آن مدت هر ماه مبلغ خاصی را به آن حساب واریز کرده و تا صاحب حساب زنده است به او می دهد، این معامله چه حکمی دارد؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] اگر پول مخمس را به همراه پول خمس نداده ای در بانک مسکن برای دریافت وام مسکن و ازدواج و ادامه تحصیل به صورت حساب پس انداز قرار دهیم، این وام چه حکمی دارد؟
مسائل مرتبط از این مرجع
مسئله مرتبط یافت نشد
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] جایزه ای را که بانک به بعضی از کسانی که در صندوق پس انداز حساب دارند می دهد؛ چون برای تشویق مردم از خودش می دهد حلال است.
- [آیت الله سبحانی] جوایزی که به پس اندازها تعلّق می گیرد اگر قراردادی میان پس انداز کننده و بانک یا صندوق نباشد حلال است و با گذشتن سال خمس آن واجب می شود، این در صورتی است که پس انداز کننده خود را طلبکار جایزه نداند، بلکه پس انداز گیرنده شخصاً برای تشویق پس انداز کنندگان جوایزی می دهد. 2 معدن
- [آیت الله وحید خراسانی] کسی که حساب جاری در بانکی دارد و پولی در ان گذاشته حق دارد هر مبلغی که بخواهد و بیشتر از موجودی او نباشد از ان حساب برداشت کند ولی گاهی بانک اجازه می دهد که مشتری او مبلغ معینی با نداشتن موجودی در حساب برداشت کند و این بر حسب اعتمادی است که به مشتری خود دارد و این را برداشت ازاد می نامند و بانک برای قرض دادن این مبلغ فایده می گیرد و این قرض دادن و گرفتن فایده جایز نیست
- [آیت الله علوی گرگانی] جائزهای را که بانک یا صندوق قرض الحسنه به بعضی از کسانیکه در صندوق پس انداز حساب دارند میدهد، چون برای تشویق مردم ازخودش میدهد وضرر آن به کسی نمیرسد، حلال است. حدّی که برای بعضی از گناهان معیّن شده است حدّی که برای بعضی از گناهان معیّن شده است
- [آیت الله وحید خراسانی] وصول سفته و دریافت کارمزد چند صورت دارد متعهد سفته پولی نزد بانک دارد و در ان سفته قید شده است که طلبکار در سر رسیدش به ان بانک مراجعه کند و بانک مبلغ سفته را از حساب بدهکار برداشت کرده و به طلبکار نقد بپردازد و یا در حساب طلبکار منظور نماید و این کار به این معنی است که متعهد سفته طلبکار خود را به بانک حواله کرده است و چون در بانک پول داشته و بانک بدهکار او می باشد حواله صحیح است و احتیاج به قبول ندارد و در این صورت جایز نیست بانک برای پرداخت بدهی مبلغی دریافت کند متعهد سفته بدون ان که پولی در بانک داشته باشد و بانک به او بدهکار باشد مبلغ سفته را به بانک حواله می کند که این حواله بر بریء یعنی کسی که بدهکار حواله کننده نیست می باشد و جایز است و بانک این حواله را قبول می کند و مبلغ ان را می پردازد و بابت قبول کردن حواله از متعهد سفته کارمزد می گیرد و گرفتن این کار مزد نیز جایز است مشتری سفته خود را بدون این که حواله ای از جانب متعهد شده باشد جهت وصول به بانک می دهد و این عمل را می توان به عنوان عملی که مورد جعاله واقع شده است انجام داد و گرفتن مبلغی به عنوان جعل انچه به عنوان عوض در جعاله قرار داده می شود برای این عمل نیز جایز است در صورتی که بانک فقط در گرفتن اصل دین دخالت داشته باشد ولی چنانچه برای ان دین سود و فایده نزولی قرار داده شده باشد تصدی بانک جایز نیست
- [آیت الله علوی گرگانی] گاهی متعهد سفته پولی در نزد بانک دارد و در آن سفته قید شده است که در سررسیدش به آن بانک مراجعه کند وبانک مبلغ سفته را از حساب او برداشت کرده و به طلبکار نقداً بپردازد و یا در حساب طلبکار منظور نماید واین کار به این معنی است که متعهّد سفته طلبکار خود را به بانک حواله کرده وچون در نزد بانک پول داشته وبانک بدهکار او می‌باشد، عمل حواله صحیح بوده واحتیاج به قبول ندارد. و بر این فرض جائز نیست که بانک برای پرداخت بدهی خود کارمزد دریافت کند وگاهی به طوری که قبلاً اشاره شد، مشتری سفته را بدون این که حوالهای از جانب متعهد شده باشد، جهت وصول به بانک میدهد و گفتیم که گرفتن کارمزد در اینصورت جائز است. وصورت سومی هست و او این که متعهد سفته بدون آن که پولی در بانک داشته باشد وبانک به او بدهکار باشد، مبلغ سفته را به بانک حواله میکندوبانک نیز این حواله را قبول می‌کند ومبلغ آن را میپردازد وبابت قبولی حواله از متعهد سفته کارمزد می‌گیرد وگرفتن این کارمزد نیز جائزاست. فروش پولها و ارزهای خارجی و خرید آنها فروش پولها و ارزهای خارجی و خرید آنها از خدمات بانکی خرید وفروش پولهای کشورهای خارجی است واین بدو منظور میشود: یکی در اختیار قرار دادن آن به اندازه کافی بموجب احتیاجات مردم وتقاضای روز ودیگری به دست آوردن سود از راه خرید وفروش آن.
- [آیت الله وحید خراسانی] در مساله قبل گذشت که حکم قرض دادن به بانک مانند حکم قرض گرفتن از بانک است و چنانچه در قرارداد وام شرط فایده و سود شده باشد ربا و حرام است و فرق نمی کند پولی که به بانک داده می شود به نحو سپرده ثابت باشد یعنی صاحب پول بر حسب قرار داد تا مدت معینی نمی تواند از پول خود استفاده نماید یا به نحو حساب در گردش باشد که هر موقع بخواهد می تواند از پول خود استفاده کند ولی چنانچه شرط سود نشود و خود را طلب کار نداند اگرچه بانک به او سود بدهد گذاشتن پول نزد ان بانک جایز است و در بانک های دولتی و مشترک که به شرکت دولت و مردم تاسیس شده است بنابر احتیاط واجب یک پنجم ان سود را به نیت مافی الذمه به سادات فقیر بدهد و بقیه از منافع ان سال می باشد که اگر در موونه ان سال صرف نشود باید خمس ان را بپردازد
- [آیت الله سیستانی] وصول سفته و دریافت کارمزد به چند شکل است: 1 استفادهکننده از سفته آن را به بانکی که محالعلیه نیست، میدهد و در قبال پرداخت کارمزدی معین، خواهان وصول مبلغ آن میگردد. ظاهراً این خدمت و دریافت کارمزد در قبال آن جایز است، مشروط بر آنکه بانک فقط سفته را وصول کند، لکن وصول سود ربوی آن جایز نیست، میتوان این کارمزد را از نظر فقهی جُعاله دانست، که طی آن طلبکار خواستار وصول طلب خود از طریق بانک میشود. 2 استفادهکننده سفته، آن را به بانک محالعلیه ارائه می‌کند، لکن بانک نسبت به امضاکننده آن بدهکار نیست و یا با ارز دیگری جز آنچه بدو حواله شده بدهکار است. در این صورت، جایز است که بانک بابت قبول این حواله با همان شرطی که در مورد قبلی گذشت کارمزدی دریافت کند؛ زیرا پذیرفتن حواله بر آن که بدهکار نیست و یا به جنس دیگری جز آنچه در حواله آمده، بدهکار است، واجب نیست. لذا گرفتن چیزی برای دست کشیدن از این حق و انجام خدمت، اشکالی ندارد. 3 امضاکننده سفته با اشاره به پرداخت وجه آن از حسابی که نزد بانک دارد، آن را به بانک حواله می‌کند، تا در سررسید آن از حسابش کسر شود و مبلغ آن به حساب دارنده سفته واریز شود و یا نقداً به او پرداخت گردد. در اینجا امضاکننده سفته، طلبکار خود را به بانک که بدهکار خودش است حواله داده است، لذا از نوع حواله به بدهکار به شمار میرود. و موافقت محالعلیه (بانک) با این حواله لازم است و بدون پذیرش آن از طرف بانک، نافذ نیست. لذا برای بانک جایز است که در قبال این حواله و پرداخت بدهی حواله دهنده، کارمزدی دریافت کند.
- [آیت الله علوی گرگانی] کسی که چند رشته کسب دارد مثلاً اجاره ملک می‌گیرد وخرید وفروش وزراعت هم می‌کند، باید خمس آنچه را در آخر سال از مخارج او زیاد میآید بدهد، و همچنین است اگر از یک رشته نفع ببرد و از رشته دیگر ضرر کند، باید خمس نفعی را که مانده بعد از بیرون کردن خسارت بدهد اگر این دو رشته هر دو در یک دفتر محاسبه میشود والاّض خمس نفع را بدون کسر خسارت باید بدهد گرچه در مثل زراعت و تجارت احتیاطاً باید جدا حساب شود.
- [آیت الله وحید خراسانی] گاهی بانکها به منظور تشویق و ترغیب مردم که حساب باز کنند یا مشتریان که بیشتر پولشان را به بانک بسپارند جایزه ای در نظر می گیرند که از طریق قرعه کشی به کسی که قرعه به نام او اصابت کند بدهند مساله جایزه های بانکی دو صورت دارد اول ان که قرعه کشی بر بانک شرط نشود بلکه قرعه فقط به عنوان تشویق باشد در این صورت عمل قرعه جایز است و کسی که قرعه به نام او اصابت کند جایز است ان جایزه را بگیرد و اگر بانک دولتی یا مشترک که به شرکت دولت و مردم تاسیس شده است باشد احتیاط واجب ان است که یک پنجم ان را به نیت مافی الذمه به سادات فقیر بدهد و بقیه از منافع ان سال می باشد که اگر در موونه ان سال صرف نشود باید خمس ان را بپردازد دوم ان که قرعه کشی شرط شود و بانک به جهت وفای به ان شرط قرعه بکشد که در این صورت عمل قرعه کشی جایز نیست و همچنین گرفتن جایزه برای کسی که قرعه به نام او اصابت کرده است جایز نیست