اختلاف
اختلاف ضد اتفاق است.
دقیقانمی‌دانیم در چه مسائلی بین فقهای اسلام اختلاف نظر است تا به اعلم رجوع شود؟
با فرض مذکور تقلید از مجتهد جایزالتقلید اشکال ندارد.
با فرض مذکور تقلید از مجتهد جایزالتقلید اشکال ندارد.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- نظر کلّی حضرتعالی راجع به استخاره چیست و برای اطّلاع بیشتر به چه منابعی باید رجوع نمائیم؟
- آیا جایز است برای کسی که بر تقلید از میّت باقی مانده است در مسائل مستحدثه به فتوای مجتهدش عمل کند در حالیکه نمیتواند نظر مجتهد میّت را بدست بیاورد و آیا در اینگونه مسائل هم باید از اعلم تقلید کند و اگر امکان شناخت اعلم نباشد وظیفه چیست؟
- نظر اسلام در مورد به تصویر کشیدن چهره امامان چیست؟
- نظر اسلام در مورد به تصویر کشیدن چهره همه پیامبران (اولوالعزم و سایر پیامبران تبلیغی) چیست؟
- نظر شما در مورد تصاویر موجود که توسط افراد غیر مسلمان نقاشی شدهاند چیست؟
- نظر اسلام در مورد استفاده از یک شخص در نقش پیامبر و امامان در سینما و تلویزیون چیست؟
- نظر شما با استناد به متون دینی اسلام (قرآن و احادیث) در مورد به تصویر کشیدن چهره پیامبر چیست؟
- نظر شما با استناد به متون دینی اسلام (قرآن و احادیث) در مورد ساخت نیم تنه و یا پیکره کامل پیامبران و امامان چیست؟
- نظر اسلام در رابطه با دروغ گوئی مصلحتی و توریه به بیمار و حقّ او در رابطه با دانستن حقیقت بیماری چیست؟
- آیا در عرصه فرهنگی، نویسندگان و محقّقان مجازند بدون کسب صلاحیّتهای لازم علمی و تخصّصی در مسائل فنی اسلام و یا علوم تخصّصی اظهار نظر نمایند؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله مکارم شیرازی] آیا آنچه که مشمول مسئله بقاء بر میت نیست و اگر خلاف نظر میت هم باشد باید از حیّ تقلید شود فقط اصل مسئله بقاء است یا مسائلی که نتیجتاً در بقاء یا عدم بقاء تاثیر دارد هم همین طور است؟ مثلا حیِّ و میت در جواز رجوع به فالاعلم در احتیاطات اعلم اختلاف دارند و میت قائل به جواز و اعلم است و حیّ قائل له عدم جواز و فالاعلم
- [آیت الله خامنه ای] آیا جایز است که در یک مسأله با وجود اختلاف در فتوا گاهی به فتوای مجتهد میّت رجوع کنم و گاهی به فتوای مجتهد زنده اعلم؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] با توجه به اختلاف نظر فقهای عظام، حضرتعالی کدام یک از گناهان و معاصی را از مصادیق تعزیر منصوص می دانید؟
- [سایر] جهت درمان وسواسی از نظر فقهای اسلام چه راههایی ارائه شده است؟ روان شناسان در این باره چه می گویند؟
- [آیت الله اردبیلی] آیا تقلید کردن از مجتهد غیر اعلم، در مسائلی که فتوای او موافق فتوای اعلم است یا مخالفت فتوای او با فتوای اعلم معلوم نیست، جایز است؟
- [آیت الله خامنه ای] با توجه به اینکه در مسائلی که مجتهد اعلم قائل به وجوب احتیاط است، می توانیم به مجتهد اعلم بعد از وی مراجعه کنیم، اگر اعلم بعد از او نیز قائل به وجوب احتیاط در مسأله باشد، آیا رجوع به اعلم بعد از او جایز است؟ و اگر فتوای مجتهد سوم هم همان گونه بود، آیا می توان به اعلم بعد از آنان مراجعه کرد؟ و همینطور...، لطفاً این مسأله را توضیح دهید.
- [آیت الله سبحانی] اگر نظر مرجع تقلیدم در برخی مسائل، احتیاط وجوبی باشد و من به نظر مرجع دیگر رجوع نموده باشم، آیا پس از وفات آن مرجع می توانم بر همان مسائلی که رجوع نموده ام باقی باشم؟ همچنین در صورتی که در این مسائل به دیگری رجوع ننموده باشم، آیا پس از وفات او می توانم به دیگری رجوع نمایم؟
- [سایر] در نماز و روزه استیجاری، در مسایلی که بین علما اختلاف نظر است، باید به نظرات و فتاوای مستأجر عمل شود یا شخص اجیر شده؟
- [آیت الله اردبیلی] تقلید ابتدایی از مجتهد میّتی که اعلم از فقهای زنده است، چه صورتی دارد؟ در فرض حرمت، اگر شناخت فقیه زنده اعلم مشکل باشد و موجب عسر و حرج گردد، تقلید ابتدایی از مجتهد میّتی که اعلم از فقهای زنده است، جایز است یا خیر؟
- [سایر] اگر فتوای ولی فقیه با فقهای دیگر اختلاف ( تعارض ) داشته باشد, چه باید کرد؟
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله مظاهری] در صورتی که شناخت اعلم مشکل باشد، یا آنکه اهل تشخیص در شناخت اعلم اختلاف داشته باشند اعلم بودن شرط نیست، و اگر چند نفر در نظر او اعلم از دیگران و با یکدیگر مساوی باشند، از هر کدام که بخواهد میتواند تقلید کند، بلکه میتواند در بعضی مسائل از کسی و در بعضی دیگر از دیگری تقلید نماید.
- [آیت الله مکارم شیرازی] 1 بقاء بر تقلید میت در مسائلی که عمل کرده جایز است و اگر میت اعلم باشد واجب می باشد.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] رجوع کردن از مجتهد زنده به مجتهد زنده دیگر در صورت تساوی آنها جایز است، و اگر دیگری اعلم باشد، رجوع به او واجب است.
- [آیت الله خوئی] اگر اختلاف بین مجتهدین ولو اجمالًا معلوم و شناختن اعلم مشکل باشد، لازم است احتیاط کند، و درصورتی که احتیاط ممکن نباشد، باید از کسی تقلید کند که گمان به اعلم بودن او دارد. بلکه اگر احتمال ضعیفی هم بدهد که کسی اعلم است و بداند دیگری از او اعلم نیست، باید از او تقلید نماید.
- [آیت الله مظاهری] در زمانی که در اعلمیّتِ مجتهدین اختلاف باشد یا مجتهدِ اعلم وجود نداشته باشد، مکلّف میتواند از هر مجتهدِ جامع الشرایطی تقلید کند. همچنین در چنین شرایطی از دو مرجع و یا بیشتر میشود تقلید کرد و رجوع از مرجعی به مرجع دیگر نیز جایز است.
- [آیت الله بهجت] باقی ماندن بر تقلید میّت در مسائلی که در آنها تقلید و عمل کرده است، در صورتی که مجتهدِ از دنیا رفته با مجتهد زنده از نظر علمی مساوی باشند، بنا بر اقوی جایز است، هر چند با اجازه مجتهدی دیگر بر تقلید باقی بوده و عمل کرده باشد . و اگر مجتهدی که از دنیا رفته اعلم باشد ، واجب است بر تقلید او باقی بماند. و اگر مجتهد زنده بعدا اعلم شد ، واجب است در تمامی مسائل به او عدول نماید.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] باقی ماندن بر تقلید میت جایز است در صورتیکه مجتهد میت و مجتهد حیّ مساوی در علم باشند. و چنانچه یکی از آن دو اعلم باشد تقلید از اعلم لازم است. و در باقی ماندن بر تقلید میت فرقی بین مسائلی که عمل نموده و مسائلی که عمل ننموده، وجود ندارد.
- [آیت الله نوری همدانی] اگر شناختن اعلم مشکل باشد باید از کسی تقلید کند که گمان به اعلم بودن او دارد،بلکه اگر احتمال ضعیفی هم بدهد که کسی اعلم است وبداند دیگری از او اعلم نیست بنابر احتیاط واجب باید از او تقلید نماید.واگر چند نفردر نظر او اعلم از دیگران و با یکدیگر مساوی باشند باید از یکی از آنان تقلید کند .
- [آیت الله بروجردی] اگر شناختن (اعلم) مشکل باشد، باید از کسی تقلید کند که گمان به اعلم بودن او دارد، بلکه اگر احتمال ضعیفی هم بدهد که کسی اعلم است و بداند دیگری از او اعلم نیست، باید از او تقلید نماید و اگر چند نفر در نظر او اعلم از دیگران و با یکدیگر مساوی باشند، باید
- [آیت الله مظاهری] در غیر فروعات فقهیه مانند پرداخت وجوهات شرعیّه و تعیین قیّم یا سرپرست برای اوقاف و یا تعیین وصی برای کسی که وصی ندارد، رجوع به اعلم یا رجوع به مرجع تقلید شخص، لازم نیست و رجوع به مجتهد جامع الشرایط کفایت می‌کند. ______ 1) در بخش سوّم این رساله، مباحث مربوط به اصول دین تحت عنوان (اصول اعتقادی) آمده است.