کالبد شکافی
رجوع کنيد به: تشريح
پولی که از بابت دیه بخاطر کالبد شکافی یا برداشتن عضوی از میّت گرفته می‌شود آیا ورثه می‌توانند آن را بردارند و بین خود تقسیم کند؟
دیه را در راه خیریّه خود میّت صرف نمایند و ورثه حقّ برداشتن آن را ندارند.
دیه را در راه خیریّه خود میّت صرف نمایند و ورثه حقّ برداشتن آن را ندارند.
عنوان سوال:
پولی که از بابت دیه بخاطر کالبد شکافی یا برداشتن عضوی از میّت گرفته می‌شود آیا ورثه می‌توانند آن را بردارند و بین خود تقسیم کند؟
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- آیا کالبد شکافی میّت مسلمان یا غیر مسلمان جایز است؟
- در صورت جواز کالبد شکافی، آیا شامل عورتین هم می‌شود و حکم نگاه کردن نامحرم بر میّت به هنگام کالبد شکافی چیست؟
- اگر شخصی وصیّت کند که پس از مرگش جنازه او را جهت تعلیم به دانشکده پزشکی هبه نمایند، آیا وصیّت او صحیح است؟ در صورت صحّت وصیّت، آیا بخاطر کالبد شکافی در اینجا دیه تعلّق میگیرد یا خیر؟
- در مورد قصاص نفس بفرمائید : الف - آیا اولیاء دم می‌توانند به جای قصاص نفس، عضوی از اعضای قاتل را قطع کنندمثلابه جای کشتن قاتل یکی از پاهای او را قطع نمایند)؟ ب - آیا اولیاء دم می‌توانند عضوی از بدن قاتل را قطع و نسبت به مابقی طلب دیه نمایند؟ ج - آیا اولیاء دم می‌توانند عضوی از بدن قاتل را قطع و نسبت به مابقی مصالحه نمایند؟ د - آیا رضایت و عدم رضایت قاتل در سه حالت فوق، تأثیری دارد؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله فاضل لنکرانی] در صورت جایز بودن کالبد شکافی، حکم عورتین و نگاه نامحرم به بدن میت و مس میّت موقع کالبد شکافی را بیان فرمایید؟
- [سایر] حکم کالبد شکافی و تشریح بدن میت غیرمسلمان (غیرذمی ) چیست؟
- [آیت الله نوری همدانی] آیا کالبد شکافی میت مسلمان یا غیر مسلمان جائز است یا خیر ؟ اگر کالبد شکافی جهت تعلیم برای نجات جان دیگران باشد حکم مسأله را بیان فرمایید ؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] آیا برداشتن عضوی از میّت برای پیوند زدن به انسان دیگر جایز است؟ و آیا در صورت برداشتن عضو، دیه باید پرداخت شود؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] لطفاً نظر شریف خود را پیرامون کالبد شکافی و تشریح جنازه میّت، بیان فرمایید؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] در صورتی که قاضی پرونده ای تشخیص دهد کشف حقیقت لازم و ضروری است، و برای این منظور چاره ای جز کالبد شکافی نیست. ولی اولیای دم حاضر به کالبد شکافی نباشند، یا بعضی راضی باشند و بعضی دیگر راضی نباشند، یا میّت بر عدم کالبد شکافی وصیّت کرده باشد، تکلیف چیست؟
- [آیت الله سیستانی] اگر فردی کشته شود و پزشک قانونی برای کشف حقایق کالبد شکافی کنند دیه لازم است یا خیر ؟ و مصرف آن چیست ؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] آیا قطع و برداشتن عضوی از انسان زنده برای پیوند به انسان دیگر، دیه دارد؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] آیا برداشتن عضوی از بدن فرد زنده جهت پیوند، مستلزم پرداخت دیه می باشد؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر شخصی وصیت کند که بعد از مرگش جنازه او را جهت تعلیم به دانشکده پزشکی هدیه کنند; آیا وصیت او صحیح است؟ در صورت صحیح بودن، آیا دیه به خاطر کالبد شکافی تعلق می گیرد؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- اگر کسی بمیرد، ورثه بالغ او می‌توانند از سهم خودشان خرج عزاداری میّت نمایند ولی از سهم صغیر نمیشود چیزی برداشت.
- جائز نیست بریدن عضوی از اعضأ بدن مرده مسلمان مانند چشم و یا عضو دیگر بمنظور پیوند زدن آن عضو به بدن شخص زنده دیگر وقطع کننده ملزم است که دیه آن عضو را با اجازه حاکم شرع صرف حج یا سایر خیرات ومبّرات خود میّت نماید، ولی چنانچه زنده ماندن یک فرد مسلمان متوقّف گردد که عضو بدن مرده مسلمانی را ببرند و به او پیوند زنند، جائز است بریدن آن عضو ولیقطع کننده باید دیه آن را بپردازد و در هر دو صورت پیوند زدن عضو قطع شده به بدن دیگری اشکال ندارد وپس از پیوند چون جزو بدن شخص زنده میگردد، احکام بدن زنده بر او جاری است. و ظاهر این است که جائز نباشد شخصی در حال حیات خود وصیت کند که پس از مردن او عضوی از اعضأ او را قطع کنند و به دیگری پیوند زنند و در این صورت بریدن عضو آن میّت دیه دارد.
- کسی را که برای نمازهای میّت اجیر کردهاند، اگر پیش از تمام کردن نمازها بمیرد واجرت همه آنها را گرفته باشد، چنانچه شرط کرده باشند که تمام نمازها را خودش بخواند، باید اجرت مقداری را که نخوانده از مال او به ولی میّت بدهند مثلاً اگر نصف آنها را خوانده، باید نصف پولی را که گرفته از مال او به ولی میّت بدهند و اگر شرط نکرده باشند، باید ورثهاش از مال او اجیر بگیرند، امّا اگر نداشته باشد بر ورثه چیزی واجب نیست.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله سیستانی] مخارج انداختن در دریا ، و مخارج محکم کردن قبر میّت را در صورتی که لازم باشد ، می‌توانند از اصل مال میّت بردارند .
- [آیت الله اردبیلی] اگر برای مخارج عزاداری خود وصیّت نکرده باشد، نمیتوان از سهم ورثه صغیر بابت مخارج چیزی برداشت، ولی ورثه بالغ او می‌توانند از سهم خودشان بپردازند.
- [آیت الله مظاهری] در قتل عمد که ورثه حقّ قصاص دارند می‌توانند بیش از دیه از قاتل بگیرند و قصاص نکنند.
- [آیت الله شبیری زنجانی] دیه میّت به ورثه وی میرسد ولی برادر و خواهر مادری از دیه سهمی ندارند، چنانچه در مسأله 2798 گذشت.
- [آیت الله اردبیلی] اگر حفظ جان مسلمانی متوقّف بر پیوند عضوی از اعضای میّت مسلمان به بدن او باشد، قطع و پیوند آن عضو جایز است و دیه ندارد.
- [آیت الله سیستانی] اگر میّت وصیّت نکرده باشد که کفن را از ثلث مال او بردارند و بخواهند از اصل مال بردارند ، نباید زیادتر از آنچه در مسأله (561) گذشت مثل مستحبات غیر متعارفه که شأن میّت اقتضاء آن را ندارد ، از اصل مال بردارند . و همچنین اگر بیشتر از قیمت متعارف برای کفن بپردازند نباید زیادی آن را از اصل مال بردارند ، و می شود با اجازه ورثه بالغ از سهم آنان برداشت .
- [آیت الله مظاهری] اگر حفظ جان مسلمانی یا عضوی از او بر پیوند عضوی از اعضای میّت مسلمانی متوقف باشد قطع و پیوند آن عضو با اذن آن میّت قبل از مردن یا اذن ولیّ او یا حاکم شرع بعد از مردن او جایز است و دیه هم ندارد و اگر آن میّت غیر مسلمان باشد اذن هم لازم نیست.
- [آیت الله مظاهری] در قتل عمد ورثه مقتول می‌توانند قصاص کنند یا دیه بگیرند یا عفو کنند ولی عفو بهتر است، و در قتل شبه عمد حقّ قصاص ندارند فقط می‌توانند دیه بگیرند یا عفو نمایند، و در قتل خطایی نیز حقّ قصاص ندارند بلکه یا عفو میکنند یا از عاقله یعنی خویشاوندان پدری قاتل، دیه میگیرند.
- [آیت الله بهجت] مخارج انداختن در دریا و مخارج محکم کردن قبر میّت را، در صورتی که لازم باشد، احتمال دارد که از اصل مال میّت بردارند، ولی احتیاط مستحب این است که رضایت طلبکار و ورثه را در این صورت بهدست آورند.
- [آیت الله بروجردی] اگر میت وصیت نکرده باشد که کفن را از ثلث مال او بردارند و بخواهند از اصل مال بردارند، احتیاط واجب آن است که مقدار واجب کفن را به ارزانترین قیمتی که ممکن است تهیه نمایند، ولی اگر کسانی از ورثه که بالغ هستند اجازه بدهند که از سهم آنان بردارند، مقداری را که اجازه دادهاند از سهم آنان می‌شود برداشت.