فتوای مجتهد
فتوا، رأی مجتهد در احکام شرعی است.
شخصی مقلّد کسی است که، می‌گوید باید با آب قلیل دو بار تطهیر کند تا پاک شود، ولکن او یکبار تطهیر کرده، در حالی که فتوای مجتهد خویش را نمی‌دانسته، حکم نمازهای او چیست؟
ظاهر این است که واجب است نمازهایی را که با آن نجاست خوانده اعاده کند، زیرا بر حسب فتوای مجتهدش نجاست باقی بوده است اگر چه نمی‌دانسته، مگر این که جاهل قاصر باشد.
ظاهر این است که واجب است نمازهایی را که با آن نجاست خوانده اعاده کند، زیرا بر حسب فتوای مجتهدش نجاست باقی بوده است اگر چه نمی‌دانسته، مگر این که جاهل قاصر باشد.
عنوان سوال:
شخصی مقلّد کسی است که، می‌گوید باید با آب قلیل دو بار تطهیر کند تا پاک شود، ولکن او یکبار تطهیر کرده، در حالی که فتوای مجتهد خویش را نمی‌دانسته، حکم نمازهای او چیست؟
پاسخ:
ظاهر این است که واجب است نمازهایی را که با آن نجاست خوانده اعاده کند، زیرا بر حسب فتوای مجتهدش نجاست باقی بوده است اگر چه نمی‌دانسته، مگر این که جاهل قاصر باشد.
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله بهجت] شخصی مقلّد مجتهدی بوده و در مسأله ای به خیال این که فتوای او چنین است، عمل کرده و بعد از فوت وی معلوم شده که فتوای او را اشتباهی فهمیده است و عملش طبق فتوای او نبوده، آیا در صورت اعلم بودن مجتهد میّت، در این مسأله هم باید بر تقلید او باقی بماند؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] شخصی پس از فوت مرجع تقلیدش از مجتهدی تقلید نموده، ولی قبل از عمل به فتوای آن مجتهد مجدداً از مرجع قبلی که فوت نموده تقلید کرده است، آیا عدول با توصیف فوق الذکر جایز می باشد؟ با در نظر گرفتن این که در بعضی از مسائل از جمله در مسائل تقلید، مقلّد همین مجتهد زنده می باشد.
- [آیت الله اردبیلی] در مواردی که برای پاک کردن چیز نجس، لازم است آن را فشار دهند تا غساله آن خارج شود (مثل تطهیر فرش و تطهیر لباس با آب قلیل)، اگر به جای فشار دادن، آن را رها کنند تا خشک شود، آیا کافی است و باعث تطهیر می‌شود یا خیر؟
- [آیت الله بهجت] شخصی ابتدا مقلّد مجتهدی بوده و به فتوای وی عمل کرده است، پس از فوت وی، به مجتهد زنده ای رجوع می کند که تقلید را فقط التزام می داند که پس از چندی وی نیز فوت می کند، آیا می تواند به مجتهد اوّل رجوع نماید؟ آیا فرقی بین مسایلی که در زمان حیات مجتهد اوّل مورد عمل وی قرار گرفته با دیگر مسایل وجود دارد؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر تمام لباس یا پارچه ای نجس شده باشد; آیا می شود قسمتی از آنرا آب کشید، به صورتی که نیمی از آن پاک و نیمی دیگر نجس باقی بماند; و آیا در این مورد فرقی بین تطهیر با آب قلیل یا کر و جاری وجود دارد؟
- [آیت الله بروجردی] هر گاه شخصی دندان مصنوعی در دهان داشته باشد و غذا یا آب نجس خورد، یا دهانش خون آید، آیا دندان نجس می‌شود یا خیر؟ و آیا بعد از آن که غذا و آب از گلو پایین رفت، آن دندان پاک می‌شود، یا باید خارج نمود و به آب تطهیر نمود؟
- [آیت الله نوری همدانی] اگر شخصی از مرجع خودش سؤال کرد که مثلاً: آیا برای پاک کردن شئ نجس در آب جاری فشار لازم است یا خیر؟ و آن مرجع هم جواب داد که در پاک کردن فشار لازم نیست و آن شخص هم مدّتی بر این فتوی عمل کرد امّا بعداً در رساله دید که فشار دادن لازم است و ظاهراً آن مرجع در موقع گفتن فتوی اشتباه نموده است، در این صورت وظیفه مقلد چه خواهد بود؟ و تکلیف نمازهای او چگونه است؟ با توجّه به اینکه نظر مرجع عوض نشده و همان طور که در رساله نوشته شده است میباشد و آن شخص هم میخواهد که بر تقلید آن مجتهد باقی بماند - و اگر نمیخواهد باقی بماند، و اگر چنین قصدی ندارد وظیفه چیست؟ در پایان نظر جناب عالی در مورد پاک کردن با آب جاری چیست مرقوم فرمایید؟
- [سایر] فقها فرموده اند ماءالاستنجا با شرایطی پاک است 2. اگر منظور همان آبهای روی دست و مخرج باشد( مورد اول) باتوجه به این که این آبها معمولاً با اجزاء متمیزه از غائط همراه است آیا عملاً مصداقی برای ماءالاستنجاء طاهر می ماند مگر نادراً ؟ 3. در هر یک از فرض های سوال اول آیا پس از ازاله نهایی عین _دست، که در تطهیر مخرج بکار گرفته می شود وخود مخرج را باید دوباره آب کشید؟ با نهایت تشکر
- [سایر] این جانب دختری 23 ساله ،ساکن قم ، دارای مدرک کارشناسی در رشته ریاضی از دانشگاه تهران و بزرگ شده در خانواده ای مذهبی هستم و البته چند ماهی است که نامزد کرده ام . قبلا از راهنمایی و کمک شما نهایت تشکر و سپاس را دارم . اما مادرم اگرچه شخصی است که مسائل پاکی و نجسی را به دقت مراعات می کند ، اما به هیچ وجه در این زمینه وسواس ندارد و اگر جایی یا چیزی نجس باشد به سرعت و البته به طور صحیح آن را آب می کشد و هیچ وقت در این زمینه سخت گیری نمی کند . خود من هم تا قبل از ورود به دانشگاه و قرار گرفتن در محیط خوابگاه وضعی شبیه مادرم داشتم . یعنی خیلی به خوبی و به دقت این مسائل را رعایت می کردم و اگر چیزی نجس می شد یا برای مثال قسمتی از بدنم نجس بود ، خیلی به راحتی و به سرعت آن را آب می کشیدم و به هر حال در برخورد با این مسائل راحت بودم و به هیچ وجه وسواس نداشتم . اما زمانی که وارد دانشگاه شدم و در محیط خوابگاه قرار گرفتم ، همه چیز عوض شد . در خوابگاه با کسانی هم اتاق شدم که افرادی بی بند و بار بودند و اصلا اهل نماز و روزه نبودند و به طور کلی می دیدم که مسائل مربوط به نجاست و پاکی را به هیچ وجه رعایت نمی کنند . همین موضوع باعث شد که از آنها کناره گیری کنم . برای مثال تا جایی که امکان داشت با آنها هم غذا نمی شدم و اگر هم با آنها غذا می خوردم ، حتما دهانم را آب می کشیدم . چون به چشم خودم می دیدم که اصلا این مسائل برایشان مهم نیست و رعایت نمی کنند یا تا جایی که امکان داشت در خوابگاه لباس نمی شستم و اگر هم گاهی مجبور می شدم در خوابگاه لباس بشویم ، روی بندی که آنها لباسهایشان را پهن می کردند ، لباسهایم را پهن نمی کردم . همین طور برای وضو گرفتن و ظرف شستن همیشه مشکل داشتم . چون با خودم می گفتم آنها هم از همین ظرف شویی ها و دست شویی ها استفاده می کنند و لذا صد در صد اینها نجس هستند و مثلا اگر موقع وضو گرفتن از داخل دست شویی به لباسم آب می پاشید ، دیگر آن لباس را نجس می دانستم و یا موقع نماز خواندن در خوابگاه اگر چه روی سجاده نماز می خواندم ، اما از پرزها و موهایی که به هر حال به چادر نمازم می چسبید اجتناب می کردم و به طور کلی اگر لباسی نجس باشد خیلی با احتیاط آن را جا به جا می کنم و از پرزهای آن و یا حتی اگر ذرات گرد و غباری روی آن باشد از آن دوری می کنم .در دانشگاه هم وضعیتم تا حدود زیادی به همین شکل بود و چون این افراد در دانشگاه هم رفت و آمد می کردند آن جا را هم نجس می دانستم و مثلا موقع وضو گرفتن در دانشگاه هم همین مشکل را داشتم . همین طور موقع غذا خوردن در دانشگاه ؛ برای مثال اگر گوشه ای از میز غذا کمی خیس بود و آستین مانتویم به آن برخورد می کرد ، آستین مانتویم را آب می کشیدم و .... و البته من هر هفته روزهای آخر هفته به قم ( خانه ) می آمدم و زمانی که به خانه می آمدم تمام بدن و لباس ها و حتی گاهی اوقات کیف و کفش و مداد و خودکارهایم را هم آب می کشیدم . اما باز هفته بعد وضع به همین منوال بود و دوباره وقتی به خانه می آمدم همه چیز را آب کشی می کردم . اما اواخر سال دوم بود که پدر و مادرم فهمیدند که دچار وسواس شده ام . خلاصه به یک مرکز مشاوره در قم که البته وابسته به حوزه بود مراجعه کردم . در آن جا مرا به یک متخصص اعصاب و روان معرفی کردند . ایشان هم قرص های فلوکستین را برایم تجویز کرد . حدود یک سال این قرص ها را مصرف کردم . در طول مدتی که قرص ها را مصرف می کردم احساس کردم که وضعیتم خیلی بهتر شده و هم به نظر خودم و هم به نظر پدر و مادرم دیگر حالت وسواس در من وجود نداشت و حالتی شبیه گذشته پیدا کرده بودم و دیگر این مسائل تقریبا برایم عادی بود و وسواس نداشتم . خلاصه بعد از یک سال که دوباره به پزشک مراجعه کردم ، ایشان از من خواست تا چند ماه دیگر هم مصرف قرص ها را ادامه دهم و اگر هم چنان وضعیتم خوب بود ، قرص ها را قطع کنم . من هم مدتی مصرف قرص ها را ادامه دادم و البته زودتر از موعدی که دکتر گفته بود ، آنها را قطع کردم . بعدا از قطع قرص ها تا حدود 2-3 ماهی وضعیتم مانند قبل بود، اما بعد از 2-3 ماه احساس کردم که دوباره همان حالات دارد به سراغم می آید و همین اتفاق هم افتاد و به تدریج وسواس در من شدید تر شد . البته چون باز هم با محیط خوابگاه و دانشگاه سروکار داشتم فکر می کردم با تمام شدن درسم و نبودن در محیط خوابگاه و دانشگاه مشکلم هم حل خواهد شد اما الان حدود یک سالی است که درسم تمام شده و دیگر با محیط خوابگاه و دانشگاه در ارتباط نیستم ؛ اما هم چنان مشکل وسواس در من وجود دارد و حتی نسبت به قبل شاید شدیدتر هم شده باشد . البته من در خانه خودمان خیلی راحت ترم . چون در خانه خودمان همه چیز و همه جا پاک است . مثلا دست شویی خانه ما کاملا پاک است ؛ به طوری که اگر برای مثال گوشه لباسم به زمین برخورد کند و تر شود ؛ نمی گویم نجس است . به هر حال در خانه خودمان وضعیتم خیلی بهتر است و خیلی راحت تر هستم و به همه جا دست تر می زنم و اصلا احساس بدی ندارم . البته در آب کشیدن جای نجس یا لباس نجس خیلی مشکل دارم و هم وقت زیاد و هم آب زیادی برای این کار صرف می کنم و در آخر هم انواع و اقسام سوالات برایم پیش می آید که آیا لباسم کاملا پاک شد ؟ آیا به فلان جا آب نپاشید ؟ آیا آن قسمت را آب کشیدم ؟ و هزاران سوال دیگر و خلاصه ذهنم به شدت مشوش می شود . به طوری که همان طور که گفتم اگر لباس نجسی را بشویم و بعد بخواهم لباس و به هر حال زمینی را که لباس را آن جا شسته ام و یا به آن جا آب پاشیده است آب بکشم ، معمولا اضطراب دارم و وقت بسیار زیادی و هم چنین آب زیادی صرف این کار می کنم وگاهی آخر سر هم خیلی اطمینان به پاک شدن آن پیدا نمی کنم و انواع سوالات به ذهنم خطور می کند و ذهنم را مشوش می کند . و یک مسئله دیگر هم که برای من به شدت ایجاد مشکل کرده مسئله برفی است که در زمستان گذشته آمد . با توجه به این که در زمستان گذشته برف شدیدی آمد و من بارها دیدم که افراد مسائل پاکی و نجسی را رعایت نمی کنند و مثلا روی برف گوسفند می کشتند و خونش را رها می کردند و گاهی آدم در جایی قرار می گرفت که مجبور می شد روی این خون ها هم پا بگذارد و خلاصه با این کفش به همه جا می رفت و همه جا به این ترتیب نجس می شد . حتی چند بار اتفاق افتاد که در حالی که برف آمده بود ، از داخل کوچه یمان سگ رد شده بود و به هر حال بعد هم که خواستیم از خانه بیرون برویم ته کفش ها و لاستیک های ماشین با این برف ها برخورد کرد و خلاصه جاهای دیگر را هم نجس کرد و همین طور خیلی اوقات این برف ها و آب و گلی که در خیابان جمع می شد به لباسهایم می پاشید و خلاصه وضعیت طوری بود که همه جا نجس می شد و اگر انسان واقعا می خواست رعایت کند ، خیلی سخت بود و یا حتی غیر ممکن . البته من و هم چنین پدر و مادرم تا جایی که امکان داشت مراقب بودیم و رعایت می کردیم ؛ اما دیگران که مثل ما رعایت نمی کردند و در واقع این برای من مشکل ساز بود . البته زمانی هم که من نامزد کردم زمانی بود که وضعیتم خیلی بهتر شده بود و فکر نمی کردم که دوباره این مشکل برایم ایجاد شود ؛ وگرنه اگر در آن زمان هم مشکلم به این شکل و به این شدت بود مطمئنا ازدواج نمی کردم . چون من اصلا دوست ندارم که با این کارم باعث ناراحتی و سختی دیگران شوم. لطفا در این زمینه مرا راهنمایی بفرمایید .
مسائل مرتبط از این مرجع
مسئله مرتبط یافت نشد
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [امام خمینی] اگر مجتهد اعلم بعد از آن که در مسأله فتوی داده احتیاط کند- مثلًا بفرماید ظرف نجس را که یک مرتبه در آب کر بشویند پاک می‌شود، اگر چه احتیاط آن است که سه مرتبه بشویند- مقلد او نمیتواند در آن مسأله به فتوای مجتهد دیگر رفتار کند، بلکه باید یا به فتوی عمل کند، یا به احتیاط بعد از فتوی که آن را احتیاط مستحب می‌گویند عمل نماید، مگر آن که فتوای آن مجتهد نزدیکتر به احتیاط باشد.
- [آیت الله نوری همدانی] اگر مجتهد اعلم بعد از آنکه در مساله ای فتوی داده ، احتیاط کند ، مثلا بفرماید ظرف نجس را که یک مرتبه در آب کُر بشویند پاک می شود ، اگر چه احتیاط آن است که سه مرتبه بشویند، مقلّد او نمیتواند درآن مساله به فتوای مجتهد دیگر رفتار کند ، بلکه باید یا به فتوی عمل کند ، یا به احتیاط بعد از فتوی ، که آن را احتیاط مستحبّ می گویند عمل نماید. مگر آنکه فتوای آن مجتهد نزدیک تر به احتیاط باشد .
- [آیت الله اردبیلی] اگر مجتهد اعلم بعد از آن که در مسألهای فتوا داده احتیاط کند مثلاً بفرماید: (اگر ظرف نجس را یک مرتبه در آب کُر بشویند پاک می‌شود، اگرچه احتیاط آن است که سه مرتبه بشویند) مقلد او نمیتواند در آن مسأله به فتوای مجتهد دیگر رفتار کند بلکه، باید یا به فتوا عمل کند یا به احتیاط بعد از فتوا که آن را احتیاط مستحب می‌گویند عمل نماید، مگر آن که فتوای مجتهد دیگر نزدیکتر به احتیاط باشد.
- [آیت الله شبیری زنجانی] برای تطهیر با آب پنج شرط در همه موارد لازم است: اوّل: آن که مطلق باشد، پس آب مضاف، مانند آب هندوانه و گلاب، چیز نجس را پاک نمیکند. دوّم: آن که پاک باشد. سوّم: آن که وقتی چیز نجس را میشویند از مطلق بودن خارج نشود و بنا بر احوط در شستنی که بعد از آن، شستن دیگر لازم نیست، باید بو، رنگ یا مزه آن به واسطه نجاست تغییر نکند و در غیر آن شستن، تغییر ضرر ندارد. مثلاً اگر چیزی را با آب کر یا قلیل بشوید و دو دفعه شستن در آن لازم باشد، در دفعه اول اگر چه تغییر کند، چنانچه در دفعه دوم با آبی تطهیر کند که تغییر نکند پاک می‌شود. چهارم: آن که بعد از آب کشیدن چیز نجس عین نجاست در آن نباشد. پنجم: برای تطهیر با آب قلیل آب را روی چیز نجس بریزیم و با داخل کردن چیز نجس در آب قلیل نجس پاک نمیشود ولی برای تطهیر با آب غیر قلیل - مانند کر و جاری - میتوانیم چیز نجس را داخل آب بکنیم و میتوانیم آب را با وسیلهای مانند شیر یا شلنگ روی چیز نجس بریزیم. در برخی موارد در تطهیر با آب شرایط دیگری نیز لازم است که در مسائل بعد گفته می‌شود.
- [آیت الله بروجردی] اگر مجتهد اعلم بعد از آن که در مسألهای فتوی داده، احتیاط کند مثلاً بفرماید:ظرف نجس را که یک مرتبه در آب کر بشویند پاک می‌شود، اگر چه احتیاط آن است که سه مرتبه بشویند مقلّد او نمیتواند در آن مسأله به فتوای مجتهد دیگر رفتار کند، بلکه باید یا به فتوی عمل کند، یا به احتیاط بعد از فتوی که آن را احتیاط مستحب می‌گویند عمل نماید.
- [آیت الله بهجت] اگر مجتهد اعلم بعد از آن که در مسأله ای فتوا داده ، احتیاط کند ، مثلاً بفرماید : ( ظرف نجس را که یک مرتبه در آب کر بشویند پاک می شود، اگر چه احتیاط آن است که سه مرتبه بشویند ) ، مقلد او نمی تواند در آن مسأله به فتوای مجتهد دیگر عمل کند، بلکه باید یا به فتوا عمل کند، یا به احتیاطِ بعد از فتوا که آن را احتیاط مستحب می گویند عمل نماید.
- [آیت الله بهجت] اگر ظاهر گندم ، برنج ، صابون و مانند اینها نجس شود ، به وسیله آب قلیل یا فروبردن در آب کر و جاری پاک می شود؛ و اگر باطن آنها نجس شود با آب قلیل ظاهر آنها پاک می شود ولی باطن آنها پاک نمی شود، مگر اینکه در کر یا جاری به قدری بماند که آب به باطن آنها نفوذ کند یعنی آب به هرجایی از باطن که یقین دارد نجاست به آنجا رسیده بود، برسد ؛ و بنا بر احوط باید آب مطلق به باطن آنها برود نه آب مضاف ، و قبلاً آنها را برای تطهیر باطن خشک کنند .
- [آیت الله سیستانی] اگر ظاهر گندم و برنج و مانند اینها نجس شود ، با فرو بردن در کر و جاری پاک میگردد ، و با آب قلیل نیز می‌شود تطهیر کرد . و اگر باطن آنها نجس شود چنانچه آب کر یا جاری به باطن آنها برسد پاک می‌شوند .
- [آیت الله نوری همدانی] آبی که برای پاک کردن شئ نجس شده استعمال می شود و آن را غساله مینامند اگرتطهیر با آب قلیل باشد ، نجس است ، ولی اگر در آب کر یا جاری تطهیر نمایند، آبی که بعد از بیرون آوردن از آن می ریزد ، پاک است .
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر بخواهیم چیزی را که به بول نجس شده با آب غیر قلیل - مانند کر و جاری - آب بکشیم چنانچه یک مرتبه آب را به تمام جاهای نجس برسانیم پاک می‌شود، خواه چیز نجس را داخل آب کر یا جاری فرو بریم یا به وسیلهای مانند شیر و شلنگ آب را روی نجس بریزیم، بلی برای تطهیر لباس و فرش و مانند اینها که به بول نجس شده با آب کر بنا بر احتیاط دو مرتبه شستن لازم است. ولی برای تطهیر با آب جاری و باران یک مرتبه کافیست و در هر حال بیرون آوردن غساله در شستن با آب جاری و کر و آب باران لازم نیست.