کسی که فریضه حج را نیابتا برای کسی انجام می‌دهد آیا باید طبق فتاوای مرجع تقلید خود عمل نماید؟ یا طبق فتاوای مرجعی که میت قبلا تقلید می‌کرده است؟
باید طبق فتوای مرجع خودش عمل کند.
باید طبق فتوای مرجع خودش عمل کند.
عنوان سوال:
کسی که فریضه حج را نیابتا برای کسی انجام می‌دهد آیا باید طبق فتاوای مرجع تقلید خود عمل نماید؟ یا طبق فتاوای مرجعی که میت قبلا تقلید می‌کرده است؟
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- آیا میتوان از وجه فروش مال الارث (اصل ترکه)، برای میّت فریضه حج بجا آورد، در حالی که میت هیچ گونه وصیّتی نداشته است؟
- شخصی وصیت نموده به انجام حج بلدی نیابتا، امّا بر اثر تسامح وصیّ، به تأخیر انداخته شده تا این که فعلا پول به مقدار امکان ادای وصیّت میّت از بلد او نیست، آیا در این صورت، وصی میتواند از بلاد قریب نیابتا انجام دهد یا از میقات نیز کافی است؟
- تقلید اغلب مؤمنین بدون تحقیق و تشخیص اعلم است، مثلا در ماه مبارک رمضان یک مُبلغی وارد دهی میشود و به مردم فتوای مرجعی را میگوید، و یا رسماً او را بین مردم معرفی میکند، مردم هم بواسطه حسن نیت از او قبول میکنند، آیا این گونه تقلیدها هم ثمری دارد یا خیر؟ و آیا لازم است بیدار نمودن آنها که وظیفه چیست؟ یا چون تقلید از غیر اعلم میکنند و معلوم نیست مخالف با فتوای اعلم باشد اشکال ندارد؟
- اینجانب مدّتی وضوی خود را اشتباه انجام میدادهام، البته در این مدت از شخصی غیر از حضرت امام تقلید میکردم و درباره وضویم احتمال استفتائات، ص: 462 اشتباه هم نمیدادم، در این مدّت به حجّ هم رفتهام و اعمال حج را با همان وضوی اشتباه انجام دادهام، اکنون که به رساله حضرت امام مراجعه کردهام، متوجه اشتباه خود شدهام، لطفا بفرمایید حجّی که انجام دادهام چه میشود؟ و آیا میتوانم ازدواج کنم؟
- یکی از خواهران اظهار میدارد که پس از اتمام اعمال عرفات و منی، وقتی برای انجام بقیه اعمال حج عازم مسجد الحرام بوده حائض میگردد. از آنجائی که عادت وی کمتر از هفت روز نبوده و از طرفی گروه مربوطه طبق نوبت تنظیمی از طرف سازمان حج و زیارت، زودتر به ایران حرکت می‌کرده لذا مدیر گروه این خواهر را وادار مینماید که برای انجام طواف و نماز نائب بگیرد و سعی خود بجا آورد، او هم، چنین کاری را انجام می‌دهد، پس از مراجعت به ایران متوجّه میگردد که اگر مدیر گروه به او اجازه میداد، در یکی از گروههای آشنا میماند و اعمال خود را انجام میداد، اشکالی در حجّش نمیشد؛ حال استفتائات، ص: 463 بیان فرمائید که حج مشار الیها صحیح است یا خیر؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله مکارم شیرازی] چگونه فتاوای مرجع تقلید خود را به دست آوریم؟
- [سایر] کسی که به فتوای مرجع زنده بر تقلید میت باقی است، آیا باید خمس را به همان مرجعی که با اجازه او بر تقلید میت باقی است بدهد؟ یا باید به ولی فقیه بپردازد؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] شخصی از مرجعی تقلید می کرده است، پس از فوت او با اجازه مرجع دوّم زنده به تقلید مرجع اوّل باقی مانده است، سپس مرجع دوّم از دنیا رفته است و اکنون از مرجع سوّم که زنده است تقلید می کند، اکنون آیا با اجازه مرجع زنده باید بر تقلید از مرجع اوّل باقی بماند یا مرجع دوّم؟
- [آیت الله سیستانی] آیا می شود مقلد مرجعی باشیم ولی در یک مسئله از مرجع دیگری تقلید کنیم ؟
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر مرجعی از دنیا برود و مرجع تقلید دیگری نباشد وظیفه مقلّد چیست؟
- [آیت الله اردبیلی] اگر کسی از طرف میّت، عملی را انجام دهد، مثل حج نیابتی یا نماز استیجاری، آیا در مسائل مربوط، باید از مرجعِ خود تقلید نماید یا از مرجع تقلید میّت؟
- [آیت الله خامنه ای] آیا نائب در نیابت حج باید به فتوای مرجع تقلید خود عمل کند یا به فتوای مرجع تقلید منوبٌ عنه؟
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر شخصی از مرجعی تقلید کند سپس عدول به مرجع دیگری نمود که فتوای او مخالف فتوای مرجع اوّل باشد آیا اعمال گذشته را باید اعاده کند؟
- [آیت الله سیستانی] اینجانب مقلد مرجعی بوده ام و از ایشان تقلید می کردم ولی بعد از فوت آن مرجع اکنون هیچ مرجعی برای خود انتخاب ننموده ام؟
- [آیت الله شبیری زنجانی] آیا تقلید ابتدایی از مرجع تقلید میت جایز می باشد؟
مسائل مرتبط از این مرجع
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله شبیری زنجانی] در جایی که وصیت شده برای عبادتی نایب بگیرند و بر ولیّ نیز لازم بوده که برای میت نایب بگیرد، نایب باید بین فتاوای وصیتکننده یا مرجعش و فتاوای ولیّ میت یا مرجع تقلیدش احتیاط کند و نیز باید به تفصیلی که در مسأله 1551 گذشت، فتاوای خود یا مرجع تقلیدش را نیز رعایت کند.
- [آیت الله مظاهری] در زمانی که در اعلمیّتِ مجتهدین اختلاف باشد یا مجتهدِ اعلم وجود نداشته باشد، مکلّف میتواند از هر مجتهدِ جامع الشرایطی تقلید کند. همچنین در چنین شرایطی از دو مرجع و یا بیشتر میشود تقلید کرد و رجوع از مرجعی به مرجع دیگر نیز جایز است.
- [آیت الله بهجت] کسی که مقلد مرجعی بوده و بعد از وفات او به فتوای مرجعی دیگر به تقلید اول باقی بوده، پس از وفات مرجع دوم، در صورت جواز بقاء، تنها در مسائلی که طبق فتوای مجتهد اول عمل کرده می تواند باقی بماند . و اگر چند مرجع داشته و بعد از وفات هر کدام طبق موازین از دیگری تقلید کرده و با اجازه بعدی بر تقلید باقی مانده و در نتیجه از هر مجتهد چند مسأله عمل کرده است، در آن مسائل می تواند بر تقلید مجتهدین قبلی باقی بماند . ولی در هرصورت در مسائلی که عمل نکرده باید به فتوای مجتهد زنده عمل کند.
- [آیت الله جوادی آملی] .تقلید مجتهد متوفّا در ابتدا جایز نیست؛ ولی بقای بر تقلید میت, اشکال ندارد و بقای بر تقلید مجتهد میت باید به فتوای مجتهد مطلق زنده باشد; خواه فرد به آن عمل کرده باشد یا نه. اگر مجتهد متوفّا اعلم باشد، بقای بر تقلید او احتیاطاً واجب است و اگر مجتهد زنده اعلم باشد، عدول از مجتهد متوفا به مرجع زنده, واجب است.
- [آیت الله مکارم شیرازی] 21 مسائلی را که از مرجع اول تقلید کرده بر تقلید او باقی بماند و همچنین مسائلی که از مرجع دوم تقلید کرده و بقیه را به فتوای مجتهدی حی عمل کند.
- [آیت الله جوادی آملی] .در صورت احتمال زوال برخی از شرایط صحت تقلید, یا احتمال عوض شدن فتوای مرجع, میتوان به فتوای سابق او عمل کرد و جستجو لازم نیست؛ چنانچه بعداً ثابت شود که فتوای مرجع تقلید یا شرایط او عوض شده بود, باید نسبت به گذشته, مطابق فتوای جدید یا فتوای مرجع جدید عمل کرد.
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر بر کسی لازم باشد که به انجام عبادتی وصیت کند، باید قید کند که فتاوای او یا مرجع تقلیدش رعایت شود و اگر در وصیت قیدی نشده باشد؛ خواه در اعمال واجب یا مستحب، نایب باید فتاوای وصیتکننده یا مرجعش را نیز رعایت کند و در مواردی که بر ولیّ میت لازم است که برای عبادات میت نایب بگیرد، باید در نیابت قید کند که نایب فتوای ولی میت یا مرجع تقلیدش را رعایت کند؛ و اگر قید هم نکرد، باید فتوای او یا مرجع تقلیدش رعایت شود، همچنین اگر در وصیت یا در هنگام نایب گرفتن شرط کنند که عمل را به طور مخصوصی انجام دهد، باید نایب همان طور به جا آورد.
- [آیت الله اردبیلی] تقلید از میّت ابتداءً جایز نیست ولی باقی ماندن بر تقلید میّت چنانچه مجتهد میّت اعلم از مجتهد زنده باشد، واجب است. و در صورت تساوی مجتهد زنده و میت در علم، بین بقاء بر تقلید میت و رجوع به زنده مخیر است؛ گرچه رجوع به مجتهد زنده بهتر و مطابق با احتیاط است. و چنانچه مجتهد زنده اعلم از مجتهد میّت باشد، رجوع به مجتهد زنده واجب است و بقاء بر تقلید میّت جایز نیست. و باید بقاء بر تقلید میّت به فتوای مجتهد زنده باشد. و اگر کسی در هنگام عمل التزام و تصمیم به عمل به فتوای مجتهد داشته است، برای بقاء در آن مسأله کافی است.
- [آیت الله جوادی آملی] .اگر مرجع تقلید در مسألهای فتوا دهد و پیش از آن یا پس از آن احتیاط کند، مثلاً بفرماید )نماز جمعه در روز جمعه کافی است و احتیاطاً چهار رکعت ظهر را هم بخواند( که آن را احتیاط مستحب گویند مقلّد او نمیتواند به فتوای مرجع دیگر عمل کند, مگر آنکه فتوای مرجع دیگر به احتیاطْ نزدیکتر باشد.
- [آیت الله شبیری زنجانی] کسی که به نیابت از دیگری عبادتی انجام می‌دهد، اگر مرجع تقلیدش امری را حرام میداند نباید مرتکب شود؛ همچنین اگر بخواهد آثار صحّت بر عملش بار کند، رعایت فتوای مرجع تقلیدش لازم است و در این امر فرقی نیست که از طرف شخص زنده باشد (مثلاً در نماز طواف) یا از طرف میت، میت وصیت کرده باشد یا خیر، بدون مزد باشد یا با مزد.