آیا در حجّ نیابتی مردان، عدم انجام طواف و نماز نساء، حرام بودن زن را بر منوب عنه نگاه می‌دارد یا بر نائب؟
بر نائب.
بر نائب.
عنوان سوال:
آیا در حجّ نیابتی مردان، عدم انجام طواف و نماز نساء، حرام بودن زن را بر منوب عنه نگاه می‌دارد یا بر نائب؟
پاسخ:
بر نائب.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- در کتاب شریف تحریر الوسیله، شرط ششم از شروط نائب مرقوم شده است: (السادس: عدم اشتغال ذمّته بحج واجب علیه فی ذلک العام کما مرّ)؛ سؤال این است: آیا این، شرط صحت نیابت است یا شرط صحت حج و برائت ذمّه منوب عنه؟ به این معنی که در صورت عدم رعایت این شرط، نائب پس از انجام حج فقط مستحقّ گرفتن اجرت المثل است ولی حجّش صحیح بوده و بالنّتیجه ذمّه منوب عنه بری شده است و یا آن که ذمّه منوب عنه بری نشده و لازم است که مجدّدا برای او نائب دیگری حج انجام دهد؟
- شخصی در دوره طاغوت به عنوان خدمه کاروان به مکه رفته، ضمنا حج نیابتی هم قبول نموده و تمام اعمال حج را تا روز سیزدهم انجام داده، فقط قربانی نکرده و به علّت درد پا موفق نشده که طواف نساء و نماز آن را بجا آورد و چون امسال دوباره عازم مکّه است، بفرمایید آیا باید تمام اعمال حج استفتائات، ص: 461 را به طور کامل انجام دهد یا این که فقط طواف نساء و نماز آن کفایت می‌کند؟
- شخصی به نیابت پدرش که در قید حیات است به حج رفته، طواف و نماز نساء را همانطور که در مناسک آمده با نیّت (ما فی الذّمه) ولی در عین حال همراه با ذکر کلمه (واجب) به انجام رسانده و گفته: (طواف و نماز نسائی را که از حجّ نیابتی پدرم بر گردن دارم بجا می‌آورم واجب، قربة الی اللّه)؛ آیا نیابت فوق صحیح بوده؟
- کسی در موقع اعمال حجّ نتوانسته طواف و نماز نساء را انجام دهد و این عمل را به دیگری محول نمود و ایشان هم انجام داده؛ ضمنا برای ضرورت مالی نتوانسته قربانی انجام دهد، تکلیفش چیست؟
- اینجانب به علت عادت زنانه در حرم مقدس خانه خدا نتوانستم طواف نساء را و طواف واجب حج تمتع را انجام دهم، و خطا و اشتباهات دیگر هم داشتم، چون موقع ورود به فرودگاه جده مأمورین سعودی مناسک حج را از ما گرفتند و من چون بار اوّلم بود خیلی اشتباه و خطا داشتم، نمی‌دانم حج انجام شده درست است یا نه؟ تکلیفم را روشن فرمائید؟
- کسی از طرف سازمان حجّ و زیارت، به عنوان نظارت بر اوضاع کاروان، به مکّه سفر می‌نماید، آیا این شخص می‌تواند از طرف میّت نیابت قبول کند و آیا منوب عنه، بری الذّمه می‌شود یا خیر؟ البتّه شخص نامبرده حج واجب خود را انجام داده است.
- شخصی در عمره تمتع مشغول طواف بوده، از آنجائی که خودش اظهار می‌دارد: ناراحتی جسمی داشته و با معّیت یک نفر طواف می‌کرده به خیال خودشان هفت دور تمام شده و نماز طواف و سعی بجا آورده‌اند و پس از چند روز توقف در مکه معظمه برای حج تمتع محرم می‌شود و بعد از اعمال حج تمتع به طور کامل، به ایران مراجعت می‌نماید و پس از گذشت 5 ماه این شخص شک می‌کند که آیا هفت دور طواف عمره تمتع کامل بوده یا خیر اگر استفتائات، ص: 459 احیانا کامل نبوده در برابر این شک تکلیف شرعی وی چیست؟
- کسی که می‌دانیم نماز طوافش درست نیست آیا می‌توانیم بعد از طواف نساء و نمازش به او دختر بدهیم؟ یا برایش عقد بخوانیم؟
- شخصی جاهل از جده به نذر احرام بست برای عمره مفرده و بعد از رجوع به وطن فهمید؛ آیا آن احرام اثری دارد؟ و در صورت مذکور اگر طواف نساء را بجا نیاورد آیا زنش بر او حرام می‌شود؟
- آیا انجام طواف و نماز نسائی که از حج تمتع باقی مانده، فقط در ماههای حج ممکن است یا در ماههای دیگر نیز می‌توان انجام داد؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله مکارم شیرازی] نایب برای شخص زنده حج بجا می آورد ولی طواف نساء را فراموش می کند آیا منوب عنه نیز باید از محرمات اجتناب کند؟
- [آیت الله وحید خراسانی] ایا نایب طواف نساء را به نیت خودش بیاورد یا به نیت منوب عنه
- [آیت الله فاضل لنکرانی] نایب طواف نساء را به چه نیتی انجام دهد؟ به نیت خودش یا منوب عنه؟ و آیا فرقی بین نیابت در عمره مفرده و حج و طواف نساءِ تنها وجود دارد؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] اگر برای طواف نائب گرفته نماز طواف بر عهده نائب است یا منوب عنه؟
- [آیت الله خوئی] وضوی برای طواف حج و نماز آن نسبت به نایب، آیا قصد نماید از خودش یا از منوب عنه؟
- [آیت الله اردبیلی] اگر نایب، نماز طوافِ منوبٌ عنه را با فاصله از طواف انجام دهد، حکم آن چیست؟
- [آیت الله سیستانی] اگر کسی به نیابت از مستطیعی که شخصاً عاجز از ادای حج بود، حج کرد و طواف النساء را ترک نمود، آیا زن بر منوب عنه حرام می گردد یا بر نایب؟
- [آیت الله اردبیلی] اگر نایب، در حجّ نیابتی از طرف خودش قربانی کند و از روی نسیان یا جهل، نیّت نکند که قربانی از طرف منوبٌ عنه است، حکمش چیست؟
- [آیت الله نوری همدانی] آیا نائب می‌تواند نماز طواف منوب عنه را بعد از رفتن وی به مسعی و انجام سعی توسط منوب عنه، به جا آورد؟
- [آیت الله مظاهری] اگر منوبٌ عنه و همسرش و یا یکی از آن دو از دنیا رفته باشند و نایب طواف نساء را به جا نیاورد، چه می شود؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- کسی که از طرف دیگری برای حج اجیر شده باید طواف نساء را از طرف او یا به نیت ما فی الذمه بجا آورد. و اگر بجا نیاورد، زن بر آن اجیر حرام می شود.
- اگر طواف نساء را درست بجا نیاورد یا فراموش کند چنانچه در بین راه یا بعد از مراجعت به وطن یادش بیاید باید در صورت امکان دوباره برگردد و آن را انجام دهد، و در صورت عدم تمکن از بازگشت خودش، دیگری را برای انجام آن نایب بگیرد تا زن بر او حلال باشد.
- اگر کسی در حال احرام که یکی از کارهای حج است با زنی ازدواج نماید عقد او باطل است، و چنانچه می دانسته که زن گرفتن بر او حرام است، دیگر نمی تواند آن زن را عقد کند.
- پوشیدن لباس طلاباف برای مرد حرام و نماز با آن باطل است. ولی برای زن در نماز و غیر نماز اشکال ندارد.
- اگر انسان در موقعی که نزدیکی با زن حرام است - مثلا در روزه ماه رمضان- با زن خود نزدیکی کند، بنابر احتیاط واجب باید از عرق خود در نماز اجتناب نماید.
- چند چیز بر حائض حرام است: اول: عبادتهایی که مانند نماز باید با وضو یا غسل یا تیمم بجا آورده شود، ولی بجا آوردن عبادتهایی که وضو و غسل و تیمم برای آنها لازم نیست، مانند نماز میت، مانعی ندارد. دوم: تمام چیزهایی که بر جنب حرام است و در احکام جنابت گفته شد. سوم: جماع کردن در فرج، که هم برای مرد حرام است و هم برای زن، اگر چه به مقدار ختنه گاه داخل شود و منی هم بیرون نیاید، بلکه احتیاط واجب آن است که مقدار کمتر از ختنه گاه را هم داخل نکند. و در دبر زن حائض وطی کردن، کراهت شدیده دارد.
- کسی که می خواهد پیش از رسیدن به هشت فرسخ از وطنش بگذرد یا ده روز در محلی بماند و نیز کسی که مردد است که از وطنش بگذرد یا ده روز در محلی بماند اگر از ماندن ده روز یا گذشتن از وطن منصرف شود، باز هم باید نماز را تمام بخواند ولی اگر باقیمانده راه هشت فرسخ باشد یا چهار فرسخ باشد و بخواهد برود و برگردد باید نماز را شکسته بخواند. شرط پنجم: آن که برای کار حرام سفر نکند، و اگر برای کار حرامی مانند دزدی سفر کند، باید نماز را تمام بخواند. و همچنین است اگر خود سفر حرام باشد،مثل آن که برای او ضرر داشته باشد، یا زن بدون اجازه شوهر سفری برود که بر او واجب نباشد، ولی اگر مثل سفر حج واجب باشد، باید نماز را شکسته بخواند.
- زینت کردن به طلا مثل آویختن زنجیر طلا به سینه و انگشتر طلا به دست کردن و بستن ساعت مچی طلا به دست برای مرد حرام و نماز خواندن با آنها باطل است و احتیاط واجب آن است که از استعمال عینک طلا هم خودداری کند. ولی زینت کردن به طلا برای زن در نماز و غیر نماز اشکال ندارد.
- نماز میت پنج تکبیر دارد و اگر نمازگزار پنج تکبیر به این ترتیببگوید کافی است: بعد از نیت و گفتن تکبیر اول بگوید اَشْهَدُ اَنْ لا? اِل?هَ اِلاَّ اللّ?هُ وَ اَنَّ مُحَمَّداً رَسُولُاللّ?هِ. و بعد از تکبیر دوم بگوید: اَللّ?هُمَّ صَلِّ عَلی? مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ. و بعد از تکبیر سوم بگوید: اَللّ?هُمَّ اغْفِرْ لِلْمُؤْمِنینَ وَ الْمُؤْمِن?اتِ. و بعد از تکبیر چهارم اگر میت مرد است بگوید: اَللّ?هُمَّ اغْفِرْ لِه?ذَا الْمَیِّتِ و اگر زن است بگوید: اَللّ?هُمَّ اغْفِرْ لِه?ذِهِ الْمَیِّتِ و بعد تکبیر پنجم را بگوید. و بهتر است بعد از تکبیر اول بگوید: اَشْهَدُ اَنْ لا? اِل?هَ اِلاَّ اللّ?هُ وَحْدَهُ لا? شَرِیکَ لَهُ وَ اَشْهَدُ اَنَّ مُحَمَّداً عَبْدُهُ وَ رَسُولُهُ اَرْسَلَهُ بِالْحقِّ بَشیراً وَ نَذیراً بَیْنَ یَدَیِ السَّاعَةِ. و بعد از تکبیر دوم بگوید: اَللّ?هُمَّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ بارِکْ عَلی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ ارْحَمْ مُحَمَّداً وَ آلَ مُحَمَّدٍ کَاَفْضَلِ مَا صَلَّیْتَ وَ بارَکْتَ وَ تَرَحَّمْتَ عَلی اِبْراهیمَ وَ آلِ اِبراهیمَ اِنَّکَ حَمیدٌ مَجیدٌ وَ صَلِّ عَلی? جَمیعِ الاَْنْبِی?اءِ وَ الْمُرْسَلینَ وَ الشُّهَداءِ وَ الصِّدِّیقینَ وَ جَمیعِ عِبادِ اللّ?هِ الصّالِحینَ. و بعد از تکبیر سوم بگوید: اَللّ?هُمَّ اغْفِرْ لِلْمُؤمِنینَ وَ الْمُؤمِن?اتِ وَ الْمُسْلِمینَ وَ الْمُسْلِم?اتِ اَلاَْحْی?اءِ مِنْهُمْ وَ اَلاَْمْواتِ ت?ابِعْ بَیْنَنا وَ بَیْنَهُمْ بِالْخَیْراتِ اِنَّکَ مُجیبُ الدَّعَواتِ اِنَّکَ عَلی کُلِّ شَیْ‌ءٍ قَدِیرٌ. و بعد از تکبیر چهارم اگر میت مرد است بگوید: اَللّ?هُمَّ اِنَّ هَذَا عَبْدُکَ وَ ابْنُ عَبْدِکَ وَ ابْنُ اَمَتِکَ نَزَلَ بِکَ وَ اَنْتَ خَیْرُ مَنْزولٍ بِهِ اَللّ?هُمَّ اِنّا لا نَعْلَمُ مِنْهُ اِلاّ خَیْراً وَ اَنْتَ اَعْلَمُ بِهِ مِنّا اَللّ?هُمَّ اِنْ ک?انَ مُحْسِناً فَزِدْ فِی اِحسانِهِ وَ اِنْ ک?انَ مُسِیئاً فَتَجَاوَزْ عَنْهُ وَ اغْفِرْ لَهُ اَللَّهُمَّ اجْعَلْهُ عِنْدَکَ فی اَعْلَی عِلِّیّینَ وَاخْلُفْ عَلَی اَهْلِهِ فِی الْغ?ابِرینَ وَ ارْحَمْهُ بِرَحْمَتِکَ یا اَرْحَمَ الرَّاحِمینَ. و بعد تکبیر پنجم را بگوید ولی اگر میت زن است بعد از تکبیر چهارم بگوید: اَللّ?هُمَّ اِنَّ ه?ذِهِ اَمَتُکَ وَابْنَةُ عَبْدِکَ وَ ابْنَةُ اَمَتِکَ نَزَلَتْ بِکَ وَ اَنْتَ خَیْرُ مَنْزُولٍ بِهِ اَللَّهُمَّ اِنَّا
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله بروجردی] کسی که از طرف دیگری برای حج اجیر شده، باید طواف نساء را از طرف او [منسوب عنه] به جا آورد و اگر به جا نیاورد زن بر آن اجیر [نایب] حرام می‌شود.
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] اگر مرد طواف نساء را که یکی از کارهای حج است به جا نیاورد؛ زنش و زنان دیگر بر او حرام می شوند؛ ولی نکاح با زنش باطل نمی شود و نیز اگر زن طواف نساء نکند؛ شوهرش و مردان دیگر بر او حرام می شوند؛ ولی اگر بعدا طواف نساء را انجام دهند حلال می شوند.
- [آیت الله خوئی] اگر مرد طواف نساء را که یکی از کارهای حج است به‌جا نیاورد، زنش و زنان دیگر بر او حرام می‌شوند و نیز اگر زن طواف نساء نکند، شوهرش و مردان دیگر بر او حرام می‌شوند، ولی اگر بعداً طواف نساء را انجام دهند حلال می‌شوند.
- [آیت الله مظاهری] کسی که در ترک محرّمات حجّ یا در به جا آوردن اعمال حجّ به طور متعارف معذور است نظیر اینکه باید زیر سایه برود یا در طواف و رمی نایب بگیرد یا به ناچار باید بعد از نیمه‌شب از مشعر به منی رود می‌تواند نایب شود و حجّی که مطابق وظیفه خود به جا می‌آورد کافی از حجّ منوب عنه (کسی که او را نایب کرده است) می‌باشد.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اگر مرد طواف نساء را که یکی از کارهای حج است به جا نیاورد، زنش که به واسطه احرام بر او حرام شده بود، حلال نمی شود. و نیز اگر زن طواف نساء نکند، شوهرش که به واسطه احرام بر او حرام شده بود، حلال نمی شود. ولی اگر بعداً طواف نساء را انجام دهند به یکدیگر حلال می شوند.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اگر مرد طواف نساء را که یکی از کارهای حج است به جا نیاورد، زنش که به واسطه احرام بر او حرام شده بود حلال نمی‌شود، و نیز اگر زن طواف نساء نکند، شوهرش که به واسطه احرام بر او حرام شده بود، حلال نمی‌شود، ولی اگر بعداً طواف نساء را انجام دهند به یکدیگر حلال می‌شوند.
- [آیت الله اردبیلی] اگر مرد طواف نساء را که یکی از اعمال حجّ و عمره مفرده است بجا نیاورد، استمتاع از زن که به واسطه مُحْرِم شدن بر او حرام شده بود، بر او حلال نمی‌شود و نیز اگر زن طواف نساء نکند، استمتاع از شوهر بر او حلال نمی‌شود، ولی اگر بعدا طواف نساء را انجام دهند، این استمتاع حلال می‌شود.
- [آیت الله نوری همدانی] اگر طواف نساء را در ست بجا نیاورد یا فراموش کند ، چنانچه بعد از چند روز یادش بیاید و از بین راه برگردد و بجا آورد صحیح است . ودر صورت فراموشی چنانچه برگشتن برای او مشّقت و زحمت است می تواند نائب بگیرد و تا هنگامی که بوسیله خود یا نائب او طواف نساء انجام نشده است ، زن بر او حرام است .
- [آیت الله بروجردی] اگر مرد طواف نساء را که یکی از کارهای حج است به جا نیاورد، زنش بر او حرام می‌شود و نیز اگر زن طواف نساء نکند، شوهرش بر او حرام می‌شود، ولی اگر بعداً طواف نساء را انجام دهند به یکدیگر حلال می‌شوند.
- [آیت الله مظاهری] اگر کسی بعد از احرام بمیرد، حجّش صحیح است همچنین اگر نایب بعد از احرام بمیرد، از حجّ منوب عنه کفایت می‌کند و تمام اجرت را هم مستحق می‌شود.