استطاعت
استطاعت ممکن است به یکی از موارد زیر اشاره کند:
شخصی هنگام استطاعت ثبت نام کرده (استطاعت پول) ولی حالا که اسم او در آمده نیاز به خانه دارد و فرزندش به او اصرار می‌کند که من زن می‌خواهم و الّا در حرام می‌افتم. آیا باید به حج برود یا نه؟
چنانچه در آن زمان تمکّن از رفتن به حج ولو از طریق آزاد را داشت حج بر او مستقر شده و باید به حج برود- مگر اینکه از رفتن به حج به حرج بیفتد- و اگر در آن زمان تمکّن از رفتن به حج را نداشت چنانچه از نداشتن خانه در حرج است، حج بر او واجب نیست و اصرار فرزند به ازدواج تأثیری در حکم ندارد، و اللّه العالم.
چنانچه در آن زمان تمکّن از رفتن به حج ولو از طریق آزاد را داشت حج بر او مستقر شده و باید به حج برود- مگر اینکه از رفتن به حج به حرج بیفتد- و اگر در آن زمان تمکّن از رفتن به حج را نداشت چنانچه از نداشتن خانه در حرج است، حج بر او واجب نیست و اصرار فرزند به ازدواج تأثیری در حکم ندارد، و اللّه العالم.
عنوان سوال:
شخصی هنگام استطاعت ثبت نام کرده (استطاعت پول) ولی حالا که اسم او در آمده نیاز به خانه دارد و فرزندش به او اصرار می‌کند که من زن می‌خواهم و الّا در حرام می‌افتم. آیا باید به حج برود یا نه؟
پاسخ:
چنانچه در آن زمان تمکّن از رفتن به حج ولو از طریق آزاد را داشت حج بر او مستقر شده و باید به حج برود- مگر اینکه از رفتن به حج به حرج بیفتد- و اگر در آن زمان تمکّن از رفتن به حج را نداشت چنانچه از نداشتن خانه در حرج است، حج بر او واجب نیست و اصرار فرزند به ازدواج تأثیری در حکم ندارد، و اللّه العالم.
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله مظاهری] شخصی اکنون استطاعت عمره مفرده را دارد ولی دارائی او به اندازه استطاعت حج نیست، اما اگر چند سال صبر کند ممکن است برای حج مستطیع شود و در صورتی که به عمره برود احتمال دارد استطاعت بعدی او منتفی شود، در این صورت آیا جایز است به عمره مفرده برود یا خیر
- [آیت الله وحید خراسانی] شخصی که استطاعت رفتن به حج را پیدا کرده ایا می تواند پول حج را به مصرف لازمی در غیر موونه خود و افراد واجب النفقه اش خرج کند و خود را از استطاعت بیندازد
- [آیت الله مظاهری] کسی که به اندازه مخارج حج، پول دارد ولی پسرش ازدواج نکرده، یا می خواهد برای دخترش جهیزیه تهیه کند یا فرزندش بیمار است و نیاز به معالجه و درمان دارد، آیا مستطیع است؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] ما چهار برادر هستیم برادر بزرگمان پس از بازنشستگی دولت مقداری پول به ایشان داد که موجب استطاعت برای حج شد. بلحاظ اینکه هر چهار برادر در یک خانه زندگی می کنیم و مخارج همه ما بر عهده ایشان هست; خانه فعلی برای همه ما کوچک است اگر با پولی که از دولت گرفته خانه بسازیم، استطاعت ایشان از بین می رود و اگر حج برود زندگی برای همه ما مشکل می شود; استدعا دارم حکم شرعی این مسأله را بیان فرمایید؟
- [آیت الله اردبیلی] شخصی برای حج، استطاعت مالی و بدنی داشته؛ ولی راه برای رفتن باز نبوده و الآن که نوبت رفتن او شده است، دیگر توانایی مالی و بدنی برای رفتن به حج را ندارد. آیا او حق دارد نوبت خود را به فرزندش بدهد تا او به حج برود؟
- [آیت الله نوری همدانی] شخصی برای حجّ واجب ثبت نام نمود در حالی که شرعاً مستطیع نیست. آیا باید نیّت وجوب کند یا مستحب؟ در فرض نیّت وجوب اعمالی که انجام خواهد داد با عدم استطاعت چگونه خواهد بود؟
- [آیت الله نوری همدانی] شخصی برای حجّ واجب ثبت نام نمود در حالی که شرعاً مستطیع نیست. آیا باید نیّت وجوب کند یا مستحب؟ در فرض نیّت وجوب اعمالی که انجام خواهد داد با عدم استطاعت چگونه خواهد بود؟
- [امام خمینی] زنی مقداری طلا دارد و از آن استفاده می‌کند و مال دیگری غیر از آن ندارد. و اگر آنها را بفروشد توانایی رفتن به حج را خواهد داشت، آیا زیور آلات زن مستثنی از استطاعت است یا این که به وسیله آنها زن مستطیع شده و باید آنها را بفروشد و به حج برود و چنانچه مرده باشد باید برای او نائب بگیرند؟
- [آیت الله بروجردی] شخصی خانه ندارد و پولی هم جمع کرده برای خرید خانه ولی وافی برای خانه به قدر حاجت او نیست ولی وافی برای حج او میباشد، آیا پول را نگاه بدارد تا بقیّه پول خانه را تحصیل نموده خانه بخرد یا چون به قدر حج اوست به حج برود؟
- [آیت الله وحید خراسانی] پدرم در زمان حیات خود که با مبلغ تومان حج ثبت می کردند اسم نویسی نکرد در صورتیکه بیش از تومان پس انداز داشته ایا مستطیع حج بوده یا نه در ثانی اکنون که از دنیا رفته حج عمره ثبت نام کرده بود و مبلغی در حدود یک میلیون و چهارصد هزار تومان پول نقد متعلق خمس دارد جدا از اینکه بیش از چهار هکتار زمین مزروعی و حدود دو تن برنج نیز داشته باشد ایا پدرم مستطیع به حساب می اید
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر به مقدار مخارج رفت و برگشت و مخارج حجّ را کسی به انسان ببخشد یا در اختیار او بگذارد، استطاعت مالی پیدا می‌کند و با داشتن سایر شرایط مستطیع است هر چند در دادن پول انجام حجّ شرط نشده باشد.
- [آیت الله مکارم شیرازی] کسی که بدون خانه ملکی رفع احتیاجش نمی شود هنگامی حج بر او واجب است که پول خانه را هم داشته باشد، ولی اگر با خانه اجاره ای یا وقفی و مانند آن می تواند زندگی کند مستطیع است.
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر کسی توشه راه و مرکب سواری و پول تهیّه آنها را نداشته باشد و دیگری به او بگوید: اگر حجّ بروی من خرج حجّ تو را میدهم، استطاعت مالی پیدا می‌کند و با داشتن سایر شرایط حجّ بر او واجب میشود.
- [آیت الله اردبیلی] اگر برای تجارت، مثلاً تا جدّه برود و مالی به دست آورد که بتواند از آن جا با آن به مکّه رود و بقیه شرایط استطاعت را نیز دارا باشد، باید حجّ به جا آورد و در صورتی که حجّ نماید اگرچه بعدا مالی پیدا کند که بتواند از وطن خود به مکّه رود دیگر حجّ بر او واجب نیست.
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر برای تجارت مثلا تا جده برود و مالی به دست اورد که اگر بخواهد از ان جا به مکه رود انچه در استطاعت معتبر است داشته باشد باید حج کند و در صورتی که حج نماید اگر چه بعد مالی پیدا کند که بتواند از وطن خود به مکه رود دیگر حج بر او واجب نیست
- [آیت الله مظاهری] اگر کسی نمیداند که قدرت برای حجّ دارد یا نه، نظیر اینکه گذرنامه به او میدهند یا نه، و یا استطاعت مالی دارد یا نه، باید تفحص کند تا معلوم شود حجّ بر او واجب است یا نه. مسئله 1538 - حجّ بر کسی واجب است که استطاعت مالی داشته باشد به این معنی که پول رفت و برگشت و مخارج خود و عیال را داشته باشد و علاوه بر این از نظر زندگی در حدّی که مناسب با شأن اوست در رفاه باشد.
- [آیت الله بهجت] اگر بهعلت رسیدن مال به حدّ نصاب، مستطیع شود و رسیدن سالِ زکات بعد از زمان حج باشد، حج واجب میشود، و اگر از روی معصیت حج بهجا نیاورد تا سال زکات فرا برسد، زکات واجب میشود، اگرچه بهسبب تقصیر در انجام حج و پرداخت زکات استطاعت او برای حج، در سالهای آینده از بین برود، و اگر فرارسیدن سال زکات قبل از اولین ماه از ماههای سه گانه حج (شوال، ذیقعده و ذیحجه) باشد در این صورت زکات واجب است و حج واجب نمیشود، مگر آنکه با بقیه مال مستطیع برای حج باشد.
- [آیت الله مظاهری] اگر شخصی پول رفت و برگشت را ندارد یا بعد از برگشتن نمیتواند زندگی خود را به طور متعارف اداره کند ولی پول حجّ را کسی به او ببخشد یا کسی او را برای بردن به حجّ مهمانی کند که به آن حجّ بذلی می‌گویند حجّ بر او واجب میشود و کفایت از حجّ واجب می‌کند.
- [آیت الله بهجت] اگر برای تجارت، مثلاً تا جدّه برود و مالی بهدست آورد که اگر بخواهد از آنجا به مکه رود مستطیع باشد، باید حج بهجا آورد و در صورتی که حج نماید، اگرچه بعداً مالی پیدا کند که بتواند از وطن خود به مکه رود، دیگر حج بر او واجب نیست.
- [امام خمینی] اگر برای تجارت مثلا تا جده برود و مالی به دست آورد که اگر بخواهد ازآنجا به مکه رود مستطیع باشد باید حج کند، و در صورتی که حج نماید اگر چه بعدا مالی پیدا کند که بتواند از وطن خود به مکه رود دیگر حج بر او واجب نیست.