انگور
انگورهمان میوه معروف است که از آن در بابهای طهارت، زکات، تجارت و اطعمه و اشربه سخن رفته است.
بعض از اقسام انگور است که معمول است تازه آن مصرف می‌شود و اگر بگذارند خشک شود چیزی از آن عاید نمی‌شود، آیا بر این قسم انگور زکات تَعَلُّق می‌گیرد یا خیر؟
در صورتی که به مقداری باشد که خشک آن به نصاب برسد زکات تَعَلُّق می‌گیرد.
در صورتی که به مقداری باشد که خشک آن به نصاب برسد زکات تَعَلُّق می‌گیرد.
عنوان سوال:
بعض از اقسام انگور است که معمول است تازه آن مصرف می‌شود و اگر بگذارند خشک شود چیزی از آن عاید نمی‌شود، آیا بر این قسم انگور زکات تَعَلُّق می‌گیرد یا خیر؟
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- زمین ساده که برای غرس مو و اشجار توأماً آماده میکنند، زکات به چه نحو تَعَلُّق می‌گیرد؟
- در دهات معمول است رعیّت زراعت مینماید، در موقع خرمن ارباب از چهار یک یا پنج یک بهره می‌گیرد، زکات بهره با ارباب است یا رعیّت؟
- شخصی زکاتی که به مالش تَعَلُّق می‌گیرد میتواند از مال زکات برای پسرش که تحصیل علوم دینیّه میکند کتاب بخرد یا خیر؟
- آیا خمس و زکات که در نقدین مسکوکین با شرایطش از نصاب و انقضای سال تَعَلُّق می‌گیرد، در این دوره که اسکناس جای نقدین رواج میباشد خمس و زکات در آن میباشد یا خیر؟
- در کتاب زکات است که زکات در وقف واجب نیست، چه وقف عام باشد و چه وقف خاص، هم چنین نماء وقف عام و امّا نماء وقف خاص، پس زکات در آن با اجتماع شرایط لازم است علی الأحوط، بلکه علی الأقوی، بیان فرمایید آیا به نماء املاک مزروعی وقف خاص، زکات تَعَلُّق می‌گیرد یا خیر؟
- طلا و نقره مسکوکین که چند سال بر آنها بگذرد و مالک زکات آن را نداده باشد، آیا فقط زکات سال اوّل را باید بدهد، یا به عدد سنین ماضیه مطابق نصابی که معیّن است؟ و آیا خمس به آنها قبل از پرداخت زکات تَعَلُّق می‌گیرد یابعد؟
- مالک از انگور و گندم که زکات به آنها تَعَلُّق گرفته تصرّف میکند و تا انگور به باغ است خود و زن و بچّه و مهمان از آن میخورند و هدیه و تعارف میفرستد و تا گندم به صحراء است از آن گندم بر میدارد و به آن گوشت و نان و میوه میخرد و به فقیر و سائل میدهد، آیا مالک زکات آن قدری را که تصرّف نموده باید بدهد یا نه؟
- معمول است در بعض جاها که انگور را با خوشه و چوب میفشارند و آب آن را شیره میکنند و تفال و سفله آن را - که عبارت است از دانههای بی آب و خوشه و چوب - در ظرفی میگذارند و چند روز که ماند ترش می‌شود، پس مقداری آب در آن میریزند و آن را میفشارند و تفال و سفله آن را دور میاندازند و آب این سرکه است میخورند، آیا حلال و پاک است یا خیر؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله خوئی] چند قسم از انگور است اصلاً قابل خشک شدن نیستند مثل سبز انگور و امثال آن، بلکه استفاده از آنها منحصر به خوردن آنها است در حالت انگوری، یا اینکه باید آب آنها جوشانیده شده و شیره انگور بسازند، و لذا سنجیدن مقدار خشک آنها مشکل است خواهشمند است بفرمائید اوّلاً این قبیل انگورها هم زکات دارند و واجب است از آنها زکات داده شود؟ و بعداً طریقه سنجیدن حد نصاب آنها چیست؟
- [آیت الله نوری همدانی] آیا زکات به مطق سرمایه و ثروت تعلّق می‌گیرد یا به نُه چیز مذکور در رساله؟
- [آیت الله خوئی] این بنده مقداری از کشمش خشک از محصول باغم استفاده کرده لکن از حد نصاب کمتر است ولی مقداری انگور دارم که اصلاً قابل خشک شدن نیست و فقط در حالت انگوری استفاده میشوند یا شیره میشوند، فعلاً نمیدانم اگر این انگورها هم زکات داشته باشد و به حدّ نصاب میرسد، باید زکات بدهم یا نه؟ بیان فرمائید.
- [آیت الله علوی گرگانی] کسی که صد رأس گوسفند دارد آنها را بین بچّههای خود تقسیم مینماید و بچّهها هیچگونه تصرّفی در آن گوسفندان ندارند آیا زکات به چنین اموالی تعلّق می‌گیرد؟
- [آیت الله سبحانی] کشاورزی که زکات به اموال او تعلق گرفته است، در صورتی که بدهکار باشد و بخواهد زکات مال را هم بپردازد، به عسر و حرج می افتد. آیا می تواند زکات مال را برای بدهکاری مصرف کند و آیا می تواند زکات را به فقیر بدهد، به شرط این که آن فقیر، زکات را به صاحب مال هبه کند؟
- [آیت الله بهجت] شخصی وصیّت کرده ثلث مال او جهت خیرات مصرف شود. ثلث او 200 نخل خرما است. اگر محصول خرما به حد نصاب برسد، به آن زکات تعلّق می گیرد؟ آیا بر وصیّ واجب است زکات آن را بدهد یا بر شخص دیگر؟
- [آیت الله بهجت] شخصی حدود چهارصد و پنجاه رأس گوسفند دارد که شش ماه از سال علف صحرا می خورند و شش ماه دیگر همراه با علوفه صحرا، علوفه دستی نیز به گوسفندان می دهد (مانند: یونجه خشک شده و جو). آیا به این گونه گوسفندان زکات تعلّق می گیرد؟
- [آیت الله نوری همدانی] شخصی است هم کشاورزی دارد و هم چند رأس دام دارد دامها به حدّ نصاب نمیرسند که زکات آنها را بدهد و دامها نیز معلوفه هستند و حال اگر این شخص بخواهد، خمس مالش را بدهد چه کار باید بکند، آیا به درآمد کشاورزی و درآمد و منفعت دامها خمس تعلّق می‌گیرد و اگر سال اول خمس داد و سال دوم تعداد دامها تغییر نکرد از نظر عدد ولی از نظر قیمت، آنها بالا رفت آیا بازهم خمس به اضافه قیمت آنها تعلّق می‌گیرد یا خیر؟
- [آیت الله نوری همدانی] اینجانب دانشجوی دانشکده علوم قضایی (وابسته به قوه قضائیه) هستم و از بدو ورود به این دانشکده برای حدود 8 سال کار در دادگستری از ما تعهد گرفتهاند و به همین جهت، ضمن تحصیل مبلغی حدود 30 هزار تومان به عنوان حقوق ماهیانه دریافت میکنیم که بطور معمول مبلغی از آن در ماه پس انداز می‌شود، با توجه به اینکه اینجانب در آینده برای امر ازدواج و تهیه مسکن و... مخارج معلوم الوصفی خواهم داشت: الف: آیا با فرا رسیدن سال شرعی، بر مبلغ پس انداز شده خمس تعلق می‌گیرد؟ اگر با پس اندازها وسایل و ملزومات زندگی، که برای سالهای بعد مورد نیاز است خریداری شود، چطور؟
- [سایر] شخصی سر سال خمسی، مقداری مواد غذایی (مثلاً 20 کیلو برنج، 3 قوطی روغن و یک قوطی چای) اضافه آورده و خمس آن را پرداخته است. سپس آنها را در طول سال مصرف میکند و دوباره مقداری مواد غذایی (مثلاً 50 کیلو برنج، 5 قوطی روغن و 3 قوطی چای) خریداری میکند و اندکی از آن را به مصرف میرساند. حال اگر سر سال خمسی 30 کیلو برنج، 4 قوطی روغن و 2 قوطی چای باقی بماند، چه مقدار باید خمس بدهد؟ آیا به تمامی مواد غذایی باقی مانده خمس تعلق می‌گیرد؟ یا آنکه میتواند مواد غذایی اول سال گذشته را - که مخمس بود - از آن کسر نماید و در نتیجه تنها خمس ده کیلو برنج، یک قوطی روغن و یک قوطی چای را بپردازد؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- اگر گندم و جو و خرما را پیش از خشک شدن مصرف کند، چنانچه خشک شدن آنها به اندازهی نصاب باشد، باید زکات آنها را بدهد.
- اگر پیش از دادن زکات از انگور و خرما و جو و گندمی که زکات آنها واجب شده، خود و عیالاتش بخورند، یا مثلاً به فقیر بدهد، باید زکات مقداری را که مصرف کرده بدهد.
- کسی که از طرف حاکم شرع مأمور جمع آوری زکات است، موقع خرمن که گندم و جو را از کاه جدا میکنند و بعد از خشک شدن خرما و انگور میتواند زکات را مطالبه کند و اگر مالک ندهد و چیزی که زکات آن واجب شده از بین برود باید عوض آن را بدهد.
- اگر مقداری خرما یا انگور تازه دارد که خشک آن به اندازهی نصاب می‌شود، چنانچه به قصد زکات از تازهی آن به قدری به مستحق بدهد که اگر خشک شود به اندازهی زکاتی باشد که بر او واجب است، اشکال ندارد.
- موقعی که گندم و جو را از کاه جدا میکند و موقع خشک شدن خرما و انگور، انسان باید زکات را به فقیر بدهد، یا از مال خود جدا کند و زکات طلا و نقره و گاو و گوسفند و شتر را بعد از تمام شدن ماه یازدهم باید به فقیر بدهد، یا از مال خود جدا نماید؛ ولی اگر منتظر فقیر معینی باشد، یا بخواهد به فقیری بدهد که از جهتی برتری دارد، میتواند زکات را جدا نکند.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اگر زکات خرمای خشک یا کشمش بر او واجب باشد نمی تواند زکات آن را خرمای تازه یا انگور بدهد مگر خرما یا انگوری که از جمله همان خرما و کشمش باشد که زکات به آن تعلق گرفته و نیز اگر زکات خرمای تازه یا انگور بر او واجب باشد، نمی تواند زکات آن را خرمای خشک یا کشمش بدهد مگر آن که خرمای خشک یا کشمش از جمله خرما و انگوری باشد که زکات به آن تعلق گرفته ولی اگر یکی از اینها یا چیز دیگری را به قصد قیمت زکات بدهد مانعی ندارد.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اگر زکات خرمای خشک یا کشمش بر او واجب باشد، نمیتواند زکات آن را خرمای تازه یا انگور بدهد، مگر خرما یا انگوری که از جمله همان خرما و کشمش باشد که زکات به آن تعلق گرفته، و نیز اگر زکات خرمای تازه یا انگور بر او واجب باشد، نمیتواند زکات آن را خرمای خشک یا کشمش بدهد مگر آن که خرمای خشک یا کشمش از جمله خرما و انگوری باشد که زکات به آن تعلق گرفته، ولی اگر یکی از اینها یا چیز دیگری را به قصد قیمت زکات بدهد، مانعی ندارد.
- [آیت الله وحید خراسانی] جایز نیست قبل از وقت تعلق زکات را بدهد و واجب نیست بعد از تعلق صبر کند تا جو و گندم به حد درو کردن و تصفیه دانه از کاه برسد و انگور و خرما خشک گردد بلکه همین که زکات تعلق گرفت می تواند مقدار زکات را قیمت نموده و ان قیمت را به قصد زکات بدهد
- [آیت الله مکارم شیرازی] اگر رطب و انگور را پیش از خشک شدن مصرف کند یا به فروش رساند، در صورتی زکات آن واجب است که خشک شده آنها به اندازه نصاب باشد.
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر پیش از دادن زکات از انگور و خرما و جو و گندمی که زکات به انها تعلق گرفته خود و عیالاتش بخورند یا به فقیر به غیر قصد زکات بدهد باید زکات مقداری را که مصرف کرده بدهد
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر گندم و جو و خرما را پیش از خشک شدن مصرف کند، چنانچه خشک آنها به اندازه نصاب باشد، باید زکات آنها را داد، همچنین است اگر انگور را پیش از کشمش شدن مصرف کند، چنانچه کشمش آنها به اندازه نصاب باشد، باید زکات آنها را داد.
- [آیت الله سیستانی] اگر زکات خرمای خشک یا کشمش بر او واجب باشد ، نمیتواند زکات آن را خرمای تازه یا انگور بدهد ، بلکه چنانچه ملاحظه قیمت نماید و انگور یا خرمای تازه یا کشمش ، یا خرمای خشک دیگر از بابت قیمت بدهد نیز محل اشکال است ، و نیز اگر زکات خرمای تازه یا انگور بر او واجب باشد ، نمیتواند زکات آن را خرمای خشک یا کشمش بدهد ، بلکه چنانچه به اعتبار قیمت ، خرما و یا انگور دیگری بدهد اگر چه تازه باشد ، محل اشکال است .
- [آیت الله خوئی] اگر زکات خرمای خشک یا کشمش بر او واجب باشد نمیتواند زکات آن را خرمای تازه یا انگور بدهد بلکه چنانچه ملاحظ قیمت نماید و انگور یا خرمای تازه یا کشمش یا خرمای خشک دیگر از بابت قیمت بدهد نیز محل اشکال است و نیز اگر زکات خرمای تازه یا انگور بر او واجب باشد، نمیتواند زکات آن را خرمای خشک یا کشمش بدهد بلکه چنانچه به اعتبار قیمت خرما و یا انگور دیگری بدهد اگرچه تازه باشد محل اشکال است.
- [آیت الله وحید خراسانی] خرما بر سه قسم است ان است که خشکش می کنند و حکم زکات ان گذشت ان است که در حال رطب بودنش می خورند ان است که نارس خلال ان را می خورند و در قسم دوم چنانچه مقداری باشد که خشک ان به مقدار نصاب برسد بنابر احتیاط واجب زکات به ان تعلق می گیرد و اما قسم سوم زکات به ان تعلق نمی گیرد
- [آیت الله خوئی] اگر مقداری خرمای خشک نشده یا انگور دارد که خشک آن به انداز نصاب می‌شود، چنانچه به قصد زکات از تازه آن بقدری به مصرف زکات برساند که اگر خشک شود به انداز زکاتی باشد که بر او واجب است اشکال ندارد.