عقد ازدواج
در اسلام برای ازدواج احکامی تعلق گرفته هست که بدون آن ازدواج صورت نمی گیرد که یکی از احکام ازدواج مساله عقد ازدواج هست که در این مقاله به مساله عقد ازدواج پرداخته می شود.
پسری دختری را به عقد ازدواج خود در آورده و تصرّف نکرده طلاق داده و به طلاق دهنده گفته: سه طلاق بده و طلاق دهنده می‌گوید:
سه طلاق داده‌ام و نُه سال از این مُقَدَّمه گذشته که آن دختر شوهر نکرده، آیا همان پسر می‌تواند این دختر را بگیرد یا خیر؟
طلاقِ زوجه غیر مدخوله بائن است به یک طلاق و می‌تواند همان زوج هم بعد از طلاق او را به عقد جدیدی عقد کند.
طلاقِ زوجه غیر مدخوله بائن است به یک طلاق و می‌تواند همان زوج هم بعد از طلاق او را به عقد جدیدی عقد کند.
عنوان سوال:
پسری دختری را به عقد ازدواج خود در آورده و تصرّف نکرده طلاق داده و به طلاق دهنده گفته: سه طلاق بده و طلاق دهنده می‌گوید:
پسری دختری را به عقد ازدواج خود در آورده و تصرّف نکرده طلاق داده و به طلاق دهنده گفته: سه طلاق بده و طلاق دهنده می‌گوید:
سه طلاق داده‌ام و نُه سال از این مُقَدَّمه گذشته که آن دختر شوهر نکرده، آیا همان پسر می‌تواند این دختر را بگیرد یا خیر؟
پاسخ:
طلاقِ زوجه غیر مدخوله بائن است به یک طلاق و می‌تواند همان زوج هم بعد از طلاق او را به عقد جدیدی عقد کند.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- مردی زوجه خود را مطلّقه به سه طلاق نموده و در ضمن طلاق، یا در ضمن عقد خارج او را ملتزم نموده که چنان چه تا پنج سال دیگر شوهر برود پنج هزار تومان به شوهر مطلِّق خود دادنی باشد و زوجه در ضمن پنج سال شوهر نموده، آیا ملزم است به دادن مبلغ مزبور یا خیر؟
- زیدی دختری را عقد نموده به مهر معینی، بعد از این دختر بدون آن که تصرّف شود فوت میکند، یعنی در زیر آوار میماند و از ورثه دخترِ نام برده یک پدر و یک برادر و سه خواهرِ پدر مادری و جدّه مادریست که فعلاً موجودند و مادرش هم در زیر آوار مانده، خلاصه سه هزار تومان مهریه این دختر است، آیا این مهر به پدر دختر میرسد یا به سایر ورّاث، یا آن که باید بالسویه تقسیم کنند؟ در صورتی که زید دختر را تصرّف نکرده، آیا باید تمام مهر را بدهد یا نصف مهر را؟
- زیدی وکالت میدهد به عمروی که زوجه او را مطلّقه نماید ولی حقیقتاً قصد طلاق را ندارد، بعد از وقوع طلاق زید - به خیال این که طلاق فضولی هم مثل عقد فضولیست - طلاق را امضا و اجازه میکند و زوجه عدّه نگاه میدارد، بعد از تمام شدن عدّه شوهر میکند و از شوهر دوّم ولد پیدا میکند، بعد که شوهر اوّل میفهمد طلاق فضولی صحیح نیست، بخواهد این زوجه را طلاق بدهد - بر فرض عدم صحّت طلاق اوّل - آیا جدیداً باید زوجه درطُهر باشد و تحقیق کند در این باب یا همان حمل کافی است؟ و بر فرض بطلان طلاق، نفقه این چند سال را شوهر اوّل باید بدهد، یا این که چون استمتاع از زوجه نکرده نباید بدهد؟ و بر فرض بطلان طلاق شوهر اوّل خجالت میکشد که تحقیق کند زوجه چه وقت در طُهر غیر مواقعه است تا او را دو مرتبه طلاق بدهد، آیا می‌تواند بدون تحقیق او را طلاق بدهد یا خیر؟
- زیدی از نُه سال قبل ضعیفهای را به عقد ازدواج دایمی خود درآورده به صداق معیّن، زید در این مدّتِ نُه سال نتوانسته تصرّف نماید یعنی عَنین است و ضعیفه در این مدّت از کار خود بعض اشیا خریده. اوّلاً: آیا ضعیفه حقِ طلاق دارد یا خیر؟ و در ثانی: صداق او را زید تمام به او باید رد نماید یا نصف و در ثالث: اشیایی که ضعیفه از کار خود خریده مال خود اوست یا مال زوج است؟
- یک نفر زن شش دانگ خانه خود را به شش نفر ورثه - که سه پسر و دو دختر و شوهر باشند - به هر کدام یک دانگ مساوی بدون تفاوت واگذار نموده، ولی منافع آن خانه را تا ده سال برای خود قرار داده و بعد از دو سال وفات نموده، آیا منافع بقیه مدّت باید به نحوی که خود خانه را واگذار نموده تقسیم شود یا کما فرض اللَّه؟
- دختر بالغه شوهر کرد و در حباله شوهرش فقط یک دفعه حائض شد و بعد از آن مواقعه حاصل شد، اکنون زوج میخواهد او را طلاق بگوید، بین زنها معروف است که میگویند: اغلب دخترها حال آنها اینست که بعد از عادت دفعه اوّل دو سه ماه یا بیشتر و یا کمتر عادت نمیشوند، آیا بر زوج لازم است که صبر کند تا عادت شود –و لو بیشتر از سه ماه باشد - تا صیغه طلاق را جاری نماید؟ و آیا این که این قسم زن داخل در سن من لا تحیض است؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله بهجت] دختری را برای پسری عقد کرده اند. پسر از دبر دخول نموده و بعد طلاق گرفته است. سپس آن دختر را بدون عدّه برای پسر دیگری عقد کرده اند. آیا اشکال دارد.
- [آیت الله علوی گرگانی] دختری به عقد دائمی فردی درآمد، بعد معلوم شد تریاکی است دختر تقاضای طلاق نمود آنها مخالفت کردند، آیا حاکم شرع یا وکیل او بدون اجازه وکالت شوهر می‌تواند صیغه طلاق را اجرا کند؟
- [آیت الله علوی گرگانی] خانواده پسر با پرداخت صد هزار تومان به خانواده دختر فقط به توافق رسیدند که دختر را به عقد پسر در آورند، الان چهار سال است از پسر خبری نیست، آیا دختر می‌تواند ازدواج کند؟
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر دختر و پسری با هم ازدواج کنند و پسر از دبر (پشت) با او نزدیکی کند آیا پس از طلاق باید دختر عدّه نگه دارد چه مقدار؟
- [آیت الله سبحانی] هرگاه دختری پس از عقد دائم و قبل از دخول، طلاق بگیرد در سه صورت ذیل حکم مهریه را بیان فرمایید: الف. درخواست طلاق از ناحیه دختر به جهت سوء ظن به شوهر باشد; ب. درخواست طلاق از ناحیه مرد به جهت سوء ظن و یا یقین به تماس تلفنی دختر با نامحرم قبل از ازدواج باشد; ج. درخواست طلاق از ناحیه مرد به جهت ارتباط نامشروع قبل از ازدواج باشد؟
- [آیت الله مظاهری] دختری به پسری علاقه مند می شود ولی خانواده او به علت تحصیلات پایین دختر با ازدواج آنها مخالفت می کنند. این دختر و پسر بدون اذن پدر دختر عقد می کنند و مدتی است که با هم ارتباط دارند. عقد آنها در دو صورت موقت یا دائم بودن چه حکمی دارد ؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] شخصی دختر نابالغ خود را به عقد پسری درمی آورد. و بعد از بلوغ دختر متوجه می شود که پسر قبل از ازدواج، یعنی بعد از تولد دیوانه بوده است، آیا دختر می تواند عقد را فسخ کند؟
- [آیت الله اردبیلی] در ازدواج موقت بین مرد و دختری 28 ساله اگر مرد مقلد مرجعی باشد که احتیاط واجب در ازدواج موقت دختر باکره بدون اذن پدر داده و دختر مقلد مرجعی باشد که عقد بدون اذن را بیاشکال می داند، آیا پسر می‌تواند او را عقد موقت بدون اذن پدر دختر نماید؟
- [آیت الله نوری همدانی] آیا پسرِ شوهر که از زن اوّل می‌باشد می‌تواند با دختری که از زن دوّم است ولی از شوهر دیگر می‌باشد ازدواج نماید؟
- [آیت الله خامنه ای] آقایی بخاطر محرم شدن با خانواده ای، با دختر آن خانواده صیغه عقد موقت خوانده است مسأله ازدواج این دختر با پسری که نوه دختری آن آقا می باشد، چگونه است؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- اگر میت اولاد نداشته باشد، نوهی پسری او اگر چه دختر باشد، سهم پسر میت را میبرد و نوهی دختری او اگر چه پسر باشد، سهم دختر میت را میبرد، مثلاً اگر میت یک پسر از دختر خود و یک دختر از پسرش داشته باشد، مال را سه قسمت میکنند، یک قسمت را به پسر دختر و دو قسمت را به دختر پسر میدهند.
- مرد می‌تواند دختر بچّهای را که سن او سه سال بیشتر نیست غسل دهد. زن هم می‌تواند پسر بچّهای را که سه سال بیشتر ندارد غسل دهد.
- زنی را که سه مرتبه طلاق دادهاند بر شوهرش حرام میشود، ولی اگر با شرایطی که در کتاب طلاق گفته میشود با مرد دیگری ازدواج کند، شوهر اوّل می‌تواند دوباره او را برای خود عقد نماید.
- پدر و جد شوهر هر چه بالا روند و پسر و نوهی پسری و دختری او هر چه پایین آیند، چه در موقع عقد باشند، یا بعداً به دنیا بیایند، به زن او محرم هستند.
- اگر زنی را دو بار طلاق دهد و به او رجوع کند، یا دو بار او را طلاق دهد و بعد از هر طلاق عقدش کند، بعد از طلاق سوم آن زن بر او حرام است، ولی اگر بعد از طلاق سوم به دیگری شوهر کند، با چهار شرط به شوهر اوّل حلال میشود، یعنی می‌تواند آن زن را دوباره عقد نماید:اوّل:آن که عقد شوهر دوم همیشگی باشد و اگر مثلاً یک ماهه یا یک ساله او را صیغه کند بعد از آن که از او جدا شد، شوهر اوّل نمیتواند او را عقد کند.دوم:شوهر دوم با او نزدیکی و دخول کند.سوم:شوهر دوم طلاقش دهد یا بمیرد.چهارم:عدّهی طلاق یا عدّهی وفات شوهر دوم تمام شود.طلاق خلع
- انسان نمیتواند بدون اذن زن خود، با زنهایی که به واسطهی شیر خوردن، خواهر زاده یا برادرزادهی زن او شدهاند ازدواج کند و نیز اگر با پسری لواط کند، احتیاط واجب آن است که با دختر و خواهر و مادر و مادر بزرگ آن پسر را که رضاعی هستند یعنی به واسطهی شیر خوردن، دختر و خواهر و مادر او شدهاند برای خود عقد نکند.
- عقد ازدواج چند شرط دارد:اوّل:آن که به عربی صحیح خوانده شود و اگر خود مرد و زن نتوانند صیغه را به عربی صحیح بخوانند، چنانچه ممکن باشد احتیاط واجب آن است کسی را که می‌تواند به عربی صحیح بخواند وکیل کنند و اگر ممکن نباشد خودشان میتوانند به غیر عربی بخوانند، امّا باید لفظی بگویند که معنی (زَوَّجْتُ) و (قَبِلْتُ) را بفهماند.دوم:مرد و زن یا وکیل آنها که صیغه را میخوانند قصد انشاء داشته باشند، یعنی اگر خود مرد و زن صیغه را میخوانند، زن به گفتن (زَوَّجْتُکَ نَفْسی) قصدش این باشد که خود را زن او قرار دهد و مرد به گفتن (قَبِلْتُ التَّزویجَ) زن بودن او را برای خود قبول نماید و اگر وکیل مرد و زن صیغه را میخوانند، به گفتن (زَوَّجْتُ و قَبِلْتُ) قصدشان این باشد که مرد و زنی که آنان را وکیل کردهاند زن و شوهر شوند.سوم:کسی که صیغه را میخواند بالغ و عاقل باشد، چه برای خودش بخواند یا از طرف دیگری وکیل شده باشد.چهارم:اگر وکیل زن و شوهر یا ولی آنها صیغه را میخوانند، در عقد، زن و شوهر را معین کنند، مثلاً اسم آنها را ببرند یا به آنها اشاره نمایند، پس کسی که چند دختر دارد، اگر به مردی بگوید:(زَوَّجْتُکَ اِحَدی بَناتی) (یعنی زن تو نمودم یکی از دخترانم را) و او بگوید:(قَبِلْتُ) (یعنی قبول کردم) چون در موقع عقد دختر را معین نکردهاند، عقد باطل است.پنجم:زن و مرد به ازدواج راضی باشند، ولی اگر زن ظاهراً به کراهت اذن دهد و معلوم باشد قلباً راضی است، عقد صحیح است.
- طلاق بائن آن است که بعد از طلاق، مرد حق ندارد به زن خود رجوع کند، یعنی بدون عقد او را به زنی قبول نماید و آن بر پنج قسم است:اوّل:طلاق زنی که نُه سالش تمام نشده باشد.دوم:طلاق زنی که یائسه باشد، یعنی اگر سیده است بیشتر از شصت سال و اگر سیده نیست بیشتر از پنجاه سال داشته باشد.سوم:طلاق زنی که شوهرش بعد از عقد با او نزدیکی نکرده باشد.چهارم:طلاق سوم زنی که او را سه دفعه طلاق دادهاند.پنجم:طلاق خلع و مبارات و احکام اینها بعداً گفته خواهد شد و غیر اینها طلاق رجعی است، [به این معنی] که بعد از طلاق تا وقتی زن در عدّه است، مرد می‌تواند به او رجوع نماید.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله خوئی] اگر زنی از شوهر سابقش دختری داشته باشد، شوهر بعدی می‌تواند آن دختر را برای پسر خود که از این زن نیست عقد کند و نیز اگر دختری را برای پسر خود عقد کند، می‌تواند با مادر آن دختر ازدواج نماید.
- [آیت الله بهجت] اگر زن از شوهر قبلی دختری داشته باشد، شوهر فعلی می‌تواند آن دختر را برای پسر خود که از آن زن نیست عقد کند، و نیز اگر دختری را برای پسر خود عقد کند، می‌تواند با مادر آن دختر ازدواج نماید.
- [آیت الله نوری همدانی] اگر زن انسان ، از شوهر سابقش دختری داشته باشد ؛ انسان می تواند آن دختر را برای پسر خود که از آن زن نیست ، عقد کند و همچنین اگر زن انسان از شوهر سابقش پسری داشته باشد انسان می تواند دختر خود را که از آن زن نیست به ازدواج آن پسر در بیاورد . و نیز اگر دختری را برای پسر خود عقد کند می تواند با مادر آن دختر ازدواج نماید .
- [آیت الله مظاهری] اگر زن انسان از شوهر دیگرش دختری داشته باشد، انسان می‌تواند آن دختر را برای پسر خود که از آن زن نیست عقد کند، و نیز اگر دختری را برای پسر خود عقد کند می‌تواند با مادر آن دختر ازدواج کند.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اگر زن انسان از شوهر سابقش دختری داشته باشد، انسان می‌تواند آن دختر را برای پسر خود که از آن زن نیست عقد کند، و نیز اگر دختری را برای پسر خود عقد کند، می‌تواند با مادر آن دختر ازدواج نماید.
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر زن انسان از شوهر دیگرش دختری داشته باشد، انسان می‌تواند آن دختر را برای پسر خود که از آن زن نیست عقد کند و نیز اگر دختری را برای پسر خود عقد کند می‌تواند با مادر آن دختر ازدواج نماید.
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر زن انسان از شوهر دیگرش دختری داشته باشد، انسان می‌تواند آن دختر را برای پسر خود که از آن زن نیست عقد کند و نیز اگر دختری را برای پسر خود عقد کند، می‌تواند با مادر آن دختر ازدواج کند.
- [آیت الله اردبیلی] اگر زنِ انسان از شوهر قبلی دختری داشته باشد، انسان می‌تواند آن دختر را برای پسر خود که از آن زن نیست عقد کند و نیز اگر دختری را برای پسر خود عقد کند، می‌تواند با مادر آن دختر ازدواج نماید.
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] اگر زنی از شوهر سابقش دختری داشته باشد؛ شوهر بعدی می تواند آن دختر را برای پسر خود که از این زن نیست عقد کند و نیز اگر دختری را برای پسر خود عقد کند؛ می تواند با مادر آن دختر ازدواج نماید.
- [آیت الله مظاهری] اگر میّت اولاد نداشته باشد، نوه پسری او گرچه دختر باشد سهم پسر میّت را میبرد و نوه دختری او گرچه پسر باشد سهم دختر میّت را میبرد بنابراین مال را سه قسمت میکنند یک قسمت را به نوه دختری و دو قسمت را به نوه پسری میدهند و نوه دختری یا پسری اگر متعدد باشند هر کدام سهمی که به آنها میرسد طوری قسمت میکنند که هر پسری دو برابر دختر ارث ببرد.