استطاعت مالی
در اختيار داشتن توشه و احتياجات سفر و همچنين وسيله نقليه.
زنی مستطیعه بوده و به حج نرفته و فعلاً نه استطاعت مالی و نه حالی دارد، آیا در زمان حیات می‌تواند برای حج میقاتی نایب بگیرد؟
با عدم امکان مباشرت، نایب از بلد باید گرفته شود نه از میقات.
با عدم امکان مباشرت، نایب از بلد باید گرفته شود نه از میقات.
عنوان سوال:
زنی مستطیعه بوده و به حج نرفته و فعلاً نه استطاعت مالی و نه حالی دارد، آیا در زمان حیات می‌تواند برای حج میقاتی نایب بگیرد؟
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- شخصی مستطیع بوده و نرفته و فعلاً نه استطاعت حالی دارد و نه مالی، آیا در این صورت میشود برای او از میقات نایب گرفت، یا خیر؟
- هر گاه زنی مستطیعه باشد، لکن بچّه شیرخواری دارد که در بردن او همراه خود و در گذاشتن پیش دایه مظنّه خطر میرود، آیا با این کیفیّت می‌تواند حج را از سال استطاعت تأخیر بیندازد؟
- شخص مستطیع شده معمّر و عاجز است، به هیچ وجه قادر به رفتن حج نیست و قادر هم نخواهد شد، در حال حیات می‌تواند نایب بگیرد یا خیر؟
- شخصی پس از از دست دادن استطاعت بدنی استطاعت مالی پیدا کرد، آیا بر او واجب است که کسی را از جانب خود نایب بگیرد یا خیر؟ و در صورتی که لازم نباشد ولی کسی را احتیاطاً نایب بگیرد، نایب می‌تواند به این نحو نیّت حج کند که: اگر بر منوب عنه واجب نباشد به نیابت از او باشد و اِلّا این حج از خودم باشد و با مستأجر هم نیابت را به همین نحو قرار بدهند؟ و آیا کسی که خود مستطیع است می‌تواند از غیر نیابت کند؟
- زنی با شوهرش مستطیع بود به حج رفته ولی آن زن به استطاعت خود التفاتی نداشته، حال که فهمیده تکلیفش چیست؟
- کسی که در زمان سابق مستطیع بوده و به حج نرفته و فعلاً فقیر و عیال بار شده، آیا می‌تواند آن را تعویق بیندازد تا ممکن بشود از جهت دارایی، یاکسی را به جای خود بفرستد؟
- این کمی نه در پنج سال قبل از ارثیه پدر و مادر و مهریه خودم مستطیعه بودم، به قصد حج بیت اللَّه حرکت کردم و رفتم تا کویت 24 روز در آن جا لَنگ شدم وسایل فراهم نشد و حج نصیبم نگردید، لذا مراجعت کردم به کربلا وحضور آیت اللَّه اصفهانی - طاب ثراه - کیفیّت حال خود را عرض کردم. فرمودند: حج از گردن تو ساقط است و اگر خواستی یک حج میقاتی برای خود نایب بگیر، فعلاً قوّه بدنی این کمی نه کم شده، چنان چه حج از گردن این کمی نه ساقط است مرقوم فرمایید.
- شخصی با استطاعت به عزم حج از محل خود حرکت نموده در یک منزلی راه فوت میکند و وجوه نقدیه و اثاثیه و توشه راه که همراهش بوده بدون نقصان به تصرّف ورثه او میآید، آیا در این صورت ورثه او باید حج بلدی برای او استیجار کنند یا میقاتی؟
- شخصی نذر کرده که هر سال روز عرفه در نجف اشرف باشد و امسال استطاعت حج پیدا کرده، آیا حج را بجا بیاورد یا نذر را؟
- شخصی خودش مستطیع بوده و باید به حج بیت اللَّه مشرّف شود و ضمناً از پدر و یا عمو و یا مادر هم حج بر ذمّه او قرار گرفته، آیا تشرّف خود او به حج کافی از برائت ذمّه او هم خواهد شد یا خیر؟ و آیا می‌تواند در مکّه معظّمه یک نفر را به عنوان اجیر برای حج میقاتی ما فی الذمّه انتخاب کند؟ و یا آن که باید حتماً یک نفر را برای انجام حج ما فی الذمّه ازموطن خود برای حج اعزام دارد؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله خوئی] آیا شخصی که در اثر ضعف مزاج، قدرت بر عمل حج ندارد و استطاعت مالی دارد، باید حج بلدی بدهد یا حج میقاتی کافی است؟ در مفروض سؤال منوب عنه حی است نه میت.
- [آیت الله مظاهری] اگر کسی استطاعت مالی حج را داشته و دارد ولی اکنون به علت پیری استطاعت جسمی حج را ندارد و اهمیت به حج نمی دهد، در این صورت دیگران می توانند بدون اجازه و اطلاع او برای حج او نایب شوند یا نایب بگیرند؟
- [آیت الله نوری همدانی] زنی که واجب الحجّ است وصیّت کرده که از اص ترکهاش برای او حجّ بلدی توسط وصیش انجام شود، حال استطاعت جانی و مالی و غیره برای وصی او فراهم است، فقط از حیث عدم شرکت در نام نویسی برای حجّ، آنهم با عذری، استطاعت راهی ندارد، آیا می‌تواند حجّ نیابی را انجام دهد؟
- [آیت الله نوری همدانی] زنی که واجب الحجّ است وصیّت کرده که از اص ترکهاش برای او حجّ بلدی توسط وصیش انجام شود، حال استطاعت جانی و مالی و غیره برای وصی او فراهم است، فقط از حیث عدم شرکت در نام نویسی برای حجّ، آنهم با عذری، استطاعت راهی ندارد، آیا می‌تواند حجّ نیابی را انجام دهد؟
- [امام خمینی] شخصی در موقع استطاعت به حج نرفته، بعد ثروتش از بین رفته و به وسیله شخص دیگری به عنوان مستخدم و کارگر به حج میرود، آیا قبلا که در موقع استطاعت، ترک حج نمود حجّش ساقط میگردد یا خیر؟
- [آیت الله وحید خراسانی] فردی پس از استطاعت مالی برای حج اسم نویسی کرد و برای دو سال بعد اسمش درامد ولی چند ماه قبل از حرکت فوت کرد در حالی که پسرش را نایب قرار داده بود که برای او حج بجا اورد در حالی که پسر خود استطاعت مالی داشته ولی در اسم نویسی مسامحه کرده و ننوشته است در صورتی که اگر اسم می نوشت شاید در همان سال اول قرعه به نامش درمی امد و شاید هم سال های بعد اکنون پسر به مدینه امده به عنوان نیابت حج بلدی از جانب پدر و هنوز محرم نشده چه وظیفه ای دارد
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] کسی که از نظر مالی مستطیع بوده و برای حج ثبت نام کرده لیکن در سال جاری که زمان اعزام وی رسیده، پزشکی حج او را به دلیل بیماری و یا کهولت اذن نداده است، لطفا بفرمایید: آیا هنوز مستطیع است و حج بر وی واجب می‌باشد؟ آیا تا وقتی زنده هست می‌تواند نائب بگیرد؟
- [آیت الله وحید خراسانی] زنی که واجب الحج است وصیت کرده که از اصل ترکه اش برای او حج بلدی توسط وصیش انجام شود حال استطاعت جانی و مالی و غیره برای وصی او فراهم است فقط از حیث عدم شرکت در نام نویسی برای حج انهم با عذری استطاعت راهی ندارد ایا می تواند حج نیابی را انجام دهد
- [آیت الله اردبیلی] کسی که حج بر او مستقر شده و سپس استطاعت خود را از دست داده است، آیا جایز است که نایب شخص دیگری در حج شود؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] شخصی قبلا مستطیع بوده و به حج نرفته، و اکنون هیچ گونه توانایی مالی جهت انجام حج ندارد، آیا فرزندش می تواند به صورت مجّانی از طرف پدر حجّ نیابتی انجام دهد؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- اگر در سال اولی که مستطیع شده، به مکه رود و در وقت معینی که دستور دادهاند به عرفات و مشعر الحرام نرسد، چنانچه در سالهای بعد مستطیع نباشد، حج بر او واجب نیست؛ ولی اگر از سالهای پیش مستطیع بوده و نرفته، اگر چه به زحمت باشد باید حج کند.
- زنی که می‌تواند مکه برود، اگر بعد از برگشتن از خودش مال نداشته باشد و شوهرش هم مثلاً فقیر باشد و خرجی او را ندهد و ناچار شود که به سختی زندگی کند، حج بر او واجب نیست.
- اگر پدر و جد پدری برای محرم شدن، یک ساعت یا دو ساعت زنی را به عقد پسر نابالغ خود در آورد کافیست و نیز می‌تواند دختر نابالغ خود را برای محرم شدن به عقد کسی درآورد، ولی باید آن عقد برای دختر نفعی داشته باشد.
- کسی که خمس یا زکات بدهکار است و کفاره و نذر و مانند اینها هم بر او واجب است و قرض هم دارد، چنانچه نتواند همهی آنها را بدهد، اگر مالی که خمس یا زکات آن واجب شده، از بین نرفته باشد، باید خمس و زکات را بدهد و اگر از بین رفته باشد، می‌تواند خمس یا زکات را بدهد، یا کفاره و نذر و قرض و مانند اینها را ادا نماید.
- اگر مرد آزادی زنا کند، باید او را صد تازیانه بزنند و چنانچه سه مرتبه زنا کند و در هر دفعه صد تازیانهاش بزنند، در دفعهی چهارم باید او را بکشند، ولی کسی که زن عقدی دائمی دارد و در حالی که بالغ و عاقل و آزاد بوده با او نزدیکی کرده و هر وقت هم بخواهد می‌تواند با او نزدیکی کند، اگر با زنی که بالغه و عاقله است زنا کند، باید او را سنگسار نمایند.
- غسلهای مستحب در شرع مقدس اسلام بسیار است و از آن جمله است:1 غسل جمعه و وقت آن از اذان صبح است تا ظهر و بهتر است نزدیک ظهر به جا آورده شود و اگر تا ظهر انجام ندهد بهتر است که بدون نیت ادا و قضا تا عصر جمعه به جا آورد و اگر در روز جمعه غسل نکند مستحب است از صبح شنبه تا غروب قضای آن را به جا آورد و کسی که میترسد در روز جمعه آب پیدا نکند می‌تواند روز پنجشنبه یا شب جمعه غسل را انجام دهدو مستحب است انسان در موقع غسل جمعه بگوید:(اَشْهَدُ اَنْ لا اِلهَ اِلا اللهُ وَحْدَهُ لا شَریکَ لَهُ وَ اَنَّ مُحَمَّداً عَبْدُهُ وَ رَسُولُهُ اللّهُمَّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ اجْعَلْنِی مِنَ التّوّابینَ وَ اجْعَلْنِی مِنَ الْمُتَطَهِّرینَ)2 غسل شب اوّل ماه رمضان و تمام شبهای طاق مثل شب سوم و پنجم و هفتم، ولی از شب بیست و یکم مستحب است همه شب غسل کند و برای غسل شب اوّل، پانزدهم، هفدهم، نوزدهم، بیست و یکم، بیست و سوم، بیست و پنجم، بیست و هفتم و بیست و نهم بیشتر سفارش شده است و وقت غسل شبهای ماه رمضان تمام شب است و بهتر است مقارن غروب به جا آورده شود، ولی از شب بیست و یکم تا آخر ماه بهتر است غسل را بین نماز مغرب و عشا به جا آورد و نیز مستحب است در شب بیست و سوم غیر از غسل اوّلِ شب، یک غسل هم در آخر شب انجام دهد.3 غسل روز عید فطر و عید قربان و وقت آن از اذان صبح است تا غروب و بهتر است آن را پیش از نماز عید به جا آورد.4 غسل شب عید فطر و وقت آن از اوّل مغرب است تا اذان صبح و بهتر است در اوّل شب به جا آورده شود.5 غسل روز هشتم و نهم ذیحجّه و در روز نهم بهتر است آن را نزدیک ظهر به جا آورد.6 غسل روز اوّل و پانزدهم و بیست و هفتم و آخر ماه رجب.7 غسل روز عید غدیر و بهتر است پیش از ظهر آن را انجام دهند.8 غسل روز بیست و چهارم ذیحجّه.9 غسل روز عید نوروز و پانزدهم شعبان و نهم و هفدهم ربیع الاول و روز بیست و پنجم ذی العقده.10 غسل دادن بچهای که تازه به دنیا آمده است.11 غسل زنی که برای غیر شوهرش بوی خوش استعمال کرده است.12 غسل کسی که در حال مستی خوابیده.13 غسل کسی که جایی از بدنش را به بدن میتی که غسل دادهاند رسانده.14 غسل کسی که در موقع گرفتنِ خورشید و ماه نماز آیات را عمداً نخوانده، در صورتی که تمام ماه و خورشید گرفته باشد.15 غسل کسی که برای تماشای دار آویخته رفته و آن را دیده باشد، ولی اگر اتفاقاً یا از روی ناچاری نگاهش بیفتد، یا مثلاً برای شهادت دادن رفته باشد، غسل مستحب نیست.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله شبیری زنجانی] شخص بالغ و عاقل که استطاعت مالی دارد ولی برخی از شرایط دیگر استطاعت را ندارد، چنانچه احتمال دهد که بتواند استطاعت بدنی یا طریقی را فراهم کند باید برای ایجاد آن شرایط اقدام کند و تأخیر حج تا زمان فراهم شدن شرایط جایز است و چنانچه از فراهم شدن آن شرایط در آینده مأیوس است، واجب است با قصد قربت برای انجام حجّ خود در اولین سال ممکن نایب بگیرد، هر چند امسال، اولین سالی باشد که استطاعت مالی پیدا کرده است.
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر برای تجارت - مثلاً - تا جدّه رود و مالی به دست آورد که بتواند با آن مکّه رود و اعمال حجّ را به جا آورد، استطاعت مالی پیدا میکند و با داشتن سایر شرایط مستطیع است.
- [آیت الله مظاهری] اگر کسی نمیداند که قدرت برای حجّ دارد یا نه، نظیر اینکه گذرنامه به او می‌دهند یا نه، و یا استطاعت مالی دارد یا نه، باید تفحص کند تا معلوم شود حجّ بر او واجب است یا نه. مسئله 1538 - حجّ بر کسی واجب است که استطاعت مالی داشته باشد به این معنی که پول رفت و برگشت و مخارج خود و عیال را داشته باشد و علاوه بر این از نظر زندگی در حدّی که مناسب با شأن اوست در رفاه باشد.
- [آیت الله اردبیلی] اگر برای تجارت، مثلاً تا جدّه برود و مالی به دست آورد که بتواند از آن جا با آن به مکّه رود و بقیه شرایط استطاعت را نیز دارا باشد، باید حجّ به جا آورد و در صورتی که حجّ نماید اگرچه بعدا مالی پیدا کند که بتواند از وطن خود به مکّه رود دیگر حجّ بر او واجب نیست.
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر برای تجارت مثلا تا جده برود و مالی به دست اورد که اگر بخواهد از ان جا به مکه رود انچه در استطاعت معتبر است داشته باشد باید حج کند و در صورتی که حج نماید اگر چه بعد مالی پیدا کند که بتواند از وطن خود به مکه رود دیگر حج بر او واجب نیست
- [آیت الله مظاهری] بر ورثه واجب نیست از بلد، نایب بگیرند و از میقات، کفایت میکند حتّی اگر عقیده میّت اجتهاداً یا تقلیداً حجّ بلدی باشد، اگرچه سزاوار است از وطن نایب گرفته شود ولی اجرت بیشتر از میقات از وارث صغیر برداشته نمیشود ولی اگر میّت وصیّت به حجّ بلدی نموده باشد واجب است از بلد نایب گرفته شود و مازاد بر اجرت حجّ میقاتی از ثلث برداشته میشود.
- [آیت الله مظاهری] اگر کسی نمیدانست که یکی از واجبات، حجّ است یا نمیدانست که مستطیع شده و حجّ بر او واجب است و حجّ نرفت تا از استطاعت افتاد حجّ بر او واجب نیست.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر برای تجارت یا کار دیگری به جدّه برود و آنجا مالی بدست آورد که اگر بخواهد از آنجا به مکّه رود مستطیع باشد و سایر شرایط را دارا باشد باید حج کند و در صورتی که حج نماید، اگر چه بعداً مالی پیدا کند که بتواند از وطن خود به مکه رود، دیگر حج بر او واجب نیست.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اگر برای تجارت مثلاً تا جده برود و مالی به دست آورد که اگر بخواهد از آنجا به مکه رود مستطیع باشد، باید حج کند و در صورتی که حج نماید، اگر چه بعداً مالی پیدا کند که بتواند از وطن خود به مکه رود، دیگر حج بر او واجب نیست.
- [آیت الله خوئی] اگر برای تجارت مثلًا تا جده برود و مالی بهدست آورد که اگر بخواهد ازآنجا به مکه رود مستطیع باشد، باید حج کند و در صورتی که حج نماید اگرچه بعداً مالی پیدا کند که بتواند از وطن خود به مکه رود دیگر حج بر او واجب نیست.