مکه معظمه
مَکّه نام شهری است در کشور پادشاهی عربستان سعودی واقع در شبه جزیره عربستان که اعمال حج در آن انجام می‌شود.
مردی سال قبل به مکّه معظّمه مشرّف شد و تمام اعمال را به جا آورده، ولی سر نتراشید و مراجعت نمود، حج او صحیح است یا خیر؟
هر جا که ملتفت شود، باید حلق کند و اگر ممکن است موی خود را بفرستد به منی و در آن جا دفن شود و اگر ممکن نیست این فرستادن ساقط است.
هر جا که ملتفت شود، باید حلق کند و اگر ممکن است موی خود را بفرستد به منی و در آن جا دفن شود و اگر ممکن نیست این فرستادن ساقط است.
عنوان سوال:
مردی سال قبل به مکّه معظّمه مشرّف شد و تمام اعمال را به جا آورده، ولی سر نتراشید و مراجعت نمود، حج او صحیح است یا خیر؟
پاسخ:
هر جا که ملتفت شود، باید حلق کند و اگر ممکن است موی خود را بفرستد به منی و در آن جا دفن شود و اگر ممکن نیست این فرستادن ساقط است.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- بنده در دو سال قبل به مکّه معظّمه مشرّف شدم، از بیروت احرام بستم و نیّت نمودم و داخل در هواپیما شدم و رفتم به جدّه و در جدّه احرام نمودم، صحیح است یا خیر؟
- اگر کسی سفر اوّل حج او باشد که باید به عنوان تقصیر سر بتراشد، وعمداً سر نتراشید و به قطع شارب و گرفتن ناخن اکتفا کرد، یا سهواً این کار را نمود، حکم آن چیست؟
- زیدی مشرّف شده است مکّه معظّمه طواف نکرده است و نماز طواف را نخوانده، هفت شوط از مروه به صفا نموده است و تقصیر کرده و لباس پوشیده، روز بعد ملتفت شده دوباره مُحرِم شده از خود مکّه طواف و نماز وسعی بین صفا و مروه کرده است، آیا حج او صحیح است یا خیر؟ و بر فرض صحّت، باید فدیه بدهد یا خیر؟
- در سفر اوّل حج که تقصیر در آن به سر تراشیدن است اگر کسی عمداً یا سهواً سر نتراشید و اکتفا به گرفتن شارب و ناخن نمود، آیا کفّاره بر او لازم است؟
- زنی روز دوّم ذیحجّه وارد مکّه شده و حائض شده، شخصی رانایب خود قرار داده و طواف عمره و نماز آن را به جا آورده و خود آن زن سعی بین صفا و مروه به عمل آورده، بعد مُحرِم به احرام حج شده و اعمال حج را به جا آورده و پس از آن که از منی مراجعت نموده پاک شده و بعد از غسل بقیّه اعمال حج را به جا آورده و طواف نساء را به عمل آورده در صورتی که وظیفه چنین شخصی - مثل کسی که روز نهم ذیحجّه وارد مکّه می‌شود و وقت برای انجام عمره تمتّع ندارد - تبدیل به حج اِفراد است که بایستی اوّل اعمال حج را به جا آوردبعد عمره مفرده به جا آورد و این زن عمره مفرده به جا نیاورده، فقط قناعت به عمل حج نموده، آیا حج چنین شخصی باطل است، یا آن که حج او صحیح است و باید سال بعد عمره مفرده به جا آورد؟
- شخصی در چند سال قبل به عنوان نوکری و خادمی به مکّه معظّمه مشرّف شده و اعمال عمره تمتّع را بتمامها به جا آورده، ولی در روز ترویه که به منی رفتند و روز نهم در عرفه و شب عید هم در مشعر بسر برده و اعمال روزعید را هم در منی به جا آورده رمی جمره عقبه و تضحیه و حلق رأس و روزیازدهم و دوازدهم هم رمی جمرات نموده، ولی برای طواف و نماز آن و سعی و طواف نساء و نماز آن به مکّه نیامده و به جا نیاورده و بعداً هم متأهّل شده و امسال ملتفت شده که خطا نموده از زوجه خود عزلت اختیار نموده و خود او هم مقتدر به رفتن مکّه نبوده نایب گرفته و اعمال مزبوره را نایب عوض او به جا آورده، آیا حج او صحیح است یا خیر؟ و در صورت فاسد بودن، آیا بعد از به جا آوردن نایب طواف نساء را میتواند با زوجه خود مباشرت کند، یا خیر؟
- اشخاص پیر که از رفتن به مکّه معظّمه عاجز هستند، یعنی به جهت عروض مرض نمیتوانند بروند و مناسک حج را بجا بیاورند، آیا میتوانند نایب بگیرند؟
- شخصی خودش مستطیع بوده و باید به حج بیت اللَّه مشرّف شود و ضمناً از پدر و یا عمو و یا مادر هم حج بر ذمّه او قرار گرفته، آیا تشرّف خود او به حج کافی از برائت ذمّه او هم خواهد شد یا خیر؟ و آیا میتواند در مکّه معظّمه یک نفر را به عنوان اجیر برای حج میقاتی ما فی الذمّه انتخاب کند؟ و یا آن که باید حتماً یک نفر را برای انجام حج ما فی الذمّه ازموطن خود برای حج اعزام دارد؟
- حجّة الاسلاما! چه میفرمایید در این مسأله شرعیّه که: زیدی باعمروی قرار داد کرده که او را از کربلای معلّی ببرد به مکّه معظّمه و بعد از ادای مناسک حج مشارالیه را مراجعت به عتباب بدهد به مبلغ پنج هزار و پانصدتومان و بعد از این قرار داد معلوم شده که زید با دیگران با تمام همین خصوصیّات برای عمل مزبور مبلغ دو هزار تومان قرار داد بسته، آیا عمرو حق خیار غبن دارد یا نه؟
- این اَحقر سال 34 برای حج مشرّف شدم، خلاصه عرض کنم روزعید در منی رمی جمره نمودم و قربانی کردم، سر تراشیدم حرکت کردم برای مکّه هفت شوط و دو رکعت نماز طواف و هفت مرتبه سعی بین صفا و مروه بحاآوردم، باید هفت شوط طواف نساء بکنم نکردم و جاهل به مسأله بودم فقط دورکعت نماز طواف را خواندم و سال 35 به نیابت رفتم، بعد از آن که تمام اعمال روز عید را به جا آوردم، یک طواف نساء و نماز آن را برای خود به جا آوردم، آیا به تکلیف خود عمل نمودم یا خیر؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله خوئی] چنانچه کسی پس از مراجعت از مکه معظمه، شک کند که طواف نساء حج یا عمره مفرده را انجام داده یا نه تکلیفش چیست؟
- [امام خمینی] اینجانب به مکه معظمه مشرف شدم، در منی بعد از ذبح گوسفند نیّت کردم و مقداری مو از سر خود چیدم و بعد سرم را هم تراشیدم؛ آیا این عمل صحیح است؟ یا اشکال دارد؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] زنی بدون اذن و توافق شوهرش برای انجام عمره مفرده و حج استحبابی به مکه معظمه مسافرت می کند. حکم این سفر و اعمال وی چگونه است؟
- [آیت الله خوئی] در مفروض سؤال آیا جایز است در همان شب به مکه معظمه بروند و بقیه اعمال حج را که طواف و صلاة و سعی است انجام دهند؟
- [امام خمینی] زنی در سال 61 برای حج شرکت نمود، ولی قبل از رفتن فوت نمود، آیا یکی از اقوام میتواند به جای ایشان به حج مشرف شود یا نه؟
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] جوان بالغ جاهل غیر مختون به زیارت کعبه معظمه رفته طواف حج و طواف عمره و طواف نساء و نماز و سایر اعمال را بجا آورده، بعد از مراجعت به وطن ملتفت شده
- [آیت الله مکارم شیرازی] شخصی در حج اجیر کسدیگری بودهاست، بعد از انجام عمره تمتع، به سکته قلبیدچار شده و از برگزاری اعمال حج معذور گردید و به ایران مراجعت کرده است و در سال آینده میخواهد مشرّف شود، آیا اعلام این وضعیت به اولیای منوبٌ عنه و اجازه مجدّد به نیابت از منوبٌ عنه در سال آینده لازم است؟
- [آیت الله وحید خراسانی] شخصی در سال نایب شخص دیگری شد و برای اولین بار امد مکه و در مرز بین وادی محسر و منی حلق نمود به اعتقاد این که این جا جزو منی است و یک سال بعد باز به مکه مشرف شد برای خودش به عنوان حجه الاسلام و در منی تقصیر نمود به خیال اینکه حلق قبلی و اعمال حج گذشته او صحیح بوده است و سال باز به مکه مشرف شد و به عنوان مافی الذمه محرم شد در این بین متوجه شد که حلق سال اول در خارج منی بوده است و کافی نیست امسال حلق را در منی بقصد ما فی الذمه انجام می دهد و بقیه اعمال را نیز بقصد ما فی الذمه بجا اورده است ایا این کار کافی است یا نه
- [آیت الله سبحانی] شخصی در اثر اختلال در حافظه و کهولت سن چند شوط از اشواط سعی، را در عمره تمتع فراموش کرده و توسط نیروهای ستاد گمشدگان به منزل مراجعت نموده و بدون توجه به بقیّه اشواط سعی تقصیر کرده است و پس از چند روزی به حج احرام بسته و اعمال حج را انجام داده و بعد از مراجعت به مکه قبل از اعمال پنجگانه حج ملتفت شده است اکنون عمره و حج او به لحاظ صحت چه صورت دارد؟
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] کسانی که هر سال به حج مشرّف میشوند مثل کسانی که کاروان دار یا مسئولیتی دارند، آیا فقط برای همان دفعه اول اعمال حج را انجام میدهند یا هر دفعهای به حج مشرّف میشوند باید این اعمال را انجام دهند تا مورد قبول واقع شود؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- خانهی کعبه که در مکة معظّمه می‌باشد قبله است و باید رو به روی آن نماز خواند، ولی کسی که دور است اگر طوری بایستد که بگویند رو به قبله نماز میخواند کافیست و همچنین است کارهای دیگری که مانند سر بریدن حیوانات باید رو به قبله انجام گیرد.
- اگر در سال اولی که مستطیع شده، به مکه رود و در وقت معینی که دستور دادهاند به عرفات و مشعر الحرام نرسد، چنانچه در سالهای بعد مستطیع نباشد، حج بر او واجب نیست؛ ولی اگر از سالهای پیش مستطیع بوده و نرفته، اگر چه به زحمت باشد باید حج کند.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر کسی مستطیع شود و مکه نرود و فقیر شود باید اگر چه به زحمت باشد بعد حج کند و اگر به هیچ قسم نتواند حج برود چنانچه کسی او را برای حج اجیر کند باید به مکه رود و حج کسی را که برای او اجیر شده به جا اورد و اگر بتواند تا سال بعد در مکه بماند و برای خود حج نماید ولی اگر ممکن باشد که اجیر شود و اجرت را نقد بگیرد و کسی که او را اجیر کرده راضی شود که حج او در سال بعد به جا اورده شود باید سال اول برای خود و سال بعد برای کسی که اجیر شده حج نماید
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] اگر کسی مستطیع شود و مکه نرود و فقیر شود؛ باید اگرچه به زحمت باشد که قابل تحمل است بعدا حج کند و اگر نتواند حج برود؛ چنانچه کسی او را برای حج اجیر کند؛ باید به مکه رود و حج کسی را که برای او اجیر شده به جا آورد و ممکن باشد تا سال بعد در مکه بماند و برای خود حج نماید؛ ولی اگر ممکن باشد که اجیر شود و اجرت را نقد بگیرد و کسی که او را اجیر کرده راضی شود که حج او در سال بعد به جا آورده شود؛ باید سال اول برای خود و سال بعد برای کسی که اجیر شده حج نماید.
- [آیت الله اردبیلی] اگر کسی مستطیع شود و به مکّه نرود و فقیر شود، باید اگرچه با زحمت هم باشد بعدا حجّ کند و اگر به هیچ قسم نتواند حج برود، چنانچه کسی او را برای حجّ اجیر کند، باید به مکّه رود و حجّ کسی را که برای او اجیر شده بجا آورد و تا سال بعد در مکّه بماند و برای خود حجّ نماید؛ ولی اگر ممکن باشد که اجیر شود و اجرت را نقد بگیرد و کسی که او را اجیر کرده راضی شود که حجّ او را در سال بعد بجا آورد، باید سال اوّل برای خود و سال بعد برای کسی که اجیر شده حجّ نماید.
- [امام خمینی] اگر کسی مستطیع شود و مکه نرود و فقیر شود باید اگر چه به زحمت باشد بعدا حج کند، و اگر به هیچ قسم نتواند حج برود، چنانچه کسی او را برای حج اجیر کند باید به مکه رود و حج کسی را که برای او اجیر شده بجا آورد و تا سال بعد در مکه بماند و برای خود حج نماید، ولی اگر ممکن باشد که اجیر شود و اجرت را نقد بگیرد و کسی که او را اجیر کرده راضی شود که حج او در سال بعد بجا آورده شود، باید سال اول برای خود و سال بعد برای کسی که اجیر شده حج نماید.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اگر کسی مستطیع شود و مکه نرود و فقیر شود، باید اگر چه به زحمت باشد بعداً حج کند و اگر به هیچ قسم نتواند حج برود، چنان چه کسی او را برای حج اجیر کند، باید به مکه رود و حج کسی را که برای او اجیر شده به جا آورد و تا سال بعد در مکه بماند و برای خود حج نماید. ولی اگر ممکن باشد که اجیر شود و اجرت را نقد بگیرد و کسی که او را اجیر کرده راضی شود که حج او در سال بعد به جا آورده شود، باید سال اول برای خود و سال بعد برای کسی که اجیر شده حج نماید.
- [آیت الله خوئی] اگر کسی مستطیع شود و مکه نرود و فقیر شود، باید اگرچه به زحمت باشد بعداً حج کند، و اگر به هیچ قسم نتواند حج برود، چنانچه کسی او را برای حج اجیر کند، باید به مکه رود و حج کسی را که برای او اجیر شده بهجا آورد و تا سال بعد در مکه بماند و برای خود حج نماید، ولی اگر ممکن باشد که اجیر شود و اجرت را نقد بگیرد و کسی که او را اجیر کرده، راضی شود که حج او در سال بعد بهجا آورده شود، باید سال اول برای خود و سال بعد برای کسی که اجیر شده حج نماید.
- [آیت الله اردبیلی] حجّ بر سه قسم است: حجّ تَمتّع، حجّ اِفراد و حجّ قِران. (حج تمتّع) وظیفه کسی است که فاصله وطن او تا مکّه معظّمه شانزده فرسنگ یا بیشتر باشد. (حجّ اِفراد) و (حجّ قِران) نیز وظیفه کسی است که اهل خود مکّه یا اطراف آن تا کمتر از شانزده فرسنگ باشد. البتّه در بعضی از موارد، وظیفه برخی افراد بیمار یا معذور از حجّ تمتّع به حجّ إفراد تبدیل می‌شود. هر سه قسم حجّ در بیشتر اعمال مشترک هستند؛ ولی در حجّ تمتّع، عمره پیش از حجّ و وابسته به حجّ و همچون جزیی از آن می‌باشد که باید در یک سال و در ماههای حجّ بجا آورده شود؛ ولی در حجّ اِفراد و حجِّ قِران، عمره کاملاً مستقل و از حجّ جداست. همچنین در حجّ تمتّع در روز عید قربان در مِنی قربانی واجب است و از اعمال آن می‌باشد و در حجّ قِران، قربانی از ابتدا مقرون با احرام است و باید تا روز عید در مِنی همراه حاجی باشد، ولی در حجّ اِفراد اصلاً قربانی واجب نیست.
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر کسی مستطیع شود و مکّه نرود و فقیر شود باید اگرچه بزحمت باشد بعداً حجّ کند، و اگر بهیچ قسم نتواند حجّ برود، چنانچه کسی او را برای حجّ اجیر کند، باید به مکّه رود وحجّ کسی را که برای او اجیر شده بجا آورد وتا سال بعد در مکّه بماند وبرای خود حجّ نماید، ولی اگر ممکن باشد که اجیر شود واجرت را نقد بگیرد و کسی که او را اجیر کرده راضی شود که حجّ او در سال بعد بجا آورده شود، باید سال اوّل برای خود وسال بعد برای کسی که اجیر شده حجّ نماید.
- [آیت الله اردبیلی] خانه کعبه که در مکه معظّمه می‌باشد قبله است و باید روبروی آن نماز خواند، ولی کسی که از آن دور است، اگر به نحوی بایستد که بگویند رو به قبله نماز میخواند، کافی است. اعمال دیگری مانند سربریدن حیوانات که باید رو به قبله انجام گیرند نیز همین حکم را دارند. =============================================================================== 1 انبیاء(21):87 و 88. 2 انعام(6):59.
- [آیت الله نوری همدانی] اگر کسی مستطیع شود ومکّه نرود وفقیر شود ، باید اگر چه به زحمت باشد بعداً حجّ کند واگر به هیچ قسم نتواند حجّ برود ؛ چنانچه کسی اورا برای حجّ اجیر کند ،بایدبه مکّه رود وحجّ کسی را که برای او اجیر شده بجا آورد وتا سال بعد در مکّه بماند وبرای خود حجّ نماید . ملی اگر ممکن باشد که اجیر شود واجرت رانقد بگیرد وکسی که اورااجیر کرده راضی شود که حجّ اورا در سال بعد بجا آورد ، باید سال اوّل برای خود وسال بعد برای کسی که اجیر شده حجّ نماید .