مگر شعار (کل یوم عاشورا وکل ارض کربلا) ،شعار زیدیه نبود برای اینکه افراد بیشتری را اطراف خود جمع کنند؟ چرا ما هم ای نشعار را تکرار می کنیم؟ آیا این سخن یک روایت است؟ جمله مذکور شعاری دینی و اعتقادی است، نه روایت، تا این که گفته شود از امام معصومی صادر شده است. برخی سخن فوق را بدون مدرک و مأخذ از زبان امام صادق(ع) نقل میکنند.(1) ما نتوانسته ایم برای این جمله بسیار مشهور، مأخذ و مدرکی بیابیم. اینکه این شعار از شعارهای قیام زیدیه باشد که بدان تصریح شده باشد، به چنین شعاری در قیامهای زیدیه تصریح نشده است. در مورد شعار زیدبن علی که زیدیان به وی منسوبند، باید بگویم طبق آنچه در منابع آمده زید بن علی، قیام خود را با شعار (یا منصور امت) که شعار پیامبر(ص) در جنگ بدر بود آغاز کرد. برخی معتقدند معنا و مفهوم این شعار به فرقه زیدیه یا کیسانیه و یا اسماعیلیه بیشتر برازنده است تا به مذهب شیعه اثنی عشری، چرا که این زیدیه هستند که امام در میان آنها نخست با خون و شمشیر شناخته می شود و به اعتقاد آنان، نخستین شرط و مهمترین امتیاز در امامت و امام، همانا قیام مسلحانه و (قائم بالسیف) بودنِ امام است. اما تفسیری درست از این عبارت، مشخص خواهد کرد که این شعار یکی از پیامهای مهم عاشورا می باشد همانگونه که امام خمینی(ره) رهبر کبیر انقلاب اسلامی ایران در جاهای مختلف و با بیانات مختلف به تفسیر و توضیح این عبارت پرداخته اند،که به برخی از بیانات آن رهبر فرزانه اشاره می کنم: - حضرت سیدالشهداء (سلام الله علیه) به همه آموخت که در مقابل ظلم، در مقابل ستم، در مقابل حکومت جائر چه باید کرد. با اینکه از اول میدانست که در این راه که میرود راهی است که باید همهی اصحاب خودش و خانواده خودش را فدا کند و این عزیزان اسلام را برای اسلام قربانی کند، لکن عاقبتش را هم میدانست... علاوه بر این، در طول تاریخ آموخت به همه که راه همین است. از قلت عدد نترسید، عدد کار پیش نمیبرد، کیفیت اعداد، کیفیت جهاد اعداء مقابل اعداء، آن است که کار را پیش میبرد. افراد ممکن است خیلی زیاد باشند لکن در کیفیت ناقص باشند یا پوچ. و افراد ممکن است کم باشند لکن در کیفیت توانا باشند و سرافراز.[2] - امام مسلمین به ما آموخت که در حالی که ستمگر زمان بر مسلمین حکومت جابرانه می کند، در مقابل او اگر چه قوای شما ناهماهنگ باشد بپا خیزید و استنکار کنید، اگر کیان اسلام را در خطردیدید، فداکاری کنید و خون نثار نمائید.[3] - حضرت سیدالشهداء(علیه السلام) از کار خودش به ما تعلیم کرد که در میدان وضع باید چه جور باشد و در خارج میدان وضع چه جور باشد و باید آنهایی که اهل مبارزه مسلحانه هستند چه جور مبارزه بکنند و باید آنهائی که در پشت جبهه هستند چطور تبلیغ بکنند. کیفیت مبارزه را، کیفیت اینکه مبارزه بین یک جمعیت کم با جمعیت زیاد باید چطور باشد، کیفیت اینکه قیام در مقابل یک حکومت قلدری که همه جا را در دست دارد با یک عده معدود باید چطور باشد، اینها چیزهایی است که حضرت سیدالشهداء به ملت آموخته است و اهل بیت بزرگوار او و فرزند عالیمقدار او هم فهماند که بعد از اینکه آن مصیبت واقع شد باید چه کرد، باید تسلیم شد؟ باید تخفیف در مجاهده قائل شد؟ باید همانطوری که زینب (سلام الله علیها )در دنباله آن مصیبت بزرگی که (تصغر عنده المصائب)[4] ایستاد و در مقابل کفر و در مقابل زندقه صحبت کرد و هر جا موقع شد، مطلب را بیان کرد حضرت علی بن الحسین (سلام الله علیه)با آن حال نقاهت، آنطوری که شایسته است تبلیغ کرد.[5] - در میدان جنگ از قلت عدد نترسید، از شهادت نترسید. هر مقدار که عظمت داشته باشد مقصود و ایدهی انسان به همان مقدار باید تحمل زحمت بکند.[6] - این کلمه (کل یوم عاشورا و کل أرض کربلا) یک کلمه بزرگی است که اشتباهی از او میفهمند، آنها خیال میکنند که - یعنی آنها خیال میکنند که - یعنی هر روز باید گریه کرد لکن این محتوایش غیر از این است کربلا چه کرد، ارض کربلا در روز عاشورا چه نقشی را بازی کرد، همه زمینها باید اینطور باشد، نقش کربلا این بود که سیدالشهداء سلام الله علیه با چند نفر جنگ کرد، عدد معدود آمدند کربلا و ایستادند در مقابل ظلم یزید و در مقابل دولت جبار، درمقابل امپراطور زمان ایستادند و فداکاری کردند و کشته شدند، و لکن ظلم را قبول نکردند و شکست دادند یزید را. همه جا باید اینطور باشد و همه روز هم باید اینطور باشد، همه روز باید ملت ما این معنا را داشته باشد که امروز روز عاشورا است و ما باید مقابل ظلم بایستیم و همین جا هم کربلاست و باید نقش کربلا را ما پیاده کنیم، انحصار به یک زمین ندارد، انحصار به یک افراد نمیشود، قضیه کربلا منحصر به یک جمعیت هفتاد و چند نفری و یک زمین کربلا نبوده، همه زمین ها باید این نقش را ایفا کنند و همه روزها، غفلت نکنند ملت ها از اینکه باید همیشه مقابل ظلم بایستند [7]. الان هم میبینید که در جبهه ها وقتی که نشان میدهند آنها را همه با عشق امام حسین است که دارند جبهه ها را گرم نگه میدارند[8]. اکنون ملت ما دریافته است که (کل یوم عاشورا و کل ارضکربلا) مجالس حال و دعای اینان شب عاشوراهای اصحاب سیدالشهداء را در دل زنده میکند[9] . امام حسین(علیه السلام) با خون خود اسلام را زنده کرده شما به تبعیت از او انقلاب و اسلام را ضمانت نمایید[10]. پی نوشتها: 1- پیام عاشورا، عباس عزیزی، ص 28، از زبان امام صادق(ع) و بدون مأخذ و مستند نیز، ر.ک: فرهنگ عاشورا، جواد محدثی، ص371. [2].(بیانات امام در جمع خطبا، گویندگان مذهبی، علما و روحانیون قم و تهران و استانهای آذربایجان شرقی و غربی - 25 / 7 / 61)، صحیفه نور، ج 17، ص 58. [3].(پیام امام به ملت شجاع ایران به مناسبت فرارسیدن ماه محرم - 1 / 9 / 57)، صحیفه نور، ج 3، ص 25. [4].مصیبت های دیگر در کنار آن کوچ کند. [5].(بیانات امام درجمع خطبا، گویندگان مذهبی، علما و روحانیون قم و تهران و استانهای آذربایجان شرقی وغربی - 25 / 7 / 61)، صحیفه نور، ج 17، ص 60. [6].(بیانات امام درجمع خطبا، گویندگان مذهبی، علما و روحانیون قم و تهران و استانهای آذربایجان شرقی و غربی - 25 / 7 / 61)، صحیفه نور، ج 17، ص 59. [7].(بیانات امام در جمع اعضای هیات فاطمیون تهران - 4 / 7 / 58)، صحیفه نور، ج 9، ص 202. [8].(بیانات امام در جمع خطبا، گویندگان مذهبی، علما و روحانیون قم و تهران و استانهای آذربایجان شرقی و غربی - 25 / 7 / 61)، صحیفه نور، ج 17، ص 62. [9].(پاسخ امام به پیام فرماندهان نظامی به مناسبت عملیات ظفرمند فتح المبین - 10 / 1 / 61)، صحیفه نور، ج 16، ص 99. [10].(بیانات امام در دیدار با وزیر، فرماندهان و اعضای شورایعالی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی به مناسبت روز پاسدار- 26 / 2 / 62)، صحیفه نور، ج 17، ص 255.
مگر شعار (کل یوم عاشورا وکل ارض کربلا) ،شعار زیدیه نبود برای اینکه افراد بیشتری را اطراف خود جمع کنند؟ چرا ما هم این شعار را تکرار می کنیم؟
مگر شعار (کل یوم عاشورا وکل ارض کربلا) ،شعار زیدیه نبود برای اینکه افراد بیشتری را اطراف خود جمع کنند؟ چرا ما هم ای نشعار را تکرار می کنیم؟ آیا این سخن یک روایت است؟
جمله مذکور شعاری دینی و اعتقادی است، نه روایت، تا این که گفته شود از امام معصومی صادر شده است. برخی سخن فوق را بدون مدرک و مأخذ از زبان امام صادق(ع) نقل میکنند.(1) ما نتوانسته ایم برای این جمله بسیار مشهور، مأخذ و مدرکی بیابیم.
اینکه این شعار از شعارهای قیام زیدیه باشد که بدان تصریح شده باشد، به چنین شعاری در قیامهای زیدیه تصریح نشده است.
در مورد شعار زیدبن علی که زیدیان به وی منسوبند، باید بگویم طبق آنچه در منابع آمده زید بن علی، قیام خود را با شعار (یا منصور امت) که شعار پیامبر(ص) در جنگ بدر بود آغاز کرد.
برخی معتقدند معنا و مفهوم این شعار به فرقه زیدیه یا کیسانیه و یا اسماعیلیه بیشتر برازنده است تا به مذهب شیعه اثنی عشری، چرا که این زیدیه هستند که امام در میان آنها نخست با خون و شمشیر شناخته می شود و به اعتقاد آنان، نخستین شرط و مهمترین امتیاز در امامت و امام، همانا قیام مسلحانه و (قائم بالسیف) بودنِ امام است. اما تفسیری درست از این عبارت، مشخص خواهد کرد که این شعار یکی از پیامهای مهم عاشورا می باشد همانگونه که امام خمینی(ره) رهبر کبیر انقلاب اسلامی ایران در جاهای مختلف و با بیانات مختلف به تفسیر و توضیح این عبارت پرداخته اند،که به برخی از بیانات آن رهبر فرزانه اشاره می کنم:
- حضرت سیدالشهداء (سلام الله علیه) به همه آموخت که در مقابل ظلم، در مقابل ستم، در مقابل حکومت جائر چه باید کرد. با اینکه از اول میدانست که در این راه که میرود راهی است که باید همهی اصحاب خودش و خانواده خودش را فدا کند و این عزیزان اسلام را برای اسلام قربانی کند، لکن عاقبتش را هم میدانست... علاوه بر این، در طول تاریخ آموخت به همه که راه همین است. از قلت عدد نترسید، عدد کار پیش نمیبرد، کیفیت اعداد، کیفیت جهاد اعداء مقابل اعداء، آن است که کار را پیش میبرد. افراد ممکن است خیلی زیاد باشند لکن در کیفیت ناقص باشند یا پوچ. و افراد ممکن است کم باشند لکن در کیفیت توانا باشند و سرافراز.[2]
- امام مسلمین به ما آموخت که در حالی که ستمگر زمان بر مسلمین حکومت جابرانه می کند، در مقابل او اگر چه قوای شما ناهماهنگ باشد بپا خیزید و استنکار کنید، اگر کیان اسلام را در خطردیدید، فداکاری کنید و خون نثار نمائید.[3]
- حضرت سیدالشهداء(علیه السلام) از کار خودش به ما تعلیم کرد که در میدان وضع باید چه جور باشد و در خارج میدان وضع چه جور باشد و باید آنهایی که اهل مبارزه مسلحانه هستند چه جور مبارزه بکنند و باید آنهائی که در پشت جبهه هستند چطور تبلیغ بکنند. کیفیت مبارزه را، کیفیت اینکه مبارزه بین یک جمعیت کم با جمعیت زیاد باید چطور باشد، کیفیت اینکه قیام در مقابل یک حکومت قلدری که همه جا را در دست دارد با یک عده معدود باید چطور باشد، اینها چیزهایی است که حضرت سیدالشهداء به ملت آموخته است و اهل بیت بزرگوار او و فرزند عالیمقدار او هم فهماند که بعد از اینکه آن مصیبت واقع شد باید چه کرد، باید تسلیم شد؟ باید تخفیف در مجاهده قائل شد؟ باید همانطوری که زینب (سلام الله علیها )در دنباله آن مصیبت بزرگی که (تصغر عنده المصائب)[4] ایستاد و در مقابل کفر و در مقابل زندقه صحبت کرد و هر جا موقع شد، مطلب را بیان کرد حضرت علی بن الحسین (سلام الله علیه)با آن حال نقاهت، آنطوری که شایسته است تبلیغ کرد.[5]
- در میدان جنگ از قلت عدد نترسید، از شهادت نترسید. هر مقدار که عظمت داشته باشد مقصود و ایدهی انسان به همان مقدار باید تحمل زحمت بکند.[6]
- این کلمه (کل یوم عاشورا و کل أرض کربلا) یک کلمه بزرگی است که اشتباهی از او میفهمند، آنها خیال میکنند که - یعنی آنها خیال میکنند که - یعنی هر روز باید گریه کرد لکن این محتوایش غیر از این است کربلا چه کرد، ارض کربلا در روز عاشورا چه نقشی را بازی کرد، همه زمینها باید اینطور باشد، نقش کربلا این بود که سیدالشهداء سلام الله علیه با چند نفر جنگ کرد، عدد معدود آمدند کربلا و ایستادند در مقابل ظلم یزید و در مقابل دولت جبار، درمقابل امپراطور زمان ایستادند و فداکاری کردند و کشته شدند، و لکن ظلم را قبول نکردند و شکست دادند یزید را.
همه جا باید اینطور باشد و همه روز هم باید اینطور باشد، همه روز باید ملت ما این معنا را داشته باشد که امروز روز عاشورا است و ما باید مقابل ظلم بایستیم و همین جا هم کربلاست و باید نقش کربلا را ما پیاده کنیم، انحصار به یک زمین ندارد، انحصار به یک افراد نمیشود، قضیه کربلا منحصر به یک جمعیت هفتاد و چند نفری و یک زمین کربلا نبوده، همه زمین ها باید این نقش را ایفا کنند و همه روزها، غفلت نکنند ملت ها از اینکه باید همیشه مقابل ظلم بایستند [7].
الان هم میبینید که در جبهه ها وقتی که نشان میدهند آنها را همه با عشق امام حسین است که دارند جبهه ها را گرم نگه میدارند[8].
اکنون ملت ما دریافته است که (کل یوم عاشورا و کل ارضکربلا) مجالس حال و دعای اینان شب عاشوراهای اصحاب سیدالشهداء را در دل زنده میکند[9] .
امام حسین(علیه السلام) با خون خود اسلام را زنده کرده شما به تبعیت از او انقلاب و اسلام را ضمانت نمایید[10].
پی نوشتها:
1- پیام عاشورا، عباس عزیزی، ص 28، از زبان امام صادق(ع) و بدون مأخذ و مستند نیز، ر.ک: فرهنگ عاشورا، جواد محدثی، ص371.
[2].(بیانات امام در جمع خطبا، گویندگان مذهبی، علما و روحانیون قم و تهران و استانهای آذربایجان شرقی و غربی - 25 / 7 / 61)، صحیفه نور، ج 17، ص 58.
[3].(پیام امام به ملت شجاع ایران به مناسبت فرارسیدن ماه محرم - 1 / 9 / 57)، صحیفه نور، ج 3، ص 25.
[4].مصیبت های دیگر در کنار آن کوچ کند.
[5].(بیانات امام درجمع خطبا، گویندگان مذهبی، علما و روحانیون قم و تهران و استانهای آذربایجان شرقی وغربی - 25 / 7 / 61)، صحیفه نور، ج 17، ص 60.
[6].(بیانات امام درجمع خطبا، گویندگان مذهبی، علما و روحانیون قم و تهران و استانهای آذربایجان شرقی و غربی - 25 / 7 / 61)، صحیفه نور، ج 17، ص 59.
[7].(بیانات امام در جمع اعضای هیات فاطمیون تهران - 4 / 7 / 58)، صحیفه نور، ج 9، ص 202.
[8].(بیانات امام در جمع خطبا، گویندگان مذهبی، علما و روحانیون قم و تهران و استانهای آذربایجان شرقی و غربی - 25 / 7 / 61)، صحیفه نور، ج 17، ص 62.
[9].(پاسخ امام به پیام فرماندهان نظامی به مناسبت عملیات ظفرمند فتح المبین - 10 / 1 / 61)، صحیفه نور، ج 16، ص 99.
[10].(بیانات امام در دیدار با وزیر، فرماندهان و اعضای شورایعالی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی به مناسبت روز پاسدار- 26 / 2 / 62)، صحیفه نور، ج 17، ص 255.
- [سایر] آیا صحت دارد که امام حسین علیه السّلام در روز عاشورا اطراف خیمهها خندق حفر کردند و در آن آتش روشن کردند؟ اگر صحت دارد چرا؟
- [سایر] آیا صحت دارد که امام حسین علیه السّلام در روز عاشورا اطراف خیمهها خندق حفر کردند و در آن آتش روشن کردند؟ اگر صحت دارد چرا؟
- [سایر] آیا صحت دارد که امام حسین علیه السلام در روز عاشورا اطراف خیمهها خندق حفر کردند و در آن آتش روشن کردند؟
- [آیت الله مظاهری] آیا در انتهای زیارات عاشورا بایستی جملات سلام و لعن را صد مرتبه تکرار کرد یا این که گفتن یک مرتبه هم کافی است و ثواب دارد؟ بعضی یک مرتبه میخوانند و میگویند (مأة مرّة) آیا صحیح است؟
- [آیت الله خامنه ای] لطفاً بفرمایید جملاتی که در ادعیه مشهور مثل دعای کمیل و زیارت عاشورا سه مرتبه یا بیشتر تکرار می کنند از نظر شرعی صحیح می باشد یا خیر و آیا روایتی در این زمینه موجود می باشد؟
- [آیت الله نوری همدانی] مبلغی از مردم برای پختن غذا در روز عاشورا جمع آوری میشود و از آن مبلغ اضافه میماند، آیا میتوان آن مبلغ را برای نذری به روحانی مسجد پرداخت کرد یا خیر؟
- [سایر] این سؤال رو من درجایی دیدم، ولی پاسخ درستی به آن داده نشده بود. خلاصه سوال: ماجرای زعفر جنی و عاشورا و جنگ با جنیان در اسلام؟ گفته می شود که در روز عاشورا در صحنه کربلا زعفر جنی و یارانش به کمک امام حسین شتافتند، اما امام حسین به دلایلی که یکی از آنها دیده نشدن جنیان توسط افراد دشمن بود، اجازه نبرد ندادند. اما می دانیم که حضرت علی و یارانش در جنگی به نام نصیبین با جنیان جنگیدند، این دو مطلب با هم منافات ندارد؟
- [سایر] آیا گفتن (بسمالله الرحمن الرحیم) در آغاز ادعیه و زیارات، نوعی کم و زیاد کردن دعا یا زیارت محسوب میشود؟ (همانگونه که عدهای به میل خود و یا تقلید از دیگران، در زیارت عاشورا، ذکر یا اباعبدالله را سه مرتبه تکرار میکنند).
- [سایر] امام صادق(ع) با سه تعبیر، ایام محسنیه را سختتر و جانکاهتر از عاشورا معرفی میکنند: (و لا کیوم محنتنا بکربلا و ان کان یوم السقیفه و احراق النار علی باب امیر المؤمنین و الحسن و الحسین و فاطمه و زینب و ام کلثوم فضه و قتل محسن بالرفسه اعظم و ادهی و امرّ لانه اصل یوم العذاب)؛ هیچ روزی مانند محنت ما در کربلا نیست، اگرچه روز سقیفه و آتش به پا کردن بر در خانه امیر المؤمنین، حسن، حسین، فاطمه، زینب، امکلثوم و فضه (سلام الله علیهم) و کشتن محسن(ع) با لگد، بالاتر و سختتر و تلختر است؛ چرا که آن، اصل روز عذاب و سختی آن روز است. آیا این حدیث صحیح است؟
- [آیت الله نوری همدانی] پولی که به عنوان مخارج مسجد و نذری برای امام جماعت مسجد و یا از درآمد مغزههای مسجد از مردم جمع آوری میشود، آیإ؛ًٍّظظ میتوان از این درآمدها در روز عاشورا برای عزاداران سید سالار شهیدان حسین بن علیعلیهالسلام غذا داد یا خیر؟