گوش دادن به غیبت دیگری چه حکمی دارد؟

(لا یَغْتَبْ بَعْضُکُمْ بَعْضاً أَ یُحِبُّ أَحَدُکُمْ أَنْ یَأْکُلَ لَحْمَ أَخیهِ مَیْتاً فَکَرِهْتُمُوهُ وَ اتَّقُوا اللَّهَ إِنَّ اللَّهَ تَوَّابٌ رَحیمٌ؛[حجرات/12] هیچ یک از شما دیگری را غیبت نکند، آیا کسی از شما دوست دارد که گوشت برادر مرده خود را بخورد؟! (به یقین) همه شما از این امر کراهت دارید تقوای الهی پیشه کنید که خداوند توبه‌پذیر و مهربان است!)

غیبت یکی از گناهان کبیره است که انجام آن هتک حرمت کسی است که باید او را مانند عضوی از خانواده خود بدانیم. و در محافظت حقوقش مراقبت نماییم. و کسی که مرتکب غیبت می شود در حق برادر خود خیانت کرده و دین خویش را نابود کرده است:
امام صادق(ع) فرمود: مسلمان برادر مسلمان است، به او ستم نمی ‌کند، خوارش نمی ‌دارد، غیبت او را نمی ‌کند، وی را فریب نمی ‌دهد، و از عطایا محرومش نمی ‌کند.[1]
امام صادق (ع) فرمود: که پیغمبر(ص) فرموده است: تأثیر غیبت در نابودی دین شخص مسلمان از اثر مرض خوره در درونش سریعتر است.[2]

ابوذر گوید: پیغمبر(ص) در یکی از نصایحش به من فرمود: ای اباذر، از غیبت کردن بپرهیز زیرا غیبت بدتر از زناست. عرض کردم یا رسول اللَّه چرا چنان است؟ فرمود: برای این که زناکار اگر توبه و استغفار نماید، خدا توبه‌اش را می ‌پذیرد. ولی گناه غیبت بخشوده نمی ‌شود مگر این که صاحبش عفو نماید.[3]

و چون مومن برادر ماست و ما باید نسبت به حقوق او محافظت داشته باشیم، در جایی که در حق مومنی با غیبت  خیانت می شود، باید به اندازه توانمان واکنش نشان دهیم و از حقوق برادر غائب خود محافظت کنیم. از همین رو در جایی که دیگری غیبت می کند و ما می شنویم، مسئولیت هایی به گردنمان هست. و در صورت انجام این مسئولیت پاداشی نصیبمان می شود:
امام صادق(ع) از پدرانش نقل می ‌کند: که در وصیّت پیغمبر(ص) به علی(ع) است: ای علی هر که در نزد او از برادر مسلمانی غیبت شود و او قادر بر یاری ‌اش باشد (با ردّ غیبت) و یاری نکند، خدا در دنیا و آخرت او را خوار گرداند.[4]

 امام باقر(ع) فرمود: هر که نزد وی از برادر مؤمنش غیبت شود و او به یاری و کمکش بشتابد و از او دفاع کند، خداوند در دنیا و آخرت وی را یاری کند و اگر به کمک و یاری ‌اش نشتابد و از او دفاع نکند با این که قدرت کمک دارد، خداوند در دنیا و آخرت وی را حقیر و ناچیز گرداند.[5]
امام صادق(ع) فرمود: که پیغمبر(ص) فرموده است: هر که از آبروی برادر مسلمانش دفاع کند، بی ‌شکّ بهشت برایش واجب می‌ شود.[6]


در مقام عمل نیز چند نوع واکنش به عنوان نمونه ذکر می شوند:
1- هنگام غیبت، مسئله‌ دیگری، حرفی و یا موضوعی را طرح کنید و توجه همه را به آن جلب کنید.
2- هنگام غیبت جوری عکس العمل نشان دهید که طرف مقابل احساس کند که رغبت شنیدن ندارید؛ مثلاً اخم کنید نگاهتان را به اطراف معطوف دارید و از این قبیل کارها.
3- اگر نمی توانید مانع غیبت کننده شوید، در صورت امکان آن جلسه را ترک کنید.
و ... .

[1]. آداب معاشرت از دیدگاه معصومان علیهم السلام، ص: 200.
[2]. همان.
[3]. همان.
[4]. آداب معاشرت از دیدگاه معصومان علیهم السلام ،ص 207.
[5]. همان.
[6]. همان.