از پیامبر اکرم(ص) نقل شده است که (الاعمال بالنیات) و در روایت دیگری از همان حضرت نقل شده: انّما الاعمال بالنیات و انما لکل امریء مانوی. مفاد این روایات این است که ارزش عمل انسان به نیّت و انگیزهی انجام آن است و اگر خدای نخواسته عمل برای خداوند نباشد دارای اجر و ثواب نخواهد بود و به عکس هر چه اخلاص در آن بیشتر باشد ارزش و ثواب آن عمل بالاتر خواهد بود(وسائلالشیعه، ج 1، صص 34 35). ناگفته نماند، کاربرد مفاد این گونه روایات در مواردی است که (شکل عمل) در شریعت الهی پذیرفته شده است و درباره درجات ثواب و قبولی اعمال به درگاه خداوند، با توجه به نیت و انگیزه انجام دهند، ارزشگذاری میشود. و یا در مواردی که (شکل عمل) به گونهای است که دو گونه تحلیل نسبت به انجام دهنده آن میتوانیم داشته باشیم و او را به عنوان درست کار یا خطاکار معرفی کنیم که سفارش شده: ضع امر اخیک علی احسنه. اما در مواردی که (شکل عمل) بر اساس شریعت الهی نیست، انجام دهنده آن نمیتواند با استناد به این گونه احادیث، کار ناسزاوار خود را توجیه کند. (لوح فشرده پرسمان، اداره مشاوره نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه ها، کد: 1/10521)
الاعمال بالنیات یعنی چه؟
از پیامبر اکرم(ص) نقل شده است که (الاعمال بالنیات) و در روایت دیگری از همان حضرت نقل شده: انّما الاعمال بالنیات و انما لکل امریء مانوی.
مفاد این روایات این است که ارزش عمل انسان به نیّت و انگیزهی انجام آن است و اگر خدای نخواسته عمل برای خداوند نباشد دارای اجر و ثواب نخواهد بود و به عکس هر چه اخلاص در آن بیشتر باشد ارزش و ثواب آن عمل بالاتر خواهد بود(وسائلالشیعه، ج 1، صص 34 35).
ناگفته نماند، کاربرد مفاد این گونه روایات در مواردی است که (شکل عمل) در شریعت الهی پذیرفته شده است و درباره درجات ثواب و قبولی اعمال به درگاه خداوند، با توجه به نیت و انگیزه انجام دهند، ارزشگذاری میشود. و یا در مواردی که (شکل عمل) به گونهای است که دو گونه تحلیل نسبت به انجام دهنده آن میتوانیم داشته باشیم و او را به عنوان درست کار یا خطاکار معرفی کنیم که سفارش شده: ضع امر اخیک علی احسنه.
اما در مواردی که (شکل عمل) بر اساس شریعت الهی نیست، انجام دهنده آن نمیتواند با استناد به این گونه احادیث، کار ناسزاوار خود را توجیه کند. (لوح فشرده پرسمان، اداره مشاوره نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه ها، کد: 1/10521)
- [سایر] آیا علمای شیعه معتقدند که انجام مراسم حج در قبرستان علمای آنان، مهم تر از انجام آن در کعبه است؟ آیا چنین موضوعی در کتاب ثواب الاعمال و عقاب الاعمال شیخ صدوق نقل شده است؟
- [آیت الله وحید خراسانی] من شک بعد تجاوز المیقات و قبل البدء فی الاعمال انه لبی ام لا ماحکمه
- [سایر] سلام علیکم؛ در روایات بسیاری بحث از افضل الاعمال شده است و در هر روایاتی یک عمل را بهترین عمل معرفی کردهاند. وجه جمع اینگونه روایات چیست؟
- [آیت الله وحید خراسانی] اذا شعرت المراه فی حال الطواف بان خلفها رجل فتصب الذکر ملاصق لخلفها لکنها واصلت فی طوافها بهذه الحاله اما مع شعورها بالشهوه او بدون ذلک فما هو حکم طوافها و ماحکم الاعمال المترتبه
- [آیت الله وحید خراسانی] اذا تبین للطایف فیما بعد انه لم یتم الشوط السابع فی طوافه و انه انهاه قبل الوصول الی الحجر الاسود و ذلک جهلا منه بالحکم فما هو حکم طوافه و ماحکم الاعمال المترتبه علیه
- [آیت الله وحید خراسانی] اذا تخللت صلاه الاستسقاء بین الطواف بقدر نصف ساعه تقریبا فهل یضر بصحه طوافه و اذا اتمه بعد الصلاه و اتی بطواف اخر بعده احتیاطا ثم اتی ببقیه الاعمال فما حکم عمرته
- [سایر] در روایات بسیاری بحث از (افضل الاعمال) شده است و در هر روایاتی یک عمل را بهترین عمل معرفی کردهاند. وجه جمع اینگونه روایات چیست؟ به بیان دیگر؛ بهترین اعمال مستحبی که یک مسلمان میتواند انجام دهد چیست؟
- [سایر] در برخی از ادعیه این مضمون آمده: (أَنَّکَ لَا تَحْتَجِبُ عَنْ خَلْقِکَ إِلَّا أَنْ تَحْجُبَهُمُ الْأَعْمَالُ دُونَک)، و در برخی از نسخ تعبیر (آمال) بهجای (اعمال) آمده است. از نظر معنا کدام تعبیر مناسبتر و محتملتر است؟
- [آیت الله وحید خراسانی] شخص رای الدم فی الشوط السادس فی الطواف فی رجله لکنه یعلم ان حدوث الدم اما کان فی الشوط الرابع او الخامس فما حکمه و اذا رای بعد الانتهاء من الاعمال شییا من الدم فی ثوبه فما هو الحکم
- [سایر] رابطه توبه و ابتلای الهی و نزول خیرات و برکات در چیست، که امام علی(ع) فرمود: (انَّ اللهَ یَبْتَلی عَبادَهُ عِنْدَ الْاعْمالِ السَّیِئَهِ بِنَقْصِ الَّثمَراتِ وَ حَبْسِ الْبَرَکاتِ وَ اغْلاقِ خَزائِنِ الْخَیْراتِ، لِیَتُوبَ تائِبٌ وَ یُقْلِعَ مُقْلِعٌ، وَ یَتَذَکَّرَ مُتَذَکِّرٌ...). لطفاً توضیح دهید.