رابطه توبه و ابتلای الهی‌ و نزول خیرات و برکات در چیست، که امام علی(ع) فرمود: (انَّ اللهَ یَبْتَلی‌ عَبادَهُ عِنْدَ الْاعْمالِ السَّیِئَهِ بِنَقْصِ الَّثمَراتِ وَ حَبْسِ الْبَرَکاتِ وَ اغْلاقِ خَزائِنِ الْخَیْراتِ، لِیَتُوبَ تائِبٌ وَ یُقْلِعَ مُقْلِعٌ، وَ یَتَذَکَّرَ مُتَذَکِّرٌ...). لطفاً توضیح دهید.

امام علی(ع) در موضوع رابطه توبه و ابتلای الهی می‌فرماید:‏ «خداوند، بندگانش را هنگام ارتکاب کارهای ناپسند به کمبود میوه‌ها، دریغ داشتن برکات، و بستن درهای خیرات دچار می‌کند، باشد که توبه کاری توبه کند، گناه‌کاری دل از گناه قطع نماید، پند گیرنده‌ای پند گیرد و خودداری ‌کننده‌ای از گناه خودداری کند. خداوند سبحان توبه را سبب فراوانی روزی و رحمت بر خلق قرار داد و فرمود: "از پروردگارتان آمرزش بخواهید که او همواره آمرزنده است. [تا] بر شما از آسمان بارانِ پی در پی فرستد. و شما را به اموال و پسران، یاری کند."[1] پس رحمت خدا بر کسی که؛ توبه را استقبال کند و از گناهانش پوزش خواهد، و پیش از فرا رسیدن مرگ به اعمال شایسته بپردازد».[2]
این حدیث دارای این پیام مهم است که هدف خداوند از سلب رحمت و دریغ نعمت از ساکنان زمین به هنگام فراوان شدن گناه، توجه‌دادن به آنها و وادار کردن به استغفار و توبه است؛ چرا که استغفار و توبه وسیله جلب رحمت و برکات الهی است، و گرنه در جود و بخشش الهی هیچ بُخل و منعی وجود ندارد، و آنچه در این جهان مانع وصول فیوضات ربّانی می‌شود عدم قابلیّت بندگان است؛[3] زیرا هر کسی استعداد چیزی را داشته باشد به آن می‌رسد.[4]
البته، باید به این نکته نیز توجه داشت که بروز مشکلات در زندگی انسان همیشه به دلیل گناه و معصیت نیست، بلکه گاهی خداوند مؤمنان و دوستان خود را در شدیدترین آزمایش‌ها قرار می‌دهد تا ضمن آزمایش به آنها پاداش دهد.[5] چنان‌که در قرآن می‌خوانیم: «و قطعاً شما را به چیزی از [قبیلِ‏] ترس و گرسنگی، و کاهشی در اموال و جان‌ها و محصولات می‌آزماییم؛ و مژده ده شکیبایان را».[6]   [1] . نوح، 10 – 12.  [2] . سید رضی، محمد بن حسین، نهج البلاغه، محقق، صبحی صالح، خ 143، ص 199، قم، هجرت، چاپ اول، 1414ق. [3] .اعراف، 96. [4] . بحرانی، میثم بن علی، شرح ‏نهج ‏البلاغه، ج 3، ص 184، بی‌جا، دفتر نشر الکتاب، چاپ دوم، 1362ش؛ ر.ک: «توبه و جایگاه آن در قرآن کریم»، سؤال 25704. [5] . ر.ک: «راه‌های آزمایش انسان از دیدگاه قرآن»، سؤال 4157؛ «غرض از امتحانات الهی»، سؤال 107؛ «امتحان و عذاب الهی و راه‌های تمییز بین آنها»، سؤال 169. [6] . بقره، 155.