تشخیص
تعیین یعنی متمایز کردن چیزى از غیر آن بوسیله خصوصیتی که در او است.
چگونه عالم را از عالم نما تشخیص دهیم؟
أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ ع یَقُولُ: یَا طَالِبَ الْعِلْمِ إِنّ لِلْعَالِمِ ثَلَاثَ عَلَامَاتٍ الْعِلْمَ وَ الْحِلْمَ وَ الصّمْتَ وَ لِلْمُتَکَلّفِ ثَلَاثَ عَلَامَاتٍ یُنَازِعُ مَنْ فَوْقَهُ بِالْمَعْصِیَةِ وَ یَظْلِمُ مَنْ دُونَهُ بِالْغَلَبَةِ وَ یُظَاهِرُ الظّلَمَةَ از امام صادق علیه السلام نقل شده که امیرالمؤمنین علیه السلام فرمود: ای دانش جو! همانا دانشمند را سه علامت است: علم و خویشتنداری و خاموشی. و عالم نما را سه علامت است با نافرمانی نسبت به مافوق خود کشمکش کند و به سبب چیرگی به زیر دست خود ستم کند. و از ستمکاران پشتیبانی نماید. اصول کافی جلد 1 صفحه 45 روایت 7
أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ ع یَقُولُ: یَا طَالِبَ الْعِلْمِ إِنّ لِلْعَالِمِ ثَلَاثَ عَلَامَاتٍ الْعِلْمَ وَ الْحِلْمَ وَ الصّمْتَ وَ لِلْمُتَکَلّفِ ثَلَاثَ عَلَامَاتٍ یُنَازِعُ مَنْ فَوْقَهُ بِالْمَعْصِیَةِ وَ یَظْلِمُ مَنْ دُونَهُ بِالْغَلَبَةِ وَ یُظَاهِرُ الظّلَمَةَ از امام صادق علیه السلام نقل شده که امیرالمؤمنین علیه السلام فرمود: ای دانش جو! همانا دانشمند را سه علامت است: علم و خویشتنداری و خاموشی. و عالم نما را سه علامت است با نافرمانی نسبت به مافوق خود کشمکش کند و به سبب چیرگی به زیر دست خود ستم کند. و از ستمکاران پشتیبانی نماید. اصول کافی جلد 1 صفحه 45 روایت 7
پاسخ:
أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ ع یَقُولُ:
یَا طَالِبَ الْعِلْمِ إِنّ لِلْعَالِمِ ثَلَاثَ عَلَامَاتٍ الْعِلْمَ وَ الْحِلْمَ وَ الصّمْتَ
وَ لِلْمُتَکَلّفِ ثَلَاثَ عَلَامَاتٍ یُنَازِعُ مَنْ فَوْقَهُ بِالْمَعْصِیَةِ وَ یَظْلِمُ مَنْ دُونَهُ بِالْغَلَبَةِ وَ یُظَاهِرُ الظّلَمَةَ
از امام صادق علیه السلام نقل شده که امیرالمؤمنین علیه السلام فرمود:
ای دانش جو! همانا دانشمند را سه علامت است: علم و خویشتنداری و خاموشی.
و عالم نما را سه علامت است با نافرمانی نسبت به مافوق خود کشمکش کند و به سبب چیرگی به زیر دست خود ستم کند. و از ستمکاران پشتیبانی نماید.
اصول کافی جلد 1 صفحه 45 روایت 7
- [آیت الله بهجت] آیا استفاده از قبله نما برای تشخیص جهت قبله کافی است یا خیر؟
- [آیت الله اردبیلی] کدامیک از موارد زیر برای قبله اعتبار بیشتری دارد؟ 1- قبله نما 2- گفته دیگران 3- سابقه نماز گزاردن توسط مومنین 4- نقشه گوگل(گوگل ارت). اگر کسی جهت دقیق قبله را به یقین تشخیص دهد و این تشخیص او بر خلاف تشخیص شایع در گذشته بوده باشد، چه باید بکند؟ مثلاً در مسجدی که نماز را مدتها به جهتی می¬خواندهاند، الان با قبله¬نما و شواهد دیگر مشخص شده که جهت قبله 30 - 40 درجه اختلاف دارد، آیا برای نماز در آن مسجد باید به تشخیص خود عمل کند یا به تشخیص شایع؟ اگر نماز خواندن به تشخیص فرد موجب اذیت برای او باشد و یا موجب تشکیک سایر مومنین گردد، چه وظیفهای دارد و آیا باید به دیگران این خطا را اطلاع دهد؟
- [آیت الله مظاهری] آیا نماز خواندن با چادرهای بدن نما صحیح است؟
- [آیت الله بهجت] آیا نماز خواندن با چادرهای بدن نما صحیح است؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] آیا نماز زن با پوشش بدن نما صحیح است؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] آیا نمازخواندن با چادرهای بدن نما صحیح است؟
- [آیت الله خامنه ای] قبله یابی تنها به کمک قواعد علمی (جهت یابی یا روشهای قبله یابی) چه حکمی دارد؟ 2- قبله یابی تنها به کمک قبله نما یا قطب نما چه حکمی دارد؟
- [سایر] در آیه «وَمَنْْ یُشْرِکْ بِاللّهِ فَکَاَ نَّما خَرّ مِنَ الَّسّماءِ...» چه تشبیهاتی وجود دارد؟
- [آیت الله بهجت] پوشیدن لباس های نازک و تن نما برای خانم ها چه حکمی دارد؟
- [سایر] پوشیدن شلوارلی که بدن نما می باشد (چسبان) چه حکمی دارد؟
- [آیت الله علوی گرگانی] مجتهد واعلم را از سه راه میتوان شناخت: اوّل آن که خود انسان یقین کند، مثل آن که از اهل علم باشد وبتواند مجتهد واعلم را بشناسد، دوم آن که دو نفر عالم عادل، که میتوانند مجتهد و اعلم را تشخیص دهند، مجتهد یا اعلم بودن کسی را تصدیق کنند، به شرط آن که دو نفر عالم عادل دیگر با گفته آنان مخالفت ننمایند، سوم آن که عدهای از اهل علم که میتوانند مجتهد و اعلم را تشخیص دهند، و از گفته آنان اطمینان پیدا می‌شود، مجتهد یا اعلم بودن کسی را تصدیق کنند، بلکه مطلق شیاعی که مفید علم باشد نیز کافی است.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . مجتهد و اعلم را از سه راه می توان شناخت: اول آن که خود انسان یقین کند، مثل آن که از اهل علم باشد و بتواند مجتهد و اعلم را بشناسد. دوم آن که دو نفر عالم عادل، که می توانند مجتهد و اعلم را تشخیص دهند، مجتهد بودن یا اعلم بودن کسی را تصدیق کنند بشرط آن که دو نفر عالم عادل دیگر با گفته آنان مخالفت ننمایند. سوم آن که عده ای از اهل علم که می توانند مجتهد و اعلم را تشخیص دهند، و از گفته آنان اطمینان پیدا می شود، مجتهد بودن یا اعلم بودن کسی را تصدیق کنند.
- [امام خمینی] مجتهد و اعلم را از سه راه میتوان شناخت: اول: آن که خود انسان یقین کند، مثل آن که از اهل علم باشد و بتواند مجتهد و اعلم را بشناسد. دوم: آن که دو نفر عالم عادل که میتوانند مجتهد و اعلم را تشخیص دهند مجتهد بودن یا اعلم بودن کسی را تصدیق کنند، به شرط آن که دو نفر عالم عادل دیگر با گفته آنان مخالفت ننمایند. سوم: آن که عدهای از اهل علم که میتوانند مجتهد و اعلم را تشخیص دهند، و از گفته آنان اطمینان پیدا می‌شود مجتهد بودن یا اعلم بودن کسی را تصدیق کنند.
- [آیت الله نوری همدانی] مجتهد و اعلم را از سه راه می توان شناخت : اول : آنکه خود انسان یقین کند ، مثل آنکه از اهل علم باشد و بتواند مجتهد و اعلم را بشناسد . دوم : آنکه دو نفر عالم عادل ، که می توانند مجتهد و اعلم را تشخیص دهند ، مجتهد بودن یا اعلم بودن کسی را تصدیق کنند ، به شرط آنکه دو نفر عالم عادل دیگر با گفتة آنان مخالفت ننمایند . سوم : آنکه عده ای از اهل علم که می توانند مجتهد و اعلم را تشخیص دهند ، و از گفتة آنان اطمینان پیدا می شود مجتهد بودن یا اعلم بودن کسی را تصدیق کنند .
- [آیت الله شبیری زنجانی] مجتهد و اعلم و واجد سایر شرایط تقلید را از سه راه میتوان شناخت: اوّل: آن که خود انسان از اهل علم باشد و بتواند مجتهد و اعلم و واجد سایر شرایط را بشناسد و به آن یقین یا اطمینان حاصل کند. در تشخیص مجتهد و اعلم، لازم نیست خود انسان مجتهد باشد. دوّم: آن که از راهی برای خود انسان یا برای نوع مردم در این شرایط، اطمینان حاصل شود، مثلاً عدهای از اهل علم که میتوانند مجتهد و اعلم و واجد شرایط را تشخیص دهند، واجد شرایط بودن کسی را تصدیق کنند و از گفته آنان برای شخص انسان یا نوع مردم اطمینان پیدا شود. سوم: آن که دو مرد عالم عادل که میتوانند واجد شرایط تقلید را تشخیص دهند، بدان گواهی دهند به شرط آن که دو مرد عالم عادل دیگر با نظر آنان مخالفت ننمایند و بنا بر احتیاط واجب اگر یک نفر عالم عادل گواهی دهد باید احتیاط کرد. و چنانچه دو مرد عالم عادل یا بیشتر، به واجد شرایط تقلید بودن کسی شهادت دهند، لازم نیست انسان تحقیق کند که آیا دو مرد عالم عادل دیگر برخلاف نظر آنها شهادت میدهند یا خیر.
- [آیت الله مظاهری] مجتهد و اعلم را از سه راه میتوان شناخت: اوّل: خود انسان اهل علم باشد و بتواند مجتهد و اعلم را بشناسد. دوّم: یک نفر عالم ثقه که میتواند مجتهد و اعلم را تشخیص دهد مجتهد بودن یا اعلم بودن کسی را تصدیق کند. سوّم: عدّهای از اهل علم که میتوانند مجتهد و اعلم را تشخیص دهند و از گفته آنان اطمینان پیدا می‌شود، مجتهد و اعلم بودن کسی را تصدیق کنند.
- [آیت الله اردبیلی] با توجّه به این که علم پزشکی از جهت تشخیص بیماریهای گوناگون و شناخت داروهای متفاوت و راههای معالجه بسیار وسیع است، هر پزشکی فقط در محدوده شناخت و اطّلاعات خود میتواند طبابت کند و در هر موردی که بیماری یا داروی آن را نتواند تشخیص دهد، نباید دخالت کند و اگر معالجه نماید و بیمار دچار عوارض ناگواری شود، ضامن می‌باشد، زیرا پیامبر اسلام صلیاللهعلیهوآلهوسلم فرموده: (هر کس طبابت کند و عالم به علم طب نباشد، ضامن است.)(1)
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] مجتهد و اعلم را از سه راه می توان شناخت: اول: آنکه خود انسان یقین کند مثل آنکه از اهل علم باشد و بتواند مجتهد و اعلم را بشناسد. دوم: آنکه دو نفر عالم و عادل؛ که می توانند مجتهد اعلم را تشخیص دهند؛ مجتهد بودن یا اعلم بودن کسی را تصدیق کنند به شرط آنکه دو نفر عالم و عادل دیگر با گفته آنان مخالفت ننمایند و در صورت اختلاف؛ خبره بودن هر کدام بیشتر باشد قول او مقدم است بلکه به گفته یک نفر عالم خبره مورد وثوق نیز اجتهاد یا اعلمیت ثابت می شود. سوم: آنکه عده ای از اهل علم که می توانند مجتهد و اعلم را تشخیص دهند و از گفته آنان اطمینان پیدا می شود؛ مجتهد بودن یا اعلم بودن کسی را تصدیق کنند.
- [آیت الله نوری همدانی] کسی که نشسته نما ز می خواند ، اگر موقع خواندن نماز احتیاط بتواند بایستد باید به وظیفة کسی که نماز را ایستاده می خواند ، عمل کند . نماز احتیاط
- [آیت الله فاضل لنکرانی] مجتهد اعلم را از سه راه می توان شناخت: اوّل: خود انسان یقین و یا اطمینان پیدا کند، مانند اینکه انسان خود از اهل خبره باشد و بتواند مجتهد اعلم را بشناسد. دوّم: دو نفر عالم عادل که می توانند مجتهد اعلم را تشخیص دهند اعلم بودن کسی را تصدیق نمایند بشرط آنکه دو نفر عالم عادل دیگر با گفته آنان مخالفت ننمایند. سوّم: اجتهاد و اعلم بودن شخصی به حدّی شایع باشد که از آن شیوع و شهرت برای انسان علم یا اطمینان حاصل شود.