آیادرکتابهای اهل سنت روایاتی هست که از پیامبر(ص)یا ائمه علیهم السلام نقل شده باشدکه در قبر از ولایت وامامت علی (ع) سؤال میشود،اگرهست باذکر کتاب وصحیح بودن سندش بیان کنید،وآیا این جریان هم حقیقت داردکه قاری مشهور مرحوم عبدالباسط به خواب پسرش آمده وگفته که فقط به خاطرنداشتن ولایت امام علی(ع)دربرزخ گرفتارم.
آیادرکتابهای اهل سنت روایاتی هست که از پیامبر(ص)یا ائمه علیهم السلام نقل شده باشدکه در قبر از ولایت وامامت علی (ع) سؤال میشود،اگرهست باذکر کتاب وصحیح بودن سندش بیان کنید،وآیا این جریان هم حقیقت داردکه قاری مشهور مرحوم عبدالباسط به خواب پسرش آمده وگفته که فقط به خاطرنداشتن ولایت امام علی(ع)دربرزخ گرفتارم. پاسخ: با سلام. روایات زیادی در این مورد وجود دارد که به عنوان نمونه به موارد زیر اشاره می‌شود. سایر موارد را نیز می‌توانید در سایت ارزشمند (ولی عصر (عج)) ملاحظه فرمایید. روایت اول:‌ ابن عباس از رسول خدا (ص) ابن عباس از رسول خدا صلی الله علیه وآله نقل کرده است که حضرت فرمود: من و علی روی پل صراط می‌ایستیم از کسانی‌ که از آنجا عبور می‌کنند در باره ولایت علی سؤال می‌کنیم: حدثنی أبو الحسن الفارسی حدثنا أبو الفوارس الفضل بن محمد الکاتب حدثنا محمد بن بحر الرهنی بکرمان ، حدثنا أبو کعب الأنصاری حدثنا عبد الله بن عبد الرحمان حدثنا إسماعیل بن موسی حدثنا محمد بن فضیل ، حدثنا عطاء بن السائب : عن سعید بن جبیر ، عن ابن عباس قال : قال رسول الله صلی الله علیه وآله : إذا کان یوم القیامة أوقف أنا وعلی علی الصراط ، فما یمر بنا أحد إلا سألناه عن ولایة علی ، فمن کانت معه وإلا ألقیناه فی النار ، وذلک قوله : (وقفوهم إنهم مسؤولون) ابن عباس می‌گوید:‌ رسول خدا صلی الله علیه وآله فرمود: وقتی روز قیامت فرا می‌رسد، من و علی روی پل صراط می‌ایستیم، هیچ کسی از آنجا عبور نمی‌کند مگر این که از ولایت علی سؤال می‌کنیم؛ پس هر که ولایت علی را نداشته باشد، او را به آتش می‌افگنیم و این قول خداوند است که فرمود: وقفوهم إنهم مسؤولون. شواهد التنزیل - الحاکم الحسکانی - ج 2 ص 162 روایت ابن عباس با سند دیگر نیز نقل شده است: أخبرنا الحاکم أبو عبد الله جملة ( قال : ) حدثنا أبو الحسین السبیعی من أصل کتابه ، (قال :) حدثنا الحسین بن الحکم . وأخبرنا أبو بکر محمد البغدادی قال : حدثنی سعید بن أبی سعید (قال :) حدثنا علی بن عبد الرحمان بن مأتی الکوفی حدثنا الحسین بن الحکم الحبری حدثنا حسین بن نصر بن مزاحم حدثنا القاسم بن عبد الغفار بن القاسم العجلی ، عن أبی الأحوص ، عن مغیرة : عن الشعبی عن ابن عباس فی قوله تعالی : (وقفوهم إنهم مسؤولون) قال: عن ولایة علی بن أبی طالب. شواهد التنزیل - الحاکم الحسکانی - ج 2 ص 164 یحیی بن الحسن جرجانی نیز روایت ابن عباس را با این سند نقل کرده است: قال أخبرنا أبو الحسن أحمد بن محمد بن أحمد العتیقی بقراءتی علیه ، قال أخبرنا أبو عمر عثمان بن محمد بن أحمد المخرمی ، قال أخبرنا أبو الحسین علی بن عبد الرحمن بن عیسی بن ماتی الکاتب ، قال حدثنا الحسین بن الحکم الجبری ، قال حدثنا حسین بن نصر بن مزاحم ، قال حدثنا القاسم بن عبد الغفار العجلی ، عن الأحوص عن مغیرة عن الشعبی عن ابن عباس فی قوله عز وجل : (وقفوهم إنهم مسؤولون) عن ولایة علی بن أبی طالب علیه السلام . الشجری الجرجانی، المرشد بالله یحیی بن الحسین بن إسماعیل الحسنی (متوفای499 ه)، کتاب الأمالی وهی المعروفة بالأمالی الخمیسیة، ج 1، ص 189، تحقیق: محمد حسن اسماعیل، ناشر: دار الکتب العلمیة - بیروت / لبنان، الطبعة: الأولی، 1422 ه - 2001م . ابن مردویه اصفهانی نیز در کتاب (مناقب علی بن ابی‌طالب) روایت ابن عباس را در تفسیر آیه آورده است: ابن مردویه ، عن ابن عباس ، أن النبی ( صلی الله علیه وسلم ) قال : (وقفوهم إنهم مسؤولون) عن ولایة علی بن أبی طالب . مناقب علی بن أبی طالب (ع) وما نزل من القرآن فی علی (ع) - أبی بکر أحمد بن موسی ابن مردویه الأصفهانی - ص 312 خوارزمی نیز از ابو اسحاق این تفسیر را آورده است: وروی أبو الأحوص عن أبی إسحاق فی قوله تعالی : (وقفوهم انهم مسؤولون) یعنی عن ولایة علی . المناقب - الموفق الخوارزمی - ص 275 روایت دوم: عبد خیر از علی بن ابی‌طالب (ع) عبد خیر از امیرمؤمنان علیه السلام نقل کرده که رسول خدا فرمود: هیچ میتی در شرق و غرب، دریا و خشکی باقی نمی‌ماند مگر این که درباره ولایت علی از آنها سؤال می‌شود: وأخبرنا عقیل بن الحسین حدثنا علی بن الحسین حدثنا محمد بن عبید الله حدثنا أبو بکر الآجری بمکة حدثنا موسی بن إبراهیم الخوری حدثنا یوسف بن موسی القطان ، عن وکیع ، عن سفیان ، عن السدی ، عن عبد خیر : عن علی بن أبی طالب قال : أقبل صخر بن حرب حتی جلس إلی رسول الله صلی الله علیه وآله فقال : الامر بعدک لمن ؟ قال: لمن هو منی بمنزلة هارون من موسی . فأنزل الله (عم یتساءلون) یعنی یسألک أهل مکة عن خلافة علی (عن النبأ العظیم الذی هم فیه مختلفون) فمنهم المصدق ومنهم المکذب بولایته ، (کلا سیعلمون ، ثم کلا سیعلمون) وهو رد علیهم سیعرفون خلافته أنها حق إذ یسألون عنها فی قبورهم فلا یبقی منهم میت فی شرق ولا غرب ولا بر ولا بحر إلا ومنکر ونکیر یسألانه یقولان للمیت : من ربک وما دینک ومن نبیک ومن إمامک ؟ ! امیرمؤمنان علیه السلام فرمود: صخر بن حرب آمد و به نزد رسول خدا صلی الله علیه وآله نشست عرض کرد: امر امامت بعد از شما از آن کیست؟ فرمود: برای کسی که منزلتش با من همانند منزلت هارون به موسی است. پس خداوند آیه را نازل کرد:‌ عم یتساءلون ؛ یعنی اهل مکه درباره خلافت علی از تو سؤال می‌کنند. (عن النبأ العظیم الذی هم فیه مختلفون)، برخی از آنها تصدیق می‌کنند وبرخی از آنها ولایت علی را تکذیب می‌کنند. (کلا سیعلمون ، ثم کلا سیعلمون) این آیه رد بر آنها است که به زودی می‌شناسند که خلافت علی حق است؛‌ زیرا از آنها در باره ولایت در قبور سؤال می‌شود؛ پس هیچ میتی از آنها در شرق و غرب، دریا و خشکی باقی نمی‌ماند مگر این که فرشتگان منکر و نکیر از آنها سؤال می‌کنند و برای میت می‌گویند: پروردگارت کیست،‌ دینت چیست،‌ پیامبرت کیست و امامت کیست؟. شواهد التنزیل - الحاکم الحسکانی - ج 2 ص 418 روایت سوم: مجاهد ، از بزرگان تابعین: ابن مردویه همین روایت ذکر شده از ابن عباس را از مجاهد نقل می‌کند : ابن مردویه ، عن مجاهد فی الآیة قال : یعنی مسؤولون عن ولایة علی بن أبی طالب . مناقب علی بن أبی طالب (ع) وما نزل من القرآن فی علی (ع) - أبی بکر أحمد بن موسی ابن مردویه الأصفهانی - ص 312 روایت پنجم: سدی سدی کبیر در ذیل آیه ( فوربک لنسألنهم أجمعین) گفته است: از ولایت علی علیه السلام سؤال می‌شود: أخبرنا عقیل [ قال : ] أخبرنا علی قال : أخبرنا محمد بن عبید الله ، قال : حدثنا أبو الحسین بن ماهان الخوری بخور قال : حدثنا أبو بکر محمد بن الحسین بن مکرم البزاز ، قال : حدثنا یعقوب بن إبراهیم الدورقی قال : حدثنا وکیع ، عن سفیان : عن السدی فی قوله تعالی (فوربک لنسألنهم أجمعین ) قال : عن ولایة علی شواهد التنزیل - الحاکم الحسکانی - ج 1 ص 425 سدی از علمای تابعین است . و درست است که این روایت و روایت قبل اشاره به کلام خود سدی و مجاهد دارد و به پیامبر (ص) نسبت داده نشده است ، اما علمای اهل سنت در چنین جایی می‌گویند که نظر شخصی تابعی قطعا گرفته شده از یک روایت است و این روایت در نتیجه شبیه مرسل تابعی از پیامبر (ص) به حساب می‌آید که آن نیز حجت است : ومما صح عند الحاکم أیضاً عن ابن عباس رضی الله عنهما قال : ( أوحی الله تعالی إلی عیسی علیه السلام ...) ومثل هذا لا یقال من قبل الرأی ، فإذا صح عن مثل ابن عباس یکون فی حکم المرفوع إلی النبی صلی الله علیه وسلم و از روایاتی که در نزد حاکم صحیح است روایت ابن عباس است که گفت : (خداوند به عیسی وحی کرد که ... ) و چنین چیزی را شخص نمی‌تواند از ذهن خود بیاورد ؛ اگر این روایت از ابن عباس صحیح باشد ، در حکم روایت متصل به پیامبر (ص) است . الهیتمی المکی، أحمد شهاب الدین ابن حجر (متوفای973ه)، الفتاوی الحدیثیة، ج 1، ص 134، تحقیق: لا یوجد، دار النشر: دار الفکر - لا یوجد - لا یوجد الطبعة: لا یوجد، طبق برنامه الجامع الکبیر.
عنوان سوال:

آیادرکتابهای اهل سنت روایاتی هست که از پیامبر(ص)یا ائمه علیهم السلام نقل شده باشدکه در قبر از ولایت وامامت علی (ع) سؤال میشود،اگرهست باذکر کتاب وصحیح بودن سندش بیان کنید،وآیا این جریان هم حقیقت داردکه قاری مشهور مرحوم عبدالباسط به خواب پسرش آمده وگفته که فقط به خاطرنداشتن ولایت امام علی(ع)دربرزخ گرفتارم.


پاسخ:

آیادرکتابهای اهل سنت روایاتی هست که از پیامبر(ص)یا ائمه علیهم السلام نقل شده باشدکه در قبر از ولایت وامامت علی (ع) سؤال میشود،اگرهست باذکر کتاب وصحیح بودن سندش بیان کنید،وآیا این جریان هم حقیقت داردکه قاری مشهور مرحوم عبدالباسط به خواب پسرش آمده وگفته که فقط به خاطرنداشتن ولایت امام علی(ع)دربرزخ گرفتارم.

پاسخ:
با سلام. روایات زیادی در این مورد وجود دارد که به عنوان نمونه به موارد زیر اشاره می‌شود. سایر موارد را نیز می‌توانید در سایت ارزشمند (ولی عصر (عج)) ملاحظه فرمایید.
روایت اول:‌ ابن عباس از رسول خدا (ص)
ابن عباس از رسول خدا صلی الله علیه وآله نقل کرده است که حضرت فرمود: من و علی روی پل صراط می‌ایستیم از کسانی‌ که از آنجا عبور می‌کنند در باره ولایت علی سؤال می‌کنیم:
حدثنی أبو الحسن الفارسی حدثنا أبو الفوارس الفضل بن محمد الکاتب حدثنا محمد بن بحر الرهنی بکرمان ، حدثنا أبو کعب الأنصاری حدثنا عبد الله بن عبد الرحمان حدثنا إسماعیل بن موسی حدثنا محمد بن فضیل ، حدثنا عطاء بن السائب : عن سعید بن جبیر ، عن ابن عباس قال : قال رسول الله صلی الله علیه وآله : إذا کان یوم القیامة أوقف أنا وعلی علی الصراط ، فما یمر بنا أحد إلا سألناه عن ولایة علی ، فمن کانت معه وإلا ألقیناه فی النار ، وذلک قوله : (وقفوهم إنهم مسؤولون)
ابن عباس می‌گوید:‌ رسول خدا صلی الله علیه وآله فرمود: وقتی روز قیامت فرا می‌رسد، من و علی روی پل صراط می‌ایستیم، هیچ کسی از آنجا عبور نمی‌کند مگر این که از ولایت علی سؤال می‌کنیم؛ پس هر که ولایت علی را نداشته باشد، او را به آتش می‌افگنیم و این قول خداوند است که فرمود: وقفوهم إنهم مسؤولون.
شواهد التنزیل - الحاکم الحسکانی - ج 2 ص 162
روایت ابن عباس با سند دیگر نیز نقل شده است:
أخبرنا الحاکم أبو عبد الله جملة ( قال : ) حدثنا أبو الحسین السبیعی من أصل کتابه ، (قال :) حدثنا الحسین بن الحکم . وأخبرنا أبو بکر محمد البغدادی قال : حدثنی سعید بن أبی سعید (قال :) حدثنا علی بن عبد الرحمان بن مأتی الکوفی حدثنا الحسین بن الحکم الحبری حدثنا حسین بن نصر بن مزاحم حدثنا القاسم بن عبد الغفار بن القاسم العجلی ، عن أبی الأحوص ، عن مغیرة : عن الشعبی عن ابن عباس فی قوله تعالی : (وقفوهم إنهم مسؤولون) قال: عن ولایة علی بن أبی طالب.
شواهد التنزیل - الحاکم الحسکانی - ج 2 ص 164
یحیی بن الحسن جرجانی نیز روایت ابن عباس را با این سند نقل کرده است:
قال أخبرنا أبو الحسن أحمد بن محمد بن أحمد العتیقی بقراءتی علیه ، قال أخبرنا أبو عمر عثمان بن محمد بن أحمد المخرمی ، قال أخبرنا أبو الحسین علی بن عبد الرحمن بن عیسی بن ماتی الکاتب ، قال حدثنا الحسین بن الحکم الجبری ، قال حدثنا حسین بن نصر بن مزاحم ، قال حدثنا القاسم بن عبد الغفار العجلی ، عن الأحوص عن مغیرة عن الشعبی عن ابن عباس فی قوله عز وجل : (وقفوهم إنهم مسؤولون) عن ولایة علی بن أبی طالب علیه السلام .
الشجری الجرجانی، المرشد بالله یحیی بن الحسین بن إسماعیل الحسنی (متوفای499 ه)، کتاب الأمالی وهی المعروفة بالأمالی الخمیسیة، ج 1، ص 189، تحقیق: محمد حسن اسماعیل، ناشر: دار الکتب العلمیة - بیروت / لبنان، الطبعة: الأولی، 1422 ه - 2001م .
ابن مردویه اصفهانی نیز در کتاب (مناقب علی بن ابی‌طالب) روایت ابن عباس را در تفسیر آیه آورده است:
ابن مردویه ، عن ابن عباس ، أن النبی ( صلی الله علیه وسلم ) قال : (وقفوهم إنهم مسؤولون) عن ولایة علی بن أبی طالب .
مناقب علی بن أبی طالب (ع) وما نزل من القرآن فی علی (ع) - أبی بکر أحمد بن موسی ابن مردویه الأصفهانی - ص 312
خوارزمی نیز از ابو اسحاق این تفسیر را آورده است:
وروی أبو الأحوص عن أبی إسحاق فی قوله تعالی : (وقفوهم انهم مسؤولون) یعنی عن ولایة علی .
المناقب - الموفق الخوارزمی - ص 275

روایت دوم: عبد خیر از علی بن ابی‌طالب (ع)
عبد خیر از امیرمؤمنان علیه السلام نقل کرده که رسول خدا فرمود: هیچ میتی در شرق و غرب، دریا و خشکی باقی نمی‌ماند مگر این که درباره ولایت علی از آنها سؤال می‌شود:
وأخبرنا عقیل بن الحسین حدثنا علی بن الحسین حدثنا محمد بن عبید الله حدثنا أبو بکر الآجری بمکة حدثنا موسی بن إبراهیم الخوری حدثنا یوسف بن موسی القطان ، عن وکیع ، عن سفیان ، عن السدی ، عن عبد خیر : عن علی بن أبی طالب قال : أقبل صخر بن حرب حتی جلس إلی رسول الله صلی الله علیه وآله فقال : الامر بعدک لمن ؟ قال: لمن هو منی بمنزلة هارون من موسی . فأنزل الله (عم یتساءلون) یعنی یسألک أهل مکة عن خلافة علی (عن النبأ العظیم الذی هم فیه مختلفون) فمنهم المصدق ومنهم المکذب بولایته ، (کلا سیعلمون ، ثم کلا سیعلمون) وهو رد علیهم سیعرفون خلافته أنها حق إذ یسألون عنها فی قبورهم فلا یبقی منهم میت فی شرق ولا غرب ولا بر ولا بحر إلا ومنکر ونکیر یسألانه یقولان للمیت : من ربک وما دینک ومن نبیک ومن إمامک ؟ !
امیرمؤمنان علیه السلام فرمود: صخر بن حرب آمد و به نزد رسول خدا صلی الله علیه وآله نشست عرض کرد: امر امامت بعد از شما از آن کیست؟ فرمود: برای کسی که منزلتش با من همانند منزلت هارون به موسی است. پس خداوند آیه را نازل کرد:‌ عم یتساءلون ؛ یعنی اهل مکه درباره خلافت علی از تو سؤال می‌کنند. (عن النبأ العظیم الذی هم فیه مختلفون)، برخی از آنها تصدیق می‌کنند وبرخی از آنها ولایت علی را تکذیب می‌کنند.
(کلا سیعلمون ، ثم کلا سیعلمون) این آیه رد بر آنها است که به زودی می‌شناسند که خلافت علی حق است؛‌ زیرا از آنها در باره ولایت در قبور سؤال می‌شود؛ پس هیچ میتی از آنها در شرق و غرب، دریا و خشکی باقی نمی‌ماند مگر این که فرشتگان منکر و نکیر از آنها سؤال می‌کنند و برای میت می‌گویند: پروردگارت کیست،‌ دینت چیست،‌ پیامبرت کیست و امامت کیست؟.
شواهد التنزیل - الحاکم الحسکانی - ج 2 ص 418

روایت سوم: مجاهد ، از بزرگان تابعین:
ابن مردویه همین روایت ذکر شده از ابن عباس را از مجاهد نقل می‌کند :
ابن مردویه ، عن مجاهد فی الآیة قال : یعنی مسؤولون عن ولایة علی بن أبی طالب .

مناقب علی بن أبی طالب (ع) وما نزل من القرآن فی علی (ع) - أبی بکر أحمد بن موسی ابن مردویه الأصفهانی - ص 312
روایت پنجم: سدی
سدی کبیر در ذیل آیه ( فوربک لنسألنهم أجمعین) گفته است: از ولایت علی علیه السلام سؤال می‌شود:
أخبرنا عقیل [ قال : ] أخبرنا علی قال : أخبرنا محمد بن عبید الله ، قال : حدثنا أبو الحسین بن ماهان الخوری بخور قال : حدثنا أبو بکر محمد بن الحسین بن مکرم البزاز ، قال : حدثنا یعقوب بن إبراهیم الدورقی قال : حدثنا وکیع ، عن سفیان : عن السدی فی قوله تعالی (فوربک لنسألنهم أجمعین ) قال : عن ولایة علی
شواهد التنزیل - الحاکم الحسکانی - ج 1 ص 425
سدی از علمای تابعین است . و درست است که این روایت و روایت قبل اشاره به کلام خود سدی و مجاهد دارد و به پیامبر (ص) نسبت داده نشده است ، اما علمای اهل سنت در چنین جایی می‌گویند که نظر شخصی تابعی قطعا گرفته شده از یک روایت است و این روایت در نتیجه شبیه مرسل تابعی از پیامبر (ص) به حساب می‌آید که آن نیز حجت است :
ومما صح عند الحاکم أیضاً عن ابن عباس رضی الله عنهما قال : ( أوحی الله تعالی إلی عیسی علیه السلام ...) ومثل هذا لا یقال من قبل الرأی ، فإذا صح عن مثل ابن عباس یکون فی حکم المرفوع إلی النبی صلی الله علیه وسلم
و از روایاتی که در نزد حاکم صحیح است روایت ابن عباس است که گفت : (خداوند به عیسی وحی کرد که ... ) و چنین چیزی را شخص نمی‌تواند از ذهن خود بیاورد ؛ اگر این روایت از ابن عباس صحیح باشد ، در حکم روایت متصل به پیامبر (ص) است .
الهیتمی المکی، أحمد شهاب الدین ابن حجر (متوفای973ه)، الفتاوی الحدیثیة، ج 1، ص 134، تحقیق: لا یوجد، دار النشر: دار الفکر - لا یوجد - لا یوجد الطبعة: لا یوجد، طبق برنامه الجامع الکبیر.





مسئله مرتبط یافت نشد
1396@ - موتور جستجوی پرسش و پاسخ امین