آیا شوراهای اسلامی شهر و روستا نهاد خاص حکومتی هستند و از 3 قوه خارجند یا فرا قوه ای هستند؟ با سلام، در رابطه با جایگاه شوراهای اسلامی در نظام حقوقی جمهوری اسلامی ایران در میان قوا و سایر نهادهای اساسی باید گفت: در این زمینه دیدگاه های متفاوتی وجود دارد که بیانگر این است که هرچند برخی از صلاحیت ها و کارکردهای شوراهای اسلامی در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران را می توان نوعی ضابطه گذاری و در قالب صلاحیت های قوه مقننه دانست یا با توجه به نظارت عالیة قوه مجریه(وزارت کشور) بر شوراها و همچنین مسئولیت آنها در نظارت بر اداره امور اجرایی محل، این نهادها را به نوعی بخشی از قوه مجریه محسوب کرد، اما هیچ کدام از این موارد نمی تواند شوراهای اسلامی را جزئی از قوه مقننه یا مجریه محسوب کند. چرا که به موجب قانون اساسی، شوراها به عنوان یکی از ارکان اداره امور کشور از طریق تصمیم گیری به هدایت و نظارت بر اداره امور محلی می پردازند و این امر به جز صلاحیت قانون گذاری (هرچند در سطح محلی) است. همچنین نظارت قوه مجریه بر شوراهای اسلامی در قالب نظارت دولت مرکزی بر نهادهای غیرمتمرکز که شوراهای اسلامی را می توان در زمره این نهادها دانست، محسوب می شود. این نظارت از ارکان سیستم عدم تمرکز محسوب می شود، به شکلی که هیچ گونه عدم تمرکزی بدون آن قابل تصور و اجرا نیست و از این رو نظارت قوه مجریه بر شوراهای اسلامی به منزلة قوه مجریه بودن شوراها نیست. از سوی دیگر در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران به جز قوای سه گانه نهادهای دیگری نیز وجود دارند که الزاماً در قالب یکی از قوا قرار نمی گیرند. به نظر می رسد با توجه به اصول قانون اساسی ناظر بر شوراهای اسلامی نمی توان این نهادها را در قالب یکی از قوای سه گانه قرار داد. از این رو قانون گذار اساسی شوراها را با یک سری صلاحیت ها و ساز و کارهای خاص به صورت مجزا از قوای دیگر یا دیگر نهادهای اساسی به رسمیت شناخته است. همچنین قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران با اختصاص فصل هفتم قانون اساسی به شوراها و دانستن شوراها به عنوان رکن تصمیمگیر در اداره امور کشور این نهاد را مستقل از قوای کشور دانسته است و به عنوان نهادی خاص در اعمال حاکمیت و واجد جایگاه ویژهای در تمشیت امور محلی در کشور به آن اشاره نموده است. جهت مطالعه بیشتر، رجوع کنید به: مقاله جایگاه شوراهای اسلامی کشور در نظام حقوقی جمهوری اسلامی ایران، نوشته ولی رستمی و سید مجتبی حسینی پور اردکانی، منتشره در فصلنامه دانش حقوق عمومی سال دوم، پاییز 1392، شماره 5. گروه اندیشه سیاسی مرکز مشاوره
آیا شوراهای اسلامی شهر و روستا نهاد خاص حکومتی هستند و از 3 قوه خارجند یا فرا قوه ای هستند؟
آیا شوراهای اسلامی شهر و روستا نهاد خاص حکومتی هستند و از 3 قوه خارجند یا فرا قوه ای هستند؟
با سلام، در رابطه با جایگاه شوراهای اسلامی در نظام حقوقی جمهوری اسلامی ایران در میان قوا و سایر نهادهای اساسی باید گفت: در این زمینه دیدگاه های متفاوتی وجود دارد که بیانگر این است که هرچند برخی از صلاحیت ها و کارکردهای شوراهای اسلامی در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران را می توان نوعی ضابطه گذاری و در قالب صلاحیت های قوه مقننه دانست یا با توجه به نظارت عالیة قوه مجریه(وزارت کشور) بر شوراها و همچنین مسئولیت آنها در نظارت بر اداره امور اجرایی محل، این نهادها را به نوعی بخشی از قوه مجریه محسوب کرد، اما هیچ کدام از این موارد نمی تواند شوراهای اسلامی را جزئی از قوه مقننه یا مجریه محسوب کند. چرا که به موجب قانون اساسی، شوراها به عنوان یکی از ارکان اداره امور کشور از طریق تصمیم گیری به هدایت و نظارت بر اداره امور محلی می پردازند و این امر به جز صلاحیت قانون گذاری (هرچند در سطح محلی) است. همچنین نظارت قوه مجریه بر شوراهای اسلامی در قالب نظارت دولت مرکزی بر نهادهای غیرمتمرکز که شوراهای اسلامی را می توان در زمره این نهادها دانست، محسوب می شود. این نظارت از ارکان سیستم عدم تمرکز محسوب می شود، به شکلی که هیچ گونه عدم تمرکزی بدون آن قابل تصور و اجرا نیست و از این رو نظارت قوه مجریه بر شوراهای اسلامی به منزلة قوه مجریه بودن شوراها نیست. از سوی دیگر در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران به جز قوای سه گانه نهادهای دیگری نیز وجود دارند که الزاماً در قالب یکی از قوا قرار نمی گیرند. به نظر می رسد با توجه به اصول قانون اساسی ناظر بر شوراهای اسلامی نمی توان این نهادها را در قالب یکی از قوای سه گانه قرار داد. از این رو قانون گذار اساسی شوراها را با یک سری صلاحیت ها و ساز و کارهای خاص به صورت مجزا از قوای دیگر یا دیگر نهادهای اساسی به رسمیت شناخته است. همچنین قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران با اختصاص فصل هفتم قانون اساسی به شوراها و دانستن شوراها به عنوان رکن تصمیمگیر در اداره امور کشور این نهاد را مستقل از قوای کشور دانسته است و به عنوان نهادی خاص در اعمال حاکمیت و واجد جایگاه ویژهای در تمشیت امور محلی در کشور به آن اشاره نموده است.
جهت مطالعه بیشتر، رجوع کنید به: مقاله جایگاه شوراهای اسلامی کشور در نظام حقوقی جمهوری اسلامی ایران، نوشته ولی رستمی و سید مجتبی حسینی پور اردکانی، منتشره در فصلنامه دانش حقوق عمومی سال دوم، پاییز 1392، شماره 5.
گروه اندیشه سیاسی مرکز مشاوره
- [سایر] ضرورت تشکیل شوراهای اسلامی شهر و روستا چیست ؟ و ازمنظر قانونی چه وظایفی بر عهده این شوراها گذاشته شده است؟
- [سایر] ضرورت تشکیل شوراهای اسلامی شهر و روستا چیست ؟ و ازمنظر قانونی چه وظایفی بر عهده این شوراها گذاشته شده است؟
- [سایر] شرایط نامزدی در انتخابات شوراهای اسلامی شهر و روستا چیست؟ چرا انتخابات شوراها برای اصلاحطلبان تا این حد اهمیت دارد؟
- [سایر] چه ضرورتی دارد که در انتخابات شوراهای شهر و روستا شرکت کنیم؟
- [سایر] چه ضرورتی دارد که در انتخابات شوراهای شهر و روستا شرکت کنیم؟
- [سایر] لطفا چند مورد از حکمهای حکومتی و خاص ولی فقیه که در طول انقلاب اسلامی مطرح شده را نام ببرید؟
- [آیت الله خامنه ای] گورستانی در روستایی وجود دارد که ملک خاص کسی نیست و وقف هم نشده است، آیا جایز است اهالی این روستا از دفن اموات شهر یا روستاهای دیگر یا میتی که وصیت کرده در آن قبرستان دفن شود، جلوگیری کنند؟
- [آیت الله خامنه ای] آیا اعتکاف در مسجدی غیر از مسجد جامع باطل است و آیا ممکن است هر محله و حومه ای، مسجد جامعی غیر از مسجد جامع شهر یا روستا داشته باشد؟2: مسجد جامع به چه مسجدی گفته می شود؟3: آیا ممکن است که در شهر چند مسجد جامع باشد؟
- [آیت الله خامنه ای] کمیته امداد امام خمینی(قدّس سرّه) صندوقهایی را در منازل، خیابان ها و اماکن عمومی شهر و روستا برای جمع آوری صدقات و خیرات و رساندن آنان به دست فقرا و مستحقان قرار داده است. آیا جایز است علاوه بر حقوق ماهیانه و مزایایی که کارکنان کمیته امداد از آن نهاد می گیرند، درصدی از پولهای آن صندوق ها به عنوان پاداش به آنان داده شود؟ و آیا جایز است مقداری از آن پولها به افرادی داده شود که در جمع آوری آنها نقش دارند ولی از کارمندان کمیته امداد نیستند؟
- [آیت الله نوری همدانی] دو دانگ مشاع از شش دانگ روستایی از توابع همدان موقوفه عام و حبس موبد شرعی مرحومه زبیده خاتون میباشد که عواید موقوفه بر سر منویات مرحومه واقفه پاک نهاد بایستی به مصرف روضه خوانی و عزاداری حضرت سید الشهداءعلیهالسلام و ذکر مصائب خامس آل عبا علیهم السلام و روشنایی حرم مطهر آن بزرگوار و ایجاد تسهیلات جهت زوار عتبات عالیات برسد مع الوصف خواهشمند است نظر حضرتعالی را درباره سؤالات طرح شده بیان فرمایید: 1- آن دسته از اهالی شهر که نسبت به پرداخت حقوق موقوفه استنکاف مینماید چه حکمی دارد؟ 2- اعمال عبادی متصرفین اعم از وضو، نماز، غسل و... نسبت به سهام موقوفه به چه صورت خواهد بود؟ 3- آن دسته از اهالی (بومی یا غیر بومی) که فاقد منزل مسکونی بوده و واحد استیجاری در اختیار دارند چه تکلیفی خواهند داشت؟