درباره حرکت سیاسی دانشجویان بعد از انقلاب( کشف لانه جاسوسی- انقلاب فرهنگی دوران سازندگی- اصلاحات و مهرورزی و ...) توضیح دهید؟

درباره حرکت سیاسی دانشجویان بعد از انقلاب( کشف لانه جاسوسی- انقلاب فرهنگی دوران سازندگی- اصلاحات و مهرورزی و ...) توضیح دهید؟

در پاسخ به سوال شما باید بگوییم یکی از عناصر محوری در جریان شکل گیری انقلاب اسلامی و پیروزی آن و همچنین در تداوم آن جوانان بوده اند و نقش جوانان در شکل گیری انقلاب اسلامی و پس از آن در تداوم وپیگیری اهداف و ارزشهای آن قابل انکار نیست در این میان یکی از تشکیلاتی که با سازماندهی جوانان نقش بزرگی را در این زمینه ایفا می کردند تشکلات دانشجویی بود همسو بودن دانشجویان با تحولات جامعه ایران و حضورآنان در اکثر مراکز آموزش عالی به خصوص در سالهای آخر عمر حکومت پهلوی ما را به نقش و جایگاه دانشجویان رهنمون می سازد بیشتر دانشجویان خواستار ایجاد دگرگونی های بنیادی اقتصادی ،سیاسی و ایدئولوژیک در نظام حکومتی پهلوی بودند ایجاد مراکز ،کانون هاو کتابخانه های اسلامی که نوعی بازگشت به ارزش های دینی بود بیانگر مطالبات دانشجویان در جریان مبارزات مردمی بود (نقش مساجد و دانشگاه ها در پیروزی انقلاب اسلامی ،مهناز میزبانی ، تهران:مر کز اسناد انقلاب اسلامی ، 1383،ص 167)اوج فعالیت های مذهبی دانشجویان طی سالهای 1352-1356 بوده است در شرایطی که حکومت سعی داشت دانشگاه را به محیطی فاقد انگیزه های مذهبی و اجتماعی تبدیل کند دانشجویان با تشکیل انجمن های اسلامی و ایجاد کتابخانه های اسلامی سعی در ترویج هر چه بیشتر اندیشه های مذهبی در دانشگاه داشتند به عنوان نمونه در سال 1352 گرایش به اندیشه های مذهبی در دانشکده علوم به طور چشمگیری افزایش یافت و استفاده از آثار شهید مطهری و دکتر شریعتی به عنوان هدایت کننده خط فکری دانشجویان موجب تشکیل هسته فکری منسجمی در آن دانشکده گردید رشد روز افزون گرایش به کتابهای مذهبی در دانشگاها به گونه ای بود که رژیم مجبور شد در شهریور 1356 تمامی کتابخانه های اسلامی دانشکه ها را در دانشگاه تهران تعطیل نماید ( نقش مساجد و دانشگاهها در پیروزی انقلاب اسلامی ، ص 254و255)از سویی اعتراضات و اعتصابات گسترده دانشجویان دانشگاه تهران ر سالهای پایانی دهه 40و اوایل دهه50 تاثیر بسزایی در سرنوشت مبارزات دانشجویی داشت دانشگاه تهران که از زمان غائله لایحه انجمنهای ایالتی و ولایتی به عنوان یکی از ارکان مبارزه با حکومت پهلوی به نهضت اسلامی پیوسته بود بعد از یک دوره مبارزه مداوم به شکل های مختلف در استانه گسترش حرکت های مردمی کانون اتصال این حرکت ها قرارگرفت در آبان 1357 حرکت دانشجویان و مردم آ ن طور به هم پیوند خورده بود که دانشجویان و جمعی از مردم در محوطه دانشگاه به تظاهرات پرداختند .در این راستا از نقش انجمن های اسلامی دانشجویان اروپا وآمریکا نیز نباید غافل شد که د رمواقع حساس با اعلامیه و اعلام حمایت از مبارزات مردم وتظاهرات همسو با دانشجویان داخل کشور در روند شکل گیری انقلاب تاثیر گذار بودند.نقش دانشجویان در انقلاب اسلامی آنچنان آشکار است که گروهی از محققان شوروی می نویسند بدون شک دانشجویان از پیشروها و یکی از نیروهای اصلی انقلاب به شمار می رفتند که دانشگاه های ایران را به مرکزی برای مبارزاتن انقلابی تبدیل کرده بودند ( انقلاب اسلامی از دیدگاه محققان شوروی ، لقمان بایمت اف ، تهران : مرکز اسناد انقلاب اسلامی ،1382،ص 90) همراهی دانشجویان و تشکل های دانشجویی با روحانیت و حضرت امام با وجود فالیت گرههای مختلف چپ و راست و پیوستن به صف مبارزات مردمی نشان از درک و آگاهی بالای دانشجویان از روند مبارزات داشت مرحوم امام فرمودند:جوانان دانشگاهی بودن که با قیام خود رژیم منحوس پهلوی را به عقب نشاندند و دست مفتخواران را قطع نمودند(صحیفه نور ،ج 6، ص 189)پس از پیروزی انقلاب اسلامی نیز دانشجویان و تشکلهای دانشجویی در تمامی صحنه ها اعم از جنگ تحمیلی و پس از آن در بازسازی کشور و فعالیتهای علمی و تلاش برای پیشرفت کشور در زمینه های مختلف همواره نقش مهمی را ایفا نموده اند .( برای اطلاع بیشتر ر. ک به : نقش مساجد و دانشگاه ها در پیروزی انقلاب اسلامی ، مهناز میزبانی ، تهران: مرکز اسناد انقلاب اسلامی و کتاب نهضت امام خمینی ، سید حمید روحانی ، تهران: مرکز اسناد انقلاب اسلامب ، 1376،ج 2.) تسخیر لانه جاسوسی آمریکا از زوایای مختلفی قابل بحث و بررسی است که در ادامه به صورت مختصر مطالبی بیان می گردد:
یکم . اشغال سفارت ناشی از زمینه ها و دلایل متعددی بود :
الف) تسخیر سفارت واکنش طبیعی به 25 سال توهین و تحقیر ملت ایران توسط آمریکا و دست نشانده آن شاه بود.
ب) تسخیر سفارت آمریکا اقدامی تلافی جویانه و دفاعی در مقابل توطئه های آشکار و غیر آشکار و مداخله جویانه دولت آمریکا از طریق سفارت خویش برای ایجاد اخلال در تثبیت انقلاب اسلامی بود .
ج) تسخیر سفارت برای مقابله با توطئه گریهای آمریکا در برابر انقلاب اسلامی اقدامی پیشگیرانه بود.
د) سفر شاه به آمریکا و حمایت آمریکا از او خاطره کودتای 28 مرداد سال 1332 ه.ش در ذهن مردم ایران را یادآوری می کرد.
و) عملکرد دولت موقت سبب شد تا عده ای با هدف در تنگنا قرار دادن و استعفای آن سفارت را تسخیر کنند.
دوم. مواضع حضرت امام (ره) ، مردم و گروههای سیاسی
حضرت امام (ره) و نیروهای انقلابی پس از اطلاع ، این عمل را به شدت مورد تأیید و تمجید قرار دادند و از آن حمایت کردند. این حرکت شجاعانه و انقلابی دانشجویان از سوی امام راحل (انقلاب دوم) لقب گرفت ؛ در واقع با پیروزی انقلاب اسلامی استبداد داخلی و با تسخیر سفارت آمریکا استعمار از ایران ریشه کن شد.مردم ایران نیز که سالها در زیر چکمه های دژخیمان آمریکایی خود را لگدمال شده می دیدند با شنیدن این خبر گروه گروه به سوی آن شتافتند و با راهپیمایی که تا ماهها جلوی سفارت ادامه یافت، این اقدام را تأیید کردند. اما سران دولت موقت از این عمل انقلابی انتقاد کردند و کار به آنجا رسید که دولت موقت استعفا داد.
امام خمینی(ره) در تاریخ 11 آبان 1385پیرامون فتح لانه جاسوسی می فرمایند : ( سفارتخانه ها حق ندارند که جاسوسی کنند، توطئه بکنند و اینها جاسوسی می‌کردند. ملتی که برای خدا قیام کرده و شهادت طلب می‌کند از هیچ نمی‌ترسد. ما مدعی هستیم که اینجا سفارتخانه نیست، اصلش قضیه سفارت در کار نبوده و ما مدعی هستیم که این آدم هایی که در اینجا بودند، اینها اجزاء سفارتخانه نبودند، به اسم سفارتخانه شما یک چیزی درست کردید که لانه جاسوسی است و بیایند ببینند که آیا این چیزهایی که در این سفارتخانه هست، اینها اسباب دست جاسوس هاست‌یا وسایلی است که سفارتخانه لازم دارد؟ ما که مرکز جاسوسی را گرفتیم نه سفارتخانه را، اینها اگر هم یک وقت‌بی عقلی کنند و فرض کنید بریزند به ایران، این جوانهای ما آنها را با چنگ و دندان از بین می‌برند، نمی‌گذارند اینها یکیشان هم بروند. اگر هم این کاری که کرده بود رسیده بود به آنجایی که بیایند در تهران و بیایند در این لانه جاسوسی آن وقت می‌فهمیدند که با چه اشخاصی طرف هستند. در هر صورت من از شماها تشکر می‌کنم که خودتان بدون اینکه غیر از خدا یک کسی وادارتان بکند (این چیزی است که از مبدأ الهی جوشش پیدا کرده) خودتان وارد این میدان شدید. دانشجویان مسلمان و مبارزی که لانه جاسوسی را اشغال کرده‌اند با عمل انقلابی خودشان ضربه‌ای بزرگ بر پیکر امریکای جهانخوار وارد نمودند و ملت را سرافراز کردند.)
سوم. آثار و پیامدهای داخلی این حادثه عبارت بود از : 1. شفاف شدن مواضع گروهها و نیروهای داخلی انقلاب و سقوط دولت موقت 2. گامی به سوی تثبیت خط امام و جوانگرایی در انقلاب 3. تقویت همگرایی و وحدت ملی و روحیه خودباوری 4. قرارداد الجزایر . در بعد خارجی نیز آثار و پیامدهای این موضوع عبارت بود از : 1. شکست حمله نظامی آمریکا به ایران در طبس 2. کودتای نوژه و جنگ تحمیلی 3. مسدود کردن دارایی ها و تحریم اقتصادی ایران . حجه الاسلام حاج احمد خمینی در تحلیل بیان کرد: (از مهم ترین دستاوردهای داخلی و خارجی انقلاب دوم، شکست ابهت دیرینه ی قدرت افسانه ای آمریکا بود. حقیقت این است که بعد از جنگ ویتنام، آمریکا در هیج صحنه ای به اندازه ی این اقدام انقلابی فرزندان امام، به رسوایی و ضعف و زبونی کشیده نشد. اعترافات مسئولین آمریکا بهترین گواه بر این مدعاست. این اقدام باعث رسوایی چهره و اهداف لیبرال ها شد و انقلاب اسلامی که می رفت به دست آنان مسخ شود و زمینه ی حضور دوباره ی آمریکا در ایران فراهم آید، نجات یافت و حاکمیت جناح انقلابی و پیرو خط امام، در کشور تقویت شد. بعد از پیروزی 22 بهمن، در بی سابقه ترین شکل ممکن وحدت ملی متجلی شد و تمام اقشار مردم یکپارچه به حمایت از این اقدام برخاستند و دوباره شور انقلاب در سطوح مختلف احیا شد. نقشه ها و طرح های سری آمریکا در ایران و جهان برای حفظ آنها سرمایه گذاری زیادی شده بود افشا گردید، مجهزترین مرکز توطئه علیه نظام و انقلاب برچیده شد، به مبارزین مسلمان در کشورهای دیگر و نهضت های آزادیبخش ثابت شد که می توانند با حرکت های ابتکاری مورد حمایت ملت، رودرروی آمریکا بایستند و منافع نامشروع آن را در سطح جهان به خطر اندازند، در پهنه جهانی ثابت کرد که ایران بر سر اصول و آرمانهایش ثابت قدم ایستاده و به حق، پرچمدار نهضت های ضد استعماری است و قاطعیت رهبری امام در مبارزه اش با شرق و غرب بر جهانیان بیش از پیش روشن شد. ) (بحران 444 روزه در تهران، موسسه نشر و تحقیقات ذکر سال 1379 .)
چهارم . بررسی حقوقی ؛ از منظر عرف و حقوق بین‌الملل، سفارت یک کشور در حکم خاک آن کشور است و اشغال آن خلاف مقررات و حقوق بین‌الملل می‌باشد. اما بررسی واقعیات آن زمان ، شرایط انقلابی و عملکرد سفارت در قبال انقلاب و اسنادی که بدست امد مبین سوئ استفاده سفارت آمریکا ازمصونیت حقوقی خویش بوده و بر این اساس دیگر نمی توانست از این حق قانونی برخوردار باشد چنانکه فرانسیس آنتونی بویل استاد حقوق دانشگاه ایلینویز آمریکا که از لحاظ حقوقی این موضوع را بررسی نموده به اصل دفاع مشروع پیشگیرانه برای تبیین تسخیر سفارت آمریکا توسط مردم ایران استناد می نماید . (ر.ک : انقلاب‌ دوم، تسخیر لانه‌ی‌ جاسوسی‌ آمریکا، آثار و پیامدها ، شاه علی، احمد رضا ، تهران : انتشارات مرکز اسناد انقلاب اسلامی ، 1385.) در ادامه جهت تبین بیشتر موضوع متن پرسش و پاسخی را از آقای دکتر منوچهر محمدی ارائه می نماییم :
س _مسئله‌ی سفارت و تسخیرلانه‌ی جاسوسی در بعد حقوقی سؤالی را در ذهن حقوق‌دانان مطرح می‌کند که این کار یک عمل خلاف دیپلماسی و حقوق بین‌الملل است؛ لذا جایگاهی در حقوق ندارد و نباید به رسمیت شناخته شود. اگر شما از لحاظ حقوقی نسبت به این مسئله نظری دارید بفرمایید؟
اولا حقوق بین‌الملل ساخته و پرداخته‌ی غربی‌ها است و طوری حقوق بین‌الملل را تدوین کرده‌اند که تداوم حاکمیت آن‌ها را بر سراسر جهان حفظ کند؛ به عنوان مثال، سفارت یک کشور در کشور دیگر به عنوان سرزمین آن کشوراست؛ بنابراین نیروهای ملی آن کشور حق داخل شدن در آن سرزمین را ندارند. این قانون برای سفارت یک کشورِ جهان سومی در امریکا و واشنگتن چه خاصیتی دارد؟ هیچ؛ امّا برای یک کشور ابرقدرتی مثل امریکا که سفارتش در یک کشور جهان سوم است، فوق‌العاده اهمیت دارد؛ زیرا عدم دخول مردم آن کشور در سفارت، به آن کشور این امکان را می‌دهد که علیه آن کشورِ جهانِ سومی هر کاری که بخواهد انجام دهد. در حقوق بین‌الملل، سفارت‌خانه برای انجام کارهای دیپلماتیک است، نه اَعمال جنایت کارانه و توطئه‌آمیز و کودتایی در یک کشور. وقتی که محرز و مسلم شد که امریکا از این محل و روابط دیپلماتیک سوء استفاده کرده، در حقیقت نقض حقوق بین‌الملل کرده است؛ پس اگر دولتی در یک کشور دیگر از امتیازاتی که در اختیار او قرار داده‌اند سوء استفاده کند، مثلا در آن کشور قاچاق مواد مخدر کند و یا علیه آن دولت کودتا کند، کار خلافی انجام داده است؛ و این مسئله در حقوق بین‌الملل جواب داده شده است؛ یعنی سفارتی که مورد سوء استفاده قرار می‌گیرد، دیگر مصونیت قبلی را از لحاظ بین‌المللی دارا نیست.
س - در حقوق بین‌الملل به آن کشوری که در آن کشور، سفارت کشور دیگر مورد سوء استفاده قرار گرفته است، این اجازه را نداده‌اند که آن را تسخیر کنند؛ بلکه می‌توانند از راه‌های قانونی تقاضای تعطیل کردن سفارت را بدهند ؟
این درست است؛ امّا بحث بنده در این‌جا این است که اول چه کسی نقض کرده است که این نقض را اول امریکایی‌ها انجام دادند و همه‌ی دولت‌های امپریالیستی معمولا، در کشورهای جهان سوم این سوء استفاده را در سفارت خود دارند؛ مثلا در گذشته‌ی دور، لیست نمایندگان مجلس که می‌بایست انتخاب می‌شدند، از سفارت امریکا و انگلیس در می‌آمد. مسئله‌ی بعد این است که ما مسئله‌ی تسخیر سفارت امریکا را جدای از خود انقلاب نمی‌دانیم؛ بلکه جزء لاینفک انقلاب است. حال باید پرسید آیا انقلاب در حقوق بین‌الملل به رسمیت شناخته شده است؟ در صورتی که این چنین نیست؛ چون خود انقلاب یک حرکت غیر قانونی است و این قانون درست است؛ زیرا هیچ دولتی و نظامی یک انقلاب را در قاموس ملی و بین المللی به رسمیت نمی‌شناسد. بدین ترتیب، ما اشغال سفارت را جزء لاینفک انقلاب می‌دانیم. همان‌طور که انقلاب به ثمر رسید و جا افتاد، اشغال سفارت هم یک انقلاب دوم بود و در قاموس بین‌الملل و روابط بین کشورها این حرکت قابل تجزیه و تحلیل نیست؛ بلکه این را باید در قالب کل انقلاب دید؛ یعنی انقلاب ما یک عصیان و طغیان بود علیه نظام استکباری و تسخیر سفارت هم در همین راستا انجام گرفت. آیا کشتن یک امریکایی در کشور دیگر در قاموس بین‌الملل پذیرفته شده است؟ خیر. امّا در کشور ما، به دلیل بغض و کینه‌ای که مردم نسبت به این‌ها داشتند، چندین امریکایی ترور شدند. حرکت خود جوش مردمی را نمی‌شود در قالب موازیین بین‌المللی تجزیه و تحلیل کرد؛ بلکه باید در قالب خود انقلاب تحلیل شود؛ یعنی انقلاب حرکتی بود برای براندازی استکبار وظلم که تسخیر سفارت را هم باید در همین قالب تحلیل کرد. ( رابطه‌ ایران و امریکا ، مصاحبه با دکتر منوچهر محمدی‌ ، حلقه‌ نقد کانون اندیشه جوان )
در پایان لازم به ذکر است در آدرس ذیل مقالات متعددی پیرامون این موضوع وجود دارد : http://www.irdc.ir/search.asp?keywords=%D9%84%D8%A7%D9%86%D9%87+%D8%AC%D... مهم‌ترین کتاب‌هایی که درباره نقش دانشجویان در جریان پیروزی انقلاب اسلامی به چاپ رسیده، عبارتند از: رسالت دانشگاه و دانشجو /آیت‌الله دکتر بهشتی / تشیع. پاره‌ای از اسناد ساواک/ کنفدراسیون جهانی محصلین و دانشجویان. از ظهور تا سقوط / دانشجویان مسلمان پیرو خط امام/ مرکز نشر اسناد تسخیر لانه جاسوسی آمریکا/ 1366. گ‌ام‌ی‌ در ج‌ه‌ت‌ ت‌ش‌ک‌ل‌ ب‌س‌ی‌ج‌ دان‌ش‌ج‌و و طل‌ب‌ه‌/ دف‌ت‌ر م‌ج‌ام‌ع‌ م‌ق‌دم‌ات‌ی‌ ف‌ره‌ن‌گ‌س‌ت‌ان‌ ع‌ل‌وم‌ اس‌لام‌ی‌( قم) / 1367. ت‌وص‌ی‌ف‌ه‌ای‌ 13 آب‌ان‌ و ری‌ش‌ه‌ه‌ا و پ‌ی‌آم‌ده‌ای‌ آن‌ در ج‌ام‌ع‌ه‌/ اب‌راه‌ی‌م‌ س‌ج‌ده‌ ی‌وس‌ف‌ی‌ و م‌ح‌م‌د س‌ع‌ادت‌/ انتشارات اب‌راه‌ی‌م‌ س‌ج‌ده‌ ی‌وس‌ف‌ی‌/ 1379. اس‌ن‌ادی‌ از ج‌ن‌ب‌ش‌ دان‌ش‌ج‌وی‌ی‌ در ای‌ران‌ (1329 - 1357) / م‌ی‌رح‌س‌ی‌ن‌ م‌وس‌وی‌ و ه‌ادی‌ خ‌ان‌ی‌ک‌ی‌‌ / وزارت‌ ف‌ره‌ن‌گ‌ و ارش‌اد اس‌لام‌ی‌/ 1380. ج‌ن‌ب‌ش‌ دان‌ش‌ج‌وی‌ی‌ ای‌ران‌ (وج‌دان‌ ب‌ی‌دار ح‌ی‌ات‌ س‌ی‌اس‌ی‌)/ م‌ح‌م‌دع‌ل‌ی‌ زک‌ری‌ای‌ی‌ / آی‌ن‌ه‌ ک‌ت‌اب/ 1380. ج‌ن‌ب‌ش‌ دان‌ش‌ج‌وی‌ی‌ در ای‌ران‌ از ت‌أس‌ی‌س‌ دان‌ش‌گ‌اه‌ ت‌ا پ‌ی‌روزی‌ ان‌ق‌لاب‌ اس‌لام‌ی‌/ ع‌ل‌ی‌رض‌ا ک‌ریم‌ی‌ان‌/ م‌رک‌ز اس‌ن‌اد ان‌ق‌لاب‌ اس‌لام‌ی‌ /1381. ج‌ن‌ب‌ش‌ دان‌ش‌ج‌وی‌ی‌ ت‌ب‌ری‌ز (ب‌ه ‌روای‌ت‌ اس‌ن‌اد و خ‌اطرات‌)/ رح‌ی‌م‌ ن‌ی‌ک‌ب‌خ‌ت‌ /دفتر ادبیات و هنر مقاومت / 1381. از دانشگاه تهران تا شکنجه‌گاه ساواک (روایت مبارزات دانشجویی و حکایت کمیته مشترک ضدخرابکاری)/ ج‌لال‌ رف‌ی‌ع / م‌وزه‌ ع‌ب‌رت‌ ای‌ران‌/ 1384. اتحادیه انجمن‌های اسلامی دانشجویان در اروپا / بنیاد نشر آثار و اندیشه‌های شهید آیت‌الله دکتر بهشتی/ نشر بقعه / 1386. جریان‌شناسی جنبش دانشجویی/ مهدی رحیمی / مهراوه عصر / 1386. اسناد لانه جاسوسی آمریکا (10 مجلد) /دانشجویان مسلمان پیرو خط امام / موسسه مطالعات و پژوهش‌های سیاسی /1386. امام خمینی (ره) و اتحادیه انجمن‌های اسلامی دانشجویان در اروپا / جواد اژه‌ای/ سمپاد /1386. جنبش دانشجویی در آیینه خاطرات (نگاهی تاریخی به فعالیت‌های انجمن‌های اسلامی دانشجویان خارج از کشور) / داود قاسم‌پور/ وزارت علوم، تحقیقات و فناوری/ 1387. جنبش دانش‌آموزان در انقلاب اسلامی / یعقوب توکلی / پیام هاجر (قم) / 1387. جنبش دانشجویی در آیینه خاطرات (نگاهی تاریخی به فعالیت‌های انجمن‌های اسلامی دانشجویان خارج از کشور) / داود قاسم‌پور/ وزارت علوم، تحقیقات و فناوری/ 1387. (لوح فشرده پرسمان، اداره مشاوره نهاد رهبری، کد: 1/100130673)