سلام 3 سال است به دنبال همسر برای برادرم هستیم اما کار به سرانجام نمی رسد. چه توسلی انجام دهیم؟
در خصوص مسأله‌ای که مطرح کرده‌اید به چند نکته اشاره می‌کنم :
یکی از مهمترین عوامل موفقیت، کامیابی، رضامندی از زندگی و نیز سازگاری با مشکلات و ناکامی‌های آن، شناخت و تنظیم رفتارها، در چارچوب قوانین و سنت‌های خداوند در هستی است. جهانی که در آن زندگی می‌کنیم، جهانی است پیچیده و بنیان نهاده شده بر اسباب و علل مادی و فرامادی. بدیهی است که توفیق ما در رسیدن به هدف‌ها و نیز کنار آمدن با محرومیت‌ها و ناکامی‌ها، در گرو شناخت درست و واقع‌بینانه امکانات، محدودیت‌ها، قوانین و سنت‌های حاکم بر زندگی و در نتیجه، برنامه‌ریزی و رفتار بر پایه همین علل و اسباب میسر خواهد بود .بی‌توجهی به اسباب و عوامل مؤثر در زندگی و در نظر نداشتن امکانات و محدودیت‌های ما در این عالم، تنها پی‌آمدش، مضاعف شدن احساس ناکامی و از دست‌رفتن صبوری و سازگاری با دشواری‌ها و دردهاست. آدمی باید بداند و بفهمد که در زندگی این جهانی، هرگز به هرچه می‌خواهد و می‌پسندد نخواهد رسید. این دنیا، دنیای ناکامی‌ها و نرسیدن‌هاست. البته این قاعده تنها در ساحت نعمت‌ها و لذت‌های مادی و یا آمیخته با ماده جریان دارد، و گرنه در کسب فضایل انسانی و دست‌یافتن به لذت‌های معنوی و تملک نعمت‌های فرامادی، محدودیتی وجود ندارد. در این عالم نعمت‌ها و امکانات مادی محدود، ولی خواسته‌های آدمی نامحدود است و بدیهی است که وقتی میان عرضه و تقاضا تفاوتی فاحش وجود داشته باشد و تقاضا بسیار افزون‌تر از عرضه باشد، بسیاری از افراد، به حق یا به ناحق، محروم می‌مانند.
ازدواج و تشکیل خانواده )چه برای دختر و چه برای پسر( نیز یکی از پدیده‌های این جهانی است و از قواعد این دنیا مستثنا نیست. به جرأت می‌توان گفت که نابسامانی‌ها و مشکلاتی که امروز در مسأله ازدواج جوانان پدید آمده و شوربختانه در حال افزایش است، بیش و پیش از آنکه متأثر از مسائل اقتصادی باشد(هرچند خود این مسائل از جمله عوامل مؤثر است) ریشه در نگرش‌ها، ارزش‌ها، فرهنگ‌های غلط و هدف‌گذاری‌های نادرست و غیرواقع‌بینانه خود جوانان و خانواده‌های آنها دارد. در این جا به برخی از این نگرش‌ها و باورهای غیرمنطقی اشاره می کنم :
1. یکی از باور های رایج، ولی نادرست در میان خانواده‌ها، این است که حتما باید بنشینند و دست روی دست گذاشته و منتظر باشند تا کسی پیدا شود و دختر مناسبی را به آنها معرفی کند در حالی که چنین نگرشی، نه ریشه در آموزه‌های دین دارد، نه کاری منطقی به شمار می رود. در این خصوص می‌توان و باید که به شکل‌های گوناگونی این مسأله را پیگیری کرد تا زمینه آشنایی‌ها، خواستگاری‌ها و ازدواج‌ها فراهم شود. مثلا خانواده‌ها می‌توانند مرتبا به خویشان، همسایه‌ها، دوستان... خود گوشزد کنند که پسرشان آماده ازدواج است و ضمنا ملاک‌ها و شرایط خودشان را نیز توصیف کرده تا اگر دختری را می‌شناسند که متناسب و مناسب پسر آن‌هاست معرفی کنند. مراجعه به مراکز همسریابی معتبر و یا در میان نهادن موضوع با آقایان و خانم‌هایی که به صورت خودجوش و داوطلبانه و یا حتی با انگیزه‌های مادی ولی سالم، برای معرفی جوانان فعالیت می‌کنند، از جمله این راهکارهاست. پسران دانشجو اگر در محیط دانشگاه دختر لایقی را زیر نظر داشتند و احساس کردند می‌تواند فرد مناسبی برای همسری آنها باشد، می‌توانند مسأله را با خانواده و یا یکی از استادان خانم و میانسال خود در میان نهاده و بخواهند که واسطه آشنایی و معرفی آنها باشد (البته باید مسأله آشنایی و خواستگاری تنها با حضور و اطلاع خانواده‌ها انجام شود). متأسفانه با رشد روز افزون شهرنشینی، کم و بی‌کیفیت شدن روابط خانوادگی و اجتماعی، غلظت روحیه فردگرایی و لذت‌جویی‌های فردی و به عبارت روشن‌تر شیوع فرهنگ مادی غرب، فرهنگ و روحیه خیرخواهی و هم‌دلی و هم‌کاری در میان مردم تضعیف شده و به خاطر همین، کمتر کسانی پیدا می‌شوند که به طور داوطلبانه و با نیت الهی برای ازدواج جوانان پادرمیانی کنند.
2. گاهی ارزش‌های غلط و آسیب‌زننده‌ای مانند تحصیلات، موقعیت اجتماعی خانواده دختر، پاره‌ای بهانه‌جویی‌های بی‌اساس، داشتن تفکرات کامل‌گرایانه و به دنبال همسری کامل و بی‌نقص بودن، به مانع بزرگی برای ازدواج پسران تبدیل می‌شود .بدون شک داشتن معیار و ملاک روشن و برخاسته از باورهای شخصی از جمله شرایط لازم برای ورود در مسأله ازدواج است. نداشتن معیارها و ملاک‌های روشن برای انتخاب همسر، پسر را دچار اضطراب و ترس‌های غیرواقعی می‌کند و فرد برای فرار از این ترس‌ها، در انتخاب دچار مشکل شده و نمی‌تواند تصمیم درستی بگیرد و از این رو هر دختری را به بهانه‌ای کنار می‌گذارد. برخی پسران دچار ضعف استقلال فکری و شخصیتی هستند به گونه‌ای که نه تنها بدون نظر دیگران و به خصوص خانواده، قادر به تصمیم‌گیری نیستند که کوچکترین مخالفت یا بی‌رغبتی دیگران ممکن است آنها را دچار تردید و نگرانی کرده و در انتخاب دچار مشکل کند. مشکل وسواس فکری نیز مشکلی شایع و عاملی مهم و فراگیر در انتخاب همسر است. برخی از جوانان به علل گوناگون ممکن است مبتلا به نوعی وسواس فکری در برخی ویژگی‌ها و ازجمله زیبایی ظاهری دختر باشند و چون به دشواری می‌توان دختری را یافت که همه زیبایی‌های ظاهری را دارا باشد این گونه افراد در انتخاب، به نگرانی‌ها و تردیدهای جدی گرفتار می‌شوند. البته اگر به فرض، زیباترین دختر نیز به آنها معرفی شود نخواهند توانست به آرامش فکری و تصمیم جدی و نهایی دست یابند. روشن است که چنین افرادی مادام که بیماری خود را تحت نظر روان‌شناس بالینی درمان نکنند نخواهند توانست انتخاب مطلوبی داشته باشند و چنانچه بدون توجه به پیامدهای این اختلال فکری، دست به انتخاب بزنند به احتمال زیاد پس از ازدواج دچار تردید و تشکیک شده و از انتخاب خود پشیمان می شوند.
5. ازدیدگاه اسلام عزیز مهمترین و موثرترین ملاک‌ها برای یک همسر شایسته، چه دختر چه پسر، دینداری‌حقیقی، اخلاق و اصالت خانوادگی است و ملاک‌های دیگر، مانند زیبائی، تمکن مالی، تحصیلات، ... در ذیل این دو ملاک، ارزش پیدا می‌کند. متأسفانه اغلب خانواده ها، ملاک‌هایی نادرست و کم‌ارزش را برای انتخاب در نظر دارند و از این رو ممکن است دختران شایسته و دیندار را به بهانه سطح پایین اقتصادی، تحصیلات پایین،... نپذیرفته و همچنان به دنبال دخترانی باشند که از موقعیت‌های بالای تحصیلی، اقتصادی و اجتماعی برخوردارند و این مسأله، فرصت های مطلوب ازدواج را از پسران آنها سلب کند. در روایات پرشماری از پیشوایان دین آمده است که مرد یا زنی که برای ازدواج تنها به ملاک‌هایی چون مال و جمال نظر داشته باشد و ملاک دینداری و اخلاق را کم ارج تلقی کند هرگز از آن بهره نخواهد برد. اما آنکه فردی را به خاطر دین و اخلاقش بر می‌گزیند خداوند، زیبایی و مال را نیز روزی اش می‌کند. پیامبر صلی الله علیه و اله فرمود: اگر جوانی که دین و اخلاقش مورد پسند شماست به خواستگاری دخترتان آمد، او را رد نکنید.
6. بدون تردید، از یک سوعلم ما، عقل ما، تجارب و امکانات مادی و معنوی ما، برای تشخیص سودها و زیان هایمان در همه مسائل زندگی، بسیار محدود، و از سوی دیگر، واقعیات، روابط و عوامل پیچیده و پرشماری که نه بدان‌ها آگاهی داریم و نه قادر به کنترل آنها در جهت منافع خویشیم، ما را از دست‌یابی به همه خواسته‌هامان باز می‌دارند و درست به همین خاطر است که نیازمندی به دعا، خواستن از خدا و توسل به روح پاک اولیای الهی، به وضوح احساس می‌شود. در کنار تلاش ها، هدف‌گذاری‌ها، مشورت‌ها، برنامه‌ریزی‌ها و تدبیرها و انجام آنچه را که می‌دانیم و می‌توانیم، ضروری است که همواره از خدای حکیم و مهربان خاضعانه و متضرعانه بخواهیم تا بهترین‌ها را روزی مان کند. خواندن نماز حاجت و پس از آن طلب خیر از خداوند، خصوصا در خواست همسری مؤمن و مهربان، مداومت بر ذکر یا انیس، خواندن نماز جعفر طیار قبل از ظهر جمعه، خواندن آیه کریمه (ربنا آتنا فی الدنیا حسنه و فی الاخره حسنه و قنا عذاب النار) در قنوت هر نماز، و مداومت بر تلاوت آیه ( ربنا هب لنا من ازواجنا و ذریاتنا قره اعین و اجعلنا للمتقین اماما) و توسل به روح پاک و مطهر اولیای مقرب خداوند، برای این امر توصیه شده است.
7. اگر به فرض، پسری با رعایت همه آنچه گفته شد، باز هم از پیدا کردن دختر مناسب و دلخواه خود محروم بماند باید مطمئن باشد که در این محرومیت، حکمتی نهفته است. بسا چیزهایی که خیر خود می‌پنداریم و در حقیقت به ما زیان خواهند رسانید و بسا چیزهایی که زیان خود گمان‌شان می‌کنیم اما خیر ما را به دنبال دارند(بقره/216 ). گاهی مصلحت پسر در تأخیر ازدواج است و با شتاب‌زدگی، شرایط نامطلوبی در انتظار او خواهد بود. ازدواج، تنها یکی از فرصت‌های بی‌شمار شادزیستن و بالندگی ماست نه همه آن! پس باید صبوری ورزید و با تدبیر و حکمت قدم برداشت تا تصمیم ما تصمیمی از سر عقل و آگاهی باشد و فردایی پر از شادی و آرامش را به ما نوید دهد.
8. با توجه به این که از شرایط شخصیتی و خانوادگی شما و برادرتان اطلاعی نداریم، توصیه می‌کنیم که از فرصت یک مشاوره حضوری و یا دست‌کم تلفنی غفلت نکنید. در فرایند یک مشاوره مطلوب، تمامی زمینه‌ها و عوامل تأثیرگذار بررسی شده و با شناسایی مشکل، راه‌حل مناسب و متناسب ارائه می‌شود.
موفق باشید. منتظر مکاتبات بعدی شما هستیم.
نویسنده : احمد فامیل دردشتی
