تدریج
تدریج یعنی انجام دادن کاری مرتبه به مرتبه و درجه به درجه واز آن به مناسبت در بابهای طهارت، صلات، زکات، جهاد، تجارت، نکاح و حدود سخن رفته است.
از درآمد خود زمینی مورد نیاز، خریده و آن را به تدریج در مدت دو سال برای سکونت ساخته‌ام، آیا در سالی که خانه ناتمام بوده، خمس داشته است؟
از درآمد خود زمینی مورد نیاز، خریده و آن را به تدریج در مدت دو سال برای سکونت ساخته‌ام، آیا در سالی که خانه ناتمام بوده، خمس داشته است؟ همه مراجع (به جز بهجت، تبریزی، سیستانی و وحید): خیر، مصالح تهیه شده برای خانه مسکونی، خمس ندارد.امام، استفتاءات، ج 1، س 58 و تحریرالوسیله، م 17؛ خامنه‌ای، اجوبة، س 902 و 956؛ مکارم، استفتاءات، ج 2، س 514؛ صافی، جامع‌الاحکام، ج 1، س 720؛ فاضل، جامع‌المسائل، ج 1، س 692. بهجت: چنانچه نمی‌تواند خانه را یک مرتبه تهیه کند، به مصالح ساختمانی، خمس تعلق نمی‌گیرد.بهجت، توضیح‌المسائل، 1391. تبریزی و وحید: آنچه از مصالح ساختمان که قبل از سال سکونت در ساختمان به کار برده یا باقی مانده، باید خمس آن را به قیمت فعلی بنا و اجزای باقی‌مانده بپردازد.تبریزی، استفتاءات، س 961 و التعلیقة علی منهاج الصالحین، م 1؛ دفتر وحید. سیستانی: چنانچه از نظر مالی نمی‌تواند خانه را یک مرتبه بخرد و متعارف درباره مانند او این است که به تدریج آن را تهیه کند - به گونه‌ای که خلاف آن کوتاهی در حق خانواده شمرده می‌شود - خمس ندارد.منهاج الصالحین، م 1219. (احکام خمس، سید مجتبی حسینی، کد: 53/500010)
از درآمد خود زمینی مورد نیاز، خریده و آن را به تدریج در مدت دو سال برای سکونت ساخته‌ام، آیا در سالی که خانه ناتمام بوده، خمس داشته است؟ همه مراجع (به جز بهجت، تبریزی، سیستانی و وحید): خیر، مصالح تهیه شده برای خانه مسکونی، خمس ندارد.امام، استفتاءات، ج 1، س 58 و تحریرالوسیله، م 17؛ خامنه‌ای، اجوبة، س 902 و 956؛ مکارم، استفتاءات، ج 2، س 514؛ صافی، جامع‌الاحکام، ج 1، س 720؛ فاضل، جامع‌المسائل، ج 1، س 692. بهجت: چنانچه نمی‌تواند خانه را یک مرتبه تهیه کند، به مصالح ساختمانی، خمس تعلق نمی‌گیرد.بهجت، توضیح‌المسائل، 1391. تبریزی و وحید: آنچه از مصالح ساختمان که قبل از سال سکونت در ساختمان به کار برده یا باقی مانده، باید خمس آن را به قیمت فعلی بنا و اجزای باقی‌مانده بپردازد.تبریزی، استفتاءات، س 961 و التعلیقة علی منهاج الصالحین، م 1؛ دفتر وحید. سیستانی: چنانچه از نظر مالی نمی‌تواند خانه را یک مرتبه بخرد و متعارف درباره مانند او این است که به تدریج آن را تهیه کند - به گونه‌ای که خلاف آن کوتاهی در حق خانواده شمرده می‌شود - خمس ندارد.منهاج الصالحین، م 1219. (احکام خمس، سید مجتبی حسینی، کد: 53/500010)
عنوان سوال:
از درآمد خود زمینی مورد نیاز، خریده و آن را به تدریج در مدت دو سال برای سکونت ساخته‌ام، آیا در سالی که خانه ناتمام بوده، خمس داشته است؟
پاسخ:
از درآمد خود زمینی مورد نیاز، خریده و آن را به تدریج در مدت دو سال برای سکونت ساخته‌ام، آیا در سالی که خانه ناتمام بوده، خمس داشته است؟
همه مراجع (به جز بهجت، تبریزی، سیستانی و وحید): خیر، مصالح تهیه شده برای خانه مسکونی، خمس ندارد.امام، استفتاءات، ج 1، س 58 و تحریرالوسیله، م 17؛ خامنه‌ای، اجوبة، س 902 و 956؛ مکارم، استفتاءات، ج 2، س 514؛ صافی، جامع‌الاحکام، ج 1، س 720؛ فاضل، جامع‌المسائل، ج 1، س 692.
بهجت: چنانچه نمی‌تواند خانه را یک مرتبه تهیه کند، به مصالح ساختمانی، خمس تعلق نمی‌گیرد.بهجت، توضیح‌المسائل، 1391.
تبریزی و وحید: آنچه از مصالح ساختمان که قبل از سال سکونت در ساختمان به کار برده یا باقی مانده، باید خمس آن را به قیمت فعلی بنا و اجزای باقی‌مانده بپردازد.تبریزی، استفتاءات، س 961 و التعلیقة علی منهاج الصالحین، م 1؛ دفتر وحید.
سیستانی: چنانچه از نظر مالی نمی‌تواند خانه را یک مرتبه بخرد و متعارف درباره مانند او این است که به تدریج آن را تهیه کند - به گونه‌ای که خلاف آن کوتاهی در حق خانواده شمرده می‌شود - خمس ندارد.منهاج الصالحین، م 1219. (احکام خمس، سید مجتبی حسینی، کد: 53/500010)
- [آیت الله خوئی] شخصی زمینی خریده برای خانه از درآمد بین سال ولی نتوانست خانه بسازد، آیا خمس آن را باید بدهد یا نه؟ و بر فرض اول، قیمت سابق معتبر است یا قیمت حال؟
- [آیت الله بهجت] تهیه خانه مورد نیاز برای اینجانب مقدور نیست، آیا می توانم از درآمد امسال خود زمینی تهیه کنم و در سال های آینده هر وقت پول داشتم در آن خانه بسازم یا این که خمس زمین را باید بدهم؟
- [آیت الله مظاهری] از درآمد خود، زمینی خریده ام تا دو سال دیگر آن را بسازم و در آن زندگی کنم، آیا سر سال به آن خمس تعلق میگیرد؟
- [آیت الله خامنه ای] خانه، ماشین و لوازم مورد نیاز انسان یا خانواده او که از درآمد سال خریده شده است، اگر در اثر ضرورت و یا به منظور تبدیل به جنس بهتر فروخته شود، از جهت خمس چه حکمی دارد؟
- [آیت الله خامنه ای] شخصی خانه ملکی برای سکونت ندارد، لذا زمینی خریده تا در آن خانه ای برای خودش بسازد، ولی چون پول کافی برای ساخت نداشته، سال بر آن گذشته و آن را به فروش هم نرسانده است، آیا خمس آن واجب است؟ بر فرض وجوب، آیا خمس پول خرید را باید بپردازد یا قیمت فعلی زمین را؟
- [آیت الله اردبیلی] کسی با مال مخمّس زمینی را خریده است تا خانهای برای سکونت خود بسازد و قیمت این زمین، ترقی کرده است. صاحب زمین نیز از ساختن خانه منصرف شده است. آیا اضافه قیمت، خمس دارد یا خیر؟
- [سایر] خانواده دختر قادر به خرید یک مرتبه جهیزیه مورد نیاز خود نیست، اگر از درآمد کسب به تدریج وسایلی به این جهت بخرد، آیا مشمول خمس می‌شود؟
- [آیت الله خامنه ای] اگر مکلّف از درآمد سال، زمینی را جهت تهیه منزل خریده و بعد از گذشت سال، آن را بفروشد تا پولش را صَرف خرید مسکن و یا مایحتاج دیگری نماید، آیا پول فروش زمین متعلق خمس است؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] شخصی دارای خانه مسکونی است و در بین سال از درآمد خود زمینی خریداری کرده و خانه جدیدی بنا می کند، آیا به این خانه خمس تعلق می گیرد؟
- [آیت الله اردبیلی] شخصی در آخر سال، بابت خمس خود چند چک میدهد که به تدریج از درآمد سال آینده وصول گردد. آیا این کار صحیح است؟
- [آیت الله مظاهری] کسی که خمس نداده و الآن میخواهد خمس بدهد اگر اثاث خانه و چیزهای دیگری را که به آن‌ها احتیاج دارد مطابق شأن خود خریده، اگر بداند در بین سالی که در آن سال فایده برده آن‌ها را خریده، لازم نیست خمس آن‌ها را بدهد و اگر نداند که در بین سال خریده یا بعد از تمام شدن سال بهتر است که با حاکم شرع مصالحه کند.
- [آیت الله مکارم شیرازی] کسی که نیاز به خانه ملکی دارد آنچه را صرف خرید خانه می کند خمس ندارد، ولی اگر درآمد سالش برای خرید خانه کفایت نکند و مجبور باشد چند سال پس انداز کند تا قادر به تهیه خانه شود پولهایی که سال بر آن‌ها گذشته خمس دارد، اما اگر فی المثل زمین خانه را در اثناء سال اول بخرد و مصالح ساختمانی را در اثناء سال بعد و اجرت بنا را در سال سوم بدهد هیچ کدام خمس ندارد.
- [آیت الله مکارم شیرازی] کسی که نیاز به خانه ملکی دارد آنچه را صرف خرید خانه می کند خمس ندارد، ولی اگر درآمد سالش برای خرید خانه کفایت نکند و مجبور باشد چند سال پس انداز کند تا قادر به تهیه خانه شود پولهایی که سال بر آن‌ها گذشته خمس دارد، اما اگر فی المثل زمین خانه را در اثناء سال اول بخرد و مصالح ساختمانی را در اثناء سال بعد و اجرت بنا را در سال سوم بدهد هیچ کدام خمس ندارد.
- [آیت الله نوری همدانی] کسی که از اوّل تکلیف خمس نداده ، اگر از منافع کسب چیزی که به آن احتیاج ندارد خریده ویک سال از خرید آن گذشته باید خمس آن رابدهد واگر اثاث خانه وچیزهای دیگری که به آن‌ها احتیاج دارد مطابق شأن خود خریده پس اگر بداند دربین سالی که در آن سال فائده برده آن‌ها را خریده لازم نیست خمس آن را بدهد واکر نداند که در بین سال خریده یا بعد از تمام شدن سال ، بنابر احتیاط مستحبّ باید با حاکم شرع مصالحه کند . 2 معدن
- [آیت الله وحید خراسانی] کسی که از اول تکلیف خمس نداده اگر از منافع کسب چیزی که به ان احتیاج ندارد خریده و یک سال از وقت حصول ربح گذشته باید خمس ان را بدهد و اگر اثاث خانه و چیزهای دیگری که به انها احتیاج دارد مطابق شان خود خریده پس اگر بداند در بین سالی که در ان سال فایده برده انها را خریده لازم نیست خمس انها را بدهد و اگر نداند که در بین سال خریده و یا بعد از تمام شدن سال بنابر احتیاط واجب باید با حاکم شرع مصالحه کند
- [امام خمینی] کسی که از اول تکلیف خمس نداده، اگر از منافع کسب چیزی که به آن احتیاج ندارد خریده و یک سال از خرید آن گذشته، باید خمس آن را بدهد، و اگر اثاث خانه و چیزهای دیگری که به آن‌ها احتیاج دارد مطابق شان خود خریده، پس اگربداند در بین سالی که در آن سال فایده برده آن‌ها را خریده، لازم نیست خمس آن‌ها را بدهد. و اگر نداند که در بین سال خریده یا بعد از تمام شدن سال، بنابر احتیاط واجب باید با حاکم شرع مصالحه کند
- [آیت الله بروجردی] کسی که از اوّل تکلیف خمس نداده، اگر از منافع کسب چیزی که به آن احتیاج ندارد خریده و یک سال از خرید آن گذشته، باید خمس آن را بدهد و اگر اثاث خانه و چیزهای دیگری که به آن‌ها احتیاج دارد مطابق شأن خود خریده، پس اگر بداند در بین سالی که در آن سال فائده برده آن‌ها را خریده، لازم نیست خمس آن‌ها را بدهد و اگر نداند که در بین سال خریده یا بعد از تمام شدن سال، بنا بر احتیاط واجب باید با حاکم شرع مصالحه کند.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . کسی که از اول تکلیف خمس نداده، اگر از منافع کسب چیزی که به آن احتیاج ندارد خریده و یک سال از منافع به دست آمده گذشته، باید خمس آن را بدهد، و اگر اثاث خانه و چیزهای دیگری که به آن‌ها احتیاج دارد، مطابق شأن خود خریده، در صورتی که بداند در بین سالی که در آن فایده برده آن‌ها را خریده، لازم نیست خمس آن‌ها را بدهد، و اگر نداند که در بین سال خریده یا بعد از تمامشدن سال، بنابر احتیاط مستحب باید با حاکم شرع مصالحه کند.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] سرمایه (یعنی هر چه انسان برای کسب درآمد از آن استفاده می کند مثل زمین کشاورزی، گاو و گوسفند، ماشین سواری یا مغازه و خانه برای اجاره دادن) تا مقداری که انسان برای امرار معاش خود به آن نیاز دارد خمس ندارد و لو از درآمد سال خود یا از پولی تهیه شده که اگر باقی بماند، خمس به آن تعلق می گیرد.
- [آیت الله سبحانی] کسی که از اول تکلیف خمس نداده، سه حالت دارد: 1 از منافع کسب چیزی که به آن احتیاج ندارد، خریده و یک سال از خرید آن گذشته، باید خمس آن را بدهد. 2 اثاث خانه و چیزهای دیگری که به آن‌ها احتیاج دارد مطابق شأن خود از درآمد همان سال خریده، خمس به آن ها تعلق نمی گیرد. 3 اگر نداند که در بین سال خریده یا بعد از تمام شدن سال، باید تمام اموال مشکوک خود را حساب کرده و حاکم شرع و یا نماینده او، بدهی او را جهت خمس تخمین بزند و مصالحه نماید و با پرداخت آن ذمه او بری می شود.