با توجه به اینکه وظیفه حراست دانشگاه، برخورد با شیوع منکراتی مانند بدحجابی است. آیا امر به معروف از دانشجویان ساقط است و اگر مسئولین حراست کمتوجه یا بیتوجه باشند وظیفه دانشجویان چیست؟ همه مراجع: امر به معروف و نهی از منکر وظیفه همه مکلفین است و به صنف خاصی از مردم اختصاص ندارد و وجود حراست دانشگاه سلب مسؤولیت از دیگران نمیکند، وظیفه جوانان مؤمن در دانشگاهها در برابر مفاسدی که در بعضی مکانها مشاهده میکنند، این است که ضمن دوری جستن از ابتلا به مفاسد، در صورت تمکّن و تحقق شرایط امر به معروف و نهی از منکر به مقدار توان خود مبادرت به انجام این فریضه کنند.[1] تبصره. بهتر است این فریضه طوری انجام بگیرد که نظم دانشگاهها و مؤسّسات به هم نخورد. پی نوشت ها __________________ [1]. آیت الله خامنهای، اجوبه، س 1060 و 1087؛آیت الله مکارم، استفتاءات، ج 1، س 1150 و 1159 و ج 2، س 1385؛ امام، توضیح المسائل، م 2786 و 2791؛ آیت الله سیستانی، توضیح المسائل، ج 1، م 2217؛ دفتر مراجع عظام.
با توجه به اینکه وظیفه حراست دانشگاه، برخورد با شیوع منکراتی مانند بدحجابی است. آیا امر به معروف از دانشجویان ساقط است و اگر مسئولین حراست کمتوجه یا بیتوجه باشند وظیفه دانشجویان چیست؟
با توجه به اینکه وظیفه حراست دانشگاه، برخورد با شیوع منکراتی مانند بدحجابی است. آیا امر به معروف از دانشجویان ساقط است و اگر مسئولین حراست کمتوجه یا بیتوجه باشند وظیفه دانشجویان چیست؟
همه مراجع: امر به معروف و نهی از منکر وظیفه همه مکلفین است و به صنف خاصی از مردم اختصاص ندارد و وجود حراست دانشگاه سلب مسؤولیت از دیگران نمیکند، وظیفه جوانان مؤمن در دانشگاهها در برابر مفاسدی که در بعضی مکانها مشاهده میکنند، این است که ضمن دوری جستن از ابتلا به مفاسد، در صورت تمکّن و تحقق شرایط امر به معروف و نهی از منکر به مقدار توان خود مبادرت به انجام این فریضه کنند.[1]
تبصره. بهتر است این فریضه طوری انجام بگیرد که نظم دانشگاهها و مؤسّسات به هم نخورد.
پی نوشت ها
__________________
[1]. آیت الله خامنهای، اجوبه، س 1060 و 1087؛آیت الله مکارم، استفتاءات، ج 1، س 1150 و 1159 و ج 2، س 1385؛ امام، توضیح المسائل، م 2786 و 2791؛ آیت الله سیستانی، توضیح المسائل، ج 1، م 2217؛ دفتر مراجع عظام.
- [آیت الله مکارم شیرازی] یکی از مسؤولین دانشگاهها به غلط امر به معروف و نهی از منکر و تذکّر به دانشجویان خاطی را محدود به مسؤولین انضباطی دانشگاه می داند و به دانشجویان مؤمن میدان نمی دهد، با توجّه به این مطلب وظیفه یک دانشجوی متعهّد و انقلابی در این زمینه چیست؟
- [آیت الله خامنه ای] بنا بر اینکه وظیفه مردم در امر به معروف و نهی از منکر در نظام جمهوری اسلامی، اکتفا به امر به معروف و نهی از منکر زبانی است و مراتب دیگر آن بر عهده مسئولین است، آیا این نظریه، حکم از طرف دولت است یا فتوا؟
- [سایر] امر به معروف و نهی از منکر ، وظیفه ی همه ی مسلمانان است یا گروهی خاص ؟
- [سایر] امر به معروف و نهی از منکر ، وظیفه همه مسلمانان است یا گروهی خاص ؟
- [سایر] آنجایی که امر به معروف و نهی از منکر اثر نمی کند ، وظیفه چیست ؟
- [آیت الله خامنه ای] اگر در بعضی از محیطهای دانشگاهی معروف ترک شود و معصیت رواج پیدا کند و شرایط امر به معروف و نهی از منکر هم وجود داشته باشد و امر کننده به معروف و نهی کننده از منکر شخصی مجرّد باشد که هنوز ازدواج نکرده است آیا به خاطر مجرّد بودن، امر به معروف و نهی از منکر از او ساقط می شود یا خیر؟
- [آیت الله خامنه ای] با توجه به وجوب امر به معروف آیا ما باید کافران را نیز امر به معروف کنیم؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] چنانچه یکی از شروط ذکر شده در باب امر به معروف و نهی از منکر وجود نداشته باشد، این فریضه از شخص ساقط می شود؟
- [سایر] اگر نیروی انتظامی در برخورد با مفاسد اجتماعی از خود جدیت نشان ندهد، وظیفه مردم چیست؟ آیا باید برای مرتبه عملی فریضه امر به معروف و نهی از منکر اقدام کنند؟
- [سایر] در زمان حکومت اسلامی، اگر نیروی انتظامی در برخورد با مفاسد اجتماعی از خود جدیت نشان ندهد، وظیفه مردم چیست؟ آیا باید بر اساس فریضه امر به معروف و نهی از منکر اقدام کنند؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] به طور کلی در امر به معروف و نهی از منکر انسان باید با توجه به اهمیت معروف یا منکر در مقایسه با ضرر یا مؤونه ای که امر به معروف و نهی از منکر دارد اقدام کند که اگر اهمیت معروف یا منکر کمتر از ضرر و مؤونه امر به معروف و نهی از منکر باشد واجب نیست بلکه جایز نیست. و اگر اهمیت معروف و منکر بسیار زیادتر از ضرر و مؤونه نهی از منکر و امر به معروف باشد واجب است، هر چند ضرر زیادی داشته باشد و حتی اگر متوقف بر بذل جان و مال باشد.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . چون مقصود از امر به معروف و نهی از منکر آن است که مرتکب فعل حرام و ترک واجب، این عمل را ترک کند، پس اگر به مجرد اظهار کراهت از این عمل - ولو به اعراض و ترک معاشرت و مراوده- مرتکب، مرتدع میشود و ترک میکند، کافی است در اداء وظیفه امر به معروف و نهی از منکر، و حاجت به امر و نهی علاوه نیست، و این، درجه اول از امر به معروف و نهی از منکر است.
- [آیت الله اردبیلی] در صورتی که امر به معروف و نهی از منکر متوقّف به برخورد عملی با افراد و ایجاد محدودیت بر آنها و یا اتلاف مال و یا تعرّض به جان و آبروی آنها باشد، امر به معروف و نهی از منکر باید با اجازه مجتهد آگاه و جامع شرایط انجام گیرد و در صورتی که جامعه بر اساس قانون شرع و یا قانونی که مخالف شرع نیست اداره گردد، برخورد عملی با گناهکار باید با حکم دادگاه صالح انجام پذیرد، بلکه آمر به معروف و ناهی از منکر باید به گونهای عمل کند که ظاهر و باطن این عمل موجب توهین به اسلام و یا هرج و مرج و خودسری نگردد.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . معروف اگر مستحب باشد امر به آن مستحب است و چون منکر عبارت است از فعل قبیح حرام، نهی از آن واجب است و وجوب، در هر دو، وجوب کفایی است و به فعل دیگری، ساقط می شود. شرایط امر به معروف و نهی از منکر
- [آیت الله وحید خراسانی] وجوب امر به معروف و نهی از منکر مشروط به شرایطی است اول ان که امر کننده به معروف و نهی کننده از منکر عالم به معروف و منکر باشد پس جاهل به معروف و منکر نباید متصدی امر و نهی شود و امر و نهی جاهل به معروف و منکر خود منکری است که باید از ان نهی شود دوم ان که احتمال تاثیر بدهد و اگر بداند تارک معروف و فاعل منکر به امر و نهی ترتیب اثر نمی دهد واجب نیست سوم ان که تارک معروف و فاعل منکر از ترک و فعل منصرف نباشد ولی اگر برایش انصراف حاصل شده باشد یا احتمال انصراف باشد واجب نیست چهارم ان که در ترک معروف و فعل منکر معذور نباشد و معذور مثل ان است که مقلد کسی باشد که ان فعل را واجب یا حرام نمی داند هرچند به حسب اجتهاد یا تقلید امر یا ناهی امر کننده و نهی کننده واجب و حرام باشد پنجم ان که اگر نداند امر و نهی او تاثیر می کند ضرری از امر و نهی او بر جان یا عرض یا مال مسلمانی وارد نشود و اگر بداند تاثیر می کند باید اهم و مهم را ملاحظه نماید پس چنانچه امر به معروف و نهی از منکر از جهت اهمیت فعل معروف و ترک منکر شرعا اهم از ان ضرر باشد وجوب امر به معروف و نهی از منکر ساقط نمی شود
- [آیت الله سیستانی] در وجوب أمر به معروف و نهی از منکر باید شرائط زیر وجود داشته باشد : 1 شناخت معروف و منکر ولو به طور اجمال . بنابراین کسی که معروف و منکر را نمیشناسد ، و آنها را از همدیگر تشخیص نمیدهد ، امر به معروف و نهی از منکر واجب نیست ، بلی گاهی برای امر به معروف و نهی از منکر کردن یاد گرفتن و شناختن معروف و منکر ، واجب میشود . 2 احتمال تأثیر در شخص خلافکار . بنابراین اگر کسی میداند که سخن و گفته او أثر ندارد ، مشهور بین فقهاء آن است که در این صورت وظیفه ندارد ، و امر به معروف و نهی از منکر بر او واجب نیست ، ولی احتیاط واجب آن است که کراهت و ناراحتی خود را از کارهای ناشایسته خلافکار بهر طوری که ممکن است اظهار نماید ، هر چند بداند که در او اثر نخواهد داشت . 3 قصد ادامه کارهای ناشایسته و خلاف از شخص خلافکار . بنابراین شخص خلافکار چنانچه نخواهد کارهای خلاف خود را تکرار کند و دوباره مرتکب شود ، امر به معروف و نهی از منکر واجب نیست . 4 معذور نبودن شخص خلافکار در کارهای زشت و خلاف خود ، با اعتقاد اینکه کار زشتی که انجام داده حرام نبوده ، بلکه مباح بوده ، و یا کار خوبی که ترک کرده واجب نبوده است . بلی اگر منکر از کارهائی باشد که شارع مقدّس هرگز بوقوع آن راضی نیست مثل قتل نفس محرّم جلوگیری از آن واجب است ، هر چند انجام دهنده معذور باشد ، و حتّی مکلّف هم نباشد . 5 ضرر جانی یا آبروئی و یا مالی بمقدار قابل توجّه شخص امر کننده به معروف و نهی کننده از منکر را تحدید نکند ، و مشقّت و دشواری غیر قابل تحمل وجود نداشته باشد ، مگر اینکه کار معروف خوب و منکر بد بقدری نزد شارع مقدّس مهم باشد که باید در راه آن ضررها و دشواریها را تحمّل نمود . اگر بخود امر به معروف و نهی از منکر کننده ضرر متوجّه نشود ، ولی بر کسان دیگر از مسلمین ضرر جانی ، یا آبروئی ، و یا مالی معتنا به متوجّه گردد ، امر به معروف و نهی از منکر واجب نمیشود ، که در اینصورت أهمّیّت ضرر و آن کار مقایسه میگردد که گاهی در صورت ضرر هم امر به معروف ، و نهی از منکر ساقط نمیشود .
- [آیت الله مظاهری] امر به معروف و نهی از منکر واجب کفایی میباشد و در صورتی که بعضی از مکلّفین به آن قیام کنند از دیگران ساقط میشود و اگر اقامه معروف و جلوگیری از منکر موقوف بر اجتماع جمعی از مکلّفین باشد واجب است اجتماع کنند.
- [امام خمینی] امر به معروف و نهی از منکر واجب کفایی میباشد و در صورتی که بعضی از مکلّفین قیام به آن میکنند از دیگران ساقط است، و اگر اقامه معروف و جلوگیری از منکر موقوف بر اجتماع جمعی از مکلّفین باشد واجب است اجتماع کنند.
- [آیت الله اردبیلی] امر به معروف و نهی از منکر، واجب کفایی است و در صورتی که بعضی از مکلّفین به طور صحیح آن را انجام دهند، از دیگران ساقط میشود و اگر اقامه =============================================================================== 1 تهذیب الأحکام، باب (الأمر بالمعروف و النهی عن المنکر)،ح21،ج6،ص180. معروف و جلوگیری از منکر، موقوف بر همکاری جمعی از مکلّفین باشد، واجب است همکاری کنند.
- [آیت الله نوری همدانی] امر به معروف و نهی از منکر واجب کفائی می باشد و در صورتی که بعضی از مکلًّفین قیام به آن بکنند از دیگران ساقط است ، و اگر اقامة معروف و جلوگیری از منکر موقوف بر اجتماع جمعی از مکلَّ باشد ، واجب است اجتماع کنند .