جان
جان به معنای نَفْس (روح) هر موجود جاندار می باشد و از آن در بابهایى نظیر حج، جهاد، اطعمه و اشربه، حدود و قصاص سخن گفته‌اند.
آیا استفاده از اعضای بدن شخصی که دچار مرگ مغزی شده (مانند قلب و کلیه )، برای نجات جان بیماران دیگر جایز است؟
آیا استفاده از اعضای بدن شخصی که دچار مرگ مغزی شده (مانند قلب و کلیه )، برای نجات جان بیماران دیگر جایز است؟ آیات عظام امام، بهجت، تبریزی، سیستانی، صافی، فاضل و وحید: در فرضی که هنوز شخص از دنیا نرفته، استفاده از اعضای او، قتل نفس محسوب می‌شود و جایز نیست. صافی، استفتاءات پزشکی، س 59 ؛ فاضل، جامع‌المسائل، ج 1، س 2142 بهجت، توضیح‌المسائل، متفرقه، م 24 ؛ تبریزی، استفتاءات، س 2071 و 2058 و دفتر: امام. آیةاللَّه خامنه‌ای: اگر استفاده از اعضای بدن شخص یاد شده، باعث تسریع در مرگ وی شود، جایز نیست. در غیر این صورت اگر با اجازه قبلی او صورت گرفته باشد و یا نجات جان نفس محترمی متوقف بر آن عضو مورد نیاز باشد، اشکال ندارد. اجوبة الاستفتاءات، س 1291. آیةاللَّه مکارم: اگر مرگ مغزی به طور کامل و مسلم باشد و هیچ گونه احتمال بازگشت به زندگی عادی وجود نداشته باشد - چنانچه برای نجات جان مسلمانی باشد اشکال ندارد. مکارم، استفتاءات، ج 1، س 1456. آیةاللَّه نوری: آری، جایز است ؛ ولی اگر میت در این باره وصیت نکرده باشد، باید این کار با اجازه مجتهد جامع شرایط انجام گیرد. نوری، استفتاءات، ج 1، س 995. (رساله دانشجویی، سید مجتبی حسینی، کد: 442/500016)
آیا استفاده از اعضای بدن شخصی که دچار مرگ مغزی شده (مانند قلب و کلیه )، برای نجات جان بیماران دیگر جایز است؟ آیات عظام امام، بهجت، تبریزی، سیستانی، صافی، فاضل و وحید: در فرضی که هنوز شخص از دنیا نرفته، استفاده از اعضای او، قتل نفس محسوب می‌شود و جایز نیست. صافی، استفتاءات پزشکی، س 59 ؛ فاضل، جامع‌المسائل، ج 1، س 2142 بهجت، توضیح‌المسائل، متفرقه، م 24 ؛ تبریزی، استفتاءات، س 2071 و 2058 و دفتر: امام. آیةاللَّه خامنه‌ای: اگر استفاده از اعضای بدن شخص یاد شده، باعث تسریع در مرگ وی شود، جایز نیست. در غیر این صورت اگر با اجازه قبلی او صورت گرفته باشد و یا نجات جان نفس محترمی متوقف بر آن عضو مورد نیاز باشد، اشکال ندارد. اجوبة الاستفتاءات، س 1291. آیةاللَّه مکارم: اگر مرگ مغزی به طور کامل و مسلم باشد و هیچ گونه احتمال بازگشت به زندگی عادی وجود نداشته باشد - چنانچه برای نجات جان مسلمانی باشد اشکال ندارد. مکارم، استفتاءات، ج 1، س 1456. آیةاللَّه نوری: آری، جایز است ؛ ولی اگر میت در این باره وصیت نکرده باشد، باید این کار با اجازه مجتهد جامع شرایط انجام گیرد. نوری، استفتاءات، ج 1، س 995. (رساله دانشجویی، سید مجتبی حسینی، کد: 442/500016)
عنوان سوال:
آیا استفاده از اعضای بدن شخصی که دچار مرگ مغزی شده (مانند قلب و کلیه )، برای نجات جان بیماران دیگر جایز است؟
پاسخ:
آیا استفاده از اعضای بدن شخصی که دچار مرگ مغزی شده (مانند قلب و کلیه )، برای نجات جان بیماران دیگر جایز است؟
آیات عظام امام، بهجت، تبریزی، سیستانی، صافی، فاضل و وحید: در فرضی که هنوز شخص از دنیا نرفته، استفاده از اعضای او، قتل نفس محسوب می‌شود و جایز نیست. صافی، استفتاءات پزشکی، س 59 ؛ فاضل، جامع‌المسائل، ج 1، س 2142 بهجت، توضیح‌المسائل، متفرقه، م 24 ؛ تبریزی، استفتاءات، س 2071 و 2058 و دفتر: امام.
آیةاللَّه خامنه‌ای: اگر استفاده از اعضای بدن شخص یاد شده، باعث تسریع در مرگ وی شود، جایز نیست. در غیر این صورت اگر با اجازه قبلی او صورت گرفته باشد و یا نجات جان نفس محترمی متوقف بر آن عضو مورد نیاز باشد، اشکال ندارد. اجوبة الاستفتاءات، س 1291.
آیةاللَّه مکارم: اگر مرگ مغزی به طور کامل و مسلم باشد و هیچ گونه احتمال بازگشت به زندگی عادی وجود نداشته باشد - چنانچه برای نجات جان مسلمانی باشد اشکال ندارد. مکارم، استفتاءات، ج 1، س 1456.
آیةاللَّه نوری: آری، جایز است ؛ ولی اگر میت در این باره وصیت نکرده باشد، باید این کار با اجازه مجتهد جامع شرایط انجام گیرد. نوری، استفتاءات، ج 1، س 995. (رساله دانشجویی، سید مجتبی حسینی، کد: 442/500016)
- [آیت الله نوری همدانی] در صورتی که در اثر وقوع بیماری لا علاج و پیشرونده از نظر پزشکان مرگ حتمی قریب باشد آیا می توان از اعضای بدن بیمار نظیر قلب ، کلیه و کبد برای پیوند به بیماران و نجات جان آنان استفاده نمود ؟
- [آیت الله خامنه ای] بعضی از افراد دچار ضایعات مغزی غیر قابل درمان و برگشت می شوند که بر اثر آن، همه فعالیت های مغزی آنان از بین رفته و به حالت اغمای کامل فرو می روند و همچنین فاقد تنفس و پاسخ به محرّکات نوری و فیزیکی می شوند، دراین گونه موارد احتمال بازگشت فعالیت های مذکور به وضع طبیعی کاملاً از بین می رود و ضربان خودکار قلب مریض باقی می ماند که موقّت است و به کمک دستگاه تنفس مصنوعی انجام می گیرد و این حالت به مدّت چند ساعت و یا حداکثر چند روز ادامه پیدا می کند، وضعیت مزبور در علم پزشکی مرگ مغزی نامیده می شود که باعث فقدان و از دست رفتن هر نوع شعور و احساس و حرکتهای ارادی می گردد و از طرفی بیمارانی وجود دارند که نجات جان آنان منوط به استفاده از اعضای مبتلایان به مرگ مغزی است، بنا بر این آیا استفاده از اعضای مبتلا به مرگ برای نجات جان بیماران دیگر جایز است؟
- [آیت الله خامنه ای] آیا وصیت به اهدا یا فروش اعضای بدن، بعد از مرگ مغزی یا مرگ قطعی جایز است؟
- [آیت الله اردبیلی] پیوند اعضاء شخصی که مرگ مغزی شده است و با اعضای بدن او شخص بیمار دیگر از بیماری آسوده می‌شود و حیات مییابد جایز است؟
- [آیت الله خامنه ای] با توجه به اهمیّت پیوند کلیه برای نجات جان بیماران، پزشکان به فکر افتاده اند که یک بانک کلیه ایجاد کنند و این بدین معنی است که افراد زیادی به طور اختیاری مبادرت به اهداء یا فروش کلیه می کنند، آیا فروش یا اهدای کلیه یا هر عضو دیگری از بدن به طور اختیاری جایز است؟ این عمل هنگام ضرورت چه حکمی دارد؟
- [سایر] حکم پیوند اعضای خارجی و داخلی از بیمار مرگ مغزی به بدن افراد نیازمند، چیست؟
- [آیت الله بهجت] اگر واگذاری و هدیه اعضای بدن موجب تسریع مرگ شود، چه وجهی دارد؟ آیا می توان وصیت کرد بعد از مرگ مغزی، اعضای بدن شخص را به دیگران بفروشند یا هدیه دهند؟ در صورت مرگ مغزی، فروش اعضای بدن شخص مورد نظر چه حکمی دارد؟
- [آیت الله نوری همدانی] از یک سو فردی دچار مرگ مغزی شده است و ضربان قلب و نیز نفس او به کمک دستگاه کار می کند لکن مغز به کلی از کار افتاده است و از نظر پزشکان همچون فردی است که سرش را از بدن جدا کرده باشند ، ( که در این صورت نیز فقط تا چند دقیقه قلب به کار خود ادامه می دهد ) بنابراین از نظر پزشکان ، مرده تلقی می شود لذا پس از مدتی دستگاهها را از او جدا می نمایند . از سوی دیگر فرد یا افرادی داریم که جانشان در معرض خطر است و اگر عضو مورد نیاز به آنها پیوند نشود از دنیا خواهند رفت . آیا برای حفظ بیماران زنده ، جایز است که اعضای فرد دچار مرگ مغزی را قطع و به بیماران پیوند زنند ؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] بیماران مرگ مغزی در علم پزشکی اشخاصی هستند که دچار توقّف تمامی فعّالیّتهای شناخته شده مغزی شده، ولی قلب و بعضی از اعضای دیگر بدن آنها به کار خود ادامه می دهد. تنفّس در این بیماران متوقّف شده، و با استفاده از دستگاه تنفّس دهنده (اسپیراتور) می توان تنفّس را برقرار کرد. این گونه بیماران در فواصل زمانی چند ساعت یا بیشتر نهایتاً دچار ایست قلبی و مرگ خواهند شد، آیا می توان با توجّه به فروض ذیل این گونه بیماران را از دستگاه تنفّس دهنده جدا نمود: الف) هزینه سنگین دستگاه های تنفس دهنده. ب) استهلاک این دستگاه ها در حدّی که در موارد ضروری تر کارآیی کافی را نخواهد داشت. ج) تحمّل اضطراب و انتظار طولانی خانواده بیمار، در حالی که بیمار آنها بهبود نخواهد یافت. د) وجود بیماری که شانس بهبودی بیشتری داشته، و همزمان محدودیّت در تعداد دستگاههای تنفّس دهنده وجود دارد. نظر شما چیست؟
- [آیت الله بهجت] اگر میّت در زمان حیات اجازه دهد که اعضای بدن او را پس از مرگ جدا کرده و به بیماران نیازمند پیوند بزنند، این عمل جایز است؟
- [آیت الله اردبیلی] تشریح بدن میّت برای تشخیص بیماری یا کشف جرم و یا آموزش مسائل پزشکی یا نجات جان دیگران، اگر راه منحصر باشد، اشکال ندارد و اگر ممکن باشد، از او پیش از مرگ یا ولیّ او اجازه بگیرند.
- [آیت الله سیستانی] مراد از میت در مسائل یاد شده کسی است که ریهها و قلب او کاملاً متوقف باشند و بازگشتی نداشته باشد. و اما کسی از نظر مغزی مرده است در حالی که قلب و ریه او هرچند به کمک دستگاه وظیفه خود را انجام میدهند میت شمرده نمیشود و قطع اعضای او برای الحاق به زنده به هیچوجه جایز نیست.
- [آیت الله اردبیلی] اگر حفظ جان مسلمانی متوقّف بر پیوند عضوی از اعضای میّت مسلمان به بدن او باشد، قطع و پیوند آن عضو جایز است و دیه ندارد.
- [آیت الله بهجت] اگر شخصی بخواهد عضوی از اعضای بدن خود، مثلاً کلیه را به دیگری بدهد، و یا وصیت کند که بعد از مردن خود، آن عضو در مقابل پول یا مجانی برداشته و به دیگری داده شود، در صورتی که نجات مسلمانی متوقف بر آن عضو باشد، یعنی راه نجات آن مسلمان منحصر در دادن عضو به او باشد، و تهیه آن از غیر مسلمان هم ممکن نباشد، اشکالی ندارد.
- [آیت الله مظاهری] انسان میتواند عضوی از اعضای خود، نظیر کلیه یا چشم و مانند اینها را در حال حیات بفروشد، چنانکه میتواند پول بگیرد و اجازه قطع عضوی از اعضای خود را پس از مرگ بدهد.
- [آیت الله مکارم شیرازی] پیوند قلب، یا کلیه، یا اعضای دیگر جایز است، خواه آن عضو از انسان زنده ای گرفته شده باشد یا از میت و خواه آن میت، میت مسلمان باشد یا غیر مسلمان، ولی در صورتی می توان آن عضو را از بدن (میت مسلمان) قطع کرد و به بدن دیگری پیوند زد که حفظ جان آن مسلمان موقوف بر این پیوند باشد، همچنین اگر حفظ عضو مهمی مانند چشم موقوف بر این کار باشد و در هر صورت احتیاط آن است که قطع کننده عضو میت مسلمان، دیه قطع عضو را مطابق آنچه در کتابهای فقهی مفصل آمده است، بپردازد.
- [آیت الله سیستانی] بر هر مسلمان واجب است مسلمان دیگری را که نزدیک است از گرسنگی یا تشنگی بمیرد ، آب و غذا داده و او را از مرگ نجات دهد اگر جان خودش در خطر نباشد ، و همچنین اگر آن شخص مسلمان نباشد ولی انسانی است که قتل او جایز نیست . آداب غذا خوردن
- [آیت الله مظاهری] جایز نیست انسان در مرگ کسی صورت و بدن را بخراشد و به خود لطمه بزند.
- [آیت الله سبحانی] جایز نیست، انسان در مرگ کسی صورت و بدن را بخراشد و به خود لطمه بزند.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] جائز نیست انسان در مرگ کسی صورت و بدن را بخراشد و به خود لطمه بزند.