چرا زن برای بیرون رفتن از خانه باید از شوهرش اجازه بگیرد؟ شکی نیست که این دستور، حکمتهایی دارد که بر ما مخفی است ولی با اندک تامل و توجه به امور ذیل، شاید بتوان به برخی از آن دست پیدا کرد. یک. مدیریت مرد نظام خانواده در اسلام، نظامی شورایی با سرپرستی و مدیریت اجرایی مرد است. این مسئله تکالیفی را بر دوش هر یک از اعضای خانواده میگذارد و حقوقی را برای آنها مقرر میکند؛ از جمله اینکه مرد، باید در جهت تأمین نیازهای خانواده تلاش کند. از طرف دیگر مسئولیتی بر دوش دیگر اعضا در برابر مرد ایجاد میکند که از جمله آنها، کنترلپذیری رفت و آمدها و هماهنگی آن با مرد است. به عبارت دیگر هر اجتماعی - کوچک باشد یا بزرگ - نیاز به مدیریت دارد. کانون خانواده، نماد یک اجتماع انسانی است که سعادت و انحطاط آن، نقش زیادی در رشد و نابودی جامعه ایفا میکند. در این اجتماع کوچک ولی مهمّ، مدیریت و سرپرستی آن با مرد است. البته مرد وظیفه دارد با محبت و اعضای خانواده را در اداره خانه مشارکت دهد. حقوق یکایک آنها را رعایت کند و بر دلها حکومت کند و از اجبار و زورگویی و بداخلاقی تا نمونهای برای (حسن معاشرت) باشد. دیگر اعضای خانواده نیز باید هماهنگی لازم را با مرد داشته باشند و او را در جهت مدیریت بهینه خانواده یاری رسانده و حقوق وی را پاس دارند. دو. تأمین نیاز جنسی رعایت حقوق مرد، اقتضای هماهنگی زن در خروج از منزل را دارد. (عقد ازدواج، تعهدهایی را در پی دارد که زن و مرد ملزم به رعایت آنها هستند... بر زن واجب است که به نیازهای جنسی مرد پاسخ مثبت دهد و مانع مادی و معنوی در برابر او ایجاد نکند. همین نیاز، بیرون رفتن بدون اجازه زن را از منزل ناروا مینمایاند). تفسیر من وحی القرآن، علامه سیدمحمدحسین فضلاللَّه. از این رو امور و کارهایی نظیر سفر، روزه مستحبی، اعتکاف و... که منافی حق نیاز جنسی شوهر باشد؛ بدون کسب رضایت او جایز نیست. از طرفی، به طور معمول، آسیبپذیری زن در بیرون از خانه، بیش از مرد است. زن ممکن است مورد تعرض و مزاحمت قرار گیرد، از این رو مرد برای اطمینان خاطر خویش و مصونیت زن، باید در مورد آمد و شد همسرش به خانه و خارج از آن، نظارت داشته باشد. البته چنین نیست که همواره خروج زن از خانه، نیازمند اجازه شوهر باشد؛ بلکه در مواردی خروج زن از خانه جایز است، از جمله: 1. برای کسب علوم واجب و یا انجام دادن تکالیفی که مستلزم خروج از خانه است. 2. احقاق حق؛ مانند دادخواهی و شکایت در دادگاه یا ادای شهادت و امثال آن. 3. براساس برخی از فتاوا در صورتی که زن قبل از ازدواج، استخدام در کاری بوده است، بعد از ازدواج نیز میتواند سر کار خود برود و ازدواج مانع آن نیست. 4. چنانچه به صورت شرط ضمن عقد - به هنگام عقد ازدواج - جواز خروج از خانه را شرط کرده باشد. 5. در صورتی که مرد، نفقه زن را تأمین نکند و او برای تأمین آن، ناچار به خروج از منزل باشد و به طور کلی برای هر امر لازمی که متوقف بر خروج از خانه باشد. (احکام زن و شوهر، سیدمجتبی حسینی، کد: 4/500033)
چرا زن برای بیرون رفتن از خانه باید از شوهرش اجازه بگیرد؟
شکی نیست که این دستور، حکمتهایی دارد که بر ما مخفی است ولی با اندک تامل و توجه به امور ذیل، شاید بتوان به برخی از آن دست پیدا کرد.
یک. مدیریت مرد
نظام خانواده در اسلام، نظامی شورایی با سرپرستی و مدیریت اجرایی مرد است. این مسئله تکالیفی را بر دوش هر یک از اعضای خانواده میگذارد و حقوقی را برای آنها مقرر میکند؛ از جمله اینکه مرد، باید در جهت تأمین نیازهای خانواده تلاش کند. از طرف دیگر مسئولیتی بر دوش دیگر اعضا در برابر مرد ایجاد میکند که از جمله آنها، کنترلپذیری رفت و آمدها و هماهنگی آن با مرد است. به عبارت دیگر هر اجتماعی - کوچک باشد یا بزرگ - نیاز به مدیریت دارد. کانون خانواده، نماد یک اجتماع انسانی است که سعادت و انحطاط آن، نقش زیادی در رشد و نابودی جامعه ایفا میکند.
در این اجتماع کوچک ولی مهمّ، مدیریت و سرپرستی آن با مرد است. البته مرد وظیفه دارد با محبت و اعضای خانواده را در اداره خانه مشارکت دهد. حقوق یکایک آنها را رعایت کند و بر دلها حکومت کند و از اجبار و زورگویی و بداخلاقی تا نمونهای برای (حسن معاشرت) باشد.
دیگر اعضای خانواده نیز باید هماهنگی لازم را با مرد داشته باشند و او را در جهت مدیریت بهینه خانواده یاری رسانده و حقوق وی را پاس دارند.
دو. تأمین نیاز جنسی
رعایت حقوق مرد، اقتضای هماهنگی زن در خروج از منزل را دارد. (عقد ازدواج، تعهدهایی را در پی دارد که زن و مرد ملزم به رعایت آنها هستند... بر زن واجب است که به نیازهای جنسی مرد پاسخ مثبت دهد و مانع مادی و معنوی در برابر او ایجاد نکند. همین نیاز، بیرون رفتن بدون اجازه زن را از منزل ناروا مینمایاند). تفسیر من وحی القرآن، علامه سیدمحمدحسین فضلاللَّه. از این رو امور و کارهایی نظیر سفر، روزه مستحبی، اعتکاف و... که منافی حق نیاز جنسی شوهر باشد؛ بدون کسب رضایت او جایز نیست.
از طرفی، به طور معمول، آسیبپذیری زن در بیرون از خانه، بیش از مرد است. زن ممکن است مورد تعرض و مزاحمت قرار گیرد، از این رو مرد برای اطمینان خاطر خویش و مصونیت زن، باید در مورد آمد و شد همسرش به خانه و خارج از آن، نظارت داشته باشد. البته چنین نیست که همواره خروج زن از خانه، نیازمند اجازه شوهر باشد؛ بلکه در مواردی خروج زن از خانه جایز است، از جمله:
1. برای کسب علوم واجب و یا انجام دادن تکالیفی که مستلزم خروج از خانه است.
2. احقاق حق؛ مانند دادخواهی و شکایت در دادگاه یا ادای شهادت و امثال آن.
3. براساس برخی از فتاوا در صورتی که زن قبل از ازدواج، استخدام در کاری بوده است، بعد از ازدواج نیز میتواند سر کار خود برود و ازدواج مانع آن نیست.
4. چنانچه به صورت شرط ضمن عقد - به هنگام عقد ازدواج - جواز خروج از خانه را شرط کرده باشد.
5. در صورتی که مرد، نفقه زن را تأمین نکند و او برای تأمین آن، ناچار به خروج از منزل باشد و به طور کلی برای هر امر لازمی که متوقف بر خروج از خانه باشد.
(احکام زن و شوهر، سیدمجتبی حسینی، کد: 4/500033)
- [سایر] آیا همین اندازه که زن بداند شوهرش برای بیرون رفتن از منزل راضی است، کفایت میکند، یا اینکه باید از او اجازه بگیرد؟
- [سایر] آیا همین اندازه که زن بداند شوهرش برای بیرون رفتن از منزل راضی است، کفایت میکند یا اینکه باید از او اجازه بگیرد؟
- [آیت الله بهجت] زن می داند که شوهرش خمس نمی هد، آیا می تواند بدون اجازه ی شوهر، خمس چیزی را که در خانه از مخارج سال اضافه آمده، بپردازد؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] زن می داند شوهرش خمس نمی دهد، آیا می تواند خمس چیزی که در خانه از مخارج سال زیاد آمده بدون اجازه شوهر بپردازد؟
- [سایر] آیا در دوران عقد، اجازه دختر برای بیرون رفتن، دست پدر اوست یا شوهرش؟
- [سایر] آیا در دوران عقد، اجازه دختر برای بیرون رفتن، دست پدر اوست یا شوهرش؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] در سفر حج، سازمان حج و زیارت از زن مستطیعه اجازه رسمی شوهرش را می خواهد و شوهرش اجازه نمی دهد، حال زن چه باید بکند؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] در سفر حج، سازمان حج و زیارت از زن مستطیعه اجازه رسمی شوهرش را می خواهد و شوهرش اجازه نمیدهد، حال زن چه باید بکند؟
- [آیت الله بهجت] آیا برای بیرون رفتن از خانه، اجازه پدر برای دختر لازم است؟
- [آیت الله مظاهری] آیا برای بیرون رفتن از خانه، اجازه پدر برای دختر لازم است؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] هرگاه زن بخواهد در چیزی که از شوهرش ارث نمی برد (مانند زمین و بنای خانه) تصرف کند باید از ورثه دیگر اجازه بگیرد، همچنین ورثه دیگر تا سهم زن را از قیمت هوایی نداده اند (مانندبنای خانه) نباید بدون اجازه زن در آن تصرف کنند و چنانچه پیش از دادن سهم زن، آنها را بفروشند، در صورتی که زن معامله را اجازه دهد صحیح و گرنه نسبت به سهم او باطل است.
- [آیت الله شبیری زنجانی] زنی که صیغه شده، میتواند بدون اجازه شوهر از خانه بیرون برود، ولی اگر به واسطه بیرون رفتن حقّ شوهر از بین میرود، بیرون رفتن او حرام است.
- [آیت الله علوی گرگانی] زنی که صیغه شده میتواند بدون اجازه شوهر از خانه بیرون برود ولی اگر به واسطه بیرون رفتن، حقّ شوهر از بین میرود، بیرون رفتن او حرام است.
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] زنی که صیغه شده چنانچه بدون اجازه شوهر از خانه بیرون برود و به واسطه بیرون رفتن؛ حق شوهر از بین می رود؛ بیرون رفتن او حرام است و بنا بر احتیاط در صورتی هم که حق شوهر از بین نرود؛ بدون اجازه او از خانه بیرون نرود.
- [آیت الله سیستانی] زنی که متعه شده است میتواند بدون اجازه شوهر از خانه بیرون برود ، ولی اگر بواسطه بیرون رفتن ، حقّ شوهر از بین میرود ، بیرون رفتن او حرام است ، و بنابر احتیاط مستحب در صورتی که حقّ شوهر از بین نرود ، بدون اجازه او از خانه بیرون نرود .
- [آیت الله مظاهری] زن باید برای هر لذّت جنسی متعارف تسلیم شوهر باشد مگر اینکه عذری داشته باشد، و اگر عقد دائمی است باید بیرون رفتن او از منزل با اجازه شوهر باشد ولی در کارهای دیگرش که منافی با لذّت جنسی شوهرش نیست اجازه او لازم نیست.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] زنی که صیغه شده، می تواند بدون اجازه شوهر از خانه بیرون برود، ولی اگر بواسطه بیرون رفتن، حق شوهر از بین می رود بیرون رفتن او حرام است.
- [آیت الله سبحانی] زنی که صیغه شده، می تواند بدون اجازه شوهر از خانه بیرون برود، ولی اگر به واسطه بیرون رفتن، حق شوهر از بین می رود، بیرون رفتن او حرام است.
- [آیت الله سبحانی] زنی که صیغه شده، می تواند بدون اجازه شوهر از خانه بیرون برود، ولی اگر به واسطه بیرون رفتن، حق شوهر از بین می رود، بیرون رفتن او حرام است.
- [آیت الله نوری همدانی] زنی که صیغه شده ، می تواند بدون اجازة شوهر از خانه بیرون برود ، ولی اگر به واسطه بیرون رفتن ، حقّ شوهر از بین می رود ، بیرون رفتن او حرام است .