الات موسیقی
به ابزاری که برای نواختن موسیقی ساخته شده و در این جهت کاربرد دارد، آلات موسیقی گفته می‌شود. از آن در باب تجارت، بحث مکاسب محرّمه سخن رفته است.
حکم نواختن با آلات موسیقی را بیان کنید؟
حکم نواختن با آلات موسیقی را بیان کنید؟ همه مراجع (به جز بهجت و صافی): اگر از آلاتی است که به لهو و حرام اختصاص دارد، نواختن آن (در هر حال) جایز نیست؛ ولی اگر از آلات مشترک باشد، استفاده از آن به منظور منافع مشروع و حلال اشکال ندارد. امام، استفتاءات، ج 2، (مکاسب محرمه)، س30؛ خامنه ای، اجوبةالاستفتاءات س1164؛ فاضل، جامع المسائل، ج 1، س992؛ مکارم، استفتاءات، ج 1 س 524 و 525 و ج 2، س 707 و 710؛ تبریزی، استفتاءات، س 1054 و 1065 و صراط النجاة، ج 1، س 1005؛ دفتر: سیستانی، وحید و نوری. آیات عظام بهجت و صافی: به طور کلی نواختن با آلات موسیقی (لهو)، حرام است. صافی، جامع‌الاحکام، ج 1 س 1003 و 1015 و 1018؛ دفتر: بهجت. (احکام موسیقی، سید مجتبی حسینی، کد: 30/500022)
حکم نواختن با آلات موسیقی را بیان کنید؟ همه مراجع (به جز بهجت و صافی): اگر از آلاتی است که به لهو و حرام اختصاص دارد، نواختن آن (در هر حال) جایز نیست؛ ولی اگر از آلات مشترک باشد، استفاده از آن به منظور منافع مشروع و حلال اشکال ندارد. امام، استفتاءات، ج 2، (مکاسب محرمه)، س30؛ خامنه ای، اجوبةالاستفتاءات س1164؛ فاضل، جامع المسائل، ج 1، س992؛ مکارم، استفتاءات، ج 1 س 524 و 525 و ج 2، س 707 و 710؛ تبریزی، استفتاءات، س 1054 و 1065 و صراط النجاة، ج 1، س 1005؛ دفتر: سیستانی، وحید و نوری. آیات عظام بهجت و صافی: به طور کلی نواختن با آلات موسیقی (لهو)، حرام است. صافی، جامع‌الاحکام، ج 1 س 1003 و 1015 و 1018؛ دفتر: بهجت. (احکام موسیقی، سید مجتبی حسینی، کد: 30/500022)
پاسخ:
حکم نواختن با آلات موسیقی را بیان کنید؟
همه مراجع (به جز بهجت و صافی): اگر از آلاتی است که به لهو و حرام اختصاص دارد، نواختن آن (در هر حال) جایز نیست؛ ولی اگر از آلات مشترک باشد، استفاده از آن به منظور منافع مشروع و حلال اشکال ندارد. امام، استفتاءات، ج 2، (مکاسب محرمه)، س30؛ خامنه ای، اجوبةالاستفتاءات س1164؛ فاضل، جامع المسائل، ج 1، س992؛ مکارم، استفتاءات، ج 1 س 524 و 525 و ج 2، س 707 و 710؛ تبریزی، استفتاءات، س 1054 و 1065 و صراط النجاة، ج 1، س 1005؛ دفتر: سیستانی، وحید و نوری.
آیات عظام بهجت و صافی: به طور کلی نواختن با آلات موسیقی (لهو)، حرام است. صافی، جامع‌الاحکام، ج 1 س 1003 و 1015 و 1018؛ دفتر: بهجت. (احکام موسیقی، سید مجتبی حسینی، کد: 30/500022)
- [سایر] با عرض سلام آیا یادگیری آلات موسیقی مثل سنتور و سه تار و نواختن آنها جایز است؟ با تشکر
- [آیت الله علوی گرگانی] آموزش دیدن بچّهها و نواختن موسیقی چه حکمی دارد؟
- [سایر] استفاده از آلات لهو و موسیقی در مراسم عزاداری چه حکمی دارد؟ آیا نواختن شیپور، نی و فلوت در تعزیه اشکال دارد؟ استفاده از طبل و سنج در مراسم عزاداری و غیر آن چه حکمی دارد؟
- [آیت الله خامنه ای] آیا ساخت سنتور که از آلات موسیقی محسوب می شود و کسب درآمد با آن به عنوان شغل جایز است؟ آیا بهره گیری از اموال و کمک به ساخت سنتور به منظور توسعه و تکمیل صنعت سنتورسازی و تشویق نوازندگان به نواختن آن جایز است؟ و آیا آموزش موسیقی سنتی ایرانی به قصد نشر و احیای موسیقی اصیل جایز است؟
- [سایر] آیا استفاده از ساز های ویولون، بربط، و دیگر آلات موسیقی حرام است؟ و آیا بربط به تمام آلات موسیقی دارای سیم بر می گردد؟
- [آیت الله خامنه ای] استفاده از آلات موسیقی مانند اُرگ (از آلات موسیقی و شبیه پیانو است) و سنج و غیر آنها در مراسم عزاداری چه حکمی دارد؟
- [آیت الله بهجت] آیا انهدام آلات موسیقی افراد ضمان دارد؟
- [آیت الله سبحانی] آیا می توان گفت امروزه تمامی آلات موسیقی جزء آلات مشترکه می باشد؟
- [آیت الله سبحانی] حکم گرفتن اجرت برای نواختن موسیقی، در صورتی که اختصاص به مجالس لهو لعب نداشته باشد چیست؟
- [آیت الله خامنه ای] آیا شخصیت نوازنده و محل نواختن و یا غرض و هدف از آن در حکم موسیقی تأثیر دارد؟
- [آیت الله مظاهری] لازم نیست موسیقی بهواسطه آلاتی که معدّ برای موسیقی است نظیر دائره و تنبک و نی و تار و امثال اینها باشد، بلکه هر آهنگی که شهوتانگیز و طربانگیز باشد حرام است، گرچه بهوسیله آلات معدّه نباشد، چنانکه آهنگی که شهوتانگیز و طربانگیز نباشد و بهوسیله آلات معدّه باشد، حرام نیست.
- [آیت الله سیستانی] غنا حرام است ، و منظور از آن سخن باطلی است که با آوازی خوانده می‌شود که مناسب مجالس لهو و لعب باشد . و همچنین جایز نیست با این گونه صدا قرآن و دعا و مانند آن را بخوانند ، و بنابر احتیاط واجب سخنانی غیر از آنچه گفته شد نیز به این گونه صدا نخوانند . و همچنین گوش دادن به غنا حرام است و اجرت گرفتن بر آن نیز حرام است و ملک گیرنده نمیشود . و همچنین یاد گرفتن و یاد دادن آن نیز جایز نیست . و موسیقی یعنی نواختن آلات مخصوص موزیک نیز اگر به نحوی باشد که مناسب مجالس لهو و لعب است حرام است ، و غیر آن حرام نیست . و اجرت گرفتن بر نواختن موسیقیِ حرام ، نیز حرام است ، و ملک گیرنده نمیشود ، و تعلیم و تعلّم آن نیز حرام است . شرائط فروشنده و خریدار
- [آیت الله مظاهری] در سه مورد معامله باطل است: اوّل: خرید و فروش مال غصبی مگر آنکه صاحبش معامله را اجازه دهد. دوّم: معامله چیزی که منافع معمولی آن حرام باشد، مثل آلات قمار و موسیقی. سوّم: معاملهای که در آن ربا باشد.
- [آیت الله مکارم شیرازی] خرید و فروش آلات لهو و لعب مانند تار و ساز حتی سازهای کوچک حرام است، مگراین که از آلات مشترک باشد یا بازیچه باشد و از آلات لهو حساب نشود.
- [آیت الله مظاهری] خرید و فروش و استعمال آلات موسیقی نظیر نی و تار و دایره و تنبک و ویلن و مانند اینها حرام است، و همچنین رقصیدن و غنا ) آوازی که طرب انگیز و تحریک آمیز باشد( و دیدن و شنیدن آنها حرام است.
- [آیت الله بهجت] استعمال آلات مختص به لهو در غیر لهو بنابر احتیاط واجب جایز نیست، و استعمال آنها در لهو مطلقاً حرام است، و موسیقی مطرب استماع آن هم حرام است، و میزان در مطرب بودن اطراب شأنی است نه فعلی، و تشخیص آن با خود مکلف است.
- [آیت الله سبحانی] خرید و فروش آلات لهو و لعب مانند تار و ساز حتّی سازهای کوچک حرام است، مگر این که بازیچه باشد و از آلات لهو حساب نشود.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . خرید و فروش و ساختن آلات قمار و آلات لهو و لعب، مثل تار و ساز و سنتور و غیر اینها، حتی سازهای کوچک حرام است، بلکه شکستن آنها و تغییر هیئت آنها واجب است.
- [آیت الله اردبیلی] غنا و هر آوازی که مشتمل بر باطل بوده یا موجب برانگیختن و تحریک شهوت شده و به نظر عرف، مناسب با مجالس فسق و فجور باشد، به تنهایی یا همراه با نواختن چیزی باشد، خواندن و گوش دادن و نیز یاد دادن و شغل قرار دادن آن حرام است. در روایات اسلامی (مَلاهی و غِنا) بسیار مذّمت شده‌اند، از جمله در روایتی آمده: (خانهای که در آن شراب و آلات لَهْو و غِنا و قمار باشد، ملائکه به آن خانه وارد نمیشوند و دعای اهل خانه مستجاب نمیگردد و برکت از آن خانه برداشته می‌شود.)(1)
- [آیت الله فاضل لنکرانی] خرید و فروش آلات لهو که فقط در حرام استعمال می شود حرام است.