پیشانی
پیشانی به قسمت فوقانی چهره، حدّ فاصل رستنگاه مو و ابرو گفته می شوداز آن در بابهای طهارت، صلات و حج سخن رفته است.
دست زدن به روی خاک و به پیشانی و پشت دستها کشیدن چه فایده ای می تواند داشته باشد؟ به خصوص اینکه می دانیم بسیاری از خاک ها آلوده و ناقل میکرب ها هستند؟
دست زدن به روی خاک و به پیشانی و پشت دستها کشیدن چه فایده ای می تواند داشته باشد؟ به خصوص اینکه می دانیم بسیاری از خاک ها آلوده و ناقل میکرب ها هستند؟ (تیمم) علاوه بر این که یک حکم تعبدی است و در شرایط خاص، جایگزین وضو و غسل می‌شود:(فَلَمْ تَجِدُوا ماءً فَتَیَمَّمُوا صَعِیداً طَیِّباً، [ اگر] آب [ برای غسل یا وضو ] نیابید، با خاک پاکی تیمم کنید )، چند فایده و فلسفه مهم دارد: الف. طهارت معنوی ایجاد طهارت معنوی را نبایستی با تمیزی ظاهری قیاس کرد. خداوند متعال بلافاصله بعد از دستور به تیمم در آیه 6 سوره مائده ، حکمت تیمم را تحصیل طهارت معرفی کرده می فرماید : یُریدُ لِیُطَهِّرَکُمْ؛ خداوند (با حکم وضو و غسل و تیمم) طهارت شما را اراده کرده است). ب. فایده اخلاقی تیمم یکی از عبادات است؛ زیرا انسان پیشانی خود را - که شریف ترین عضو او است - با دستی که بر خاک زده، لمس می کند تا فروتنی و تواضع خود را در پیشگاه خداوند متعال آشکار سازد و به دنبال این کار، متوجه نماز و یا سایر عباداتی شود که در آن وضو و غسل شرط است. به این ترتیب تیمّم در پرورش روح تواضع و عبودیت و شکر گزاری در بندگان اثر دارد. انسان با تیمم بر خاک که پست ترین مخلوق الهی و در عین حال منشا خلق آدمی است به این حقیقت اذعان می کند که خدایا عالی ترین و باشرفترین اعضاءخود (سر و پیشانی ) را به نشانی تواضع و ذلت در برابر بزرگی و بزرگواری تو با پست ترین مخلوقات که مرا از آن آفریدی مسح می کنم تا از تکبر و خودبینی رهایی یابم و به مقام بندگی و عبودیتت راه یابم. ج. فایده بهداشتی خاک به جهت داشتن باکتری های فراوان، می تواند آلودگی ها را از بین ببرد. این باکتری ها معمولا در سطح زمین - که از هوا و نور آفتاب بهتر استفاده می کنند - فراوانند. از این نظر خاک می تواند تا حدودی جانشین آب شود. با این تفاوت که آب حلّال است؛ یعنی، میکروب ها را حل کرده و با خود می برد؛ ولی خاک میکروب‌کش است. به همین دلیل هنگامی که لاشه های حیوانات و یا بدن انسان پس از مردن زیر خاک دفن شود و هم چنین مواد آلوده گوناگونی که روی زمین ها می باشد، در مدت نسبتا کوتاهی تجزیه شده و بر اثر حمله باکتری ها کانون عفونت از هم متلاشی می گردد، مسلم است اگر این خاصیت در خاک نبود کره زمین در مدت کوتاهی مبدل به یک کانون عفونت می شد، اصولا خاک خاصیتی شبیه مواد" آنتی بیوتیک" دارد و تاثیر آن در کشتن میکرب ها فوق العاده زیاد است. بنابراین خاک پاک نه تنها آلوده نیست بلکه از بین برنده آلودگی ها است و می تواند از این نظر تا حدودی جانشین آب شود. البته خاکی این اثر بخشی را دارد که کاملا پاک باشد. از این رو قرآن از آن به (طیّب) تعبیر کرده است. تعبیر به" صعید" که از ماده" صعود" گرفته شده اشاره به این است که بهتر است خاکهای سطح زمین برای این کار انتخاب شود، همان خاک هایی که در معرض تابش آفتاب و مملو از هوا و باکتری های میکرب‌کش است، اگر چنین خاکی طیب و پاکیزه نیز بود، تیمم با آن اثرات فوق را دارد بدون اینکه کمترین زیانی داشته باشد.
دست زدن به روی خاک و به پیشانی و پشت دستها کشیدن چه فایده ای می تواند داشته باشد؟ به خصوص اینکه می دانیم بسیاری از خاک ها آلوده و ناقل میکرب ها هستند؟ (تیمم) علاوه بر این که یک حکم تعبدی است و در شرایط خاص، جایگزین وضو و غسل می‌شود:(فَلَمْ تَجِدُوا ماءً فَتَیَمَّمُوا صَعِیداً طَیِّباً، [ اگر] آب [ برای غسل یا وضو ] نیابید، با خاک پاکی تیمم کنید )، چند فایده و فلسفه مهم دارد: الف. طهارت معنوی ایجاد طهارت معنوی را نبایستی با تمیزی ظاهری قیاس کرد. خداوند متعال بلافاصله بعد از دستور به تیمم در آیه 6 سوره مائده ، حکمت تیمم را تحصیل طهارت معرفی کرده می فرماید : یُریدُ لِیُطَهِّرَکُمْ؛ خداوند (با حکم وضو و غسل و تیمم) طهارت شما را اراده کرده است). ب. فایده اخلاقی تیمم یکی از عبادات است؛ زیرا انسان پیشانی خود را - که شریف ترین عضو او است - با دستی که بر خاک زده، لمس می کند تا فروتنی و تواضع خود را در پیشگاه خداوند متعال آشکار سازد و به دنبال این کار، متوجه نماز و یا سایر عباداتی شود که در آن وضو و غسل شرط است. به این ترتیب تیمّم در پرورش روح تواضع و عبودیت و شکر گزاری در بندگان اثر دارد. انسان با تیمم بر خاک که پست ترین مخلوق الهی و در عین حال منشا خلق آدمی است به این حقیقت اذعان می کند که خدایا عالی ترین و باشرفترین اعضاءخود (سر و پیشانی ) را به نشانی تواضع و ذلت در برابر بزرگی و بزرگواری تو با پست ترین مخلوقات که مرا از آن آفریدی مسح می کنم تا از تکبر و خودبینی رهایی یابم و به مقام بندگی و عبودیتت راه یابم. ج. فایده بهداشتی خاک به جهت داشتن باکتری های فراوان، می تواند آلودگی ها را از بین ببرد. این باکتری ها معمولا در سطح زمین - که از هوا و نور آفتاب بهتر استفاده می کنند - فراوانند. از این نظر خاک می تواند تا حدودی جانشین آب شود. با این تفاوت که آب حلّال است؛ یعنی، میکروب ها را حل کرده و با خود می برد؛ ولی خاک میکروب‌کش است. به همین دلیل هنگامی که لاشه های حیوانات و یا بدن انسان پس از مردن زیر خاک دفن شود و هم چنین مواد آلوده گوناگونی که روی زمین ها می باشد، در مدت نسبتا کوتاهی تجزیه شده و بر اثر حمله باکتری ها کانون عفونت از هم متلاشی می گردد، مسلم است اگر این خاصیت در خاک نبود کره زمین در مدت کوتاهی مبدل به یک کانون عفونت می شد، اصولا خاک خاصیتی شبیه مواد" آنتی بیوتیک" دارد و تاثیر آن در کشتن میکرب ها فوق العاده زیاد است. بنابراین خاک پاک نه تنها آلوده نیست بلکه از بین برنده آلودگی ها است و می تواند از این نظر تا حدودی جانشین آب شود. البته خاکی این اثر بخشی را دارد که کاملا پاک باشد. از این رو قرآن از آن به (طیّب) تعبیر کرده است. تعبیر به" صعید" که از ماده" صعود" گرفته شده اشاره به این است که بهتر است خاکهای سطح زمین برای این کار انتخاب شود، همان خاک هایی که در معرض تابش آفتاب و مملو از هوا و باکتری های میکرب‌کش است، اگر چنین خاکی طیب و پاکیزه نیز بود، تیمم با آن اثرات فوق را دارد بدون اینکه کمترین زیانی داشته باشد.
عنوان سوال:
دست زدن به روی خاک و به پیشانی و پشت دستها کشیدن چه فایده ای می تواند داشته باشد؟ به خصوص اینکه می دانیم بسیاری از خاک ها آلوده و ناقل میکرب ها هستند؟
پاسخ:
دست زدن به روی خاک و به پیشانی و پشت دستها کشیدن چه فایده ای می تواند داشته باشد؟ به خصوص اینکه می دانیم بسیاری از خاک ها آلوده و ناقل میکرب ها هستند؟
(تیمم) علاوه بر این که یک حکم تعبدی است و در شرایط خاص، جایگزین وضو و غسل می‌شود:(فَلَمْ تَجِدُوا ماءً فَتَیَمَّمُوا صَعِیداً طَیِّباً، [ اگر] آب [ برای غسل یا وضو ] نیابید، با خاک پاکی تیمم کنید )، چند فایده و فلسفه مهم دارد:
الف. طهارت معنوی
ایجاد طهارت معنوی را نبایستی با تمیزی ظاهری قیاس کرد. خداوند متعال بلافاصله بعد از دستور به تیمم در آیه 6 سوره مائده ، حکمت تیمم را تحصیل طهارت معرفی کرده می فرماید : یُریدُ لِیُطَهِّرَکُمْ؛ خداوند (با حکم وضو و غسل و تیمم) طهارت شما را اراده کرده است).
ب. فایده اخلاقی
تیمم یکی از عبادات است؛ زیرا انسان پیشانی خود را - که شریف ترین عضو او است - با دستی که بر خاک زده، لمس می کند تا فروتنی و تواضع خود را در پیشگاه خداوند متعال آشکار سازد و به دنبال این کار، متوجه نماز و یا سایر عباداتی شود که در آن وضو و غسل شرط است. به این ترتیب تیمّم در پرورش روح تواضع و عبودیت و شکر گزاری در بندگان اثر دارد. انسان با تیمم بر خاک که پست ترین مخلوق الهی و در عین حال منشا خلق آدمی است به این حقیقت اذعان می کند که خدایا عالی ترین و باشرفترین اعضاءخود (سر و پیشانی ) را به نشانی تواضع و ذلت در برابر بزرگی و بزرگواری تو با پست ترین مخلوقات که مرا از آن آفریدی مسح می کنم تا از تکبر و خودبینی رهایی یابم و به مقام بندگی و عبودیتت راه یابم.
ج. فایده بهداشتی
خاک به جهت داشتن باکتری های فراوان، می تواند آلودگی ها را از بین ببرد. این باکتری ها معمولا در سطح زمین - که از هوا و نور آفتاب بهتر استفاده می کنند - فراوانند. از این نظر خاک می تواند تا حدودی جانشین آب شود. با این تفاوت که آب حلّال است؛ یعنی، میکروب ها را حل کرده و با خود می برد؛ ولی خاک میکروب‌کش است. به همین دلیل هنگامی که لاشه های حیوانات و یا بدن انسان پس از مردن زیر خاک دفن شود و هم چنین مواد آلوده گوناگونی که روی زمین ها می باشد، در مدت نسبتا کوتاهی تجزیه شده و بر اثر حمله باکتری ها کانون عفونت از هم متلاشی می گردد، مسلم است اگر این خاصیت در خاک نبود کره زمین در مدت کوتاهی مبدل به یک کانون عفونت می شد، اصولا خاک خاصیتی شبیه مواد" آنتی بیوتیک" دارد و تاثیر آن در کشتن میکرب ها فوق العاده زیاد است.
بنابراین خاک پاک نه تنها آلوده نیست بلکه از بین برنده آلودگی ها است و می تواند از این نظر تا حدودی جانشین آب شود. البته خاکی این اثر بخشی را دارد که کاملا پاک باشد. از این رو قرآن از آن به (طیّب) تعبیر کرده است. تعبیر به" صعید" که از ماده" صعود" گرفته شده اشاره به این است که بهتر است خاکهای سطح زمین برای این کار انتخاب شود، همان خاک هایی که در معرض تابش آفتاب و مملو از هوا و باکتری های میکرب‌کش است، اگر چنین خاکی طیب و پاکیزه نیز بود، تیمم با آن اثرات فوق را دارد بدون اینکه کمترین زیانی داشته باشد.
- [آیت الله خامنه ای] آیا منظور از کشیدن کف دست بر پیشانی در تیمم تا سر انگشتان است یا فقط کف دست کافی است؟ همچنین بر پشت دستها؟
- [آیت الله خوئی] از بعضی دکترها شنیده شده کسانی که مثلاً صورت و یا دست آنها در اثر پیشامدی میسوزد اگر با خاک یا سنگ تیمم نمایند میکرب کزاز به محل سوختگی داخل می‌شود، بنابراین وظیفه این شخص، راجع به نماز چیست؟
- [آیت الله بهجت] در کشیدن دو دست به پیشانی، آیا کشیده شدن کف دست کافی است یا انگشتان نیز تا آخر باید به پیشانی کشیده شود؟
- [آیت الله خامنه ای] اگر میتی که بدن و صورتش سوخته باشد را نتوانیم غسل ترتیبی بدهیم، آیا باید غسل ارتماسی بدهیم یا باید میت را تیمم بدهیم؟2: اگر خواسته باشیم میتی را که صورت و بدنش سوخته تیمم بدهیم و کشیدن دست روی پیشانی میت امکانپذیر نباشد اگر دستمان را به عنوان تیمم روی پیشانی و بر پشت دو دست میت بگذاریم، کفایت می‌کند یا نه؟ (کشیدن دست باعث جدا شدن پوست صورت میت می‌شود.)
- [آیت الله خامنه ای] فرموده اید چیزی که بر آن تیمم می شود باید پاک باشد، آیا اعضاء تیمم (پیشانی و پشت دستها) هم باید پاک باشند؟
- [آیت الله نوری همدانی] اگر کسی که وظیفهاش تیمّم است به علت شکستگی یک دست، نتواند آن را به پیشانی برساند، آیا برای کشیدن به پیشانی، یک دست سالم کافی است یا این که نایب گرفتن لازم است؟
- [آیت الله اردبیلی] اگر در تیمّم، موقع زدن دو دست بر چیزی که تیمّم بر آن صحیح است، فقط کف دو دست (بدون انگشتان) با آن چیز برخورد کند و بعد همان قسمت برخورد کرده را بر پیشانی و بر پشت دو دست و انگشتان بکشیم، تیمّم ما صحیح است یا نه؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] با توجّه به قلّت پوست و گوشت روی پیشانی، پشت دست، و پشت انگشت، آیا غیر از حارصه و دامیه جراحات دیگر در این نواحی قابل تصوّر است؟
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر دستها را زیر شیر آب گرفته، یا در آب فرو ببریم و بقصد وضو بیرون بیاوریم آیا بدون دست کشیدن، وضو صحیح است؟
- [سایر] چنانچه آیات قرآن از پشت کاغذ پیدا باشد، دست زدن به آن بدون طهارت چه حکمی دارد؟<BR>
- [امام خمینی] در تیمم چهار چیز واجب است: اول: نیت. دوم: زدن کف دو دست با هم بر چیزی که تیمم به آن صحیح است. سوم: کشیدن کف هر دو دست به تمام پیشانی و دو طرف آن از جایی که موی سر می روید تا ابروها و بالای بینی، و بنابر احتیاط واجب باید دستها روی ابروها هم کشیده شود. چهارم: کشیدن کف دست چپ به تمام پشت دست راست و بعد از آن کشیدن کف دست راست به تمام پشت دست چپ.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] در تیمم چهار چیز واجب است: اوّل: نیّت. دوّم: زدن کف دو دست با هم بر چیزی که تیمم بر آن صحیح است. سوّم: کشیدن کف هر دو دست به تمام پیشانی و دو طرف آن، از جایی که موی سر می روید تا ابروها و بالای بینی و بنابر احتیاط واجب باید دستها روی ابروها هم، کشیده شود. چهارم: کشیدن کف دست چپ به تمام پشت دست راست و بعد از آن کشیدن کف دست راست به تمام پشت دست چپ.
- [آیت الله سیستانی] انسان باید هنگام مسح کشیدن بر دستها انگشتر را از دست بیرون آورد ، و اگر در پیشانی یا پشت دستها یا در کف دستها مانعی باشد ، مثلاً چیزی به آنها چسبیده باشد ، باید برطرف نماید .
- [آیت الله مظاهری] در تیمّم چهار چیز واجب است: اوّل: نیّت. دوّم: زدن کف دو دست بر چیزی که تیمّم به آن صحیح است. سوّم: کشیدن کف هر دو دست به تمام پیشانی از جایی که موی سر میروید تا ابروها. چهارم: کشیدن کف دست چپ به تمام پشت دست راست و بعد از آن کشیدن کف دست راست به تمام پشت دست چپ.
- [آیت الله نوری همدانی] در تیمم چهار چیز واجب است : اول : نیت دوم: زدن کف دو دست با هم بر چیزی که تیمم به آن صحیح است . سوم: کشیدن کف هر دو دست به تمام پیشانی و دو طرف آن ، از جائی که موی سر می روید ، تا ابروها و بالای بینی و بنابراحتیاط مستحب دستها روی ابروها هم ، کشیده شود .چهارم: کشیدن کف دست چپ به تمام پشت دست راست و بعد از آن کشیدن کف دست راست به تمام دست چپ.
- [آیت الله بروجردی] در تیمّم باید پیشانی و کف دستها و پشت دستها پاک باشد و اگر کف دست نجس باشد و نتواند آن را آب بکشد، احتیاط واجب آن است که دو تیمّم کند، یکی با کف دست و یکی با پشت دست، یعنی پشت دست را به چیزی که تیمّم به آن صحیح است بزند و به پیشانی و پشت دستها بکشد.
- [آیت الله اردبیلی] تیمم آن است که به قصد بدل از وضو یا غسل، کف دو دست را به چیزی که تیمّم بر آن صحیح است بزند و آنها را به صورت و پشت دستها بکشد، بنابر این در تیمم چهار چیز واجب است: اوّل:نیّت؛ یعنی قصد کند به جهت فرمانبرداری از دستور خداوند به جای وضو و یا غسل تیمم کند. دوم:زدن کف هر دو دست بر چیزی که تیمّم بر آن صحیح است. سوم: کشیدن کف هر دو دست بر تمام پیشانی و دو طرف آن، از جایی که موی سر میروید تا ابروها و بالای بینی، و بنابر احتیاط واجب، باید دستها روی ابروها نیز کشیده شود. چهارم: کشیدن کف دست چپ بر تمام پشت دست راست و بعد از آن کشیدن کف دست راست بر تمام پشت دست چپ، و احتیاط واجب آن است که پس از مسح پیشانی و پیش از کشیدن کف دستها بر پشت یکدیگر، یک بار دیگر دستها را بر زمین بزند.
- [آیت الله شبیری زنجانی] در تیمم بدل از وضو یا غسل چهار چیز واجب است: اول: نیت؛ دوم: زدن یا قرار دادن کف دو دست بر چیزی که تیمم به آن صحیح است؛ و احتیاط مستحب آن است که کف هر دو دست با هم به زمین زده شود. سوم: کشیدن کف هر دو دست به پیشانی و دو طرف آن، از جایی که موی سر میروید، تا ابروها و بالای بینی و احتیاطاً باید دستها روی ابروها هم کشیده شود. چهارم: کشیدن کف دست چپ به تمام پشت دست راست و بعد از آن کشیدن کف دست راست به تمام پشت دست چپ.
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] در تیمم بدل از وضو یا غسل چهار چیز واجب است: اول: نیت. دوم: زدن کف دو دست باهم بر چیزی که تیمم به آن صحیح است. سوم: کشیدن کف هر دو دست به تمام پیشانی و دو طرف آن؛ از جائی که موی سر می روید تا ابروها و بالای بینی و احتیاطا باید دستها روی ابروها هم کشیده شود. چهارم: کشیدن کف دست چپ به تمام پشت دست راست و بعد از آن کشیدن کف دست راست به تمام پشت دست چپ.
- [آیت الله علوی گرگانی] در تیمّم بدل از وضو چهار چیز واجب است: اوّل نیّت، دوم زدن کف دو دست با هم بر چیزی که تیمّم به آن صحیح است، سوم کشیدن تمام کف هر دو دست به تمام پیشانی و دو طرف آن، از جایی که موی سر میروید تا ابروها وبالای بینی و بنابر احتیاط واجب باید دستها روی ابروها هم کشیده شود، چهارم کشیدن تمام کف دست چپ به تمام پشت دست راست و بعد از آن کشیدن تمام کف دست راست به تمام پشت دست چپ.