خداوند از جنس آدم واسطه‌ای میان خود و مردم قرار داده است، تا منطقی باشد که ما هم می‌توانیم شایسته حضور باشیم. امّا در حدیثی مطرح شده است که ائمه اطهار(ع) دارای تمامی قدرت‌های خداوندی هستند؛ البته به اذن خدا. آیا این حدیث، ائمه را از انسان‌ها جدا نمی‌کند و ما آنها را از خود جدا نمی‌بینیم و فکر نمی‌کنیم امکان ندارد معصوم و پاک شویم؟
خداوند از جنس آدم واسطه‌ای میان خود و مردم قرار داده است، تا منطقی باشد که ما هم می‌توانیم شایسته حضور باشیم. امّا در حدیثی مطرح شده است که ائمه اطهار(ع) دارای تمامی قدرت‌های خداوندی هستند؛ البته به اذن خدا. آیا این حدیث، ائمه را از انسان‌ها جدا نمی‌کند و ما آنها را از خود جدا نمی‌بینیم و فکر نمی‌کنیم امکان ندارد معصوم و پاک شویم؟ باید توجه داشت که اولاً معصومان خود را (انسان برتر) می‌دانستند، نه (برتر از انسان)؛ چنان که انبیای عظام، هیچ‌گاه منزلتی بالاتر از انسان بودن برای خود قائل نشدند؛ بلکه پیوسته بر این نکته تأکید می‌ورزیدند که (ما هم بشری همچون شماییم). ابراهیم / 11. آنان همچون دیگران غذا می‌خوردند و برای تأمین معاش، تلاش و کوشش کرده، برای رفع خستگی استراحت می‌کردند؛ از مشاهده حوادث ناگوار، آزرده خاطر می‌شدند؛ و اینها همه نشانه بشر بودن آنهاست. ثانیاً، عصمت کاملاً امری اختیاری است و ما به هیچ وجه به جبری بودن آن قائل نیستیم. چرا که برای الگو واقع شدن تنها برخورداری از شکل و شمایل و صورت انسانی کافی نیست؛ بلکه همچون سایر افراد بشر که دارای آزادی و اختیارند و همواره باید میان امیال و گرایش‌های گوناگون خود دست به گزینش بزنند، الگوی آنان نیز باید این خصیصه اصلی و بنیادین را دارا باشد. حال اگر فرض شود که عصمت و پاکی معصومان و کارهای خوب آنان معلول تعدادی اسباب و عوامل غیراختیاری و ماوراءالطبیعی است که احراز آنها برای آدمیان مقدور نیست؛ چگونه می‌توان از ایشان پیروی کرد؟ خداوند متعال در قرآن به خوبی این حقیقت را بیان می‌کند که چون انسان‌ها بر روی زمین زندگی می‌کنند، باید پیامبرانشان نیز از جنس آنان باشد، تا بتوانند اسوه حسنه برای پیروان زمینی خود به شمار آیند. نگا: اسراء / 95. ثالثاً، علاوه بر آن که منشأ عصمت معصومان امور اختیاری بوده است، نگا: پژوهشی در عصمت معصومان، صص 63 - 52. خداوند نیز از آنجا که می‌دانست این عده با اختیار خود بیش از دیگران و در بالاترین حد ممکن از استعداد خود بهره‌برداری می‌کنند، تفضلاً موهبت فرموده و آنان را از علم و اراده‌ای برخوردار کرده است که به واسطه آن به مصونیت کامل و مطلق برسند تا در پرتو آن، راهنمایانی موثّق و مطمئن برای همه افراد بشر گردند. بحارالانوار، ج 10، ص 170. حتی به دلیل آن که خداوند می‌دانسته که این عده در دوران بزرگسالی خود با اراده، و گزینش خود چه راهی را انتخاب کرده و چگونه برای آن تلاش خواهند کرد، عصمت در طفولیت را به عنوان پاداش قبل از عمل به آنها ارزانی داشته است. پژوهشی در عصمت معصومان، صص 71 - 69. رابعاً، حصر معصومان به چهارده نفر براساس دیدگاه شیعه، به این لحاظ است که اولاً ما دلیلی بر اثبات عصمت غیر از این افراد نداریم. ثانیاً، منظور ما از عصمت در معصومان، تنها عصمت از گناهان، آن هم پس از سنین متعارف بلوغ و تکلیف نیست. بلکه عصمت از سهو و خطا و از زمان طفولیت را نیز در برمی‌گیرد و براساس دلایل روشن، مشخص است که چنین عصمتی در امت اسلام منحصراً در اختیار چهارده معصوم می‌باشد؛ محمد تقی مصباح یزدی، راهنماشناسی، صص 676 - 675. و الا عصمت به معنی پاک بودن و از دستبرد تسویلات شیطانی در امان بودن و گناه کبیره و صغیره مرتکب نشدن در سنین پس از بلوغ و تکلیف، منحصر به چهارده معصوم نمی‌باشد و برای هر کسی که تلاش کند، این راه در این حد و مفهوم و معنا، باز است؛ چنان که مقام ولایت انحصاری نبوده، قابل وصول برای همگان است؛ البته همگانی که اهلیت داشته باشند و مدارج کمال را طی کرده باشند. نگا: سید محمدحسین علامه طباطبایی، ولایت‌نامه، ترجمه دکتر همایون همتی، صص 57 - 48.
عنوان سوال:

خداوند از جنس آدم واسطه‌ای میان خود و مردم قرار داده است، تا منطقی باشد که ما هم می‌توانیم شایسته حضور باشیم. امّا در حدیثی مطرح شده است که ائمه اطهار(ع) دارای تمامی قدرت‌های خداوندی هستند؛ البته به اذن خدا. آیا این حدیث، ائمه را از انسان‌ها جدا نمی‌کند و ما آنها را از خود جدا نمی‌بینیم و فکر نمی‌کنیم امکان ندارد معصوم و پاک شویم؟


پاسخ:

خداوند از جنس آدم واسطه‌ای میان خود و مردم قرار داده است، تا منطقی باشد که ما هم می‌توانیم شایسته حضور باشیم. امّا در حدیثی مطرح شده است که ائمه اطهار(ع) دارای تمامی قدرت‌های خداوندی هستند؛ البته به اذن خدا. آیا این حدیث، ائمه را از انسان‌ها جدا نمی‌کند و ما آنها را از خود جدا نمی‌بینیم و فکر نمی‌کنیم امکان ندارد معصوم و پاک شویم؟

باید توجه داشت که اولاً معصومان خود را (انسان برتر) می‌دانستند، نه (برتر از انسان)؛ چنان که انبیای عظام، هیچ‌گاه منزلتی بالاتر از انسان بودن برای خود قائل نشدند؛ بلکه پیوسته بر این نکته تأکید می‌ورزیدند که (ما هم بشری همچون شماییم). ابراهیم / 11. آنان همچون دیگران غذا می‌خوردند و برای تأمین معاش، تلاش و کوشش کرده، برای رفع خستگی استراحت می‌کردند؛ از مشاهده حوادث ناگوار، آزرده خاطر می‌شدند؛ و اینها همه نشانه بشر بودن آنهاست.
ثانیاً، عصمت کاملاً امری اختیاری است و ما به هیچ وجه به جبری بودن آن قائل نیستیم. چرا که برای الگو واقع شدن تنها برخورداری از شکل و شمایل و صورت انسانی کافی نیست؛ بلکه همچون سایر افراد بشر که دارای آزادی و اختیارند و همواره باید میان امیال و گرایش‌های گوناگون خود دست به گزینش بزنند، الگوی آنان نیز باید این خصیصه اصلی و بنیادین را دارا باشد. حال اگر فرض شود که عصمت و پاکی معصومان و کارهای خوب آنان معلول تعدادی اسباب و عوامل غیراختیاری و ماوراءالطبیعی است که احراز آنها برای آدمیان مقدور نیست؛ چگونه می‌توان از ایشان پیروی کرد؟ خداوند متعال در قرآن به خوبی این حقیقت را بیان می‌کند که چون انسان‌ها بر روی زمین زندگی می‌کنند، باید پیامبرانشان نیز از جنس آنان باشد، تا بتوانند اسوه حسنه برای پیروان زمینی خود به شمار آیند. نگا: اسراء / 95.
ثالثاً، علاوه بر آن که منشأ عصمت معصومان امور اختیاری بوده است، نگا: پژوهشی در عصمت معصومان، صص 63 - 52. خداوند نیز از آنجا که می‌دانست این عده با اختیار خود بیش از دیگران و در بالاترین حد ممکن از استعداد خود بهره‌برداری می‌کنند، تفضلاً موهبت فرموده و آنان را از علم و اراده‌ای برخوردار کرده است که به واسطه آن به مصونیت کامل و مطلق برسند تا در پرتو آن، راهنمایانی موثّق و مطمئن برای همه افراد بشر گردند. بحارالانوار، ج 10، ص 170.
حتی به دلیل آن که خداوند می‌دانسته که این عده در دوران بزرگسالی خود با اراده، و گزینش خود چه راهی را انتخاب کرده و چگونه برای آن تلاش خواهند کرد، عصمت در طفولیت را به عنوان پاداش قبل از عمل به آنها ارزانی داشته است. پژوهشی در عصمت معصومان، صص 71 - 69.
رابعاً، حصر معصومان به چهارده نفر براساس دیدگاه شیعه، به این لحاظ است که اولاً ما دلیلی بر اثبات عصمت غیر از این افراد نداریم. ثانیاً، منظور ما از عصمت در معصومان، تنها عصمت از گناهان، آن هم پس از سنین متعارف بلوغ و تکلیف نیست. بلکه عصمت از سهو و خطا و از زمان طفولیت را نیز در برمی‌گیرد و براساس دلایل روشن، مشخص است که چنین عصمتی در امت اسلام منحصراً در اختیار چهارده معصوم می‌باشد؛ محمد تقی مصباح یزدی، راهنماشناسی، صص 676 - 675. و الا عصمت به معنی پاک بودن و از دستبرد تسویلات شیطانی در امان بودن و گناه کبیره و صغیره مرتکب نشدن در سنین پس از بلوغ و تکلیف، منحصر به چهارده معصوم نمی‌باشد و برای هر کسی که تلاش کند، این راه در این حد و مفهوم و معنا، باز است؛ چنان که مقام ولایت انحصاری نبوده، قابل وصول برای همگان است؛ البته همگانی که اهلیت داشته باشند و مدارج کمال را طی کرده باشند. نگا: سید محمدحسین علامه طباطبایی، ولایت‌نامه، ترجمه دکتر همایون همتی، صص 57 - 48.





مسئله مرتبط یافت نشد
1396@ - موتور جستجوی پرسش و پاسخ امین