چرا نتورک مارکتینگ و کوئست QI در ایران ممنوع و حرام است؟ لطفاً پاسخ منطقی و بی‌طرفانه بدهید.

علت اینکه فعالیت شرکت هایی نظیر «گلدکوئست»، «گلدماین» و به طور کلی شرکت هایی که به شکل هرمی اقدام به جذب سرمایه می کنند، در ایران ممنوع اعلام شده است، به خاطر ضررهای زیادی است که برای اقتصاد کشور دارد. بعضی از این ضررها عبارتند از:   1. خروج ارز و سرمایه از کشور بدون بازگشت متاع حقیقی و با ارزش مساوی، در مقابل آن.   2. عدم امنیت سرمایه گذاری در آنها.   3. بالا رفتن نرخ بهره و گران شدن کالاها و...   لذا بسیاری از مراجع معظم تقلید، بر حرمت فعالیت چنین شرکت هایی فتوا دادند و درآمد حاصله از این راه را حرام می دانند. دلایل این فتاوا علاوه بر موارد ذکر شده (ضرر برای اقتصاد کشور) ضرر هایی است که به اعضاء و زیرشاخه ها وارد می آید، زیرشاخه هایی که موفق نشده اند عضوی را جذب نمایند و در نتیجه قسمت اعظم سرمایه خود را از دست داده اند.   اما نتورک مارکتینگ ( Network Marketing ) اگر به معنای بازاریابی شبکه ای باشد[i] (که با بازاریابی چند سطحی فرق دارد، و در واقع شکل مدرن و جدیدی از بازاریابی سنتی است که در آن بازاریاب لزوما مشتری نیست و خریدار نیز بعنوان مصرف کننده نهایی است و نه عضو جدید شبکه)، تنها بحث آن، جواز یا عدم جواز تجارت الکترونیکی است.   بعضی از فقهاء از جهت اینکه تجارت الکترونیکی فاقد بعضی از شروط متعاقدین نظیر عاقل بودن و حضور طرفین یا وکیل آنهاست، چنین معاملاتی را جایز ندانسته اند، در حالیکه در هر معامله ای این شرطها باید وجود داشته باشد.   اما گروهی دیگر از فقها فرموده اند که چنین تجارتی اشکال ندارد و در حقیقت دو نفر عاقل و بالغ از طریق برنامه نویسی که برای کامپیوتر انجام شده است، با هم دیگر معامله می کنند.     [i] بله اگر منظور از آن بازایابی چندسطحی و هرمی باشد اشکال آن همان است که در بحث گلد کوئست بیان شد.