وظیفه زنان را نسبت به بلند و آهسته خواندن نماز (جهر و اخفات) می توان در دو قسم دسته بندی کرد: 1. حمد و سوره نماز ظهر و عصر که باید آهسته بخواند.[1] 2. حمد و سوره نماز صبح و مغرب و عشاء، که این دو صورت دارد: الف. در صورتی که نا محرم صدایش را نشنود. ب. در صورتی که نامحرم صدایش را می شنود. در صورت اول مراجع معظم تقلید، می فرمایند: زن می تواند حمد و سوره نماز صبح و مغرب و عشاء را بلند یا آهسته بخواند.[2] اما در صورت دوم اکثر مراجع معظم تقلید، می فرمایند: بنابر احتیاط واجب باید آهسته بخواند. بعضی از مراجع دیگر می فرمایند: بنابر احتیاط مستحب آهسته بخواند.[3] عده ای دیگر از مراجع عظام تقلید در زمانی که شنواندن صدا به نامحرم حرام است، به آهسته خواندن فتوا می دهند.[4] بنابراین، اگر نماز گزار در جایی که باید نماز را آهسته بخواند عمدا بلند خواند، نمازش باطل است،[5] بدیهی است صرفاً به خاطر حضور قلب بیشتر و امثال آن نمی توان شرایط صحت نماز را رعایت نکرد. [1] توضیح المسائل مراجع، مسأله 992. [2] توضیح المسائل مراجع، مسأله 994. [3] آیت الله زنجانی: بنابر احتیاط مستحب آهسته بخواند؛ آیت الله مکارم: احتیاط مستحب آن است که آهسته بخواند؛ آیات عظام خوئی، تبریزی: اگر نامحرم صدایش را بشنود بنابر احتیاط آهسته بخواند. [4] آیت الله سیستانی: و موردی باشد که شنواندن صدا به نامحرم حرام است، باید آهسته بخواند و اگر عمداً بلند بخواند، بنابر احتیاط نمازش باطل است. آیت الله بهجت: بنابر اظهر اگر نامحرم صدایش را بشنود، باید آهسته بخواند در صورتی که شنیدن صدای او حرام باشد؛ مثلاً ترس فتنه و لذت بردن در بین باشد. [5] توضیح المسائل مراجع، مسأله 995.
من خانم هستم و وقتی نماز را آهسته می خوانم حضور قلب ندارم و حواسم پرت می شود اگر کسی در خانه نباشد آیا می توانم نمازهایم را با صدای بلند بخوانم؟
وظیفه زنان را نسبت به بلند و آهسته خواندن نماز (جهر و اخفات) می توان در دو قسم دسته بندی کرد:
1. حمد و سوره نماز ظهر و عصر که باید آهسته بخواند.[1]
2. حمد و سوره نماز صبح و مغرب و عشاء، که این دو صورت دارد:
الف. در صورتی که نا محرم صدایش را نشنود.
ب. در صورتی که نامحرم صدایش را می شنود.
در صورت اول مراجع معظم تقلید، می فرمایند: زن می تواند حمد و سوره نماز صبح و مغرب و عشاء را بلند یا آهسته بخواند.[2]
اما در صورت دوم اکثر مراجع معظم تقلید، می فرمایند: بنابر احتیاط واجب باید آهسته بخواند.
بعضی از مراجع دیگر می فرمایند: بنابر احتیاط مستحب آهسته بخواند.[3]
عده ای دیگر از مراجع عظام تقلید در زمانی که شنواندن صدا به نامحرم حرام است، به آهسته خواندن فتوا می دهند.[4]
بنابراین، اگر نماز گزار در جایی که باید نماز را آهسته بخواند عمدا بلند خواند، نمازش باطل است،[5] بدیهی است صرفاً به خاطر حضور قلب بیشتر و امثال آن نمی توان شرایط صحت نماز را رعایت نکرد.
[1] توضیح المسائل مراجع، مسأله 992.
[2] توضیح المسائل مراجع، مسأله 994.
[3] آیت الله زنجانی: بنابر احتیاط مستحب آهسته بخواند؛ آیت الله مکارم: احتیاط مستحب آن است که آهسته بخواند؛ آیات عظام خوئی، تبریزی: اگر نامحرم صدایش را بشنود بنابر احتیاط آهسته بخواند.
[4] آیت الله سیستانی: و موردی باشد که شنواندن صدا به نامحرم حرام است، باید آهسته بخواند و اگر عمداً بلند بخواند، بنابر احتیاط نمازش باطل است.
آیت الله بهجت: بنابر اظهر اگر نامحرم صدایش را بشنود، باید آهسته بخواند در صورتی که شنیدن صدای او حرام باشد؛ مثلاً ترس فتنه و لذت بردن در بین باشد.
[5] توضیح المسائل مراجع، مسأله 995.
- [آیت الله اردبیلی] بنده میخواهم در نماز ظهر و عصر روز جمعه، سورههای جمعه و منافقون را بخوانم، آیا میتوانم با صدای بلند قرائت کنم یا باید آهسته بخوانم؟
- [آیت الله خامنه ای] در جایی که سر و صدا زیاد است اگر نماز ظهر یا عصر یا تسبیحات اربعه را آهسته بخوانم، صدایم به گوش خودم نمی رسد. آیا باید آنها را بلند بخوانم؟
- [سایر] برای به جا آوردن نمازی که از وقت آن گذشته است می بایست آن را با صدای بلند (جهر) خواند یا با صدای آهسته؟ به عنوان مثال: اگر نماز صبحی را که از وقت آن گذشته است و بخواهید قضای آن را مثلاً در ظهر به جا آورید، آیا باید آن قضای نماز صبح را با صدای بلند خواند (همانند وقت اداء) یا با صدای آهسته؟
- [سایر] این که می گویند مثلاً نماز صبح را با صدای بلند بخوانیم یعنی چطور؟ چقدر بلند؟ اگر به جهت رعایت حال کسانی که در خواب هستند با صدای آرام بخوانیم مشکل دارد؟ مثلاً مادر یا طفل کوچک ممکن است بر اثر صدای ما بیدار شوند. اساساً با صدای بلند خواندن واجب است؟ چون من ترجیح می دهم هیچ کس متوجه نشود که نماز می خوانم. این طوری راحت تر هستم و تمرکز خیلی بیشتری دارم.
- [آیت الله خوئی] اگر در مکانی که نماز جماعت در او برپا شده بخواهیم به صورت فرادی نمازی که در او بلند خواندن لازم است بخوانیم، آیا جایز است در صورتی که بلند خواندنمان حواس امام جماعت را پرت میکند آن نماز را آهسته بخوانیم؟
- [آیت الله خامنه ای] در نمازهایم خیلی شکاک شدهام. در مورد تلفظ صحیح کلمات همیشه دو دل هستم و همیشه در آخر، سجده سهو بهجا میآورم. مخصوصاً در نمازهای ظهر و عصر که باید کلمات به آهستگی تلفظ شود، بیشتر شک میکنم. آیا در این نمازها اگر صدای ادای بعضی از حروف بلند شود، به وجوب اخفات در نماز ضرری نمیزند؟
- [سایر] سلام استاد،روزتان مبارک،استاد جواب سوال من را اگر وقت دارید بدهید،من فکرم به شدت مشغول است تا میام برای کنکور درس بخوانم حواسم پرت میشود ، نمیدانم اساسا درس خواندن من برای کنکور فوق لیسانس درست است یا نه، یه جور سر در گمی و گمراهی من را به شدت آزار میدهد...استاد به نظر شما این کار خوبیه که قبل از اینکه خواستگار را به خانه راه دهیم ،یک بزرگتر مثلا دایی یا پدر با او در خارج منزل قرار گذارد و صحبت کند و ببیند اصلا طرف به خانواده ما میخورد یا نه؟سپاسگذارم.
- [آیت الله سیستانی] مرد کدام نمازها را باید با صدای بلند و کدام را آهسته بخواند و ایا این حکم فقط برای قرائت حمد و سوره است یا دیگر واجبات نماز را هم شامل میشود ؟ در مورد الله اکبر – تکبیر- بسم الله اول حمد و سوره و تسبیحات اربعه چطور؟
- [آیت الله خامنه ای] از آنجا که اذان گفتن با صدای بلند یک عمل عبادی سیاسی است که ثواب زیادی دارد، تعدادی از مؤمنین تصمیم گرفته اند که بدون بلندگو بالای بام خانه های خود به خصوص برای نماز صبح، اذان بگویند. سؤال این است که در صورت اعتراض بعضی از همسایگان این عمل چه حکمی دارد؟
- [سایر] با سلام خدمت خانم دکتر<br />خانم دکتر روزی من با خانمم مشاجره لفظی داشتم و گویا برادر خانمم در پائین ساختمان منتظر بردن خانم و بچه ها به خانه پدریشان بود و من هم اطلاعی نداشتم. بلاخره حرفای ما بدون مشکلی تموم شد و آنها به پائین ساختمان رفتند، بعد از چند لحظه صدای برادر خانمم را شنیدم که با صدای بلند از پایین ساختمان داد می کشید و به من فحش خانواده میداد. تا من برسم پایین رفته بودند. حالا خانم دکتر از اون روز تا حالا من هیچ اقدامی نکرده ام و شعله این آشوب همچنان در دلم پابرجاست. شب و روز این ناراحتی و آشوب در دلم می چرخد و ناراحتم می کند و پیامد هر اقدامی را هم می سنجم و ره بجایی نمی برم، با این توصیف نمی دانم اولین برخورد ما بعد از این واقعه چه جوری خواهد بود؛ گذشته از این، این موضوع آرام و قرار از کفم ربوده و آنی راحتم نمی گذارد چیکار کنم که این ناراحتی ها رو از خودم دور کنم و شما چه پیشنهادی دارید؟<br />ممنون از راهنمائی تان.
- [آیت الله علوی گرگانی] بر مرد واجب است حمد وسوره نماز صبح ومغرب وعشا را بلند بخواند، وبر مرد و زن واجب است حمد وسوره نماز ظهر وعصر را آهسته بخوانند و بلند خواندن یعنی آنکه صدا جوهر داشته باشد بصورتی که اگر کسی نزدیک اوست صدای او را بشنود و آهسته خواندن یعنی اینکه صدا بدون جوهر باشد و باید به صورتی بخواند که اگر سر و صدایی نباشد خود صدایش را بشنود.
- [آیت الله جوادی آملی] .مستحب است قنوت نماز, بلند خوانده شود, هرچند نماز مانند ظهر و عصر, اخفاتی و آهسته باشد؛ خواه نمازگزار امام جماعت باشد یا منفرد؛ ولی اگر مأموم بود, سعی شود که صدای او را امام نشنود.
- [آیت الله وحید خراسانی] زن می تواند حمد و سوره نماز صبح و مغرب و عشاء را بلند یا اهسته بخواند و اگر نامحرم صدایش را بشنود بنابر احتیاط واجب اهسته بخواند ولی در صورتی که شنواندن بر زن حرام باشد مثل این که قرایت را با خضوع در قول و صدای ظریف بخواند و نامحرم بشنود جایز نیست بلند بخواند و اگر خواند نمازش باطل است
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر ماموم در رکعت اول و دوم نماز صبح و مغرب و عشاء صدای حمد و سوره امام را بشنود اگر چه کلمات را تشخیص ندهد باید حمد و سوره را نخواند و اگر صدای امام را نشنود مستحب است حمد و سوره را بخواند ولی قصد جزییت نماز نکند و باید اهسته بخواند و چنانچه سهوا بلند بخواند اشکال ندارد
- [آیت الله بهجت] زن میتواند حمد و سوره نماز صبح و مغرب و عشا را بلند یا آهسته بخواند، ولی اگر نامحرم صدایش را بشنود باید آهسته بخواند، در صورتی که شنیدن صدای او حرام باشد، مثلاً ترس فتنه و لذت بردن در بین باشد؛ بنابر اظهر.
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر مأموم در رکعت اوّل ودوم نماز صبح ومغرب وعشا صدای حمد وسوره امام را بشنود، اگرچه کلمات را تشخیص ندهد، باید حمد و سوره را نخواند و اگر صدای امام را نشنود، مستحبّ است حمد وسوره را بخواند ولی باید آهسته بخواند و چنانچه سهواً بلند بخواند، اشکال ندارد.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر مأموم در رکعت اوّل و دوّم نماز صبح و مغرب و عشا صدای حمد و سوره امام را بشنود، اگرچه کلمات را تشخیص ندهد، نباید حمد و سوره را بخواند و اگر صدای امام را نشنود، مستحبّ است حمد و سوره را بخواند ولی باید آهسته بخواند و چنانچه سهواً بلند بخواند اشکال ندارد.
- [آیت الله سبحانی] اگر مأموم در رکعت اول و دوم نماز صبح و مغرب و عشا صدای حمد و سوره امام را بشنود، اگرچه کلمات را تشخیص ندهد، باید حمد و سوره را نخواند و اگر صدای امام را نشنود مستحب است حمد و سوره بخواند ولی باید آهسته بخواند و چنانچه سهواً بلند بخواند اشکال ندارد.
- [آیت الله نوری همدانی] اگر ماموم در رکعت اول ودوم نماز صبح و مغرب و عشا صدای حمد و سورة امام را بشنود ، اگر چه کلمات را تشخیص ندهد ، باید حمد وسوره را نخواند و اگر صدای امام را نشنود مستحب است حمد وسوره بخواند ولی باید آهسته بخواند وچنانچه سهواً بلند بخواند اشکال ندارد .
- [آیت الله بروجردی] اگر مأموم در رکعت اوّل و دوم نماز صبح و مغرب و عشا صدای حمد و سورهی امام را بشنود، اگر چه کلمات را تشخیص ندهد، باید حمد و سوره را نخواند و اگر صدای امام را نشنود مستحب است حمد و سوره را بخواند، ولی باید آهسته بخواند و چنانچه سهواً بلند بخواند اشکال ندارد.