ما فی الذمه
آنچه بر گردن مكلف است، هر چند به آن علم نداشته باشد.
کسی که می داند یکی از نمازهای پنجگانه از او فوت شده و نمی داند کدام بوده، کافی است یک نماز صبح و یک مغرب و یک چهار رکعتی به قصد ما فِی الذمّه بخواند ، و در بلند یا آهسته خواندن آن مخیّر است ، و اگر مسافر بوده ، کافی است یک مغرب و یک دو رکعتی به قصد ما فی الذمه بخواند.
عنوان مسئله:
کسی که می داند یکی از نمازهای پنجگانه از او فوت شده و نمی داند کدام بوده، کافی است یک نماز صبح و یک مغرب و یک چهار رکعتی به قصد ما فِی الذمّه بخواند ، و در بلند یا آهسته خواندن آن مخیّر است ، و اگر مسافر بوده ، کافی است یک مغرب و یک دو رکعتی به قصد ما فی الذمه بخواند.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- آیا کسی می تواند به خاطر شرم و حیا و یا ترس از ریا، حمد و سوره ی نمازهای صبح و مغرب و عشا را آهسته بخواند؟
- اگر کسی قصد داشته باشد در نماز مغرب یا عشا به جای تسبیحات اربعه سوره ی حمد را بخواند، تکلیفش در بلند خواندن یا آهسته خواندن سوره حمد چیست؟
- آیا اقتدا به امام جماعتی که بلند خواندن قرائت را در نماز ظهر روز جمعه مستحب می داند (از روی اجتهاد یا تقلید) و بلند می خواند، برای مأمومی که آهسته خواندن در قرائت ظهر جمعه را واجب می داند، جایز است؟
- شخصی به علت بیماری که دارد نمی تواند نمازهای صبح و مغرب و عشا را با صدای بلند (جهر) بخواند، آیا اقتدا به او در آن نمازها صحیح است؟
- کسی که به طور دایم یا موقّت، قادر به خواندن قرائت نماز به طور جهر نیست، آیا اقتدای به او در نمازهای جهریّه یعنی صبح و مغرب و عشا صحیح است؟
- فردی نماز استیجاری را طبق فتوای مرجع تقلیدی که ترتیب را لازم نمی داند، بدون رعایت ترتیب خوانده است. پس از فوت آن مرجع، تعدادی نماز عشا باقی مانده است. آیا فقط همان مقدار باقی مانده از عشا را تنها بخواند کافی است؟
- در نماز جماعت ظهر و عصر وقت کافی برای خواندن نوافل ظهر و عصر نیست، اگر کسی بخواهد آن ها را به جا آورد؛ چه وقت و با چه نیتی به جا آورد؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله خامنه ای] اگر شخص بخواهد علاوه بر هفده رکعت نماز واجب روزانه، هفده رکعت نماز قضاء احتیاطی هم بخواند، آیا قرائت دو رکعت اول و دوم نمازهای صبح و مغرب و عشا را باید بلند بخواند یا آهسته؟
- [سایر] چرا باید نماز صبح و مغرب و عشاء را بلند نماز ظهر را اهسته بخوانیم؟
- [آیت الله سبحانی] میزان در آهسته خواندن نماز ظهر و یا بلند خواندن نماز صبح چیست؟
- [آیت الله خامنه ای] آیا اگر قصد خواندن قضای نماز صبح را داشته باشیم باید آن را بلند بخوانیم یا آهسته؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] مأمومی که در رکعت سوم نماز مغرب یا عشا به امام اقتدا می کند و تکلیفش خواندن حمد و سوره است، آیا باید آنها را بلند بخواند یا آهسته؟
- [آیت الله خامنه ای] شخصی به علت بیماری که دارد نمی تواند نمازهای صبح و مغرب و عشا را با صدای بلند بخواند، آیا اقتدا به او در آن نمازها صحیح است؟
- [آیت الله صافی گلپایگانی] آیا شرکت در نماز جماعت اهل سنّت و خواندن نمازهای یومیه با آنها، کافی است؟
- [آیت الله خامنه ای] می دانیم که یک رکعت از نماز متشکل از نیت، تکبیرةالاحرام، حمد، سوره، رکوع و سجده است، و از طرف دیگر در نماز ظهر و عصر و رکعت سوم نماز مغرب و رکعت سوم و چهارم نماز عشا آهسته خواندن واجب است. ولی در نماز جماعتی که از رادیو و تلویزیون مستقیماً پخش می کنند، مشاهده می شود که امام جماعت ذکر رکوع و سجده رکعت سوم را بلند می خواند. با توجه به اینکه آن رکوع و سجده دو جزء رکعتی هستند که آهسته خواندن در آن واجب است، این مسأله چه حکمی دارد؟
- [آیت الله مظاهری] در نماز جماعت مغرب و عشاء در رکعتی که وظیفه امام تسبیحات اربعه و وظیفه ما حمد و سوره می باشد، آیا آن را بر طبق نماز مورد نظر باید بلند خواند یا باید از امام جماعت تبعیت کرد و آهسته خواند؟
- [سایر] سلام وقت بخیر. _ حکم خواندن فقط سوره حمد در رکعت سوم و چهارم نماز (فرادی) چیست؟ _ ایا در نماز مغرب دو تشهد در رکعت های دوم و سوم وجود دارد؟ _ ایا حتما باید در نماز صبح و مغرب عشا حمد و سوره بلند خوانده شود یا شنیدن صدای خود کافیست؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- اگر بعد از نماز شک کند که نمازی که خوانده به قصد ظهر خوانده یا عصر، اگر مسافر نیست یک نماز چهار رکعتی و اگر مسافر است یک نماز دو رکعتی به قصد مافی الذمه بخواند کافی است، و اگر شک کرد نمازی که خوانده واجب بوده یا مستحب، باید نماز واجب را بخواند.
- اگر بعد از نماز شک کند که نمازی که خوانده به قصد ظهر خوانده یا عصر، اگر مسافر نیست یک نماز چهار رکعتی و اگر مسافر است یک نماز دو رکعتی به قصد مافیالذمه بخواند کافی است، و اگر شک کرد نمازی که خوانده واجب بوده یا مستحب، باید نماز واجب را بخواند.
- کسی که می داند یک نماز چهار رکعتی نخوانده و نمی داند نماز ظهر است یا عصر است یا عشا، اگر یک نماز چهار رکعتی به نیت قضای نمازی که نخوانده بخواند کافی است.
- زن میتواند حمد و سوره نماز صبح و مغرب و عشا را بلند یا آهسته بخواند، ولی اگر نامحرم صدایش را بشنود باید آهسته بخواند، در صورتی که شنیدن صدای او حرام باشد، مثلاً ترس فتنه و لذت بردن در بین باشد؛ بنابر اظهر.
- اگر مسافر قصد کند ده روز در محلی بماند، چنانچه پیش از خواندن یک نماز چهار رکعتی از ماندن منصرف شود، یا مردّد شود که در آنجا بماند یا به جای دیگر برود،باید نماز را شکسته بخواند، و اگر بعد از خواندن یک نماز چهار رکعتی از ماندن منصرف شود یا مردّد شود، تا وقتی در آنجا هست، باید نماز را تمام بخواند. و بنابر اظهر چه این نماز چهار رکعتی را بهطور ادا خوانده باشد یا قضای یک نماز چهار رکعتی باشد که در همان محل از او فوت شده باشد؛ ولی فقط گذشتن وقت نماز چهار رکعتی کافی نیست، مثل اینکه در تمام وقت حائض یا بیهوش یا در حال جنون باشد، و اگر قبل از قضای نمازش از نیت عدول کرده، باید نمازش را شکسته بخواند.
- بر مرد واجب است حمد و سوره نماز صبح و مغرب و عشا را بلند بخواند و بر مرد و زن واجب است حمد و سوره نماز ظهر و عصر را آهسته بخوانند، مگر در ظهر جمعه که مستحب است دو رکعت اوّل را بلند بخوانند.
- اگر مأموم در رکعت اول و دوم نماز صبح، مغرب و عشا صدای حمد و سوره امام را بشنود، اگرچه کلمات را تشخیص ندهد، باید بنابر احتیاط حمد و سوره را نخواند، و اگر صدای امام را نشنود، مستحب است حمد و سوره بخواند، ولی باید آهسته بخواند و چنانچه سهواً بلند بخواند اشکال ندارد.
- کسی که مسافر نیست، اگر تا مغرب به اندازه خواندن پنج رکعت نماز وقت دارد، باید نماز ظهر و عصر هر دو را بخواند و اگر کمتر وقت دارد باید فقط نماز عصر را بخواند و بعداً نماز ظهر را قضا کند؛ و اگر تا نصف شب به اندازه خواندن پنج رکعت نماز وقت دارد، باید نماز مغرب و عشا را بخواند و اگر کمتر وقت دارد، باید فقط عشا را بخواند و بعداً باید نماز مغرب را به قصد مافیالذمه بخواند.
- کسی که مسافر است اگر تا مغرب به اندازه خواندن سه رکعت نماز وقت دارد، باید نماز ظهر و عصر را بخواند و اگر کمتر وقت دارد، باید فقط عصر را بخواند و بعداً نماز ظهر را قضا کند. و اگر تا نصف شب به اندازه خواندن چهار رکعت نماز وقت دارد باید نماز مغرب و عشا را بخواند و اگر کمتر وقت دارد باید فقط عشا را بخواند و بلافاصله مغرب را احتیاطاً به قصد مافیالذمه بهجا آورد.
- مستحب است بین اذان و اقامه در غیر نماز مغرب دو رکعت نماز بخواند و در صورت نخواندن نافله قدری بنشیند یا سجده نماید یا قدمی بردارد؛ و در مغرب کافی است قدری ساکت شود یا قدمی بردارد؛ و حرف زدن بین اذان و اقامه نماز صبح، اگر ذکر نباشد مکروه است.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله اردبیلی] کسی که میداند یک نماز چهار رکعتی نخوانده و نمیداند نماز ظهر است یا عصر یا عشاء، اگر به نیّت قضای نمازی که نخوانده یک نماز چهار رکعتی بخواند، کافی است و در بلند یا آهسته خواندن این نماز مخیّر است.
- [آیت الله اردبیلی] زن میتواند حمد و سوره نمازهای صبح، مغرب و عشاء را بلند یا آهسته بخواند، ولی اگر نامحرم صدای او را بشنود، بنابر احتیاط واجب باید آهسته بخواند.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] در بلند خواندن یا آهسته خواندن نماز، پسر بزرگتر باید به وظیفه خویش عمل نماید یعنی قضاء نماز صبح و مغرب و عشاء را باید بلند بخواند اگرچه از طرف مادر قضا نماید.
- [آیت الله جوادی آملی] .نمازگزار زن در نمازهای صبح و مغرب و عشاء میتواند حمد و سوره را بلند یا آهسته بخواند و در صورت بلند خواندن، احتیاط واجب, آن است که نامحرم صدای او را نشنود. زنان کهنسال مطلقاً مخیّرند.
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر پسر بزرگتر بخواهد نماز مادر را بخواند، باید در آهسته و بلند خواندن به تکلیف خود عمل کند، پس حمد و سوره قضای نماز صبح و مغرب و عشاء مادرش را باید بلند بخواند.
- [آیت الله نوری همدانی] زن می تواند حمد و سورة نماز صبح و مغرب . عشا را بلند یا آهسته بخواند ، ولی اگر نا محرم صدایش را بشنود ، بنابراحتیاط واجب باید آهسته بخواند .
- [آیت الله علوی گرگانی] زن میتواند حمد و سوره نماز صبح و مغرب و عشا را بلند یا آهسته بخواند ولی اگر نامحرم صدایش را بشنود، بنابر احتیاط واجب باید آهسته بخواند.
- [آیت الله شبیری زنجانی] زن میتواند حمد و سوره نماز صبح و مغرب و عشا را بلند یا آهسته بخواند، ولی اگر نامحرم صدایش را بشنود بنا بر احتیاط مستحب آهسته بخواند.
- [آیت الله خوئی] زن میتواند حمد و سوره نماز صبح و مغرب و عشا را بلند یا آهسته بخواند ولی اگر نامحرم صدایش را بشنود، بنابر احتیاط آهسته بخواند.
- [امام خمینی] زن میتواند حمد و سور? نماز صبح و مغرب و عشا را بلند یا آهسته بخواند، ولی اگر نامحرم صدایش را بشنود بنابر احتیاط واجب باید آهسته بخواند.