نماز نافله
نمازهای نافله ممکن است به یکی از دو مورد ذیل اشاره داشته باشد:
اگر با ملاک‌هایی که گفته شد داخل شدن وقت را احراز کند و مشغول نماز شود و در بین نماز بفهمد که هنوز وقت داخل نشده، نماز او باطل است، مگر اینکه بتواند عدول کند به نماز نافله و یا نمازی که از او قضا شده باشد؛ و همچنین است اگر بعد از نماز بفهمد که تمام نماز را پیش از وقت خوانده؛ ولی اگر در بین نماز بفهمد وقت داخل شده، یا بعد از نماز بفهمد که در بین نماز وقت داخل شده، نماز او صحیح است.
عنوان مسئله:
اگر با ملاک‌هایی که گفته شد داخل شدن وقت را احراز کند و مشغول نماز شود و در بین نماز بفهمد که هنوز وقت داخل نشده، نماز او باطل است، مگر اینکه بتواند عدول کند به نماز نافله و یا نمازی که از او قضا شده باشد؛ و همچنین است اگر بعد از نماز بفهمد که تمام نماز را پیش از وقت خوانده؛ ولی اگر در بین نماز بفهمد وقت داخل شده، یا بعد از نماز بفهمد که در بین نماز وقت داخل شده، نماز او صحیح است.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- آیا دو نماز مستحبّی (مانند نماز نافله مغرب با نماز غفیله یا نماز جعفر طیّار با نماز شب) را می توان به نحو تداخل به جا آورد؟
- در نماز جماعت ظهر و عصر وقت کافی برای خواندن نوافل ظهر و عصر نیست، اگر کسی بخواهد آن ها را به جا آورد؛ چه وقت و با چه نیتی به جا آورد؟
- کسی که نمازی را به نیّت ادا خوانده و بعد متوجّه شده که نمازش خارج از وقت بوده است، یعنی باید به نیّت قضا می خوانده، آیا باید دوباره بخواند؟
- اگر بعد از نماز، نمازگزار بفهمد نماز را قبل از وقت خوانده؛ آیا باید نماز را دوباره بخواند؟
- تجدید وضو جایز است یا نه؟ و اگر شخص تجدید وضو کرد و نماز خواند، بعد یادش آمد که وضوی قبلی اش باطل شده، آیا نمازی که با این وضوی جدید خوانده صحیح است؟
- کسی که پس از مدتی فهمید نمازهایی را که کامل خوانده باید شکسته بخواند، نمازهای او صحیح است یا باطل؟
- کسی نمازهای قضایش را به ترتیب خوانده و بعد متوجه شده که مثلاً یک نماز صبح را فراموش کرده. آیا باید فقط همان نماز را قضا کند یا پس از آن نماز، همه ی نمازها را نیز قضا نماید؟
- کسی نماز قضا را به جا آورد. بعد فهمید یکی از آن ها باطل بوده است، آیا باید تمام نمازهای بعد از آن را دوباره قضا نماید؟
- آیا وضو به نیّت نماز واجب قبل از وقت نماز صحیح است یا خیر؟
- اگر شخصی وضو گرفت و سپس آن را تجدید کرد و بعد از نماز متوجه شد که یکی از این دو وضو قبل از نماز باطل شده، حکم نمازی که خوانده و نماز بعدی را بیان فرمایید.
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله سبحانی] در مواقعی که اذان گفته می شود و فقط همان وقت برای نوافل باقی است آیا حکایت اذان بهتر است یا خواندن نماز؟ و ضمناً خیلی اتّفاق می افتد که اذان و نوافل با هم در وقت معارض هستند؟
- [آیت الله اردبیلی] آیا میتوان به جای نماز نافله مغرب، نماز غفیله خواند، بدین صورت که نماز غفیله خوانده شود و در عین حال به جای دو رکعت از چهار رکعت نماز نافله مغرب محسوب شود؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] شخصی مشغول نافله ظهر شد، یادش آمد نماز صبح را نخوانده، آیا می تواند از نافله به نماز صبح عدول کند؟
- [سایر] اهمیت نوافل (تهجد در شب) و آثار آن را بفرمایید. حکم نوافل فوت شده چیست؟ و آیا قضاء دارد؟ اگر قضاءدارد آیا هر وقت می شود خواند؟ حکم قضاء نوافل بر مریضی که از او فوت شده چیست؟ آیا در قضاء نوافل ترتیب هم شرط است؟
- [آیت الله مظاهری] آیا نمازهای نافله را می شود قبل از وقت نماز واجب خواند؟ مثلاً ساعت 11،نافله های ظهر و عصر را می شود خواند و حکم ادا دارد؟
- [سایر] خواندن نمازهای مستحبی روزانه در سفر؛ مانند نافله شب، نوافل ظهر و عصر و نافله صبح، چه حکمی دارد؟
- [آیت الله مظاهری] کسیکه بعد از نماز شک میکند نماز را در داخل وقت خوانده یا قبل از داخل شدن وقت، آیا نمازش صحیح است یا خیر؟
- [آیت الله اردبیلی] کسی که بعد از نماز شک میکند که نماز را در داخل وقت خوانده یا قبل از داخل شدن وقت، آیا نمازش صحیح است یا خیر؟
- [آیت الله سبحانی] آیا بنظر حضرت عالی نماز غفیله جزء نوافل نماز مغرب حساب می شود؟
- [آیت الله خامنه ای] در صورت زیادی وقت، نماز غفیله مقدم است یا چهار رکعت نماز نافله مغرب؟ اگر بعد از نماز مغرب وقت کم باشد (در نماز جماعت) کدامیک بهتر است بهجا آورده شود؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- اگر بعد از وقت نماز بفهمد نمازی را که خوانده باطل بوده، باید قضای آن را بخواند.
- اگر پیش از خواندن نماز احتیاط بفهمد، نمازی که خوانده درست بوده، لازم نیست نماز احتیاط را بخواند، و اگر در بین نماز احتیاط بفهمد، لازم نیست آن را تمام نماید، بلکه مثل نماز نافله می‌شود، که قطع و ادامه آن هر دو جایز است.
- اگر پیش از خواندن نماز احتیاط بفهمد، نمازی که خوانده درست بوده، لازم نیست نماز احتیاط را بخواند، و اگر در بین نماز احتیاط بفهمد، لازم نیست آن را تمام نماید بلکه مثل نماز نافله می شود ، که قطع و ادامه آن هردو جایز است .
- اگر انسان نداند و یا فراموش کند که باید با یقین به داخل شدن وقت مشغول نماز شود، چنانچه بعد از نماز بفهمد که تمام نماز را در وقت خوانده، نماز او صحیح است، در صورتی که موقع نماز قصد قربت داشته باشد.
- اگر بعد از نماز شک کند، که قبل از نماز وضوی او باطل شده یا بعد از نماز، نمازی که خوانده صحیح است.
- نافله عصر پیش از نماز عصر خوانده می‌شود و وقت آن تا موقعی است که آن مقدار از سایه شاخص که بعد از ظهر پیدا می‌شود، به چهار هفتم آن برسد و اگر تا این وقت نخواند، تا موقعی که سایه به اندازه دو برابر شاخص بشود وقت فضیلت خواندن نافله عصر است، ولی از نظر فضیلت به وقت قبلی، یعنی چهار هفتم شاخص، نمیرسد؛ و چنانچه بخواهد نافله ظهر یا نافله عصر را بعد از وقت آنها بخواند، بهتر است بنابر اظهر نافله ظهر را بعد از نماز ظهر و نافله عصر را بعد از نماز عصر بخواند و باید نیت ادا و قضا نکند.
- اگر پیش از خواندن نماز مغرب، سهواً مشغول نماز عشا شود و در بین نماز بفهمد که اشتباه کرده، چنانچه تمام آنچه را خوانده یا مقداری از آن را، در وقت مشترک خوانده و به رکوع رکعت چهارم نرفته، باید نیت را به نماز مغرب برگرداند و نماز را تمام کند و بعد نماز عشا را بخواند؛ و اگر به رکوع رکعت چهارم رفته باید نماز را تمام کند، بعد نماز مغرب را بخواند. اما اگر تمام آنچه را خوانده در وقت مخصوص نماز مغرب خوانده باشد نمازش خالی از اشکال نیست، حتی اگر به مغرب عدول کرده باشد.
- اگر دربین نماز بفهمد وضو یا غسلش باطل بوده، یا بدون وضو یا غسل مشغول نماز شده، باید نماز را بهم بزند و دوباره با وضو یا غسل بخواند و اگر بعداز نماز بفهمد باید دوباره نماز را با وضو یا غسل بجاآورد و اگر وقت گذشته قضا نماید.
- اگر در بین نماز بفهمد وضو یا غسلش باطل بوده، یا بدون وضو یا غسل مشغول نماز شده، باید نماز را بههم بزند و دوباره با وضو یا غسل بخواند و اگر بعد از نماز بفهمد باید دوباره نماز را با وضو یا غسل بهجا آورد و اگر وقت گذشته قضا نماید.
- اگر در شماره رکعتهای نماز مستحبی شک کند، چنانچه طرف بیشترِ شک، نماز را باطل میکند، باید بنا را بر کمتر بگذارد، مثلاً اگر در نافله صبح شک کند که دو رکعت خوانده یا سه رکعت، باید بنا بگذارد که دو رکعت خوانده است، و اگر طرف بیشترِ شک نماز را باطل نمیکند، مثلاً شک کند که دو رکعت خوانده یا یک رکعت، به هر طرف شک عمل کند نمازش صحیح است.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله نوری همدانی] اگر انسان ملتفت نباشد که باید با یقین به داخل شدن وقت مشغول نماز شود ، چنانچه بعد از نماز بفهمد که تمام نماز را در وقت خوانده ، نماز او صحیح است و اگر بفهمد تمام نماز را پیش از وقت خوانده یا بفهمد که در بین نماز وقت داخل شده است ، نمازش باطل است .
- [امام خمینی] اگر انسان ملتفت نباشد که باید با یقین به داخل شدن وقت مشغول نماز شود، چنانچه بعد از نماز بفهمد که تمام نماز را در وقت خوانده، نماز او صحیح است. و اگر بفهمد تمام نماز را پیش از وقت خوانده یا بفهمد که در بین نماز وقت داخل شده است، نمازش باطل است.
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر انسان ملتفت نباشد که باید با ثابت شدن دخول وقت مشغول نماز شود چنانچه بعد از نماز بفهمد که تمام نماز را در وقت خوانده نماز او صحیح است و اگر بفهمد نماز را پیش از وقت خوانده یا نفهمد که در وقت خوانده یا پیش از وقت یا بعد از نماز بفهمد که در بین نماز وقت داخل شده نمازش باطل است
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اگر دو مرد عادل به داخل شدن وقت خبر دهند، یا انسان یقین کند که وقت نماز شده و مشغول نماز شود و در بین نماز بفهمد که هنوز وقت داخل نشده نماز او باطل است، و هم چنین است اگر بعد از نماز بفهمد که تمام نماز را پیش از وقت خوانده. ولی اگر در بین نماز بفهمد وقت داخل شده، یا بعد از نماز بفهمد که در بین نماز وقت داخل شده، نماز او صحیح است.
- [آیت الله بروجردی] اگر دو مرد عادل به داخل شدن وقت خبر دهند، یا انسان یقین کند که وقت نماز شده و مشغول نماز شود و در بین نماز بفهمد که هنوز وقت داخل نشده است، نماز او باطل است و همچنین اگر بعد از نماز بفهمد که تمام نماز را پیش از وقت خوانده، ولی اگر در بین نماز بفهمد وقت داخل شده، یا بعد از نماز بفهمد که در بین نماز وقت داخل شده، نماز او صحیح است.
- [آیت الله مظاهری] اگر یک نفر ثقه به داخل شدن وقت خبر دهد، یا انسان اطمینان پیدا کند که وقت نماز شده و مشغول نماز شود و در بین نماز بفهمد که هنوز وقت داخل نشده نماز او باطل است و همچنین است اگر بعد از نماز بفهمد که تمام نماز را پیش از وقت خوانده، ولی اگر در بین نماز بفهمد وقت داخل شده یا بعد از نماز بفهمد که در بین نماز وقت داخل شده نماز او صحیح است.
- [آیت الله سبحانی] اگر یک مرد عادل به داخل شدن وقت خبر دهد، یا انسان یقین کند که وقت نماز شده و مشغول نماز شود و در بین نماز بفهمد که هنوز وقت داخل نشده، نماز او باطل است. و همچنین است اگر بعد از نماز بفهمد که تمام نماز را پیش از وقت خوانده، ولی اگر در بین نماز بفهمد وقت داخل شده، یا بعد از نماز بفهمد که در بین نماز وقت داخل شده، نماز او صحیح است.
- [آیت الله نوری همدانی] اگر دو یا یک مرد عادل به داخل شدن وقت خبر دهند ، یا انسان یقین کند که وقت نماز شده و مشغول نماز شود و در بین نماز بفهمد که هنوز وقت داخل نشده ، نماز او باطل است . و همچنین است اگر بعد از نماز بفهمد که تمام نماز را پیش از وقت خوانده ، ولی اگر در بین نماز بفهمد وقت داخل شده ، یا بعد از نماز بفهمد که در بین نماز وقت داخل شده ، نماز او صحیح است .
- [امام خمینی] اگر دو مرد عادل به داخل شدن وقت خبر دهند یا انسان یقین کند که وقت نماز شده و مشغول نماز شود و در بین نماز بفهمد که هنوز وقت داخل نشده، نماز او باطل است. و همچنین است اگر بعد از نماز بفهمد که تمام نماز را پیش از وقت خوانده. ولی اگر در بین نماز بفهمد وقت داخل شده، یا بعد از نماز بفهمد که در بین نماز وقت داخل شده، نماز او صحیح است.
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر انسان ملتفت نباشد که باید با یقین به داخل شدن وقت مشغول نماز شود، چنانچه بعد از نماز بفهمد که تمام نماز را در وقت خوانده نماز او صحیح است و اگر بفهمد تمام نماز را پیش از وقت خوانده، یا نفهمد که در وقت خوانده یا پیش از وقت، نمازش باطل است بلکه اگر بعد از نماز بفهمد که در بین نماز وقت داخل شده است، دوباره آن نماز را بخواند.