نماز صبح
نماز صبح از نمازهای یومیه که دو رکعت است و بین طلوع فجر و طلوع آفتاب خوانده می‌شود.
کسی نمازهای قضایش را به ترتیب خوانده و بعد متوجه شده که مثلاً یک نماز صبح را فراموش کرده. آیا باید فقط همان نماز را قضا کند یا پس از آن نماز، همه ی نمازها را نیز قضا نماید؟
همان نماز را که قضا کند کافی است؛ گرچه احتیاط مستحب در این است که نمازهای پس از آن صبح را تا صبح بعدی دوباره قضا کند تا ترتیب حفظ شده باشد.
همان نماز را که قضا کند کافی است؛ گرچه احتیاط مستحب در این است که نمازهای پس از آن صبح را تا صبح بعدی دوباره قضا کند تا ترتیب حفظ شده باشد.
عنوان سوال:
کسی نمازهای قضایش را به ترتیب خوانده و بعد متوجه شده که مثلاً یک نماز صبح را فراموش کرده. آیا باید فقط همان نماز را قضا کند یا پس از آن نماز، همه ی نمازها را نیز قضا نماید؟
پاسخ:
همان نماز را که قضا کند کافی است؛ گرچه احتیاط مستحب در این است که نمازهای پس از آن صبح را تا صبح بعدی دوباره قضا کند تا ترتیب حفظ شده باشد.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- کسی که نماز را بدون ترتیب خوانده، (مثلاً یک روز صبح خوانده، یک روز نماز عصر خوانده و...) برای قضای این نمازها چگونه باید عمل کند؟
- اینجانب چندین سال نماز خوانده ام و اکنون متوجه شده ام که در اثر جهل به مسأله، قرائت حمد و سوره ی نمازم صحیح نبوده است، آیا باید نمازها را قضا کنم؟
- کسانی در شب های قدر، به جای نمازهای مستحبی، نماز قضا می خوانند، آیا این نمازها به جای نماز مستحبی قرار می گیرد؟
- کسی که به نیّت دیگری نماز می خواند، آیا ترتیب نمازها در آن لازم است؟
- کسی که ترتیب را در نمازهای قضا رعایت نکرده، وظیفه اش چیست؟
- اگر شخصی چهار سال نماز باطل خوانده و در این مدت پنج یا شش بار مسافرت کرده باشد، قضای نمازهای شکسته و تمام را به چه نحو بخواند تا ترتیب حاصل شود؟
- چه زمانی نماز صبح قضا می شود؟
- اگر مطابق مسأله ی 1119 عمل نکرده باشیم، یعنی در نمازهای قضا مراعات ترتیب را نکرده باشیم، اکنون که مطّلع شده ایم باید به ترتیب می خواندیم، وظیفه ما چیست؟
- شخصی به علت بیماری که دارد نمی تواند نمازهای صبح و مغرب و عشا را با صدای بلند (جهر) بخواند، آیا اقتدا به او در آن نمازها صحیح است؟
- شخصی در بیمارستانی که تا محلّ خودش بیش از ده فرسخ فاصله دارد، بیش از یک ماه بستری بوده و نمازهای یومیّه ی خود را نخوانده است، اکنون نمازها را چگونه قضا کند؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله اردبیلی] آیا رعایت ترتیب، در خواندن نمازهای قضا لازم است یا خیر؟ مثلاً اگر اول، تمام نمازهای صبح و بعد تمام نمازهای ظهر و بعد تمام نمازهای عصر را که قضا شده، بخواند و یا این نوع ترتیب را هم رعایت نکند، نمازهای خوانده شده، صحیح است یا خیر؟
- [آیت الله خامنه ای] فردی که به علت بیماری نمیتواند از بیرون آمدن باد معده، موقع نماز جلوگیری کند و هر چه معالجه کرده است نتیجه نبخشیده است و احساس میکند با توجه به مشکلات زندگیش اگر بخواهد منتظر بهبودی بنشیند، نمیتواند نمازهای قضایش را بهجا آورد، چنانچه نمازها را قضا کرد و بعداً بیماریاش رفع شد آیا باید دوباره نمازها را قضا کند؟ در صورتی که مشقّت داشته باشد چهطور؟
- [آیت الله خامنه ای] در دوران جوانی نمازهای ظهر و عصر من بیشتر از نمازهای مغرب و عشا و صبح قضا شده اند که پشت سر هم بودن و تعداد و ترتیب آنها را نمی دانم. آیا در این مورد باید نماز دوره ای خوانده شود؟ و نماز دوره ای چیست؟ امیدواریم توضیح فرمایید.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] شخصی چندین سال نماز خوانده و فعلا فهمیده که نمازهایش غلط بوده، آیا لازم است نمازها را قضا کند؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] زنی حائض بوده و غسل حیض را فراموش کرده و مدتی نماز خوانده، البته برای نمازهای خود وضو می گرفته، آیا اگر در این مدت غسل مستحبی انجام داده باشد نمازهای خود را قضا کند؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] زنی جنب بوده و فراموش کرده و مدتی نماز خوانده ولی در این بین غسل حیض انجام داده است و فعلا متوجه شده، تکلیف او نسبت به نمازهای گذشته چیست؟
- [آیت الله سیستانی] آیا در نمازهای قضا برای مثال نماز صبح لازم است نماز قضای صبح را قبل از نماز ادای ظهر وعصر خواند؟
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر نماز صبح از ما قضا شده باشد حتما باید قبل از نمازظهر خوانده شود
- [آیت الله خامنه ای] اگر شخصی به اشتباه گمان برد که وقت نماز صبح تمام شده و نماز خود را به نیّت قضا بخواند و هنگام نماز ظهر بفهمد که نماز صبح قضا نشده بود، حکم نمازی که خوانده چیست؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] زنی حائض بوده و غسل حیض را فراموش کرده و مدتی نماز خوانده، البته برای نمازهای خود وضو می گرفته آیا نمازهای او صحیح است؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- قضای نمازهای یومیه در صورتی که ترتیب آنها معلوم باشد باید به ترتیب خوانده شود ، مثلاً کسی که یک روز نماز عصر و روز بعد نماز ظهر را نخوانده ، بنا بر اظهر و احوط باید اول نماز عصر و بعد از آن نماز ظهر را قضا نماید .
- اگر انسان چند نفر را برای نماز قضای میت اجیر کند، در صورتی که ترتیب قضا شدن نمازها برای مستأجر معلوم است، باید برای هر کدام آنها وقتی را معین نماید، مثلاً اگر با یکی از آنها قرار گذاشت که از صبح تا ظهر نماز بخواند، با دیگری قرار بگذارد که از ظهر تا شب بخواند، و نیز باید نماز را که در هر دفعه شروع میکند معین نماید، مثلاً قرار بگذارد نماز اولی که میخواند صبح باشد یا ظهر یا عصر، و با نفر دوم طوری قرار بگذارد که ترتیب رعایت شود.
- وقت نافله شب از نصف شب است تا اذان صبح و بهتر است نزدیک اذان صبح خوانده شود؛ و اگر کسی چهار رکعت یا بیشتر از نافله شب را خوانده و وقت فریضه صبح رسیده، میتواند نماز شب را تمام کند و میتواند نافله و فریضه صبح را بخواند و بعداً باقیمانده نماز شب را قضا کند؛ و امّا اگر چیزی از نماز شب را بهجا نیاورده و یا کمتر از چهار رکعت بهجا آورده، در این دو صورت مقدم داشتن نافله و فریضه صبح بر قضای نماز شب افضل است.
- کسی که نماز قضا دارد، باید در خواندن آن کوتاهی نکند ولی واجب نیست فورا آن را بجا آورد، و کسی که نماز قضا دارد تا وقتی که وقت فریضه تنگ نشده می تواند نماز قضا یا نماز مستحبی بخواند.
- نماز قضا را با جماعت می شود خواند، چه نماز امام جماعت ادا باشد یا قضا، و لازم نیست هر دو یک نماز را بخوانند مثلاً اگر نماز قضای صبح را با نماز ظهر یا عصر امام بخواند اشکال ندارد .
- اگر در شماره رکعتهای نماز مستحبی شک کند، چنانچه طرف بیشترِ شک، نماز را باطل میکند، باید بنا را بر کمتر بگذارد، مثلاً اگر در نافله صبح شک کند که دو رکعت خوانده یا سه رکعت، باید بنا بگذارد که دو رکعت خوانده است، و اگر طرف بیشترِ شک نماز را باطل نمیکند، مثلاً شک کند که دو رکعت خوانده یا یک رکعت، به هر طرف شک عمل کند نمازش صحیح است.
- اگر در شماره رکعت های نماز مستحبی شک کند، چنانچه طرف بیشترِ شک ، نماز را باطل می کند ، باید بنا را بر کمتر بگذارد ، مثلاً اگر در نافله صبح شک کند که دو رکعت خوانده یا سه رکعت ، باید بنا بگذارد که دو رکعت خوانده است ، و اگر طرف بیشترِ شک نماز را باطل نمی کند ، مثلاً شک کند که دو رکعت خوانده یا یک رکعت ، به هرطرف شک عمل کند نمازش صحیح است .
- در استحاضه متوسطه باید زن برای نماز صبح غسل کند و تا صبح دیگر برای نمازهای خود بنابر احتیاط واجب پنبه را اگر خونی شده عوض کند یا آب بکشد، و همچنین ظاهر فرج اگر نجس شده است؛ و وجوب وضو برای هر نماز در این صورت خالی از وجه نیست و این در صورتی است که استحاضه متوسطه پیش از نماز صبح یا در بین آن پیدا شود، ولی اگر بعد از نماز صبح تا پیش از نماز ظهر یا بین آن حاصل شود باید برای نماز ظهر غسل کند، و به همین ترتیب، پیش از هر نماز یا بین هر نمازی که استحاضه متوسطه شده باید برای آن غسل کند. و اگر عمداً یا از روی فراموشی برای نماز صبح غسل نکند باید برای نماز ظهر و عصر غسل کند و اگر برای نماز ظهر و عصر غسل نکند باید پیش از نماز مغرب و عشا غسل نماید چه آنکه خون بیاید یا قطع شده باشد.
- اگر بخواهد قضای چند نماز غیر یومیه، مانند نماز آیات را بخواند یا مثلاً بخواهد قضای یک نماز یومیه و چند نماز غیر یومیه را بخواند، لازم نیست آنها را به ترتیب بجا آورد.
- اگر بعد از نماز شک کند که نمازی که خوانده به قصد ظهر خوانده یا عصر، اگر مسافر نیست یک نماز چهار رکعتی و اگر مسافر است یک نماز دو رکعتی به قصد مافیالذمه بخواند کافی است، و اگر شک کرد نمازی که خوانده واجب بوده یا مستحب، باید نماز واجب را بخواند.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله مظاهری] قضای نمازها لازم نیست به ترتیب خوانده شود مگر آنکه ترتیب در ادای آنها لازم باشد مثل نماز ظهر و عصر یا مغرب و عشا.
- [آیت الله اردبیلی] لازم نیست قضای نمازهای میّت به ترتیب خوانده شود، مگر نماز ظهر و عصر یا مغرب و عشای قضا شده از یک روز.
- [آیت الله علوی گرگانی] کسی که پنج نماز پشت سر هم از او قضا شده ونمیداند اوّلی آنها کدام است بنابر احتیاط مستحبّ اگر بخواهد مرتّب نمازها را قضا نماید، باید نه نماز به ترتیب بخواند مثلاً از نماز صبح شروع کند و بعد از آن که ظهر وعصر ومغرب وعشا را خواند دو مرتبه نماز صبح وظهر وعصر ومغرب را بخواند و اگر شش نماز پشت سر هم از او قضا شده واوّلی آنها را نمیداند، باید ده نماز به ترتیب قضا کند وهمینطور برای هر یک نمازی که به نمازهای قضای او اضافه می‌شود در صورتی که پشت سر هم قضا شده باشد، باید یک نماز بر مقداری که گفته شد اضافه نماید مثلاً اگر هفت نماز از او قضا شده واوّلی آنها را نمیداند باید یازده نماز به ترتیب بجا آورد گرچه تکرار لازم نیست.
- [آیت الله نوری همدانی] لازم نیت قضای نمازهای میت به ترتیب خوانده شود ، اگر چه بدانند که میت ترتیب نمازهای خود را می دانسته است . بلی نمازهائی که اداء آنها ترتیب دارد مثل نماز ظهر و عصر یا مغربو عشاء از یک روز باید به ترتیب قضا شود .
- [آیت الله بروجردی] قضای نمازهای یومیه باید به ترتیب خوانده شود، مثلاً کسی که یک روز نماز عصر و روز بعد نماز ظهر را نخوانده، باید اوّل نماز عصر و بعد از آن، نماز ظهر را قضا نماید.
- [امام خمینی] قضای نمازهای یومیه لازم نیست به ترتیب خوانده شود مثلا کسی که یک روز نماز عصر و روز بعد نماز ظهر را نخوانده لازم نیست اول نماز عصر و بعداز آن نماز ظهر را قضا نماید.
- [آیت الله سیستانی] کسی که مثلاً چند نماز صبح ، یا چند نماز ظهر از او قضا شده و شماره آنها را نمیداند ، یا فراموش کرده ، مثلاً نمیداند که سه ، یا چهار ، یا پنچ نماز بوده ، چنانچه مقدار کمتر را بخواند کافی است ، ولی بهتر این است که بقدری نماز بخواند که یقین کند تمام آنها را خوانده است ، مثلاً اگر فراموش کرده که چند نماز صبح از او قضا شده است و یقین دارد که بیشتر از ده نماز نبوده ، احتیاطاً ده نماز صبح بخواند .
- [آیت الله بروجردی] قضای نمازهای میت باید به ترتیب خوانده شود و اگر ترتیب آنها را نمیدانند باید با اجیر شرط کنند به قدری نماز بخواند که ترتیب به عمل آید.
- [امام خمینی] اگر از روزهای گذشته نمازهای قضا دارد و یک نماز یا بیشتر هم از همان روز از او قضا شده، اگرچه لازم نیست نمازهای قضا را پیش از نماز ادا بخواند حتی اگرچه وقت داشته باشد و ترتیب بین نمازهای قضا را هم بداند ولی احتیاط استحبابی آن است که نمازهای قضا مخصوصا نماز قضای همان روز را پیش از نماز ادا بخواند.
- [امام خمینی] لازم نیست قضای نمازهای میت به ترتیب خوانده شود، اگر چه بدانند که میت ترتیب نمازهای خود را می دانسته.