وقت نماز
هر یک از نمازهای واجب باید در وقت مخصوصی اقامه گردد، که به آن اوقات نمازهای یومیه می گویند.
اگر وقت نماز به‌قدری تنگ است که به‌سبب به‌جا آوردن بعضی از کارهای مستحب نماز، مقداری از آن بعد از وقت خوانده می‌شود، باید آن مستحب را به‌جا نیاورد؛ مثلاً اگر به‌سبب خواندن قنوت مقداری از نماز بعد از وقت خوانده می‌شود، باید قنوت نخواند.
عنوان مسئله:
اگر وقت نماز به‌قدری تنگ است که به‌سبب به‌جا آوردن بعضی از کارهای مستحب نماز، مقداری از آن بعد از وقت خوانده می‌شود، باید آن مستحب را به‌جا نیاورد؛ مثلاً اگر به‌سبب خواندن قنوت مقداری از نماز بعد از وقت خوانده می‌شود، باید قنوت نخواند.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- خواندن قنوت در نماز جمعه واجب است یا مستحب؟
- اگر زن در جلوترین قسمت اطاق مشغول نماز خواندن باشد، به طوری که جلوتر از او نتوان رفت، آیا مرد می تواند پشت سر او نماز بخواند؟ اگر وقت تنگ باشد چه طور؟
- شخصی لوزه اش را عمل کرده است و دکتر به او می گوید نباید صحبت کند، در این صورت ذکرهای نماز را چگونه بیان کند؟ آیا می تواند در دلش بگوید و به لفظ نیاورد و یا می تواند نمازها را در وقت نخواند و پس از بهبودی قضا نماید؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله مظاهری] در نماز شب و هنگام تنگی وقت، خواندن قنوت کامل نماز وتر افضل است، یا تکمیل رکعات نماز؟
- [آیت الله مظاهری] با توجه به اینکه قنوت مستحب است، آیا غلط خواندن بخشی یا همه اذکار آن، به صحّت نماز صدمه میزند؟
- [آیت الله مظاهری] خواندن قنوت به فارسی در نماز مستحب یا واجب، مثل ترجمه ربناهای قرآنی یا دعای دلخواه، جایز است یا خیر؟
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر در مأموریتی مثل امدادرسانی در زلزله و( وقت شرعی نماز تنگ است و لباس امدادگر نیز نجس است شرایط خواندن نماز چگونه است؟
- [آیت الله خامنه ای] اگر مکلف شک کند با فراهم کردن همه مقدمات و انجام همه واجبات و مستحبات نماز (مثل قنوت، سوره، ذکر رکوع و سجده، تطهیر بدن، وضو یا غسل و یا هر امری که در صورت علم به تنگی وقت باید آن را رها کرد یا عوض آن را به‌جا آورد) آیا میتواند همه نماز را در داخل وقت به‌جا آورد یا نه، وظیفهاش چیست؟ اگر احتمال وسعت وقت بیشتر باشد چطور؟ آیا فرقی میکند که علت شک، ندانستن زمان اتمام وقت باشد یا ندانستن زمان انجام عمل؟ ج) در فرض مرقوم وظیفه تیمم است. س: اگر کسی به علت تنگی وقت موظف باشد از میان وضو (یا غسل)، طهارت ظاهری بدن، تیمم بر خاک (یا سنگ دارای گرد و خاک)، خواندن سوره، گفتن سه مرتبه سبحان الله در رکوع و سجده و.... برخی را ترک کند (یا عوض آن را به‌جا آورد) چگونه باید اولویتبندی کند؟
- [آیت الله خامنه ای] خواندن و بجا آوردن نماز قضا یا نماز مستحبی از سوی شخص در هنگام خواندن خطبه های نماز جمعه توسط امام جمعه چه حکمی دارد؟ آیا دارای ایراد می باشد؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] اگر شخص بتواند وضو بگیرد یا غسل کند و نماز را بدون مستحبات (ماننداقامه و قنوت) قبل از اتمام وقت نماز به جا آورد،آیا باز هم می تواند بجهت تنگی وقت تیمم کند؟
- [آیت الله اردبیلی] خواندن نماز طواف در طواف مستحبّی، مستحب است یا واجب؟ و اگر کسی نماز طواف را در طواف مستحبّی نخواند، آیا به مستحب عمل کرده و ثوابی میبرد یا مانند این است که در نماز دو رکعتی مستحبّی، بعد از خواندن یک رکعت، نماز را رها کند؟
- [آیت الله مظاهری] آیا آغاز وقت نماز عشاء بلافاصله بعد از خواندن نماز مغرب است، یا اگر نماز مغرب در اوّلین لحظات دخول وقت خوانده شود، برای نماز عشاء باید کمی صبر کرد؟
- [سایر] اگر کسی با داخل شدن در وقت، نماز خود را نخواند و بمیرد آیا نماز آن وقت بر گردن او می باشد؟ و آیا با فرض فوق باید نه تنها در وقت داخل شده باشد بلکه باید وقت نماز خواندن هم داشته باشد مثلا اگر اذان ظهر ساعت دوازده باشد و آن شخص ساعت دوازده و دو دقیقه فوت کند آیا نماز ظهر و عصر به گردن اوست؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- اگر انسان به‌قدری وقت دارد که میتواند وضو بگیرد یا غسل کند و نماز را بدون کارهای مستحبی آن مثل اقامه و قنوت بخواند، باید غسل کند یا وضو بگیرد و نماز را بدون کارهای مستحبی آن به‌جا آورد، بلکه اگر به اندازه سوره هم وقت ندارد، باید غسل کند یا وضو بگیرد و نماز را بدون سوره بخواند.
- هرگاه وقت به‌قدری تنگ باشد که اگر وضو بگیرد یا غسل کند، تمام نماز بعد از وقت خوانده می‌شود، باید تیمم کند. و در صورتی که اگر وضو بگیرد یک رکعت از نماز را در وقت میخواند و بقیه را خارج وقت، ولی اگر تیمم کند تمام نماز را در وقت میخواند، میتواند بنابر اظهر هر کدام را خواست انجام دهد، ولی احتیاط مستحب در تیمم و خواندن تمام نماز در وقت است. و اگر با تیمّم هم تمام نماز را نمیتواند در وقت بخواند، باید بنابر احوط بلکه اقرب وضو بگیرد و یک رکعت نماز را در وقت با وضو بخواند.
- هرگاه وقت به‌قدری تنگ باشد که اگر وضو بگیرد تمام نماز بعد از وقت خوانده می‌شود، باید تیمم کند، ولی اگر برای وضو و تیمم یک اندازه وقت لازم باشد، باید وضو بگیرد برای انجام یک رکعت با وضو. و اگر با وضو، وقت یک رکعت نماز و با تیمم، وقت چهار رکعت را دارد میتواند هرکدام را خواست انتخاب کند؛ بنابر اظهر.
- اگر از درنده بترسد، یا جستوجوی آب به‌قدری سخت باشد که نتواند تحمل کند، یا وقت نماز به‌قدری تنگ باشد که هیچ نتواند جستوجو کند، جستوجو لازم نیست، ولی اگر بتواند مقداری جستوجو کند، همان مقدار جستوجو لازم است؛ و اگر از دزد بر جان یا مال خودش بترسد نباید در جستوجوی آب برود.
- اگر بعد از گذشتن وقت نماز شک کند که نماز خوانده یا نه، یا گمان کند که نخوانده، خواندن آن لازم نیست، مگر گمانی که در حد اطمینان باشد، ولی اگر پیش از گذشتن وقت، شک کند که نماز خوانده یا نه، یا گمان کند که نخوانده، باید آن نماز را بخواند، بلکه اگر گمان کند که خوانده، باید آن را به‌جا آورد.
- اگر در بین نماز یومیه بفهمد که وقت نماز آیات تنگ است، چنانچه وقت نماز یومیه تنگ نباشد، باید آن را بشکند و اول نماز آیات، بعد نماز یومیه را به‌جا آورد، و اگر وقت نماز یومیه هم تنگ باشد، باید آن را تمام کند بعد نماز آیات را بخواند.
- اگر بعد از خواندن نماز عصر شک کرد که نماز ظهر را خوانده یا نه، بنابر اظهر خواندن نماز ظهر واجب نیست، اگرچه در وقت مشترک احوط است؛ و اگر در اثنای نماز عصر شک کرد که ظهر را خوانده یا نه، در صورتی که در وقت مشترک باشد عدول کردن او به نماز ظهر واجب نیست، بلکه محل تأمل است و احتیاط مستحب آن است که بعد از نماز عصر، ظهر را بخواند؛ و اگر وقت گذشته، آن را قضا کند. و چنانچه وقت به‌قدری کم است که بعد از خواندن نماز، مغرب می‌شود (یعنی در وقت مختص به عصر شک کرد نماز ظهر را خوانده یا نه) باید به همان نیت نماز عصر را تمام کند و نماز ظهرش قضا ندارد. اگرچه در قضا احتیاط خوب است.
- کسی که نماز قضا دارد، باید در خواندن آن کوتاهی نکند ولی واجب نیست فورا آن را بجا آورد، و کسی که نماز قضا دارد تا وقتی که وقت فریضه تنگ نشده می تواند نماز قضا یا نماز مستحبی بخواند.
- اگر انسان مرضی دارد که بول او قطرهقطره میریزد یا نمیتواند از بیرون آمدن غائط خودداری کند، چنانچه یقین دارد که از اول وقت نماز تا آخر آن به مقدار وضو گرفتن و نماز خواندن مهلت پیدا میکند، باید نماز را در وقتی که مهلت پیدا میکند بخواند؛ و اگر مهلت او به مقدار کارهای واجب نماز است، باید در وقتی که مهلت دارد فقط کارهای واجب نماز را به‌جا آورد و کارهای مستحب آن مانند اذان و اقامه را ترک نماید؛ اگر در مراقبتِ آن وقت، عسر و حرج و مشکلی برای او پیش نیاید.
- اگر سجده سهو را بعد از سلام نماز عمداً به‌جا نیاورد، معصیت کرده و واجب است هرچه زودتر آن را انجام دهد و چنانچه سهواً به‌جا نیاورد، هر وقت یادش آمد باید فوراً انجام دهد و لازم نیست نماز را دوباره بخواند.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله نوری همدانی] اگر وقت نماز بقدری تنگ است که به واسطة بجا آوردن بعضی از کارهای مستحب نماز مقداری از آن بعد از وقت خوانده می شود ، باید آن مستحب را بجا نیاورد، مثلاً اگر به واسطه خواندن قنوت مقداری از نماز بعد از وقت خوانده می شود ، باید قنوت نخواند و اگر بخواند معصیت کرده ، ولی نماز او صحیح است .
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] اگر وقت نماز به قدری تنگ است که به واسطه به جا آوردن بعضی از کارهای مستحب نماز؛ مقداری از آن بعد از وقت خوانده می شود؛ باید آن مستحب را به جا نیاورد؛ مثلا اگر به واسطه خواندن قنوت مقداری از نماز بعد از وقت خوانده می شود؛ باید قنوت را نخواند.
- [امام خمینی] اگر وقت نماز به قدری تنگ است که به واسطه به جا آوردن بعضی از کارهای مستحب نماز، مقداری از آن بعد از وقت خوانده می شود، باید آن مستحب را به جا نیاورد. مثلا اگر به واسطه خواندن قنوت مقداری از نماز بعد از وقت خوانده می شود،باید قنوت نخواند.
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر وقت نماز به قدری تنگ است که به واسطه بجا آوردن بعضی از کارهای مستحبّ نماز، مقداری از آن بعد از وقت خوانده می‌شود، باید آن مستحبّ را بجا نیاورد، مثلاً اگر به واسطه خواندن قنوت مقداری از نماز بعد از وقت خوانده می‌شود، باید قنوت نخواند.
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر وقت نماز به قدری تنگ است که به واسطه به جا اوردن بعضی از کارهای مستحب نماز مقداری از ان بعد از وقت خوانده می شود باید ان مستحب را به جا نیاورد مثلا اگر به واسطه خواندن قنوت مقداری از نماز بعد از وقت خوانده می شود باید قنوت را نخواند
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اگر وقت نماز به قدری تنگ است، که به واسطه به جا آوردن بعضی از کارهای مستحب نماز مقداری از آن بعد از وقت خوانده می شود باید آن مستحب را به جا نیاورد. مثلاً اگر به واسطه خواندن قنوت مقداری از نماز بعد از وقت خوانده می شود، باید قنوت نخواند.
- [آیت الله بروجردی] اگر وقت نماز به قدری تنگ است که به واسطهی به جا آوردنِ بعضی از کارهای مستحب نماز، مقداری از آن بعد از وقت خوانده می‌شود، باید آن مستحب را به جا نیاورد، مثلاً اگر به واسطهی خواندن قُنوت مقداری از نماز بعد از وقت خوانده می‌شود، باید قنوت را نخواند.
- [آیت الله مظاهری] اگر وقت نماز به قدری تنگ است که به واسطه به جا آوردن بعضی از کارهای مستحب نماز، مقداری از آن بعد از وقت خوانده می‌شود باید آن مستحب را به جا نیاورد. مثلاً اگر به واسطه خواندن قنوت و تسبیحات مستحبّی مقداری از نماز بعد از وقت خوانده می‌شود باید آنها را نخواند و اگر بخواند معصیت کرده ولی نماز او صحیح است.
- [آیت الله سیستانی] اگر وقت نماز به قدری تنگ است که بواسطه بجا آوردن بعضی از کارهای مستحب نماز ، مقداری از آن بعد از وقت خوانده می‌شود ، باید آن مستحب را بجا نیاورد ، مثلاً اگر بواسطه خواندن قنوت مقداری از نماز بعد از وقت خوانده می شود ، باید قنوت را نخواند . و اگر خواند در صورتی نمازش صحیح است که حد اقل یک رکعت از آن در وقت واقع شده باشد .
- [آیت الله اردبیلی] اگر وقت نماز به قدری تنگ باشد که به واسطه بجا آوردن بعضی از اعمال مستحب نماز، مقداری از آن بعد از وقت خوانده شود، باید آن اعمال مستحب را بجا نیاورد؛ مثلاً اگر به واسطه خواندن قنوت مقداری از نماز بعد از وقت خوانده شود، نباید قنوت را بخواند.