فراموشی
نسیان به معنای فراموشی است و در قرآن چندین بار به کار رفته است.
موقع گفتن تکبیرةالاحرام باید بدن آرام باشد و اگر عمداً درحالی‌که بدنش حرکت دارد، تکبیرةالاحرام را بگوید باطل است و همچنین بنابر احتیاط اگر سهواً یا از روی فراموشی باشد نیز باطل است.
عنوان مسئله:
موقع گفتن تکبیرةالاحرام باید بدن آرام باشد و اگر عمداً درحالی‌که بدنش حرکت دارد، تکبیرةالاحرام را بگوید باطل است و همچنین بنابر احتیاط اگر سهواً یا از روی فراموشی باشد نیز باطل است.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- اگر قبل از آن که به مقدار رکوع خم شود و بدن آرام گیرد، سهوا ذکر رکوع را بگوید، نمازش چه حکمی دارد؟
- اگر مردی بداند که زنی به بدن او نگاه می کند، در این حال بر مرد پوشاندن بدن واجب است یا بنابر احتیاط واجب است؟
- بنابر علتی (مثلاً شک در نماز چهار رکعتی در رکعت سه و چهار) نماز احتیاط بر نمازگزار واجب شده است، پس از خواندن نماز احتیاط فهمید که نمازش صحیح بوده؛ آیا نماز احتیاط اضافی باعث باطل شدن نماز می شود؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [سایر] آیا در مواقعی از نماز که آرام بودن لازم است (ایستاده یا غیر ایستاده)، حرکت سر یا دست ها هم نماز را باطل می کند؟
- [آیت الله اردبیلی] کسی که مثلاً ذکر (سبحان ربی العظیم وبحمده) را در رکوع، سهوا غلط بخواند و یا اینکه سهوا در حال گفتن این ذکر، بدنش حرکت کند، آیا موقعی که میخواهد ذکر رکوع را دوباره به صورت صحیح تکرار کند، میتواند به جای آن ذکر، سه بار (سبحان اللّه) بگوید؟
- [آیت الله خامنه ای] اگر کسی سهواً یا جهلاً ذکر رکوع یا سجده یا اذکار در حال قیام را در حال حرکت بدن بگوید و یا کسی میدانسته که نباید در حال حرکت بدن ذکر رکوع یا سجود و یا هر ذکر دیگری را بگوید ولی آن را فراموش کرده باشد و یا بر اثر بیتوجهی و غفلت و عادت، قسمتی از اذکار را در حال حرکت ادا کرده باشد؛ مثلاً قبل از اینکه سر بر سجده گذارده و بدنش آرام گیرد، ذکر سجده را شروع کرده یا قبل از اینکه ذکر سجدهاش را بهطور کامل تمام کند سر از سجده برداشته باشد، در موارد فوق چه حکمی دارد؟ ج) اگر از روی جهل یا سهو یا فراموشی اذکار نماز را در حال حرکت بگوید، نمازش صحیح است و در غیر این صورت نماز اشکال پیدا میکند. س: برخی بهطور عرفی یاد گرفتهاند که در حال برخاستن از رکوع یا سجده ذکر (الله اکبر) بگویند و چه بسا توجهی هم به این ندارند که از باب استحباب میگویند یا به قصد ذکر مطلق و یا تفاوت مستحب بودن ذکر و قصد ذکر مطلق را نمیدانند، در این موارد که در حال حرکت بدن ذکر (الله اکبر) را میگویند، نمازشان چه حکمی دارد؟
- [آیت الله خامنه ای] اگر اذکار رکوع یا سجود در حال حرکت بدن گفته شوند، آیا نماز را باطل می کند؟
- [سایر] با سلام. اگر در هنگام وضو، موقع شستن صورت و دست ها سهوا مقداری از پایین به بالا شسته شود، آیا وضو باطل است؟
- [آیت الله خوئی] وقف به حرکت و وصل به سکون که فرمودید بنا به احتیاط واجب ترک نشود اگر کسی وقف به حرکت و وصل به سکون نمود خلاف احتیاط کرده و یا نمازش هم باطل است؟
- [آیت الله خوئی] فرمودید بنابر احتیاط واجب وقف به حرکت و وصل به سکون در نماز ننمایند حالا اگر از روی عمد و عادت کسی این طور انجام داد خلاف احتیاط کرده یا نماز هم باطل و اعاده لازم دارد و همچنین در مدهای واجب و حروف (یرملون) مراعات نکرد چه صورت دارد؟
- [آیت الله اردبیلی] اگر کسی عمدا در واجب غیر رکنی نماز، اخلال ایجاد کند، ولی دوباره آن را تصحیح کند، آیا نمازش صحیح است؟ مثلاً قرائت یا ذکر را عمدا غلط بخواند و دوباره صحیح آن را بگوید و یا این که هنگام قرائت یا ذکر، بدنش را عمدا حرکت دهد و دوباره در حال آرامش بدن بگوید؟
- [سایر] مادرم دو ماه پیش فوت کرد و من در آن هنگام بالای سرش بودم، دیدم که ناگهان دچار تنگی نفس شد و نفسش به شماره افتاد و تمام کرد. ولی دکترها دوباره او را زنده کردند و 10ساعت در اتاق با تنفس مصنوعی زنده بود و بیهوش، ولی پس از آن از دنیا رفت. سؤالم این است: آن موقع که حدود 2 دقیقه مادرم نفس نمیکشید روح از بدنش خارج شده و دوباره برگشته یا اینکه روح کلاً از بدن خارج شده و در موقع احیا توسط دکترها هم روح در بدن نبوده است؟ انقطاع کامل روح کی رخ داده است؟
- [آیت الله نوری همدانی] فرمودهاید که (عرق جنب از حرام، نجس نیست ولی بنابر احتیاط باید با بدن و لباسی که به آن آلوده شده نماز نخوانند) پس در این صورت فرقِ آن با نجاست چیست؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- اگر موقعی که ایستاده، از روی فراموشی بدن را حرکت دهد، یا به طرفی خم شود، یا به جایی تکیه کند، اشکال ندارد، ولی در قیامِ موقعِ گفتن تکبیرةالاحرام و قیام متصل به رکوع اگر از روی فراموشی هم باشد، بنابر احتیاط واجب، باید نماز را تمام کند و دوباره بخواند.
- اگر موقعی که ذکر واجب رکوع را میگوید، بیاختیار بهقدری حرکت کند که از حال آرام بودن بدن خارج شود باید بعد از آرام گرفتن بدن، دوباره ذکر را بگوید، ولی اگر کمی حرکت کند که از حال آرام بودن بدن خارج نشود، یا انگشتان را حرکت دهد اشکال ندارد.
- قیام در موقع گفتن تکبیرةالاحرام بنابر ظاهر و قیام پیش از رکوع که آن را قیام متصل به رکوع میگویند، رکن است. ولی قیام در موقع خواندن حمد و سوره و قیام بعد از رکوع رکن نیست و اگر کسی آن را از روی فراموشی ترک کند، نمازش صحیح است.
- اگر روزهدار عمداً تمام سر را در آب فرو برد، اگرچه بقیه بدن از آب بیرون باشد، بنابر اقوی روزهاش باطل میشود، ولی اگر تمام بدن را آب بگیرد و مقداری از سر بیرون باشد، روزه باطل نمیشود. و همچنین درحالی‌که مانع و حائل غلیظی دور سر را فراگرفته و یا سر به چیزی آغشته شده که مانع از رسیدن آب به آن باشد، فرو بردن تمام سر در آب، بنابر اظهر روزه را باطل نمیکند.
- اگر درحالی‌که به سجده میرود شک کند که رکوع کرده یا نه، بنابر احتیاط باید برگردد و رکوع را انجام دهد و اگر شک کند که بعد از رکوع ایستاده یا نه، باید آن را بنابر احتیاط انجام دهد.
- اگر پیش از آنکه پیشانی به زمین برسد و بدن آرام گیرد، سهواً ذکر سجده را بگوید و پیش از آنکه سر از سجده بردارد، بفهمد اشتباه کرده باید دوباره در حال آرام بودن، ذکر را بگوید.
- در سجود باید به مقدار ذکر واجب، بدن آرام باشد. و اگر نتوانست به اندازه ذکر واجب آرامش بدن داشته باشد، اصل وجوب ذکر ساقط نمیشود، و اگر بههیچوجه بدنش آرام نمیگیرد، احوط این است که نماز دیگری هم بخواند و سجده آن را با اشاره انجام دهد و منظور از آرامش بدن، توقف و مکث بین سر گذاشتن و برداشتن است.
- احتیاط واجب آن است که در موقع ایستادن، هر دو پا روی زمین باشد، ولی لازم نیست سنگینی بدن روی هر دو پا باشد و اگر روی یک پا هم باشد اشکال ندارد. و اگر ایستادن صدق کرد و از روی فراموشی روی یک پا قرار گرفت، نمازش باطل نیست، گرچه محل احتیاط است.
- نماز مستحبی را میشود در حال راه رفتن و سواری و در کشتی خواند و اگر انسان در این دو حال، نماز مستحبی بخواند، لازم نیست رو به قبله باشد حتی در تکبیرةالاحرام بنابر اظهر؛ گرچه احتیاط مستحب این است که موقع گفتن تکبیرةالاحرام و بلکه در بقیه نماز نیز رو به قبله باشد. ولی در حال کار کردن در منزل علیالاحوط قبله باید در نماز مستحبی مراعات شود.
- بعد از تمام شدن ذکر رکوع، باید راست بایستد و بعد از آنکه بدن آرام گرفت به سجده رود و اگر عمداً پیش از ایستادن، یا پیش از آرام گرفتن بدن به سجده رود، نمازش باطل است.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [امام خمینی] موقع گفتن تکبیرة الاحرام باید بدن آرام باشد، و اگر عمدا در حالی که بدنش حرکت دارد تکبیرة الاحرام را بگوید، باطل است. و چنانچه سهوا حرکت کند، بنابر احتیاط واجب باید اول عملی که نماز را باطل می کند انجام دهد و دوباره تکبیر بگوید.
- [آیت الله سبحانی] موقع گفتن تکبیرة الإحرام باید بدن آرام باشد و اگر عمداً در حالی که بدنش حرکت دارد، تکبیرة الإحرام را بگوید باطل است و چنانچه سهواً حرکت کند بنابر احتیاط واجب باید اول، عملی که نماز را باطل می کند انجام دهد و دوباره تکبیر بگوید.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] موقع گفتن تکبیرة الاحرام باید بدن آرام باشد و اگر عمداً در حالی که بدنش حرکت دارد تکبیرة الاحرام را بگوید باطل است و چنانچه سهواً حرکت کند بنابر احتیاط واجب باید اول عملی که نماز را باطل می کند انجام دهد و بعد از آن دوباره تکبیر بگوید.
- [آیت الله وحید خراسانی] موقع گفتن تکبیره الاحرام باید بدن ارام باشد و اگر عمدا در حالی که بدنش حرکت دارد تکبیره الاحرام را بگوید باطل است
- [آیت الله نوری همدانی] موقع گفتن تکبیره الاحرام باید بدن آرام باشد و اگر عمداً حالی که بدنش حرکت دارد ، تکبیره الاحرام را بگوید ، باطل است .
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . موقع گفتن تکبیرة الاحرام باید بدن آرام باشد و اگر عمداً در حالی که بدنش حرکت دارد، تکبیرة الاحرام را بگوید باطل است.
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] موقع گفتن تکبیره الاحرام باید بدن آرام باشد و اگر عمدا در حالی که بدنش حرکت دارد؛ تکبیره الاحرام را بگوید باطل است.
- [آیت الله بروجردی] موقع گفتن تکبیرة الاحرام باید بدن آرام باشد و اگر عمداً در حالی که بدنش حرکت دارد تکبیرة الاحرام را بگوید، باطل است.
- [آیت الله خوئی] موقع گفتن تکبیرة الاحرام باید بدن آرام باشد، و اگر عمداً در حالی که بدنش حرکت دارد، تکبیرة الاحرام را بگوید، باطل است.
- [آیت الله سیستانی] موقع گفتن تکبیرة الاحرام در نماز واجب باید بدن آرام باشد ، و اگر عمداً در حالی که بدنش حرکت دارد ، تکبیرة الاحرام را بگوید باطل است .