احتیاط مستحب
احتیاط غیر الزام‌آور را احتیاط مستحب گویند.
اگر بداند یکی از دو سجده سهو را به‌جا نیاورده، در محل تدارک می‌کند و در غیر محل بنابر احتیاط واجب دو سجده سهو به‌جا آورد و اگر بداند سهواً سه سجده کرده، بنابر احتیاط مستحب دوباره دو سجده سهو بنماید.
عنوان مسئله:
اگر بداند یکی از دو سجده سهو را به‌جا نیاورده، در محل تدارک می‌کند و در غیر محل بنابر احتیاط واجب دو سجده سهو به‌جا آورد و اگر بداند سهواً سه سجده کرده، بنابر احتیاط مستحب دوباره دو سجده سهو بنماید.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- اگر مردی بداند که زنی به بدن او نگاه می کند، در این حال بر مرد پوشاندن بدن واجب است یا بنابر احتیاط واجب است؟
- بنابر علتی (مثلاً شک در نماز چهار رکعتی در رکعت سه و چهار) نماز احتیاط بر نمازگزار واجب شده است، پس از خواندن نماز احتیاط فهمید که نمازش صحیح بوده؛ آیا نماز احتیاط اضافی باعث باطل شدن نماز می شود؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [سایر] سلام سؤال من درباره سجده سهو تلاوت قرآن کریم است؟ اگر سهوا سجده واجب تلاوت قرآن را انجام ندهیم چه باید کرد؟
- [آیت الله خامنه ای] اگر شخصی سجده سهو را فراموش کند و بعد از شروع نماز دوم، یعنی در بین نماز یادش بیاید که سجده سهو نماز اول را انجام نداده است چه وظیفهای دارد؟ ج) پس از اتمام نماز دوم، فوراً به‌جا آورد. س: اگر شخصی بعد از نماز اول، سجده سهوی را که بر او واجب شده بود، فراموش کند و در بین نماز دوم یادش بیاید، در صورت وجوب سجده سهو مجدّد در نماز دوم، تکلیف او چیست؟ آیا باید اول سجده سهو مربوط به نماز دوم را به‌جا آورد یا مربوط به نماز اول را؟
- [آیت الله خامنه ای] اگر کلمه ای از ذکرهای نماز یا آیات قرآنی یا دعاهای قنوت، سهواً غلط خوانده شود، آیا سجده سهو واجب می شود؟
- [آیت الله اردبیلی] کسی که در یک نماز، هم نماز احتیاط و هم سجده سهو بر او واجب می‌شود، کدام یک را باید اول به جا آورد؟
- [سایر] چنانچه نیاز به خواندن نماز احتیاط و سجده سهو باشد، آیا فرقی می‌کند که کدام یک نخست به جا آورده شود؟ اگر آری، کدام یک باید در آغاز خوانده شود؟
- [آیت الله وحید خراسانی] کسی توهم کرده است که در طواف مقداری در اثر فشار جمعیت برده شده ولی برای او جزمی نیست و چون نمی توانسته برگردد و تدارک کند بقیه شوط تا محل تدارک را به قصد احتیاط و رجاء انجام می دهد که اگر شوط او باطل است زیادی لغو باشد و اگر شوط او صحیح است زیاده از طواف باشد و بعد بقیه اشواط طواف را به جا اورده و این شوط را به حساب نیاورده است ایا این طواف صحیح است یا خیر
- [آیت الله مکارم شیرازی] آیا از نظر آیت الله مکارم شیرازی، حرام بودن ازدواج موقت با زن فاحشه بنابر احتیاط مستحب است یا احتیاط واجب؟
- [آیت الله خامنه ای] در نمازهایم خیلی شکاک شدهام. در مورد تلفظ صحیح کلمات همیشه دو دل هستم و همیشه در آخر، سجده سهو به‌جا میآورم. مخصوصاً در نمازهای ظهر و عصر که باید کلمات به آهستگی تلفظ شود، بیشتر شک میکنم. آیا در این نمازها اگر صدای ادای بعضی از حروف بلند شود، به وجوب اخفات در نماز ضرری نمیزند؟
- [آیت الله بروجردی] شخصی بعد از سجده دوّم مثلاً شک بین دو و سه نمود، بعد از آن در همان حال، شک می‌کند که این نشستن بعد از سجدتین اصل نماز است که در آن شک نموده، یا آن که نشستن برای نماز احتیاط است، تکلیف او چیست؟
- [آیت الله خامنه ای] اگر مکلف شک کند با فراهم کردن همه مقدمات و انجام همه واجبات و مستحبات نماز (مثل قنوت، سوره، ذکر رکوع و سجده، تطهیر بدن، وضو یا غسل و یا هر امری که در صورت علم به تنگی وقت باید آن را رها کرد یا عوض آن را به‌جا آورد) آیا میتواند همه نماز را در داخل وقت به‌جا آورد یا نه، وظیفهاش چیست؟ اگر احتمال وسعت وقت بیشتر باشد چطور؟ آیا فرقی می‌کند که علت شک، ندانستن زمان اتمام وقت باشد یا ندانستن زمان انجام عمل؟ ج) در فرض مرقوم وظیفه تیمم است. س: اگر کسی به علت تنگی وقت موظف باشد از میان وضو (یا غسل)، طهارت ظاهری بدن، تیمم بر خاک (یا سنگ دارای گرد و خاک)، خواندن سوره، گفتن سه مرتبه سبحان الله در رکوع و سجده و.... برخی را ترک کند (یا عوض آن را به‌جا آورد) چگونه باید اولویتبندی کند؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- اگربداند یکی از دو سجده سهو را بجانیاورده، در محل تدارک می کند و در غیر محل بنا بر احتیاط واجب دو سجده سهو بجا آورد و اگر بداند سهوا سه سجده کرده، بنا بر احتیاط مستحب دوباره دو سجده سهو بنماید.
- اگر واجبی از واجبات سجده سهو را فراموش کرد، اگر محل آن نگذشته آن را به‌جا میآورد و اگر بعد از سلام فهمید، بنابر احتیاط سجده سهو را اعاده کند.
- هرگاه بعد از سلام عملی انجام دهد که اگر در نماز عمداً یا سهواً اتفاق بیفتد، نماز را باطل می‌کند، مثلاً پشت به قبله نماید، و بعد یادش بیاید که دو سجده آخر را به‌جا نیاورده نمازش باطل است، بلکه اگر پیش از انجام کاری هم که نماز را باطل می‌کند، یادش بیاید، دو سجده‌ای را که فراموش کرده به‌جا میآورد و دوباره تشهد میخواند و نماز را سلام میدهد و برای سلامی که اول گفته است دو سجده سهو به‌جا میآورد و بنابر احتیاط واجب باید نماز را اعاده کند.
- اگر بعد از سلام نماز احتیاط شک کند که یکی از اجزا یا شرایط آن را به‌جا آورده یا نه، به شک خود اعتنا نکند. و اگر سهواً در نماز احتیاط کلام بیجا گفت، بنابر اظهر سجده سهو واجب نیست، اگرچه احتیاط در به‌جا آوردن است.
- اگر در رکوع یا بعد از آن یادش بیاید که یک سجده یا تشهد را از رکعت پیش فراموش کرده، باید بعد از سلام بنابر اظهر سجده یا تشهد را قضا نماید و بعد از آن برای تشهد فراموش شده دو سجده سهو و بنابر احتیاط واجب برای یک سجده فراموش شده نیز دو سجده سهو به‌جا آورد.
- اگر موقعی که ایستاده، بین سه و چهار یا بین سه و چهار و پنج شک کند و یادش بیاید که یک سجده یا دو سجده از رکعت پیش به‌جا نیاورده، نمازش بنابر اظهر باطل است.
- اگر هم نماز احتیاط و هم سجده سهو بر نمازگزار لازم شد، بنابر اظهر باید نماز احتیاط را بر سجده سهو مقدم بدارد؛ و اگر همراه با نماز احتیاط قضای سجده یا تشهد هم بر او واجب شد، پس در لزوم تقدیم آنها بر نماز احتیاط و یا تأخیر، تأمل است، و در هرصورت علاوه بر به‌جا آوردن آن دو، احوط اعاده نماز است.
- اگر سهواً تسبیحات اربعه را نگوید یا کمتر از یک مرتبه بگوید باید دو سجده سهو به‌جا آورد.
- اگر کاری کند که در نمازهای یومیه برای آن سجده سهو لازم است، بنابر اظهر در نماز عید سجده سهو لازم نیست، اگرچه احوط آن است که سجده سهو به‌جا آورد.
- اگر چیزی را که غلط خوانده دوباره به طور صحیح بخواند برای دوباره خواندن آن سجده سهو واجب نیست، و همچنین اگر در بین نماز احتیاط موجبات سجده سهو پیش بیاید، بنابر اظهر سجده سهو واجب نمی شود.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اگر بداند یکی از دو سجده سهو را به جا نیاورده، و تدارک ممکن نباشد، و یا بداند سهواً سه سجده سهو کرده، باید دوباره دو سجده سهو بنماید.
- [آیت الله سیستانی] اگر بداند یکی از دو سجده سهو را بجا نیاورده ، و تدارک آن به سبب فاصله زیاد ممکن نباشد ، یا بداند سهواً سه سجده کرده است ، باید دو سجده سهو بجا آورد . دستور سجده سهو :
- [آیت الله بروجردی] اگر بداند یکی از دو سجدهی سهو را به جا نیاورده، باید دو سجدهی سهو به جا آورد و اگر بداند سهواً سه سجده کرده، احتیاط واجب آن است که دوباره دو سجدهی سهو بنماید.
- [آیت الله نوری همدانی] اگر بداند یکی از دو سجدة سهو را بجا نیاورده ، باید دو سجدة سهو بجا آورد و اگر بداند سهواً سه سجده کرده ، باید دوباره دو سجدة سهو بنماید . دستور سجدة سهو
- [آیت الله اردبیلی] اگر بداند یکی از دو سجده سهو را بجا نیاورده، باید دو سجده سهو بجا آورد و اگر بداند سهوا سه سجده کرده، باید دوباره دو سجده سهو بنماید.
- [امام خمینی] اگر بداند یکی از دو سجده سهو را بجا نیاورده باید دو سجده سهو بجا آورد و اگر بداند سهوا سه سجده کرده ، باید دوباره دو سجده سهو بنماید.
- [آیت الله سبحانی] اگر بداند یکی از دو سجده سهو را به جا نیاورده، باید دو سجده سهو به جا آورد و اگر بداند سهواً سه سجده کرده، احتیاط مستحب آن است که دوباره دو سجده سهو بنماید. کسی که سجده سهو به عهده اش آمده و فراموش کرده تا وارد نماز شده و در بین نماز متذکر شده اگر نماز فریضه است لازم است نماز را تمام کند بعد از آن بلافاصله سجده را به جا آورد. کیفیت سجده سهو
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر بداند یکی از دو سجده سهو را بجا نیاورده، باید دو سجده سهو بجا آورد و اگر بداند سهواً سه سجده کرده باید دو سجده سهو را اعاده نماید.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر بداند یکی از دو سجده سهو را بجا نیاورده باید دو سجده سهو بجا آورد و اگر بداند سهواً سه سجده کرده باید دوباره سجده سهو بجا آورد.
- [آیت الله خوئی] اگر سهواً تسبیحات اربعه را نگوید، احتیاط مستحب آن است که بعد از نماز دو سجدة سهو به‌جا آورد.