اختیار
اختیار در چند معنا به کار رفته است:۱. مقابل جبر، ۲. در برابر اکراه، ۳. مقابل ضرورت و اضطرار، ۴. برگزیدن یکی یا بیشتر، از چند چیز. از اختیار به معنای چهارم در باب نکاح سخن رفته است.
کسی که آب کمی در اختیار دارد که اگر با آن وضو بگیرد و یا غسل کند برای تطهیر بدن یا لباس او چیزی نمی ماند باید نخست بدن و لباس را آب بکشد، بعد تیمم کند و نماز بخواند، اما اگر چیزی که بر آن تیمم کند ندارد باید آب را به مصرف وضو یا غسل برساند و با بدن یا لباس نجس نماز بخواند.
عنوان مسئله:
کسی که آب کمی در اختیار دارد که اگر با آن وضو بگیرد و یا غسل کند برای تطهیر بدن یا لباس او چیزی نمی ماند باید نخست بدن و لباس را آب بکشد، بعد تیمم کند و نماز بخواند، اما اگر چیزی که بر آن تیمم کند ندارد باید آب را به مصرف وضو یا غسل برساند و با بدن یا لباس نجس نماز بخواند.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- اگر بعد از تیمم بدل از وضو مبطل وضویی سر زند و بجای تیمم بدل از وضو تیمم بدل از غسل کند و نماز بخواند صحیح است؟
- اگر به مقدار کافی آب دارد امّا اگر آن را به مصرف وضو یا غسل برساند میترسد خودش یا فرزندان یا دوستان و همراهانش از تشنگی هلاک یا بیمار شوند، یا فوق العاده به زحمت بیفتند، تکلیف چیست؟
- شخصی که به علّت بیماری، برای انجام وضو و غسل، نمی تواند از آب سرد استفاده کند و آب گرم نیز در دسترس ندارد، چنانچه تیمّم نماید و نماز بخواند تکلیف او بعد از یافتن آب گرم، قبل از وقت نماز و بعد از آن چیست؟
- شخص جنب وقتی چند نوبت آب برای غسل نداشته باشد و تیمم بدل از غسل کند آیا بعد از نوبت اول باید دوباره تیمم کند یا فقط باید وضو بگیرد؟
- بعد از غسل سدر و کافور و قبل از غسل با آب خالص، قطراتی که از بدن میّت ترشح می کند پاک است یا نجس؟
- اگر بعد از غسل سدر و کافور و قبل از غسل با آب خالص، قطراتی از بدن میّت ترشح شود، نجس می باشد؟
- اگر بقدری نماز را به تاخیر بیاندازد که دیگر نتواند به جهت تنگی وقت وضو و غسل کند حکم تیمم و نماز او چیست؟
- در صورتیکه فرد جنب به آب دسترسی داشته باشد لیکن بدلائلی (مثل در دسترس نبودن حمام) قادر به انجام غسل نباشد و از طرف دیگر امکان تیمم نیز برای وی میسر نباشد(مثلا در دسترس نبودن چیزی که تیمم با آن صحیح باشد) چگونه می تواند نماز را بجا آورد ؟ آیا می تواند وضو گرفته و نماز را ادا نماید؟
- شخصی که به خاطر عذری، تیمم کرده است اگر قبل از شروع به نماز، بتواند وضو بگیرد یا غسل کند چه وظیفه ای دارد؟
- دور ریختن آب ، در صورتی که شخص بداند دیگر آبی برای وضو و غسل در وقت نماز یا پیش از وقت نماز در دسترس نیست چه حکمی دارد؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله اردبیلی] شخصی در محلّی زندانی شده و لباس و بدنش نجس است و مقدار آبی که به او دادهاند، فقط برای آب کشیدن لباس و بدن یا برای وضو گرفتن کافی است و از طرفی وسیلهای هم برای تیمّم کردن ندارد تا بعد از آب کشیدن لباس و بدن، با تیمّم نماز بخواند. در این صوررت چه وظیفهای دارد؟
- [آیت الله بهجت] شخصی به علت بیماری، هر شب محتلم می گردد و قادر نیست هر روز غسل کند و لباس خود را تطهیر نماید، آیا می تواند با تیمم و لباس نجس نماز بخواند؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] شخصی بخاطر بیماری هرشب محتلم می گردد و قادر نیست هر روز غسل کند و لباس خود را تطهیر کند آیا می تواند با تیمم و لباس نجس نماز بخواند؟
- [آیت الله بهجت] در صورتی که آب در دسترس نبوده و تیمم بکنیم، آیا با لباس و بدن نجس، می شود نماز خواند؟
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر شخصی همراه عدّهای در جائی جنب شود و آب برای غسل و تطهیر ندارد، برای نماز تیمّم کرد آیا لازم است لباسی که بر تن بوده و نجس شده بیرون آورد یا خیر و آیا باید برهنه نماز بخواند؟
- [آیت الله علوی گرگانی] در فرض فوق، شخص جنب که وقت برای غسل ندارد و بخواهد با تیمّم نماز بخواند، آیا لباسی که بر تن او بوده و نجس شده لازم است بیرون آورد؟ و اگر بدن نجس شده و وقت تطهیر دارد، آیا باید تطهیر کند؟
- [سایر] کسی که به بدن میت قبل از غسل دست بزند، آیا بدن و لباسش هم نجس می‌شود و باید آب بکشد، یا فقط غسل کند؟
- [سایر] کسی که به بدن میت قبل از غسل دست بزند، آیا بدن و لباسش هم نجس می‌شود و باید آب بکشد، یا فقط غسل کند؟
- [آیت الله بهجت] اگر انسان محتلم شود و وقت برای غسل و شستن بدن نباشد، اگر لباس را عوض کند و با بدن نجس نماز بخواند، چه حکمی دارد؟
- [آیت الله بهجت] اگر بدن و لباس نجس باشد و اگر اقدام به تطهیر کنیم نماز قضا می شود، وظیفه چیست؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- کسی که یک لباس بیشتر ندارد هرگاه بدن و لباس او هر دو نجس شود و به اندازه آب کشیدن یکی از آن دو بیشتر آب ندارد احتیاط واجب آن است که بدن را آب بکشد و نماز را با همان لباس نجس بخواند.
- هرگاه کسی مشغول نماز است و در وسط نماز لباس یا بدن او نجس شود، یا بفهمد لباس یا بدن او نجس شده است اما نداند همان موقع نجس شده یا از قبل نجس بوده، چنانچه آب در دسترس اوست و آب کشیدن بدن یا لباس یا عوض کردن آن نماز را به هم نمی زند باید همان موقع آن را آب بکشد، یا عوض کند، سپس نماز را ادامه دهد و اگر ممکن نیست باید نماز را بشکند و با بدن و لباس پاک نماز بخواند و این در صورتی است که وقت تنگ نباشد و الا با همان حال نماز می خواند و صحیح است.
- هرگاه نجس بودن چیزی را فراموش کند و بدن یا لباسش با رطوبت به آن ملاقات کند و نماز بخواند بعد یادش بیاید نماز او صحیح است، ولی اگر بدنش با رطوبت به چیزی که نجس بودن آن را فراموش کرده ملاقات کند و بدون آن که خود را آب بکشد، غسل کند، غسل و نمازش باطل است.
- هرگاه یکی از اعضای وضو قبلاً نجس بوده و بعد از وضو شک کند که آن را پیش از وضو آب کشیده یا نه، وضوی او صحیح است، ولی باید برای نماز آن را آب بکشد و اگر چیزی با آن ملاقات کرده تطهیر کند.
- هرگاه کسی غیر از لباس نجس لباس دیگری در اختیار ندارد واحتمال نمی دهد تا آخر وقت لباس پاک پیدا کند باید با همان لباس نماز بخواند.
- شرط یازدهم آن است که استعمال آب برای او مانعی نداشته باشد، بنابر این اگر خوف ضرر دارد، یا می ترسد اگر آب را به مصرف وضو برساند تشنه بماند، باید تیمم کند.
- هرگاه لباس یا بدن نجس بوده و آن را آب بکشد و یقین به پاکی آن پیدا کند و نماز بخواند و بعد از نماز بفهمد هنوز پاک نشده است، نماز او صحیح است و برای نمازهای بعد باید آن را پاک کند.
- در نماز میت، وضو و غسل یا تیمم و پاک بودن بدن و لباس شرط نیست; ولی احتیاط مستحب آن است که تمام اموری را که در نمازهای دیگر لازم است رعایت کنند.
- کسی که دو لباس دارد و می داند یکی از آن دو نجس است اما نمی داند کدامیک از آنهاست با هیچ کدام نمی تواند نماز بخواند و باید هر دو را آب بکشد و اگر توانایی بر این کار نداشته باشد باید دو نماز جداگانه با آن دو لباس بخواند.
- هرگاه به مقدار کافی آب دارد اما اگر آن را به مصرف وضو یا غسل برساند می ترسد خودش یا فرزندان یا دوستان و همراهانش از تشنگی هلاک یا بیمار شوند، یا فوق العاده به زحمت بیفتند، باید تیمم کند و آب را نگه دارد، همچنین اگر انسان غیر مسلمانی جان او در خطر باشد باید آب را به او بدهد و تیمم نماید، درباره حیوان نیز همین حکم جاری است.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله سبحانی] کسی که بدن یا لباسش نجس است و کمی آب دارد که اگر با آن وضو بگیرد یا غسل کند; برای آب کشیدن بدن یا لباس او نمی ماند، باید بدن یا لباس را آب بکشد و با تیمّم نماز بخواند. ولی اگر چیزی نداشته باشد که بر آن تیمّم کند، باید آب را به مصرف وضو یا غسل برساند و با بدن یا لباس نجس نماز بخواند. ششم از موارد تیمّم:
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] کسی که بدن یا لباسش نجس است و کمی آب دارد که اگر با آن وضو بگیرد یا غسل کند؛ برای آب کشیدن بدن یا لباس او نمی ماند؛ بنا بر احتیاط؛ بدن یا لباس را آب بکشد و با تیمم نماز بخواند؛ ولی اگر چیزی نداشته باشد که بر آن تیمم کند؛ باید آب را به مصرف وضو یا غسل برساند و با بدن یا لباس نجس نماز بخواند. ششم از موارد تیمم:
- [آیت الله فاضل لنکرانی] کسی که بدن یا لباسش نجس است و کمی آب دارد که اگر با آن وضو بگیرد یا غسل کند برای آب کشیدن بدن یا لباس او نمی ماند باید بدن یا لباس را آب بکشد و با تیمم نماز بخواند. ولی اگر چیزی نداشته باشد که بر آن تیمم کند، باید آب را به مصرف وضو یا غسل برساند و با بدن یا لباس نجس نماز بخواند. مورد ششم
- [امام خمینی] کسی که بدن یا لباسش نجس است و کمی آب دارد که اگر با آن وضو بگیردیا غسل کند برای آب کشیدن بدن یا لباس او نمی ماند، باید بدن یا لباس را آب بکشد و با تیمم نماز بخواند. ولی اگر چیزی نداشته باشد که بر آن تیمم کند،باید آب را به مصرف وضو یا غسل برساند و با بدن یا لباس نجس نماز بخواند
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . کسی که بدن یا لباسش نجس است و کمی آب دارد که اگر با آن وضو بگیرد یا غسل کند، برای آب کشیدن بدن یا لباس او نمی ماند، باید بدن یا لباس را آب بکشد و با تیمم نماز بخواند، ولی اگر چیزی نداشته باشد که بر آن تیمم کند، باید آب را به مصرف وضو یا غسل برساند و با بدن یا لباس نجس نماز بخواند.
- [آیت الله وحید خراسانی] کسی که بدن یا لباسش نجس است و مقداری اب دارد که اگر با ان وضو بگیرد یا غسل کند برای اب کشیدن بدن یا لباس او نمی ماند باید بدن یا لباس را اب بکشد و با تیمم نماز بخواند ولی اگر چیزی نداشته باشد که بر ان تیمم کند باید اب را به مصرف وضو یا غسل برساند و با بدن یا لباس نجس نماز بخواند
- [آیت الله سیستانی] کسی که بدن یا لباسش نجس است و کمی آب دارد که اگر با آن وضو بگیرد یا غسل کند ، برای آب کشیدن بدن یا لباس او نمی ماند ، در این صورت باید بدن یا لباس را آب بکشد و با تیمم نماز بخواند . ولی اگر چیزی نداشته باشد که بر آن تیمم کند ، باید آب را به مصرف وضو یا غسل برساند و با بدن یا لباس نجس نماز بخواند .
- [آیت الله شبیری زنجانی] کسی که بدن یا لباسش نجس است و کمی آب دارد که اگر با آن وضو بگیرد یا غسل کند، برای آب کشیدن بدن یا لباس او نمیماند، بنا بر احتیاط باید بدن یا لباس را آب بکشد و با تیمم نماز بخواند؛ ولی اگر چیزی نداشته باشد که بر آن تیمم کند، باید آب را به مصرف وضو یا غسل برساند.
- [آیت الله بهجت] کسی که بدن یا لباسش نجس است و کمی آب دارد که اگر با آن وضو بگیرد یا غسل کند برای آب کشیدن بدن یا لباس او نمیماند، باید بدن یا لباس را آب بکشد و با تیمّم نماز بخواند. ولی اگر چیزی نداشته باشد که بر آن تیمم کند، باید آب را به مصرف وضو یا غسل برساند و با بدن یا لباس نجس نماز بخواند. 6 نداشتن آب مباح:
- [آیت الله علوی گرگانی] کسی که بدن یا لباسش نجس است وکمی آب دارد که اگر با آن وضو بگیرد یا غسل کند، برای آب کشیدن بدن یا لباس او نمیماند، باید بدن یا لباس را آب بکشد و با تیمّم نماز بخواند، ولی اگر چیزی نداشته باشد که بر آن تیمّم کند، باید آب را به مصرف وضو یا غسل برساند و با بدن یا لباس نجس نماز بخواند.