مسکین
مستمندی كه وضع زندگی‌اش، از فقير هم بدتر است.
فقیر یا مسکین بنابر احتیاط واجب نمی تواند بیش از مخارج سال خود و عیالاتش را از زکات بگیرد و اگر کسری دارد تنها به اندازه کسری خود می تواند بگیرد.
عنوان مسئله:
فقیر یا مسکین بنابر احتیاط واجب نمی تواند بیش از مخارج سال خود و عیالاتش را از زکات بگیرد و اگر کسری دارد تنها به اندازه کسری خود می تواند بگیرد.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- کسی پنج سال پیش مثلا مستطیع بوده و در ثبت نام حج شرکت کرده، ولی الآن فقیر شده آیا حج بر چنین شخصی واجب است؟ و اگر سیّد باشد می‌شود از خمس آل محمّد (صلی الله علیه وآله) به او داد تا به مکّه برود؟
- کسی پنج سال پیش مثلا مستطیع بوده و در ثبت نام حج شرکت کرده، ولی الآن فقیر شده آیا حج بر چنین شخصی واجب است؟ و اگر سیّد باشد می شود از خمس آل محمّد(صلی الله علیه وآله) به او داد تا به مکّه برود؟
- مردم بلتستان برای مؤونه خودشان درخت مثمر و غیرمثمر می کارند و بعد از رسیدن زمان قطع درخت غیرمثمر شاخه های آن را قطع می کنند و برای مؤنه خودشان و عیالات و ... استفاده می کنند و اصلش را می گذارند باز همین طور دو سال سه سال و گاهی بیشتر از این می ماند بعد شاخه ها را باز قطع می کنند و خرج می کنند و از میوه درخت مثمر برای مخارج استفاده می کنند آیا بر اینها خمس تعلّق می گیرد و بنابر تعلّق به چه کیفیت باید ادا شود؟
- نسبت به شخصی که به گونه ای می خواهد اقدام به خودکشی نماید بفرمایید: الف) آیا جلوگیری از خودکشی وی بر دیگران واجب است؟ ب) اگر ممانعت از خودکشی آن شخص، مستلزم مخارجی باشد آن مخارج را چه کسی و تا چه مقداری باید پرداخت نماید؟ ج) اگر بازداری شخص فوق از خودکشی، مستلزم استقبال از خطر جانی یا به خطر افتادن سلامت شخص نجات دهنده باشد تا چه اندازه باید از این خطر استقبال نماید؟ د) آیا در نجات جان چنین فردی، فرقی بین مسلمان یا کافر حربی یا کافر غیر حربی که می خواهد خودکشی نماید وجود دارد، اگر هست احکام آن را بفرمایید؟ ه) آیا برای ممانعت از خودکشی آن شخص، رضایت یا عدم رضایت وی برای نجات در تکلیف نجات دهنده، مدخلیّت دارد یا خیر؟ و) در صورت عدم رضایت برای نجات جان خود اگر کسی اقدامی در جهت نجات وی انجام داد که در ضمن آسیبی هم به شخص خودکشی کننده وارد شد، آیا منجی ضامن است؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله بهجت] پولی که فقیر بابت زکات دریافت کرده اگر از مخارج سالش زیاد بیاید، آیا خمس دارد؟ پولی را که بابت ردّ مظالم گرفته چه طور؟
- [سایر] سؤال من در مورد آیه ولایت یعنی آیه 55 سوره مائده است؛ آیه میگوید که امام علی(ع) در هنگام نماز صدقه دادند..... حال سؤال این جاست که حضرت علی(ع) در زمان پیامبر(ص) فقیر بودند پس بنابر این یک زره را به عنوان مهریه حضرت زهرا(س) دادند... زکات هم که بر انسان فقیر واجب نیست...و نباید زکات بدهد....پس چرا با اینکه زکات بر ایشان واجب و لازم نبود این کار را کردند؟
- [آیت الله شبیری زنجانی] مقصود از غنی و غیر فقیر که زکات فطره بر او واجب است؛ کیست؟
- [آیت الله اردبیلی] آیا به کسی که هم فقیر باشد و هم بدهکار، می‌شود بیشتر از خرج یک سال زکات داد؟
- [آیت الله سبحانی] زکات فطره را کناری گذاشتیم ولی از پول دیگر به فقیر پرداخت کردیم آیا واجب است پول کنار گذاشته را دوباره به فقیر بدهیم؟
- [سایر] لطفا احکام کلی مربوط به فطریه، مانند شرایط و زمان پرداخت و مقدار زکات در سال 95 را بیان کنید. هم چنین آیا می شود چند زکات را به یک فقیر داد ؟
- [آیت الله اردبیلی] اگر کسی از وجوه شرعی، نظیر خمس و زکات ارتزاق میکند، اگر از آن وجوه مقداری اضافه بیاید که به اندازه مخارج حج باشد، آیا با وجود سایر شرایط، این شخص مستطیع محسوب می‌شود یا خیر؟
- [آیت الله بهجت] اگر تخمی که برای زراعت سال بعد از محصول امسال بر می دارند، به اندازه ی نصاب باشد، به آن ها زکات تعلق می گیرد؟
- [آیت الله اردبیلی] خانوادهای هستند از سادات که یتیم و فقیر هستند؛ ولی هیچ کدامشان نماز نمیخوانند و روزه نمیگیرند. با توجه به این که کسی نیست تا سرپرستی و مخارج آنها را به عهده بگیرد، آیا دادن زکات واجب و یا خمس به آنها صحیح است؟ لازم به توضیح است که مادر آنها از غیر سادات است.
- [آیت الله بهجت] با توجّه به این که مخارج تحصیل اولاد بر پدر واجب نیست، آیا اگر پدری مخارج تحصیل اولاد را بدهد، لازم است خمس آن مقدار از مخارج تحصیل را هم سر سال خمسی پرداخت نماید؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- غنی کسی است که مخارج سال خود و عیالاتش را دارد، یا ازطریق کسب و کار به دست می آورد و اگر کسی چنین نباشد فقیر است، زکات فطره بر او واجب نیست و می تواند زکات فطره بگیرد.
- بنابر احتیاط واجب سادات نمی توانند بیش از مخارج یک سال خود را از خمس بگیرند.
- هرگاه بعد از نماز احتیاط بفهمد کسری نمازش درست به اندازه نماز احتیاط بوده (مثلاً در شک میان سه و چهار یک رکعت نماز احتیاط بخواند و بعد بفهمد نماز راسه رکعت خوانده) نمازش صحیح است و اگر بفهمد کسری نماز کمتر از نماز احتیاط بوده بنابر احتیاط واجب باید کسری نماز را بلافاصله به جا آورد و اصل نماز را هم اعاده کند و اگر بفهمد کسری نماز بیشتر از نماز احتیاط بوده، چنانچه بعد از نماز احتیاط کاری که نماز را باطل کند انجام نداده، احتیاط واجب این است کسری نماز را به جا آورد و اصل نماز را هم اعاده کند.
- کسی که زکات بر ذمه دارد و از فقیری طلبکار است، می تواند طلب خود را از باب زکات حساب کند، حتی اگر فقیر بدهکار از دنیا برود می تواند بدهی او را از زکات محسوب دارد، اما اگر چیزی از خود گذاشته که به اندازه بدهی اوست بنابر احتیاط واجب نمی توان بدهی او را از زکات حساب کرد.
- اگر درخت خرما یا انگور در یک سال دو مرتبه میوه دهد چنانچه روی هم به مقدار نصاب باشد، زکات آن را بنابر احتیاط واجب باید بدهد.
- هرگاه کسی مخارج عیالاتش را از مال حرام بدهد واجب است فطره آنها را از مال حلال بدهد.
- صنعتگر یا کارگری که درآمد او از مخارج سالش کمتر است می تواند کسری مخارجش را از زکات بگیرد و لازم نیست ابزار کار یا سرمایه و ملک خود را به مصرف مخارج برساند.
- زن می تواند به شوهر فقیر خود زکات دهد، هر چند شوهر زکات را بگیرد و صرف مخارج آن زن و اولادش کند.
- احتیاط واجب آن است که به فقیر بیشتر از مخارج سالش و کمتر از یک صاع (تقریباً سه کیلو) داده نشود.
- احتیاط واجب آن است که به هر فقیر از زکات نصاب اول نقره (یعنی به اندازه دومثقال و 15 نخود) کمتر ندهد و اگر از چیز دیگر مانند گندم و جو زکات می دهد نیز قیمت آن کمتر از این مقدار نباشد.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [امام خمینی] احتیاط واجب آن است که فقیر و مسکین بیشتر از مخارج سال خود و عیالاتش را از زکات نگیرد، و اگر مقداری پول یا جنس دارد فقط به اندازه کسری مخارج یک سالش زکات بگیرد.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] احتیاط واجب آن است که فقیر و مسکین بیشتر از مخارج سال خود و عیالاتش را از زکات نگیرد و اگر مقداری پول یا جنس دارد، فقط باندازه کسری مخارج یک سالش زکات بگیرد.
- [آیت الله بروجردی] احتیاط واجب آن است که فقیر و مسکین بیشتر از مخارج سال خود و عیالاتش را از زکات نگیرد و اگر مقداری پول یا جنس دارد، فقط به اندازهی کسری مخارج یک سالش زکات بگیرد.
- [آیت الله خوئی] احتیاط واجب آن است که فقیر و مسکین بیشتر از مخارج سال خود و عیالاتش را از زکات نگیرد، و اگر مقداری پول یا جنس دارد فقط به انداز کسری مخارج یک سالش زکات بگیرد.
- [آیت الله نوری همدانی] احتیاط واجب آنست که فقیر و مسکین بیشتر از مخارج سال خود و عیالاتش را از زکوه نگیرد و اگر مقداری پول یا جنس دارد فقط به اندازه کسری مخارج یک سالش زکوه بگیرد .
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] احتیاط واجب آن است که فقیر و مسکین بیشتر از مخارج سال خود و عیالاتش را از زکاه نگیرد و اگر مقداری پول یا جنس دارد؛ فقط به اندازه کسری مخارج یک سالش زکاه بگیرد.
- [آیت الله سیستانی] احتیاط واجب آن است که فقیر ، یا مسکین بیشتر از مخارج سال خود و عیالش را از زکات نگیرد ، و اگر مقداری پول یا جنس دارد ، فقط به اندازه کسری مخارج یک سالش زکات بگیرد .
- [آیت الله شبیری زنجانی] فقیر یا مسکین نمیتواند بیشتر از مخارج سال خود و عیالاتش را از زکات بگیرد و اگر مقداری پول یا جنس دارد، فقط میتواند به اندازه کسری مخارج یک سال، زکات بگیرد، ولی اگر قادر به تأمین مخارج سالهای آینده - ولو از زکات - نباشد، میتواند مخارج سالهای بعد را نیز در همان سال اوّل از زکات بگیرد.
- [آیت الله سبحانی] احتیاط مستحب آن است که فقیر و مسکین بیشتر از مخارج سال خود و عیالاتش را در یک مرتبه از زکات نگیرد، ولی اگر تدریجا بگیرد، نباید بیش از مخارج سالانه خود را بگیرد.
- [آیت الله مظاهری] فقیر نباید بیشتر از مخارج سال خود و عیالاتش را از زکات بگیرد و اگر مقداری پول یا جنس دارد، فقط به اندازه کسری مخارج یک سالش زکات بگیرد ولی میتواند برای چیزی که قیمتش بیش از مخارج سال اوست نظیر خانه در صورت نیاز زکات بگیرد.