اشکال دارد
يعنی چنين كاری موجب اسقاط تكليف نيست و نمی‌شود به آن اكتفا كرد؛ ولی در اين مورد می‌توان به فتوای مجتهدی كه در رتبه‌ی بعدی است رجوع كرد. رجوع کنيد به: احتياط واجب
کسی که برای نجات غریق مجبور است سر را در آب فرو ببرد روزه اش اشکال دارد، ولی به عنوان نجات جان مسلمانی این کار واجب است و بعداً قضا کند.
عنوان مسئله:
کسی که برای نجات غریق مجبور است سر را در آب فرو ببرد روزه اش اشکال دارد، ولی به عنوان نجات جان مسلمانی این کار واجب است و بعداً قضا کند.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- الف) آیا دروغ گفتن برای حفظ جان مسلمانی جایز است؟ ب) دروغ گفتن جهت حفظ جان کافر ذمّی چه صورتی دارد؟ ج) در جایی که انسان می تواند با دروغ گفتن و به خطر انداختن جان خود و یا شخص دیگر، موجب نجات جان چند مسلمان بشود تکلیف وی را در این مورد بیان فرمایید که آیا این کار جایز است و در صورت به خطر افتادن جان آن شخص دیگر (با دروغ این انسان) و تلف شدن، دیه به عهده کیست؟
- الف) آیا برای نجات جان یک مسلمان، انسان می تواند عضوی از اعضای خود را به او هدیه کند، بدون این که هیچ خطر جانی متوجّه انسان دهنده عضو بوده باشد؟ ب) آیا دهنده عضو می تواند پولی در عوض دریافت نماید؟ ج) اگر احتمال آسیب و خطر کمتر از مرگ برای دهنده عضو در کار باشد آیا این اقدام جایز است در صورتی که با این کار مسلمانی را از مرگ نجات بدهد؟
- معلّمین مدارس ابتدایی و راهنمایی گاهی از اوقات مجبور می شوند، جهت نظم کلاس و یادگیری بیشتر بچّه ها، آنها را تنبیه کنند، البتّه لازم به ذکر است که با حفظ مراتب تنبیه، یعنی تذکّر، نگاه تند، تهدید به دادن نمره کم و امثال ذلک می باشد و در نهایت مجبور به زدن آنها می شوند که این زدن ممکن است در دست یا بدن آنها سرخی و کبودی ایجاد کند، سؤال این است که آیا حرمت یا ضمانتی در کار است؟ برای مزید اطّلاع عرض می کنم که اگر زدن نباشد، نه معلّم می تواند مطلب درسی را خوب بیان کند و نه محصّل می تواند از درس بهره ای ببرد، چون با مشاهده عدم تنبیه از ناحیه معلّم، کلاس را بر سر معلّم ویران می کنند، مضافاً به این که مزاحمت آنها ممکن است به محیط مدرسه و کلاسهای دیگر نیز سرایت بکند؟
- نسبت به کسی که اعتصاب غذا نموده و جان خود را به خطر انداخته یا لااقل سلامتی خود را دچار مخاطره کرده و تنها با تغذیه اجباری توسط پزشک می توان او را از خطر جانی حفظ نمود، بفرمایید: الف) آیا این کار برای پزشک واجب است یا می تواند اقدامی نداشته باشد؟ ب) اگر تغذیه واجب باشد و راه آن منحصر به ضرب و جرح اعتصاب کننده باشد، برای نجات دادن وی انسان چه مقدار مجاز به ضرب و جرح او می باشد؟ ج) اگر ضرب و جرح چنین کسی موجب تغییر رنگ پوست وی گردد و مستلزم دیه باشد، دیه آن به عهده کیست؟ د) آیا حکم فوق نسبت به اعتصاب کننده ای که می داند با اعتصاب غذا، خود را به پای مرگ می کشاند با دیگری که از عواقب کارش بی خبر است فرق می کند، اگر فرق دارد وظیفه طبیب را در مورد او هم بیان فرمایید؟ ه) اگر پزشک را مجبور به تغذیه اجباری نسبت به اعتصاب کننده غذا بنمایند نه به جهت حفظ جان اعتصاب کننده بلکه برای اقرار گرفتن از وی نسبت به امری، پزشک چه تکلیفی در این صورت دارد؟
- در صورت تعدّد طلبکاران، و عدم کفایت دارایی متوفّی جهت ادای کلّ دیون، آیا شرعاً می توان بین انواع طلبکاران و دیون (به شرح ذیل) حقّ تقدم و اولویّت قائل شد؟ در صورت امکان، ترتیبِ اولویّت ها را مرقوم فرمایید: 1 نفقه و مهریّه زوجه. 2 نفقه فرزندان صغیر. 3 دیونی که از بابت آن مالی از بدهکار نزد طلبکاران رهن، وثیقه یا توقیف است. 4 دستمزد و حقوق خدمه و کارگران منزل و محلّ کار متوفّی. 5 دستمزد و هزینه بیمارستان و طبیب و داروخانه، جهت مداوای بیمار قبل از فوت. 6 بدهکاری به حکومت اسلامی (از قبیل: مالیات، قبوض آب و برق و گاز و مانند آن). 7 دیون شرعی (خمس و زکات) و گرفتن اجیر برای ادای نماز و روزه و حجّ واجب. 8 هزینه کفن و دفن و مراسم ختم متعارف.
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله سیستانی] فرو بردن تمام سر در آب روزه را باطل است ؟
- [آیت الله خامنه ای] آیا فرو بردن سر در آب مضاف مبطل روزه است؟
- [سایر] اگر روزه دار عمدا تمام سر را در آب فرو برد، حکم روزه اش چیست؟
- [آیت الله اردبیلی] آیا فرو بردن سر در آب مضاف، باطل کننده روزه است؟ فرو بردن سر در آبی که معلوم نیست مطلق است یا مضاف، چه حکمی دارد؟
- [سایر] آیا شنا کردن و فرو بردن سر زیر آب روزه را باطل می کند؟
- [آیت الله بهجت] اگر روزه دار ابتدا نصف سر و سپس نصف دیگر سر را زیر آب فرو کند، آیا روزه اش باطل می شود؟
- [آیت الله مظاهری] در رساله توضیح المسائل حضرتعالی دیدم که فرو بردن سر در آب را مبطل روزه نمیدانید. آیا این فتوا در صورت ضرورت است یا روزهدار میتواند بدون هیچ عذری تمام سر خود را در آب فرو برد؟
- [آیت الله اردبیلی] فرو بردن سر در زیر آب، در صورتی که یک گوش بیرون بماند، آیا مبطل روزه محسوب میشود؟
- [آیت الله بهجت] اگر روزه داری به دستور پزشک، آب دهان مخلوط به خون را فرو ببرد، روزه اش باطل است؟ در صورت بطلان، آیا قضای روزه کافی است یا کفّاره هم دارد؟
- [آیت الله مظاهری] اگر انسان در هنگام روزه ماه رمضان خلط سینه و بینی داشته باشد و نتواند آن را بیرون بیاورد و مجبور باشد آن را فرو ببرد، آیا روزهاش اشکال پیدا میکند؟ و بطور کلی آیا فرو بردن خلط و مخاط سینه و بینی جایز است؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- اگر نصف سر را یک دفعه و نصف دیگر را دفعه دیگر، در آب فرو برد، روزه اش صحیح است، ولی اگر تمام سر را زیر آب ببرد اما مقداری از موها بیرون بماند روزه اش اشکال دارد.
- اگر روزه دار بی اختیار در آب بیفتد، یا او را در آب بیندازند و سر او زیر آب رود، یا فراموش کند که روزه است سر در آب فرو برد، روزه او باطل نمی شود، ولی اگر یادش بیاید بنابر احتیاط واجب باید فوراً سر را از آب بیرون آورد.
- هرگاه جان مسلمانی به خاطر گرسنگی یا تشنگی در خطر باشد بر همه واجب است به او آب و غذا داده و از مرگ نجاتش بخشند.
- فرو بردن آب دهان، هر چند به واسطه خیال کردن ترشی و مانند آن در دهان جمع شده باشد، روزه را باطل نمی کند، و فرو بردن اخلاط سر و سینه تا به فضای دهان نرسیده اشکال ندارد، اما اگر داخل فضای دهان شود احتیاط واجب آن است که آن را فرو نبرد.
- روزه دار بنابر احتیاط واجب تمام سر را عمداً در آب فرونبرد، حتی اگر بقیه بدن بیرون ازآب باشد، اما اگر تمام بدن و قسمتی از سر زیر آب برود ولی مقداری از سر بیرون باشد روزه باطل نمی شود، فرو بردن سر در مایعاتی مانند گلاب و آبهای مضاف دیگر حکم آب مطلق را دارد.
- هرگاه روزه دار آروغ بزند و چیزی در دهانش بیاید نباید آن را فرو ببرد، و الا روزه او باطل می شود و قضا و کفاره دارد، ولی کفاره جمع لازم نیست.
- اگر فراموش کند که روزه است و به نیت غسل سر را زیر آب کند روزه و غسل او هر دو صحیح است، ولی اگر بداند روزه واجب معین است و عمداً چنین کند بنابر احتیاط واجب هم روزه را باید قضا کند و هم غسل را دوباره انجام دهد.
- احتیاط واجب آن است که کسی که روزه واجب گرفته، یا برای حج یا عمره احرام بسته، غسل ارتماسی نکند و سر خود را زیر آب فرو نبرد، ولی اگر از روی فراموشی غسل ارتماسی کند، صحیح است و ضرر به روزه و احرام او نمی زند.
- روزه هایی که در حال جنون به جا نیاورده بعد از عاقل شدن لازم نیست قضا کند، همچنین اگر کافری مسلمان شود قضای روزه های گذشته واجب نیست، اما اگر مسلمانی مرتد شود و دوباره برگردد و مسلمان شود روزه های دوران مرتد بودن را باید قضا نماید.
- روزه هایی که در حال جنون به جا نیاورده بعد از عاقل شدن لازم نیست قضا کند، همچنین اگر کافری مسلمان شود قضای روزه های گذشته واجب نیست، اما اگر مسلمانی مرتد شود و دوباره برگردد و مسلمان شود روزه های دوران مرتد بودن را باید قضا نماید.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله اردبیلی] اگر برای آن که کسی را از غرق شدن نجات دهد سر خود را در آب فرو برد، اگرچه نجات دادن او واجب باشد، روزه او باطل میشود.
- [امام خمینی] اگر برای آنکه کسی را از غرق شدن نجات دهد، سر را در آب فرو برد، اگرچه نجات دادن او واجب باشد، روزه اش باطل است.
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر غیر آب چیز دیگری را در دهان ببرد وبیاختیار فرو رود یا آب داخل بینی کند وبیاختیار فرو رود، قضا بر او واجب نیست اگرچه احتیاط مستحبّ آن است که قضای روزه را در این دو صورت بنماید.
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر برای آن که کسی را از غرق شدن نجات دهد، سر را در آب فرو برد اگرچه نجات دادن او واجب باشد، روزهاش باطل میشود.
- [آیت الله بروجردی] اگر برای آن که کسی را از غرق شدن نجات دهد، سر را در آب فرو برد، اگر چه نجات دادن او واجب باشد، روزهاش باطل میشود.
- [آیت الله اردبیلی] حرام است که روزهدار عمدا تمام سر را در آب فرو برد، اگرچه باقی بدن او از آب بیرون باشد و چنانچه عمدا تمام سر را در آب فرو برد، بنابر احتیاط واجب باید قضای آن روزه را بگیرد، ولی اگر تمام بدن را زیر آب ببرد و مقداری از سر بیرون باشد، روزه او باطل نمی‌شود.
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر غیر از آب چیز دیگری را در دهان ببرد و بیاختیار فرو رود، یا آب داخل بینی کند و بیاختیار فرو رود، قضا بر او واجب نیست.
- [آیت الله مظاهری] اگر غیر آب چیز دیگری را در دهان ببرد و بیاختیار فرو رود یا آب داخل بینی کند و بی اختیار فرو رود قضا بر او واجب نیست.
- [آیت الله بروجردی] اگر غیر آب چیز دیگری در دهان ببرد و بیاختیار فرو رود، یا آب را داخل بینی کند و بیاختیار فرو رود، قضا بر او واجب نیست.
- [آیت الله اردبیلی] اگر روزهدار بیاختیار در آب بیفتد و تمام سر او را آب فرا بگیرد یا فراموش کند که روزه است و سر را در آب فرو ببرد، روزه او باطل نمی‌شود.