معدن
هر آنچه از زمين استخراج میشود و بخاطر ويژگی خاصی كه دارد از آن استفاده میشود.
گچ و آهک و گل سرخ و مانند آن اگر به آنها معدن گفته شود باید خمس آن را بدهد، همچنین انواع سنگها.
عنوان مسئله:
گچ و آهک و گل سرخ و مانند آن اگر به آنها معدن گفته شود باید خمس آن را بدهد، همچنین انواع سنگها.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- خرید و فروش مجسمه هایی که از گچ یا مواد ساخته می شود و به عنوان اسباب بازی و یا برای نگهداری در منازل به کار می رود، چه حکمی دارد؟ مثل انواع عروسکها و سگها و گربه ها و مرغها که از گچ یا مواد ساخته می شود؟
- خرید و فروش مجسمه هایی که از گچ یا موادساخته می شود و به عنوان اسباب بازی و یا برای نگهداری در منازل به کار می رود، چه حکمی دارد؟ مثل انواع عروسکها و سگها و گربه ها و مرغها که از گچ یا مواد ساخته می شود؟
- باسلام پدر اینجانب با چند نفر شریک شده اند و یک معدن سنگ را از فردی اجاره کرده اند به این صورت که در هر روز که از معدن برداشت کنند درصد معینی از این برداشت را به فرد اجاره دهنده بدهند و مابقی پس از کسر مخارج با درصد معینی بینشان تقسیم شود. ایا به این درآمد با توجه به اجاره ی معدن خمس تعلق می گیرد؟ از کل پول یا خالص در آمد(باکسر مخارج)؟ باید سال مالی در نظر بگیرد یا مثلا در هر ماه خمس درآمد حاصل از معدن را حساب کند؟ اگر پدرم خمس سهم خود را بدهد ولی یکی از شرکای پدرم خمس سهم خود را ندهد انگاه بر گردن ما تکلیفی است؟ آیا اگر در پایان سال مقداری از آن پول اضافه ماند به آن پول خمس تعلق می گیرد یا همان یکبار خمس که بار اول برای درامد حاصل از سنگ خمس ان را داد کافی است؟
- اگر کسی با قرض چیزی را بخرد که کمی بالاتر از شأنش است آیا خمس این اضافه را باید بدهد؟
- با سلام شخصی نایب پدر شده است که حج او را انجام دهد. اما از این که پدر حساب خمس اموالش را داده یا نه چیزی نمی داند. پدر زنده است اما چون حواس پرتی دارد نمی شود به حرف او اعتماد کرد. حال: آیا حج نایب ربطی به پرداخت خمس منوب عنه دارد یا نه؟ آیا نایب در این حج باید خمس اموال خودش را بدهد تا حجش بلا اشکال باشد؟
- اگرشخصی چهار ماه قبل از این که حساب سالش برسد پولی را که کار کرده به شخصی قرض بدهد و بعد از دو سال شخص قرض گیرنده پول را بپردازد آیا مدّت دوسالی که بر این پول گذشته، خمس به این پول تعلّق می گیرد؟
- در صورت تعدّد طلبکاران، و عدم کفایت دارایی متوفّی جهت ادای کلّ دیون، آیا شرعاً می توان بین انواع طلبکاران و دیون (به شرح ذیل) حقّ تقدم و اولویّت قائل شد؟ در صورت امکان، ترتیبِ اولویّت ها را مرقوم فرمایید: 1 نفقه و مهریّه زوجه. 2 نفقه فرزندان صغیر. 3 دیونی که از بابت آن مالی از بدهکار نزد طلبکاران رهن، وثیقه یا توقیف است. 4 دستمزد و حقوق خدمه و کارگران منزل و محلّ کار متوفّی. 5 دستمزد و هزینه بیمارستان و طبیب و داروخانه، جهت مداوای بیمار قبل از فوت. 6 بدهکاری به حکومت اسلامی (از قبیل: مالیات، قبوض آب و برق و گاز و مانند آن). 7 دیون شرعی (خمس و زکات) و گرفتن اجیر برای ادای نماز و روزه و حجّ واجب. 8 هزینه کفن و دفن و مراسم ختم متعارف.
- اگر کاسبی در سال گذشته یک تن آلومینیوم به ارزش سیصد و پنجاه هزار تومان سرمایه اش بوده و خمس آن را حساب کرده و پرداخته باشد، ولی اکنون ارزش هر تن آلومینیوم حدود یک میلیون تومان است در صورتی که مقدار تغییر نکرده است ولی قیمت آن ششصد و پنجاه هزارتومان بیشتر از سال قبل است با توجّه به این که سودی در کار نیست و این کار اگر دو یا سه سال تکرار شود دیگر سرمایه ای باقی نمی ماند که کاسب بتواند کار خود را ادامه دهد. الف) نظر جنابعالی در این مورد چیست؟ ب) اگر کسی یک پنجم اصل سرمایه را(نه قیمت آن را) به صورت خمس بدهد سال بعد می تواند مقدار را ملاک قرار دهد؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله بهجت] آیا تیمم بر روی آجر، کوزه، آسفالت، گچ، دیوار کاه گل و کاشی صحیح است؟
- [آیت الله اردبیلی] چیزهایی مثل گچ، آهک، نفت و نمک که از زمین استخراج شده است، اگر معلوم باشد که خمس آنها داده نشده است، آیا لازم است خمس آنها داده شود؟ و آیا استخراج کردن توسط دولت یا اشخاص، اثری در حکم دارد یا خیر؟
- [آیت الله نوری همدانی] آیا خوردن گل سرخ و محمدی که داخل ماست شده است برای محرم حرام است، کفاره آن چیست؟
- [آیت الله نوری همدانی] آیا خوردن گل سرخ و محمدی که داخل ماست شده است برای محرم حرام است، کفاره آن چیست؟
- [آیت الله اردبیلی] مستأجری زمینی را که در آن معدن واقع شده است، اجاره میکند و به استخراج معدن میپردازد. پرداخت خمس منافع معدن، بر عهده مالک است یا مستأجر؟
- [آیت الله بهجت] با توجه به این که خمس به هفت سبب بر انسان واجب می شود. در صورت اشتراک بعضی از این اسباب یک خمس دادن کافی است؟ مانند این که شخصی هم معدن ذغال سنگ دارد و هم مال حلالش با حرام مخلوط شده و هم بر منافع از معدن ذغال سنگ سال گذشته. آیا شخص مذکور از اموالش یک خمس بدهد کافی است یا یک مرتبه به عنوان استخراج از معدن و یک مرتبه به عنوان اختلاط حرام با حلال و یک مرتبه هم به عنوان این که از کسبش سود اضافه بر مخارج سالش آمده بدهد؟
- [آیت الله اردبیلی] آیا معدن سنگ هم در پرداخت خمس، حکم سایر معادن را دارد؟
- [آیت الله اردبیلی] اگر مقداری از درآمد حاصل از معدن که پس از استخراج، خمس آن داده شده، تا سر سال باقی بماند، آیا باید دوباره خمس آن داده شود؟
- [آیت الله علوی گرگانی] آیا مستخرجین نمک شامل احکام معدن هستند و باید یک پنجم تولیدات خود را بعنوان خمس پرداخت کنند یا خیر؟
- [سایر] با سلام.ایا دم کردن انواع گیاهان مثلا چای کوهی با اویشن.پونه و گل گاوزبان با هم از خواص انها کم میکند یا ضرری دارد؟ یا بهتر است هر کدام را به تنهایی دم کرد؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- تیمم بر سنگ آهک و سنگ گچ و سنگ مرمر و سنگ سیاه و مانند آن جایز است،ولی تیمم بر جواهرات مانند سنگ عقیق و فیروزه باطل است و احتیاط واجب آن است که بر گچ و آهک پخته وهمچنین بر آجر و سفال تیمم نکند.
- سجده بر سنگ آهک و سنگ گچ چه قبل از پخته شدن و چه بعد از آن صحیح است، همچنین بر آجر و سفال و سیمان نیز جایز است.
- واجب است خمس چیزی را که از معادن طلا، نقره، سرب، آهن، مس، زغال سنگ، نفت، گوگرد، فیروزه، نمک و معدنهای دیگر و انواع فلزات به دست می آورند بدهند و احتیاط واجب آن است که نصاب معینی در آن نیست،یعنی آنچه را از معدن استخراج می کنند کم باشدیا زیاد خمس دارد.
- اگر معدنی را که در ملک دیگری است استخراج کند، آنچه از آن به دست می آید مال صاحب آن زمین است و چون صاحب ملک برای بیرون آوردن آن خرجی نکرده، باید خمس تمام آنچه از معدن استخراج شده بدهد، ولی اگر این کار به دستور او انجام گرفته هزینه آن بر عهده اوست و از درآمد معدن کم می شود.
- مخارج و هزینه استخراج معدن و تصفیه آن (در صورتی که احتیاج به تصفیه دارد) و همچنین اجاره ای را که جهت معدن می پردازد از آن کم می شود و باقیمانده خمس دارد، ولی مخارج سال از درآمد معدن کسر نمی شود.
- اگر چند نفر چیزی را از معدن استخراج کنند باید بعد از کم کردن مخارج، خمس آن را بدهند، خواه کم باشد یا زیاد (بنابر احتیاط واجب).
- هرگاه کسی حیوانی را بخرد و در شکم آن مالی پیدا شود، چنانچه احتمال دهد مال فروشنده است بنابر احتیاط واجب باید به او خبر دهد و اگر معلوم شود مال او نیست باید به ترتیب از صاحبان قبلی سؤال کند، چنانچه معلوم شود مال هیچ یک از آنان نیست مال خود او می شود و احتیاط مستحب آن است که خمس آن را شبیه خمس معدن بدهد خواه به اندازه نصاب باشد یا نه.
- خرید و فروش خرمایی که زرد یا سرخ شده، یا میوه ای که گل آن ریخته و دانه آن بسته، به طوری که معمولاً از آفت گذشته باشد صحیح است و همچنین فروختن غوره بر درخت اشکال ندارد، البته مقدار آنها باید به وسیله تخمین کارشناس معلوم شود.
- هرگاه غیر مال التجاره مالی دارد که خمس آن را داده یا اصلاً خمس ندارد (مانند ارث) چنانچه قیمتش بالا رود، اگر آن را بفروشد باید خمس اضافه قیمت را بدهد، همچنین اگر گوسفندی را که خمسش داده چاق شود باید خمس آنچه زیاد شده بعد از فروش بدهد.
- لازم نیست به سید گفته شود که این پول خمس است، بلکه می تواند به عنوان هدیه به او بدهد و نیت خمس کند، همچنین در مورد سهم امام که به اذن حاکم شرع به اشخاص مستحقی می دهد.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله اردبیلی] گچ، آهک، گِل سرشور و گِل سرخ، بنابر احتیاط واجب از معدن محسوب شده و خُمس دارد.
- [آیت الله سبحانی] گچ و آهک و گِل سرشور و گل سرخ و سنگ، اگر معدن به آن گفته شود باید خمس آنها را بدهد.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] گچ و آهک و گل سر شور و گل سرخ بنابر احتیاط واجب از معدن به حساب می آید و خمس دارد.
- [آیت الله وحید خراسانی] بر گچ اهک گل سر شور و گل سرخ حکم معدن جاری نیست و کسی که اینها را بیرون می اورد در صورتی باید خمس بدهد که انچه را بیرون اورده به تنهایی یا با منافع دیگر کسبش از مخارج سال او زیاد بیاید
- [آیت الله مظاهری] اگر از معدن طلا، نقره، آهن، نفت، نمک، گچ، آهک، انواع سنگها و معدنهای دیگر چیزی به دست آورد و قیمت آن بعد از کم کردن مخارجی که برای به دست آوردن آن مصرف کرده است به 15 مثقال طلای معمولی برسد باید خمس آن را بدهد.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . احتیاط لازم در گل سرشور و گچ و آهک و گل سرخ اگر به حد نصاب برسد، دادن خمس است پیش از خارجکردن مؤونه سال، و اگر کمتر از نصاب باشد، حکم سایر منافع سال را دارد.
- [آیت الله سیستانی] گچ و آهک بنابر احتیاط لازم حکم معدن بر آنها جاری است ، پس اگر به حد نصاب برسند ، باید خمس آنها را بدون اخراج مؤنه سال بدهد .
- [آیت الله شبیری زنجانی] گچ و آهک و هر گونه سنگ یا خاکی که عرفاً معدن به شمار میرود، خمس دارد.
- [آیت الله بروجردی] تیمّم بر سنگِ گچ و سنگ آهک صحیح است، ولی تیمّم به گچ و آهک پخته و به سنگ معدن مثل سنگ عقیق باطل میباشد.
- [آیت الله بروجردی] گچ و آهک و گل سر شور و گل سرخ از چیزهای معدنی نیست و کسی که اینها را بیرون میآورد، در صورتی باید خمس بدهد که آنچه را بیرون آورده، به تنهایی یا با منافع دیگر کسبش از مخارج سال او زیاد بیاید.