فراموشی
نسیان به معنای فراموشی است و در قرآن چندین بار به کار رفته است.
هرگاه در حال قیام برای حمد و سوره از روی فراموشی بدن و پاها را حرکت دهد یا به طرفی خم شود نماز باطل نیست، اما اگر در موقع تکبیرة الاحرام و قیام متصل به رکوع باشد، بنابر احتیاط واجب باید نماز را تمام کند و اعاده نماید.
عنوان مسئله:
هرگاه در حال قیام برای حمد و سوره از روی فراموشی بدن و پاها را حرکت دهد یا به طرفی خم شود نماز باطل نیست، اما اگر در موقع تکبیرة الاحرام و قیام متصل به رکوع باشد، بنابر احتیاط واجب باید نماز را تمام کند و اعاده نماید.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
سوال مرتبط یافت نشد
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله خامنه ای] اگر شخصی هنگام نماز بر اثر غفلت در رکعت سوم یا چهارم نماز ظهر، حمد و سوره بخواند و بعد از نماز متوجه شود، آیا اعاده نماز بر او واجب است، و اگر متوجه نشود، آیا نماز وی صحیح است؟
- [سایر] لطفاً به این سؤالات پاسخ دهید: 1. آیا یک وقفه کوچک و لحظه ای انتظار پس از قرائت هر دو سوره و قبل از رفتن به رکوع لازم است؟ یا آن که می توان بلافاصله پس از قرائت سوره ها (حمد و اخلاص) و بدون هیچ وقفه ای و حتی بدون گفتن ذکر مستحب تکبیر به رکوع رفت؟ 2. در خصوص حکم قیام متصل به رکوع توضیحاتی را ارائه فرمایید؟
- [آیت الله خوئی] فرمودید بنابر احتیاط واجب وقف به حرکت و وصل به سکون در نماز ننمایند حالا اگر از روی عمد و عادت کسی این طور انجام داد خلاف احتیاط کرده یا نماز هم باطل و اعاده لازم دارد و همچنین در مدهای واجب و حروف (یرملون) مراعات نکرد چه صورت دارد؟
- [آیت الله سبحانی] کسی که زمانی متمادی نماز خود را با اقتداء به اهل سنت خوانده و حمد و سوره را قرائت ننموده است حالا متوجه شده که مرجع تقلید وی قرائت خلف امام را در این صورت واجب می داند، آیا اعاده آنها واجب است؟
- [آیت الله خامنه ای] می دانیم که یک رکعت از نماز متشکل از نیت، تکبیرةالاحرام، حمد، سوره، رکوع و سجده است، و از طرف دیگر در نماز ظهر و عصر و رکعت سوم نماز مغرب و رکعت سوم و چهارم نماز عشا آهسته خواندن واجب است. ولی در نماز جماعتی که از رادیو و تلویزیون مستقیماً پخش می کنند، مشاهده می شود که امام جماعت ذکر رکوع و سجده رکعت سوم را بلند می خواند. با توجه به اینکه آن رکوع و سجده دو جزء رکعتی هستند که آهسته خواندن در آن واجب است، این مسأله چه حکمی دارد؟
- [سایر] با سلام من مدتی است که دچار مشکلی شده ام. مشکلم اینست که در نماز های واجب برای شروع به گفتن ذکرهای واجب مثل حمد و سوره یا ذکرهای رکوع و سجود با مشکل مواجه هستم یعنی نمی توانم شروع به گفتن کنم و مثل افرادی که لال هستند اصلا قادر به گفتن نیستم و حتما باید یک ذکر مستحبی بگویم تا زبانم باز شود. و اگر بسم الله حمد را گفتم تا آخر سوره حمد به راحتی می گویم و در اول سوره بعدی برای گفتن بسم الله مشکل دارم . برای اذکار واجب دیگر هم همین طور است یعنی اگر شروع کنم تا آخر می روم ولی همین شروعش برایم محال است.این مشکل فقط در نمازهای واجب برایم اتفاق می افتد و در نمازهای مستحبی حالتی کاملا عادی دارم و هیچ مشکلی وجود ندارد. لطفا کمکم کنید.
- [آیت الله خامنه ای] اگر کسی سهواً یا جهلاً ذکر رکوع یا سجده یا اذکار در حال قیام را در حال حرکت بدن بگوید و یا کسی میدانسته که نباید در حال حرکت بدن ذکر رکوع یا سجود و یا هر ذکر دیگری را بگوید ولی آن را فراموش کرده باشد و یا بر اثر بیتوجهی و غفلت و عادت، قسمتی از اذکار را در حال حرکت ادا کرده باشد؛ مثلاً قبل از اینکه سر بر سجده گذارده و بدنش آرام گیرد، ذکر سجده را شروع کرده یا قبل از اینکه ذکر سجدهاش را بهطور کامل تمام کند سر از سجده برداشته باشد، در موارد فوق چه حکمی دارد؟ ج) اگر از روی جهل یا سهو یا فراموشی اذکار نماز را در حال حرکت بگوید، نمازش صحیح است و در غیر این صورت نماز اشکال پیدا میکند. س: برخی بهطور عرفی یاد گرفتهاند که در حال برخاستن از رکوع یا سجده ذکر (الله اکبر) بگویند و چه بسا توجهی هم به این ندارند که از باب استحباب میگویند یا به قصد ذکر مطلق و یا تفاوت مستحب بودن ذکر و قصد ذکر مطلق را نمیدانند، در این موارد که در حال حرکت بدن ذکر (الله اکبر) را میگویند، نمازشان چه حکمی دارد؟
- [آیت الله خامنه ای] اهمیت قبله در نماز چه قدر است و اگر در مکانی قرار داشتی که جهت قبله مشخص نبود و راهی برای یافتن آن هم وجود نداشت و بعد از خواندن نماز بعداً (چند روز بعد) متوجه شدی که جهت قبله اشتباه بوده باید چه کرد؟ ج) بطور کلّی کسی که هیچ راهی برای یافتن قبله ندارد و گمانش هم به هیچ طرف نمی رود، بنابر احتیاط واجب باید به چهار طرف نماز بخواند و اگر عمداً برخلاف وظیفه عمل کرده و بعد هم متوجه شده به طرفی که نماز خوانده اشتباه بوده است، باید بنابر احتیاط نماز خود را اعاده نماید.س: کسی که در حال اضطرار نمی تواند به طرف قبله نماز بخواند، آیا جهات غیر از قبله برایش یکسان است؟
- [سایر] من عاشق نماز هستم اما نمی دانم چه طور باید بخوانم با خواندن موارد زیر در رساله و استفتائات کاملا گیج شدم کمکم کنید در ضمن من از حضرت آیت الله صانعی تقلید می کنم : ج- خواندن حمد و سوره و قرآن به همان نحوی که مسلمانان می خوانند، مجزی است. ج ان شاءالله درست است. در رساله |آمده است:(مسئله 975 ) اگر انسان یکی از کلمات حمد یا سوره را نداند، یا عمداً آن را نگوید یا به جای حرفی، حرف دیگر بگوید، مثلا به جای (ض)، (ظ) بگوید یا جایی که باید بدون زیر و زبر خوانده شود، زیر و زبر بدهد یا تشدید را نگوید، نمازش باطل است. اگر رعایت کردن مخرجها مطرح نیست پس منظور از درست خواندن چیست؟ و چطور باید بین صاد و سین فرق گذاشت؟ ج: شناختن مخارج حروف طبق قول علمای تجوید واجب نیست باید تلفظ هر حرف به نحوی باشد که در عرف صدق کند آن حرف ادا شد. آیا نظر حضرت آیت الله صانعی نیز همین می باشد. در خواندن بقیه ذکرهای نماز تا چه حد باید رعایت شود و در خواندن تعقیبات و قرائت قرآن و دعاهای مختلف تا چه حدی باید رعایت شود؟ راهنماییم کنید واقعا نمی دانم چطور باید نماز بخوانم و دیگر قرآن نمی خوانم می ترسم غلط بخوانم و همچنین از خواندن دعاهای مختلفی که در مفاتیح آمده و تعقیبات نماز و غیره ....دست کشیدم چون نمی دانم چطور بخوانم.
مسائل مرتبط از این مرجع
- قیام یعنی ایستادن، در دو جای نماز، واجب و رکن است: هنگام گفتن تکبیرة الاحرام و قیام قبل از رکوع که آن را (قیام متصل به رکوع) گویند، ولی قیام در موقع خواندن حمد و سوره و همچنین بعد از رکوع واجب است اما رکن نیست.
- در موقع قیام نباید بدن و پاها را حرکت دهد و به طرفی خم شود یا به جایی تکیه کند، ولی اگر از روی ناچاری باشد مانعی ندارد.
- ارکان نماز پنج چیز است: اول نیت. دوم تکبیرة الاحرام. سوم قیام در موقع گفتن تکبیرة الاحرام و قیام متصل به رکوع، یعنی ایستادن پیش از رکوع. چهارم رکوع. پنجم دو سجده (البته در نیت زیادی تصور نمی شود و زیادی تکبیرة الاحرام نیز اگر از روی سهو باشد نماز را باطل نمی کند، هرچند احتیاط مستحب آن است که آن را اعاده کند).
- هرگاه رکوع را فراموش کند و بعد از حمد و سوره بنشیند و یادش بیاید که رکوع نکرده باید بایستد و به رکوع رود و اگر به حالت خمیدگی به رکوع برگردد نماز او باطل است زیرا قیام متصل به رکوع را به جا نیاورده است.
- هرگاه در موقع قرائت حمد و سوره یا تسبیحات بی اختیار بقدری حرکت کند که از حال آرام بودن بدن خارج شود و یا مثلاً در میان جمعیت باشد و به او تنه بزنند و او را حرکت دهند احتیاط واجب آن است که بعد از آرام گرفتن بدن آنچه را در حال حرکت خوانده دوباره بخواند.
- هرگاه مأموم بعضی از کلمات حمد و سوره امام، یا صدای همهمه او را بشنود احتیاط واجب ترک حمد و سوره است.
- هرگاه قبل از داخل شدن وقت نماز وضو یا غسل را انجام داده باشد باید در موقع نماز بنابر احتیاط واجب، آن را اعاده کند.
- ز: نماز جمعه دو رکعت است مانند نماز صبح و دو قنوت دارد یکی در رکعت اول پیش از رکوع و دومی در رکعت دوم بعد از رکوع. مستحب است امام در رکعت اول، بعد از حمد، سوره جمعه را بخواند در رکعت دوم، سوره منافقین را و هرگاه مشغول یکی از اینها شود احتیاط واجب آن است که به سوره دیگری عدول نکند.
- اگر مأموم سهواً حمد و سوره را بخواند، یا گمان کند صدایی را که می شنود صدای امام نیست و حمد و سوره را بخواند و بعد بفهمد صدای امام بوده نمازش صحیح است و هرگاه شک کند صدای امام است یا صدای کس دیگر بنابر احتیاط حمد و سوره را نخواند.
- واجب است مردان حمد و سوره نماز صبح و مغرب و عشا را بلند و حمد و سوره نماز ظهر و عصر را آهسته بخوانند و زنان نیز باید حمد و سوره نماز ظهر و عصر را آهسته بخوانند، اما حمد و سوره نماز صبح و مغرب و عشا را می توانند بلند یا آهسته بخوانند، ولی اگر نامحرم صدای آنها را بشنود احتیاط مستحب آن است که آهسته بخوانند.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله نوری همدانی] اگر موقعی که ایستاده از روی فراموشی بدن را حرکت دهد یا به طرفی خم شود یا بجایی تکیه کند ، اشکال ندارد ، ولی در قیام موقع گفتن تکبیره الاحرام و قیام متصل به رکوع اگر از روی فراموشی هم باشد ، بنابر احتیاط واجب باید نماز را تمام کند و دوباره بخواند .
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر موقعی که ایستاده، از روی فراموشی بدن را حرکت دهد، یا به طرفی خم شود، یا به جایی تکیه کند، اشکال ندارد، ولی در قیام موقع گفتن تکبیرْ الاحرام وقیام متصل به رکوع اگر از روی فراموشی هم باشد، بنابر احتیاط واجب، باید نماز را تمام کند ودوباره بخواند.
- [آیت الله بروجردی] اگر موقعی که ایستاده، از روی فراموشی بدن را حرکت دهد، یا به طرفی خم شود، یا به جایی تکیه کند اشکال ندارد، ولی در قیام، موقع گفتن تکبیرة الاحرام و قیام متصل به رکوع اگر از روی فراموشی هم باشد، بنا بر احتیاط واجب باید نماز را تمام کند و دوباره بخواند.
- [آیت الله سبحانی] اگر موقعی که ایستاده، از روی فراموشی بدن را حرکت دهد یا به طرفی خم شود، یا به جایی تکیه دهد، اشکال ندارد ولی در قیام برای گفتن تکبیرة الاحرام و قیام متصل به رکوع اگر از روی فراموشی حرکتی کرده باشد، بنابر احتیاط واجب، باید نماز را تمام کند و دوباره بخواند.
- [آیت الله اردبیلی] اگر هنگامی که ایستاده از روی فراموشی بدن را حرکت دهد یا به طرفی خم شود یا به جایی تکیه کند، اشکال ندارد، ولی اگر در قیام به هنگام گفتن تکبیرةالاحرام و قیام متصل به رکوع از روی فراموشی به طرفی خم شود، بنابر احتیاط واجب باید نماز را تمام کند و دوباره بخواند.
- [امام خمینی] اگر موقعی که ایستاده، از روی فراموشی بدن را حرکت دهد، یا به طرفی خم شود، یا به جایی تکیه کند، اشکال ندارد ولی در قیام موقع گفتن تکبیرةالاحرام و قیام متصل به رکوع اگر از روی فراموشی هم باشد، بنابر احتیاط واجب، باید نماز را تمام کند و دوباره بخواند.
- [آیت الله بهجت] اگر موقعی که ایستاده، از روی فراموشی بدن را حرکت دهد، یا به طرفی خم شود، یا به جایی تکیه کند، اشکال ندارد، ولی در قیامِ موقعِ گفتن تکبیرةالاحرام و قیام متصل به رکوع اگر از روی فراموشی هم باشد، بنابر احتیاط واجب، باید نماز را تمام کند و دوباره بخواند.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اگرموقعی که ایستاده، از روی فراموشی بدن را حرکت دهد یا بطرفی خم شود یا به جایی تکیه کند، اشکال ندارد ولی در قیام موقع گفتن تکبیرة الاحرام و قیام متصل به رکوع اگر از روی فراموشی هم باشد، بنابر احتیاط مستحب، نماز را تمام کند و دوباره بخواند.
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر در قیام واجب برای تکبیره الاحرام و قرایت از روی فراموشی بدن را حرکت دهد یا به طرفی خم شود یا به جایی تکیه کند اشکال ندارد
- [آیت الله وحید خراسانی] قیام در موقع گفتن تکبیره الاحرام و قیام پیش از رکوع که ان را قیام متصل به رکوع می گویند رکن است ولی قیام در غیر این دو مانند قیام موقع خواندن حمد و سوره و قیام بعد از رکوع رکن نیست و اگر کسی ان را از روی فراموشی ترک کند نمازش صحیح است