قصد اقامت
تصميم مسافر به اقامت ده روز يا بيشتر در يك محل
هرگاه انسان جایی را برای (محلّ اقامت) خود انتخاب کند بطوری که وقتی در آنجاست او را مسافر نمی گویند، خواه قصد اقامت دائم داشته باشد یا موقّت، مثلاً می خواهد یک یا دو سال یا بیشتر بطور مستمر در آنجا بماند، این محل در حکم وطن او می باشد. همین گونه است حال مأموران ادارات که ممکن است هر دو سال در محلّی باشند و آنجا حکم وطنشان را دارد.
عنوان مسئله:
هرگاه انسان جایی را برای (محلّ اقامت) خود انتخاب کند بطوری که وقتی در آنجاست او را مسافر نمی گویند، خواه قصد اقامت دائم داشته باشد یا موقّت، مثلاً می خواهد یک یا دو سال یا بیشتر بطور مستمر در آنجا بماند، این محل در حکم وطن او می باشد. همین گونه است حال مأموران ادارات که ممکن است هر دو سال در محلّی باشند و آنجا حکم وطنشان را دارد.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
سوال مرتبط یافت نشد
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله خوئی] عدهء از دانشجویان یا کارمندان دولتی، مثل معلمین مقدار دو سال نه بیشتر از دو سال در شهری که از وطن آنان به مقدار مسافت شرعیه فاصله دارد، برای تحصیل یا تعلیم میمانند با توجه به این که ایّام تابستان که سه ماه می‌شود، به وطن خود برمیگردند بالنتیجه در این دو سال اقامت، هر سالی 9 ماه بیشتر در محل اقامت خود بیشتر نیستند، آیا این محل اقامت با وصف کذایی در حکم وطن است که در تمامیت صلاة و وجوب صوم عشره دخیل نیست یا آن که حکم اقامت مسافر را دارد؟ در پارهای از استفتائات اعتبار اقلاً بقاء دو سال را شرط کرده بودید.
- [آیت الله نوری همدانی] در رسالهها در مورد وطن ذکر شده که انسان اگر شش ماه در محلّی بماند وطن او محسوب می‌شود، آیا در این مدّت می‌تواند مسافرت کند یا اینکه باید همه شش ماه را در یک محلّ بماند و اگر مسافرت کند، آیا به این قصد ضرر میرساند یا خیر؟
- [آیت الله خامنه ای] گاهاً ما نظامیان برای مدت طولانی بنا به دستورات نظامی می بایست در محلی خارج از وطن خود اقامت کنیم که این مدّت در برخی موارد به کل سی سال خدمت موظفی نیز منتهی می گردد و در ابتدای امر نیز تشخیص اینکه چندین سال در آن مکان به جهت شغل خود، حضور خواهیم داشت نامعین و نامشخص است حال آیا این گروه نظامیان با شرح فوق در محل اشتغال به کارشان نیازمند قصد اقامت هستند؟
- [آیت الله اردبیلی] با توجه به این که بنده کارمند وزارت امور خارجه هستم و هر سه سال اقامت که در تهران دارم به مأموریت ثابت سه ساله به یکی از نمایندگیهای خارج از کشور اعزام میگردم، خواهشمند است بفرمایید: آیا بنده و خانوادهام میتوانیم محل مأموریت سه ساله خود را به عنوان وطن دوم اختیار نماییم؟ چه راهکاری برای ما می‌باشد تا نماز و روزه خود را کامل انجام دهیم به جز قصد اقامت ده روزه کردن؟ آیا بنده اگر بخواهم حداقل هر هفته یک بار به محلی که تا محل اقامت من به اندازة مسافت شرعی فاصله دارد بروم به قصد ده روزه من خللی وارد نمیشود؟ بنده چه بسا ناچار باشم برای رتق و فتق کردن امور بارها به آن محل سفر کنم. آیا قصد اقامت من به هم نمیخورد؟ آیا بنده در این حالت حکم کثیرالسفر را ندارم؟
- [آیت الله اردبیلی] اینجانب ساکن تهران هستم لکن بیش از 40 سال است که در شمال ملک و باغ کشاورزی و ساختمان قابل سکونت مناسب و مرفهی داریم و در طول سال مستمراً در تابستان و زمستان برای استراحت و تفریح و رسیدگی به امور باغ و برداشت محصول و... طی سفرهای چند روزه، به این منطقه میآییم. با توجه به این که مدت اقامت ما 6 ماه تمام نمیشود که شامل حکم صریح وطن دوم شویم و در عین حال ملک و زمین و ویلای مسکونی و قدمت اقامت نیز ما را از حالت مسافر بودن خارج کرده است، حکم نماز و روزه اینجانب و همسر و فرزندان در حین سفر و در مدت اقامت در این محل چگونه خواهد بود؟
- [آیت الله اردبیلی] اینجانب ساکن تهران هستم لکن بیش از 40 سال است که در شمال ملک و باغ کشاورزی و ساختمان قابل سکونت مناسب و مرفهی داریم و در طول سال مستمراً در تابستان و زمستان برای استراحت و تفریح و رسیدگی به امور باغ و برداشت محصول و... طی سفرهای چند روزه، به این منطقه میآییم. با توجه به این که مدت اقامت ما 6 ماه تمام نمیشود که شامل حکم صریح وطن دوم شویم و در عین حال ملک و زمین و ویلای مسکونی و قدمت اقامت نیز ما را از حالت مسافر بودن خارج کرده است، حکم نماز و روزه اینجانب و همسر و فرزندان در حین سفر و در مدت اقامت در این محل چگونه خواهد بود؟
- [آیت الله اردبیلی] اینجانب ساکن تهران هستم لکن بیش از 40 سال است که در شمال ملک و باغ کشاورزی و ساختمان قابل سکونت مناسب و مرفهی داریم و در طول سال مستمراً در تابستان و زمستان برای استراحت و تفریح و رسیدگی به امور باغ و برداشت محصول و... طی سفرهای 5-4 روزه و کمتر و بیشتر، به این منطقه میآییم. با توجه به این که مدت اقامت ما 6 ماه تمام نمیشود که شامل حکم صریح وطن دوم شویم و در عین حال ملک و زمین و ویلای مسکونی و قدمت اقامت نیز ما را از حالت مسافر بودن خارج کرده است، حکم نماز و روزه اینجانب و همسر و فرزندان در حین سفر و در مدت اقامت در این محل چگونه خواهد بود؟
- [آیت الله اردبیلی] اینجانب ساکن تهران هستم لکن بیش از 40 سال است که در شمال ملک و باغ کشاورزی و ساختمان قابل سکونت مناسب و مرفهی داریم و در طول سال مستمراً در تابستان و زمستان برای استراحت و تفریح و رسیدگی به امور باغ و برداشت محصول و... طی سفرهای چند روزه، به این منطقه میآییم. با توجه به این که مدت اقامت ما 6 ماه تمام نمیشود که شامل حکم صریح وطن دوم شویم و در عین حال ملک و زمین و ویلای مسکونی و قدمت اقامت نیز ما را از حالت مسافر بودن خارج کرده است، حکم نماز و روزه اینجانب و همسر و فرزندان در حین سفر و در مدت اقامت در این محل چگونه خواهد بود؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] در توضیح المسائل مسأله 1353 فرموده اید: (تا انسان قصد ماندن همیشگی در جایی که غیر وطن اصلی خودش است، نداشته باشد، وطن او حساب نمی شود، مگر آنکه بدون قصد ماندن آنقدر بماند که مردم محل بگویند وطن اوست)، اکنون با توجه به این مسأله اینجانب که مدت 8 سال است در قم مشغول تحصیل هستم و ازدواج هم کرده ام، ولی قصد حتمی ماندن دائم در قم را ندارم، وظیفه من چیست، البته قصد رفتن حتمی هم ندارم و فعلا نمی توانم برای آینده ام تصمیم جدی بگیرم
- [آیت الله اردبیلی] اینجانب از کارمندان وزارت امور خارجه بوده و به دلیل ماهیت شغلی که دارم به صورت دورهای به مأموریتهای سه ساله به خارج از کشور اعزام میشوم. یعنی از 30 سال دوران خدمت حدود 15 سال مجبور به زندگی در کشورهای مختلف هستم. با توجه به شرایط زندگی در این کشورها معمولاً هفتهای یک بار برای انجام بعضی از امور به خارج از شهر محل اقامت مسافرت میکنم و از حد ترخّص خارج میشوم. با توجه به این شرایط، آیا شهر محل زندگی حکم وطن را پیدا میکند و نیازی به قصد ده روز نیست یا اینکه بنده حکم مسافر را پیدا میکنم و باید در این دورههای سه ساله نمازهایم را شکسته بخوانم؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- 32 کسانی که می خواهند مدت قابل توجهی در یک محل بمانند مانند طلابی که قصد اقامت چند سال در حوزه علمیه دارند یا مأموران ادارات که مثلاً دو سه سال در یک محل اقامت می کنند در آنجا مسافر محسوب نمی شوند، اقامتگاه آنها حکم وطن دارد و نمازشان در آنجا تمام است، هرچند قصد ده روز نداشته باشند.
- چند چیز است که سفر را قطع می کند و باید نماز را تمام خواند: اول رسیدن به (وطن) منظور از وطن چیست منظور از وطن محلی است که انسان آن را برای اقامت و زندگی خود انتخاب کرده، خواه در آنجا متولد شده باشد یا نه و خواه وطن پدر و مادرش باشد یا خودش آنجا را انتخاب کرده است.
- هرگاه کسی اول وقت مسافر بوده و نماز را نخوانده و بعد به وطن یا جایی که قصد دارد ده روز بماند وارد شود باید نماز را تمام بخواند و بعکس، اگر کسی اول وقت در وطن یا محل اقامت بوده و نماز را نخوانده، مسافرت کرد، باید نمازش را در سفر شکسته بخواند.
- هرگاه کسی اول وقت مسافر بوده و نماز را نخوانده و بعد به وطن یا جایی که قصد دارد ده روز بماند وارد شود باید نماز را تمام بخواند و بعکس، اگر کسی اول وقت در وطن یا محل اقامت بوده و نماز را نخوانده، مسافرت کرد، باید نمازش را در سفر شکسته بخواند.
- هرگاه انسان در محلی زندگی می کرده و وطن او بوده، چنانچه از آنجا اعراض کند، یعنی دیگر قصد نداشته باشد در آنجا زندگی کند، هر چند گاهی به عنوان مسافرت و دیدار بستگان و دوستان به آنجا برود، نمازش در آنجا شکسته است، خواه در آنجا ملکی داشته باشد یا نه و خواه اقوام و بستگانش در آنجا زندگی کنند یا نکنند، مگر این که قصد کند در آنجا ده روز بماند، همچنین اگر انسان غیر از وطن اصلی خود جای دیگری را برای زندگی انتخاب کند و شش ماه یا کمتر و بیشتر در آنجا بماند بعد، از آنجا اعراض نماید نمازش در آنجا شکسته است، خواه ملکی در آنجا داشته باشد یا نه.
- هرگاه مسافر در محلی توقف کند ولی نمی داند مدت توقف او چند روز است باید نماز را شکسته بخواند، اما بعد از گذشتن سی روز باید نماز را تمام بخواند، اگر چه مقدار کمی بعد از آن در آنجا بماند (اگر یک ماه از ماههای قمری بماند که کمتر از سی روز باشد نیز کافی است مثلاً از دهم این ماه تا دهم ماه دیگر).
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله سیستانی] جائی را که انسان محل زندگی خود قرار داده ، هر چند قصد نداشته باشد که همیشه در آنجا بماند ، اگر طوری باشد که عرف او را در آنجا مسافر نمیگویند ، بطوری که اگر موقتاً ده روز یا بیشتر جای دیگری را محل زندگی خود قرار دهد ، باز هم محل زندگیش را جای اول می‌گویند ، آنجا برای او حکم وطن را دارد .
- [آیت الله سبحانی] اگر قصد دارد در محلی که وطن اصلیش نیست مدتی بماند و بعد به جای دیگر رود، این محل حکم وطن را دارد بنابر این کارمندان دولت که برای مدتی معیّن یا غیر معیّن برای محلی اعزام می شوند چون در آنجا مسافر نیستند، حکم وطن را دارد.
- [آیت الله اردبیلی] دانشجویانی که برای تحصیل در شهری غیر از وطن خود قصد دارند مدت زیادی بمانند و همچنین اساتید دانشگاهها، معلمان، طلاب، کارکنان دولت و مانند آنها که قصد دارند جهت کار خود مدت زیادی در محلّی غیر از وطن خود اقامت کنند، اگر مدتی از اقامت آنها در آن محل بگذرد که دیگر عرفا در آنجا مسافر محسوب نشوند، آن محل برای آنها حکم وطن را پیدا میکند. بنابر این پس از گذشت مدت مذکور، چنانچه از آنجا به سفر بروند، پس از بازگشت لازم نیست برای تمام خواندن نماز و روزه گرفتن، قصد اقامت ده روز کنند.
- [آیت الله شبیری زنجانی] محلّی را که انسان برای اقامت و زندگی خود اختیار کرده به نحوی که در نظر متعارف مردم محل زندگی او محسوب می‌شود وطن اوست؛ چه در آنجا به دنیا آمده و وطن پدر و مادرش باشد، یا خودش آن جا را برای زندگی اختیار کرده باشد و همچنین جایی را که انسان محلّ زندگی خود قرار داده و مثل کسی که آنجا وطن دائمی اوست در آنجا زندگی میکند که اگر مسافرتی برای او پیش آید، دوباره به همانجا برمیگردد؛ اگر چه قصد نداشته باشد که همیشه در آنجا بماند، وطن او محسوب می‌شود.
- [آیت الله اردبیلی] کسی که میخواهد جایی را به عنوان وطن انتخاب کند و در آن جا زندگی کند، وقتی می‌تواند نماز خود را در آن جا تمام بخواند که به اندازهای در آن جا بماند که دیگر در آن جا مسافر محسوب نشود و اگر بخواهد پیش از گذشتن این مدت در آن جا نمازش را تمام بخواند، باید قصد اقامت ده روز نماید.
- [آیت الله سیستانی] بعضی از فقهاء گفته‌اند : کسی که در محلی مالک منزل مسکونی است اگر شش ماه متصل با قصد اقامت در آنجا بماند ، تا وقتی که آن منزل مال اوست ، آن محل حکم وطن او را دارد ، پس هر وقت در مسافرت به آنجا برسد باید نماز را تمام بخواند ، ولی این حکم ثابت نیست .
- [آیت الله فاضل لنکرانی] وطن بر دو قسم است: 1 وطن اصلی، یعنی جایی که وطن پدر و مادر یا یکی از آنها باشد و انسان همراه آنها در آنجا مدتی زندگی کرده باشد و چه در آنجا متولد شده باشد یا در جای دیگر. 2 وطن غیر اصلی، یعنی جایی که انسان با اختیار خود به عنوان وطن انتخاب کند که در دو صورت محقق می شود: الف: جایی را برای زندگی خود انتخاب کند و قصد داشته باشد تا آخر عمر در آنجا بماند. ب: جایی را برای زندگی خود انتخاب کند و قصد رفتن از آنجا را نداشته باشد و آن قدر آنجا بماند که عرفاً او را اهل آنجا بدانند. بنابراین کسی که قصد داشته باشد مدتی هر چند طولانی در محلی بماند و بعد به جای دیگر برود آنجا وطن او نمی شود.
- [آیت الله شبیری زنجانی] کسی که در دو محل زندگی میکند چنانچه در هر یک تقریبا شش ماه از سال را زندگی میکند، هر دو وطن او محسوب می‌شود، ولی اگر در یکی از آن دو کمتر از شش ماه بماند آنجا وطن وی به حساب نمیآید؛ بنابراین انسان تنها می‌تواند دو وطن داشته باشد و بیشتر از دو وطن امکان ندارند.
- [آیت الله مظاهری] هرگاه انسان در محلی زندگی میکرده که وطن او بوده چنانچه از آنجا اعراض کند یعنی دیگر قصد نداشته باشد در آنجا زندگی کند، هر چند گاهی به عنوان مسافرت و دیدار بستگان و دوستان به آنجا برود نمازش در آنجا شکسته است خواه در آنجا ملکی داشته باشد یا نداشته باشد.
- [آیت الله مظاهری] جایی را که انسان محل زندگی خود قرار داده و مثل کسی که آنجا وطن اوست در آنجا زندگی میکند گرچه قصد نداشته باشد که همیشه در آنجا بماند وطن او حساب می‌شود، مثل طلاب و دانشجویانی که بیش از چند سال قصد ندارند در آنجا بمانند.