روزه کفاره
روزه کفّاره از اقسام روزه واجب است واز احکام آن در باب صوم سخن گفتهاند.
اگر برای روزه واجب غیر معینی مثل روزه کفّاره عمداً تا نزدیک ظهر نیت نکند اشکال ندارد، بلکه اگر پیش از نیت تصمیم داشته باشد که روزه نگیرد، یا تردید داشته باشد که بگیرد یا نه، چنانچه کاری که روزه را باطل می‌کند انجام نداده باشد و پیش از ظهر نیت کند، روزه او صحیح است.
عنوان مسئله:
اگر برای روزه واجب غیر معینی مثل روزه کفّاره عمداً تا نزدیک ظهر نیت نکند اشکال ندارد، بلکه اگر پیش از نیت تصمیم داشته باشد که روزه نگیرد، یا تردید داشته باشد که بگیرد یا نه، چنانچه کاری که روزه را باطل می‌کند انجام نداده باشد و پیش از ظهر نیت کند، روزه او صحیح است.
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله بروجردی] هر گاه شخصی نذر کرده باشد که روز معیّنی روزه بگیرد و اتّفاقاً در آن روز مسافرت کند و خیال کند که روزه نذری در مسافرت صحیح است، بعد معلوم شود که صحیح نیست، بلکه باید برای گرفتن روزه قصد اقامه کند، آیا در این صورت روزه او چه صورت دارد؟ در (توضیح المسائل) در صفحه 250 مسأله 1579 نوشته شده: اگر در روزه واجب معیّنی مثل روزه رمضان مردّد شود که روزه خود را باطل کند یا نه، یا قصد کند که روزه را باطل کند، روزهاش باطل می‌شود. اگر از قصدی که کرده توبه نماید و کاری هم که روزه را باطل می‌کند انجام ندهد، آیا در این صورت قضای آن روز را باید بگیرد یا خیر؟ و در صورت وجوب قضا، کفّاره، یا عدم وجوب، باید کفّاره بدهد یا خیر؟
- [آیت الله مظاهری] شخصی در ماه رمضان تصمیم میگیرد که روزة خود را باطل کند، ولی قبل از اینکه کاری که مبطل روزه باشد انجام دهد، از تصمیم خود منصرف می‌شود. روزة او چه حکمی پیدا می‌کند؟
- [آیت الله مظاهری] شخصی در ماه رمضان تصمیم میگیرد که روزه خود را باطل کند، ولی قبل از اینکه کاری که مبطل روزه باشد انجام دهد، از تصمیم خود منصرف می‌شود. روزه او چه حکمی پیدا می‌کند؟
- [سایر] آیا کسی که در خواب محتلم شده و نمیداند قبل از اذان بوده یا بعد از آن و برای نماز صبح بیدار نشده میتواند روزه واجب (قضا) بگیرد. (از قبل از اذان نیت روزه نداشته ولی به غیر از محتلم شدن کاری که روزه را باطل می‌کند انجام نداده)؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر شخصی در ماه مبارک رمضان هنگام مراجعت از سفر، پیش از ظهر به حدّ ترخّص وطنش یا جایی که می خواهد ده روز در آنجا بماند برسد، ولی بعد از ظهر به وطن یا محلّی که می خواهد بماند برسد، و کاری که روزه را باطل می کند انجام نداده باشد، آیا روزه آن روز بر او واجب است یا نه؟
- [سایر] اگر شخصی در ماه مبارک رمضان هنگام مراجعت از سفر، پیش از ظهر به حدّ ترخّص وطنش یا جایی که می خواهد ده روز در آنجا بماند برسد، ولی بعد از اذان ظهر به وطن یا محلّی که می خواهد بماند برسد، و کاری که روزه را باطل می کند انجام نداده باشد، آیا روزه آن روز بر او واجب است یا نه؟
- [آیت الله مظاهری] کسی که در غیر ماه مبارک رمضان، قبل یا بعد از طلوع فجر جنب شده است و قبل از ظهر غسل می‌کند و مبطلات روزه را انجام نداده، آیا میتواند نیت روزه قضا یا استیجاری نماید؟
- [آیت الله بهجت] اگر به گمان شخصی در روزه اش خلل ایجاد شده و شک دارد که روزه اش باطل شده یا نه و این تردید بین بطلان و عدم بطلان چند ساعت طول می کشد و بعد تردیدش برطرف شده و می فهمد که مبطل روزه انجام نداده است، آیا روزه اش صحیح است، در این مورد چه فرقی بین روزه ی واجب و غیر واجب وجود دارد؟
- [آیت الله نوری همدانی] اگر روزه قضا را در هنگام اعتکاف واجب بگیرد و سپس روزه خود را در بعد از ظهر باطل کند، چند کفاره بر او واجب است؟ اگر اعتکاف مستحب باشد حکم چگونه است؟
- [آیت الله صافی گلپایگانی] اگر کسی یوم الشک را روزه نگیرد و بعد از ظهر معلوم شود ماه رمضان است و عمداً امساک نکند حکم او چیست؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- اگر غیر از روزه ماه رمضان روزه معین دیگری بر انسان واجب باشد، مثلاً نذر کرده باشد که روز معینی را روزه بگیرد، چنانچه عمداً تا اذان صبح نیت نکند، روزهاش باطل است، و اگر نداند که روزه آن روز بر او واجب است، یا فراموش کند و پیش از ظهر یادش بیاید، چنانچه کاری که روزه را باطل می‌کند انجام نداده باشد و نیت کند روزه او صحیح است. و اگر بعد از ظهر یادش بیاید احتیاطی را که در روزه ماه رمضان گفته شد مراعات نماید.
- اگر نداند یا فراموش کند که ماه رمضان است و پیش از ظهر ملتفت شود، چنانچه کاری که روزه را باطل می‌کند انجام داده باشد، روزه او باطل می‌باشد. ولی باید تا مغرب کاری که روزه را باطل می‌کند انجام ندهد، و بعد از رمضان هم آن روزه را قضا نماید. و اگر بعد از ظهر ملتفت شود که ماه رمضان است بنا بر احتیاط واجب نیت روزه کند رجاءً و بعد از رمضان هم آن را قضا کند. و اما اگر پیش از ظهر ملتفت شود و کاری که روزه را باطل می‌کند انجام نداده باشد باید نیت روزه کند و روزهاش صحیح است.
- اگر در وسط روز ماه رمضان پیش از ظهر مریض خوب شود و تا آن وقت کاری که روزه را باطل می‌کند انجام نداده باشد بنا بر احتیاط واجب باید نیت روزه کند و آن روز را روزه بگیرد. و چنانچه بعد از ظهر خوب شود، روزه آن روز بر او واجب نیست، و باید آن را قضا کند.
- در روزه مستحب و روزه واجبی که وقت آن معین نیست مثل روزه کفّاره، اگر قصد کند کاری که روزه را باطل می‌کند انجام دهد، یا مردّد شود که بجا آورد یا نه، چنانچه بجا نیاورد و در روزه واجب پیش از ظهر، و در روزه مستحب پیش از غروب دوباره نیت روزه کند، روزه او صحیح است.
- اگر در روزه واجب معینی مثل روزه رمضان مردّد شود که روزه خود را باطل کند یا نه، یا قصد کند که روزه را باطل کند، اگر دو مرتبه نیت روزه نکند، روزهاش باطل می‌شود، و اگر دو مرتبه نیت روزه کند، احتیاط واجب آن است که روزه آن روز را تمام کند، و بعداً قضاء آن را بجا آورد.
- برای پنج نفر مستحب است در ماه رمضان اگر چه روزه نیستند از کاری که روزه را باطل می‌کند خودداری نمایند : اول : مسافری که در سفر کاری که روزه را باطل می‌کند انجام داده باشد ، و پیش از ظهر به وطنش یا به جائی که میخواهد ده روز در آنجا بماند برسد . دوم : مسافری که بعد از ظهر به وطنش یا به جائی که میخواهد ده روز در آنجا بماند برسد . سوم : مریضی که بعد از ظهر خوب شود ، و همچنین است اگر پیش از ظهر خوب شود و کاری که روزه را باطل می‌کند انجام داده باشد . و امّا چنانچه انجام نداده باشد بنابر احتیاط واجب باید روزه بگیرد . چهارم : زنی که در بین روز از خون حیض یا نفاس پاک شود . پنجم : کافری که مسلمان شود و قبلاً کاری را که روزه را باطل می‌کند انجام داده باشد .
- اگر روزه رمضان را عمداً نگیرد و در روز مکرّر جماع یا استمناء کند ، کفاره مکرّر نمیشود ؛ و همچنین اگر چند مرتبه کار دیگری که روزه را باطل می‌کند انجام دهد ، مثلاً چند مرتبه غذا بخورد یک کفاره کافی است .
- اگر روزهدار کاری که حلال است و روزه را باطل می‌کند انجام دهد ، مثلاً آب بیاشامد و بعد کار دیگری که حرام است و روزه را باطل می‌کند انجام دهد مثلاً غذای حرامی بخورد یک کفاره کافی است .
- اگر روزهدار بعد از ظهر مسافرت نماید ، باید بنابر احتیاط روزه خود را تمام کند ، و در این صورت قضای آن لازم نیست ، و اگر پیش از ظهر مسافرت کند ، بنابر احتیاط واجب نمیتواند آن روز را روزه بگیرد ، خصوصاً اگر از شب نیّت سفر داشته باشد . ولی در هر صورت نباید پیش از رسیدن به حدّ ترخّص چیزی را که روزه را باطل می‌کند انجام دهد ، و گر نه کفاره بر او واجب می‌شود .
- اگر نذر کند روز معیّنی را روزه بگیرد ، باید همان روز را روزه بگیرد ، و در صورتی که عمداً روزه نگیرد ، باید گذشته از قضای آن روز ، کفاره هم بدهد ، ولی در آن روز اختیاراً میتواند مسافرت کند و روزه را نگیرد ، و چنانچه در سفر باشد لازم نیست قصد اقامت کرده و روزه بگیرد ، و در صورتی که از جهت سفر یا از جهت عذر دیگری مثل مرض ، یا حیض روزه نگیرد ، لازم است روزه را قضا کند ولی کفاره ندارد .
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله بروجردی] اگر برای روزهی واجب غیر معیّنی مثل روزهی کفاره عمداً تا نزدیک ظهر نیت نکند اشکال ندارد، بلکه اگر پیش از نیت تصمیم داشته باشد که روزه نگیرد، یا تردید داشته باشد که بگیرد یا نه، چنانچه کاری که روزه را باطل می‌کند انجام نداده باشد و پیش از ظهر نیت کند، روزهی او صحیح است.
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر برای روزه واجب غیر معینی مثل روزه کفاره عمدا تا نزدیک ظهر نیت نکند اشکال ندارد بلکه اگر پیش از نیت تصمیم داشته باشد که روزه نگیرد یا تردید داشته باشد که بگیرد یا نه چنانچه کاری که روزه را باطل می کند انجام نداده باشد و پیش از ظهر نیت کند روزه او صحیح است
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] اگر برای روزه واجب غیر معینی مثل روزه کفاره عمدا تا نزدیک ظهر نیت نکند اشکال ندارد؛ بلکه اگر پیش از نیت تصمیم داشته باشد که روزه نگیرد یا تردید داشته باشد که بگیرد یا نه؛ چنانچه کاری که روزه را باطل می کند انجام نداده باشد و پیش از ظهر نیت کند؛ روزه او صحیح است.
- [امام خمینی] اگر برای روزه واجب غیر معینی مثل روزه کفاره، عمدا تا نزدیک ظهر نیت نکند، اشکال ندارد. بلکه اگر پیش از نیت تصمیم داشته باشد که روزه نگیرد، یا تردید داشته باشد که بگیرد یا نه، چنانچه کاری که روزه را باطل می کند انجام نداده باشد، و پیش از ظهر نیت کند، روزه او صحیح است.
- [آیت الله نوری همدانی] اگر برای روزة واجب غیر معینی مثل روزة کفاره عمداً تا نزدیک ظهر نیت نکند اشکال ندارد ، بلکه اگر پیش از نیت تصمیم داشته باشد که روزه نگیرد . یا تردید داشته باشد که بگیرد یا نه ، چنانچه کاری که روزه را باطل می کند انجام نداده باشد و پیش از ظهر نیت کند ، روزة او صحیح است .
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر برای روزهای که واجب است وروز آن معیّن نیست مثل روزه کفّاره عمداً تا ظهر نیّت نکند اشکال ندارد بلکه اگر پیش از نیّت تصمیم داشته باشد که روزه نگیرد، یا تردید داشته باشد که بگیرد یا نه، چنانچه کاری که روزه را باطل می‌کند انجام نداده باشد و پیش از ظهر نیّت کند، روزه او صحیح است.
- [آیت الله سبحانی] اگر برای روزه واجب غیرمعیّنی مثل روزه کفّاره عمداً تا نزدیک ظهر نیّت نکند اشکال ندارد، بلکه اگر پیش از نیّت تصمیم داشته باشد که روزه نگیرد، یا تردید داشته باشد که بگیرد یا نه; چنانچه کاری که روزه را باطل می کند، انجام نداده باشد و پیش از ظهر نیت کند، روزه او صحیح است.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اگر برای روزه ای که واجب است و روز آن معین نیست مثل روزه کفاره عمداً تا ظهر نیت نکند اشکال ندارد. بلکه اگر پیش از نیت تصمیم داشته باشد که روزه نگیرد، یا تردید داشته باشد که بگیرد یا نه، چنان چه کاری که روزه را باطل می کند انجام نداده باشد و پیش از ظهر نیت کند، روزه او صحیح است.
- [آیت الله اردبیلی] اگر برای روزه واجب غیر معیّنی مثل روزه کفّاره، عمدا تا نزدیک ظهر نیّت نکند، اشکال ندارد بلکه اگر پیش از نیّت تصمیم داشته باشد که روزه نگیرد یا تردید داشته باشد که بگیرد یا نه و یا قصد کند عملی که روزه را باطل می‌کند انجام دهد یا مردّد شود که آن عمل را بجا آورد یا نه، چنانچه عملی که روزه را باطل می‌کند انجام نداده باشد و پیش از ظهر نیّت کند، روزه او صحیح است و چنانچه تا پیش از ظهر نیّت نکند، بنابر احتیاط واجب دیگر نمیتواند آن روز را به نیّت روزه واجب غیر معیّن روزه بگیرد.
- [آیت الله مظاهری] در هر روزه واجب اگر به واسطه عذری مثل خواب یا مرض یا مسافرت یا غفلت تا پیش از ظهر نیّت نکند و کاری که روزه را باطل می‌کند انجام نداده باشد باید نیّت روزه کند.